• Sonuç bulunamadı

ELEKTRİKTE KAYIP KAÇAK BEDELİ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "ELEKTRİKTE KAYIP KAÇAK BEDELİ"

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

a

1

ELEKTRİKTE

KAYIP KAÇAK BEDELİ

Mehmet İmrek 27.07.2012/İstanbul

Her hakkı Tüketiciler Birliği’ne aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

(2)

a

2

Enerji, insanoğlunun vazgeçilmez temel ihtiyaçları arasında önemli bir yere sahiptir. En basitinden günlük hayatın idamesinde kullandığımız araç ve gereçle- rin çoğunluğu elektrik enerjisi ile çalışmaktadır.

Enerji kaynaklarının yetersizliği veya zamanında yapılmayan yatırımlar ne- deniyle oluşan eksiklikler, her geçen gün artan enerji ihtiyacının daha pahalıya karşılanmasına neden olmaktadır.

Ülkemizde enerji üretimine artan ihtiyacın karşılanması için çeşitli alternatif kaynaklar üzerinde çalışılmakta ve hatta yatırımlar da yapılmaktadır. Enerji üre- timinin tüketime sunulması KİT olan TEDAŞ tarafından yapılmakta iken özelleş- tirme ile birlikte alt yapısının tamamını devletin yaptığı enerji üretim ve dağıtımı bugün özel firmalar tarafından yapılmaktadır. Düzenleme, denetleme ve pazarın sağlıklı işlemesini temin eden de “Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kuru- lu” dur.

KAYIP KAÇAK BEDELİ

EPDK 28.12.2010 tarih ve 2012/14 karar sayısında tüketiciye uygulana- cak tarifeleri tespit etmiş ve anılan tarifenin 01.01.2011 tarihinden geçerli ol- mak üzere uygulanmasına karar vermiştir.

Faaliyet bazlı tarife tabloları cetvelinde kayıp ve kaçak elektrik başlıklı maddenin elektrik faturalarına yansıtılması ve tahsilâtının sağlanması hususun- daki karar ise 01.04.2011 tarihinden itibaren uygulanmaya başlamıştır.

Bu uygulamaya göre; ülke genelinde tahsilatı yapılamayan kayıp kaçak miktarı, tüm abonelerin faturalarına yansıtılmaya başlanmıştır.

Bu uygulamanın ayrıntılarının elektrik faturalarında görülmesi üzerine ka- muoyunun bilgisi olmuş ve konunun tartışılması başlamıştır.

Tüketicilerden artarak gelen şikâyetler üzerine öncelikle Hakem Heyetlerin- de hak arayışına giren Tüketiciler Birliği, heyetlerin tüketici lehine aldıkları karar- ların şirketler tarafından mahkemeye taşındıklarında, EPDK kararı sebebiyle, mağduriyet yaşanabileceğini görerek, EPDK’nın ilgili tarife kararının iptali için, 20.12.2011 tarihinde DANIŞTAY’da dava açmıştır.

Ancak Danıştay 13. Dairesi “Davanın Süresinde Açılmadığı” yönündeki ge- rekçeyle davanın reddine karar vermiştir. Bu karara karşı “DANIŞTAY İDARİ DA- VA DAİRELERİ”ne 02.05.2012 tarihinde temyiz başvurusu yapılmıştır. Dava halen

(3)

a

3

EPDK’nın ülke gerçeklerini göz ardı ederek aldığı bu karar, zararları ifade edilmiş olmasına rağmen değişmeden devam etmektedir. Tüketicinin, bu anlam- da kurula olan güven duygusu da zedelenmiştir.

TESPİT ve GÖRÜŞLERİMİZ

Tüketicilerden gelen şikâyetler şunu açıkça göstermiştir ki; elektrik fatura- larına yansıtılan ve tahsil edilen “kayıp/kaçak bedeli” izaha muhtaç, kabul edile- mez bir yüktür. Burada dürüst tüketici cezalandırılmakta ve mağdur edilmektedir.

Gayri kanuni yollarla kaçak elektrik kullanan “hırsız”ın çaldığı elektriğin bedelini dürüst tüketici ödemek zorunda bırakılmıştır. Kurul, kamuoyunda oluşan bu sesli tepkilere karşın olumlu bir yaklaşım göstermemiş, yapılanın doğruluğunu ispat- lama gayreti içerisine girerek zaman kazanmaya çalışmıştır.

Diğer önemli bir husus ise mevcut kanun ve yönetmeliklere aykırı olarak düzenlenmiş ve kararı verilmiş bu uygulamanın zararları önceden öngörülmesi mümkün iken, topluma ve tüketiciye olan bakış açısından kaynaklı ön yargı hâkimiyeti neticesinde, alınan karardan vazgeçme ve tazmin etme yönüne gidil- memiştir.

Üstelik EPDK, elektrik faturalarında ayrıntıları ile görülen bu uygulamasının toplumda oluşan tepkileri üzerine, yine çok tartışılacak ikinci bir kararını da uygu- lamaya alarak, elektrik faturalarında “kayıp/ kaçak bedeli” ve diğer kesinti ayrın- tılarının yer almasını engellemiştir.

Kısacası üst kurul, ayıp üstüne ayıp kararlarını çekinmeden ve sınırsız yet- kisiyle uygulamaktadır. Tüketicilerimiz kullanmadıkları elektriğin bedelini ödeme- ye maalesef devam etmektedir.

KAÇAK ELEKTRİK.

Kaçak elektrik kullanım oranı 2010 yılı için %17 olarak açıklanmıştır. Bu oran iller bazında bakıldığında bazı illerimizde %70’lerin üzerine çıkarken, bunun bedelini kayıp kaçakoranı %1-2 seviyesinde olan illerimizin vatandaşları da ödemektedir.

Kaçak elektrik kullanım ihbarı nedeni ile yapılan baskınların sadece %4 ünde ka- çak elektrik kullanımı tespit edilmiştir. Bu da işleyişte caydırıcı önlemlerin alın- mayışının göstergesidir. Halihazırda bedeli bir şekilde tahsil edilebilen kayıp ka- çağın önlenmesi sorumluları tarafından pek de dikkate alınmadığı izlenimini ver- mektedir.

(4)

a

4

Anayasanın 172.’inci Maddesinde “….. Devlet tüketiciyi aydınlatır ve koru- yucu tedbirleri alır.” ifadeleri yer almaktadır.

Evrensel tüketici hakları arasında yer alan barınma ihtiyacının devletler ta- rafından karşılanması zorunluluğu kapsamında aydınlanma gibi elektriğe dayalı ihtiyaçlar da söz konusudur. Devlet elektriği ücretsiz sunamıyorsa bile, ödemeye- nin cezasını ödeyenden çıkarmamalıdır.

1. YENİ YASAL DÜZENLEMELERİN YAPILMASI

Bu amir hükümler çerçevesinde Anayasanın ruhunu temel esas alacak yeni kanuni düzenlemelere gidilmesi kaçınılmazdır.

İşbu sebeple 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda ve diğer ilgili mevzu- atlarda yasal değişikliğe gidilerek, elektrik tüketiminden kaynaklanan tüketici za- rarlarının karşılanması ile yargı merciinin görev ve yetkileri 4077 Sayılı Tüketici- nin Korunması Hakkında Kanunun hakları saklı tutularak ek değişiklik ile yer al- malıdır.

Bu yeni yasal düzenlemeler ışığında tamamlayıcı mevzuat olan yönetmelik- lerin hazırlanması ve bunun sağlıklı olarak uygulamasını teminen kurulacak yeni bir üst kurul yapılanmasına gidilmesi elzemdir.

2. ÜST KURULUN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

Üst kurulun yeniden oluşturulması gereklidir. Bu üst kurul yönetiminde tü- ketici örgütü temsilcilerinin de yer alması, bu ve benzer yanlışların önüne geçme- yi kolaylaştıracaktır.

Kurul üyeleri en fazla iki yıl görev almalıdır. Kurula alınacak veya seçilecek üyeler üst üste en fazla ikin kez görev almalıdırlar.

Kurul toplantıları ülkenin sosyo ekonomik gerçekleri göz önüne alınarak sık sık toplanmalı ve alınacak kararların uygulamaya sokulmadan önce tüm hukuki, teknik, ekonomik sonuçları ve/veya gerekçeleri açıklanarak uygulamaya geçilme- lidir.

Kurulun yapılanmasını ve işleyişini düzenleyecek mevzuatın hazırlanması, kurul kararlarının alınma ve uygulama sürelerinin belirlenmesi açıkça belirtilmeli- dir.

(5)

a

5

3. FATURALANDIRMA

Enerji tüketimine bağlı olarak bölgesel fiyatlandırmaya ve tüketici kullanıma bağlı tüketime göre fiyatlandırmaya gidilmelidir.

Faturalarda tüm ayrıntılar detayları ile belirtilmelidir.

Elektrik faturalarında “TRT Payı, Sayaç Okuma Bedeli, Perakende Sa- tış Hizmet bedeli, Dağıtım Bedeli, İletişim Sistem Kullanım Bedeli” gibi hiçbir haklı gerekçesi bulunmayan bedel kesintilerinin kaldırılması gereklidir.

Faturaların boyutu ve yazı karakteri büyütülmelidir. Faturalar siyah olarak düzenlenmelidir.

Elektronik sayaçların yerli üretim olması tercih edilerek, gündüz ve gece tüketimine yönelik ayarlar tüketici talebine bağlı olarak yapılmalıdır.

Sayaçların periyodik bakım ve ayarları tedarikçi üretici ve/veya dağıtıcı fir- ma tarafından yapılmalı, arızalı sayaçların değişimi halinde hiçbir ücret alınma- malıdır.

Elektrik faturalarında iki âdetinin ödenmemesi halinde aboneye yazılı kes- me ihtarında bulunulmalı ve ödeme yapılması için asgari iki hafta süre verilmeli- dir.

Elektrik faturalarının son ödeme tarihleri özel, kamu çalışanları ve emeklile- rin maaş ödeme tarihleri dikkate alınarak abonenin isteği ve talebi doğrultusunda düzenlenmelidir.

Elektrik faturalarına yansıtılan “KESME BEDELİ” fahiş olmamalı, hakkaniyet ölçüleri içerisinde kalacak miktarda tespiti yapılmalı ve tahsil edilmelidir.

4. ENERJİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN ALT YAPININ YENİLENMESİ Enerji dağıtımında yaşanan kaçak kullanımın ana unsurlarından ikisi dağı- tım kablolarının yer üstünde olması ve bina girişlerinde tesisatın koruma altında olmamasıdır.

Enerji kaybının azaltılması için yer üstü kablolama sistemi ile üretim yerin- den nihai tüketim noktasına kadar olan bölüm kesinlikle yer altına alınmalı ve enerji dağıtımına uygun niteliklere haiz kalitede malzemelerin kullanılması sağ- lanmalıdır.

(6)

a

6

tığı tüketici zararlarının oluşmaması için abonenin kullanım yerinde her türlü cis- mani ve maddi zararların önlenmesine yardımcı uyarıcı veya koruyucu donanımın kurulması da gerekir.

5. KAÇAK ELEKTRİK KULLANIMININ CEZALANDIRILMASI VE ÖN- LEMİ

Kaçak elektrik kullanımına önlem olarak sayaç bağlantı soketlerinin bulun- duğu yere mekanik kelepçe kilit sistemi takılmalıdır.

Kaçak elektrik kullanımına yönelik her zaman 7/24 saat denetim yapılmalı- dır.

Eğlence mekânlarının ve diğer işyerlerinin yoğun olduğu bölgelerde çok da- ha sık denetimler ve kontroller yapılmalıdır.

Sayaç okuma görevlilerinin görev bölgeleri belirli aralıklarla değiştirilmeli- dir. Bu görevlinin görevini suistimal etmesini önleyecektir.

Kaçak elektrik kullananlar ve bunu tespit ettiği halde hakkında işlem yap- mayan görevliler hakkında hapis cezası uygulanmalıdır.

Görevli olduğu halde haklı gerekçeleri veya mazeretleri dışında görevine gitmeyen veya ihmal eden veya görevini kötüye kullanan görevliler hakkında so- ruşturma açılmalı ve iş akitleri sonlandırılmalıdır.

SONUÇ

Kurumların iyi hesaplamalar yapmaması neticesinden doğan bir takım so- runların aşılması ve buradan doğan zararların tazmin edilmesi için yargısal süre- cin uzaması veya yargı görev ve yetki alanı tartışmalarından doğan hukuki boş- luk, dürüst tüketicinin mağdur edilmesine ve haksız yere cezalandırılmasına se- bep olmaktadır.

İşbu sebeplerden dolayı ileride telafisi imkânsız sorunların yaşanmaması için evvel emirde güncel, sarih ve net hükümler ile yasal mevzuat değişikliğinin yapılması zarurettir. Aksi durum sorunun ötelenmesine, karışıklığa ve birçok mağduriyetlerin yaşanmasına zemin hazırlayacaktır.

Referanslar

Benzer Belgeler

Yargıtay 3.HD kayıp-kaçak bedelini 4628 Sayılı Enerji Piyasası Kanununun Geçici 9.maddesinde ‘ulusal tarife’ adı altında EPDK tarafından belirlenerek uygulandığını,

(5) Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içerisinde olup bedelsiz olarak veya sembolik bedelle sınırları içerisinde olup, bedelsiz olarak

6446 sayılı Kanunun “Lisanssız yürütülebilecek faaliyetler” başlıklı 14 üncü maddesine eklenen “ Birinci fıkranın (b) bendi kapsamında olan rüzgâr ve

7- Ekonomik nedenler kadar siyasi eğilimler de elektrik hırsızlığına yönelişte etkili olmuş, devlete karşı kin ve nefret duyan bazı gruplar kendi

Hedef kayıp oranları karşılığında maliyeti tarifede karşılanan kayıp-kaçak enerjinin dağıtım sistemine giren toplam enerjiye oranı yüzde 14.03.. Tüketicilerin

Örneklem grubu içinde yer alan bireylerin kaçak elektrik kullanma durumları ile hakları olduğu için elektriği kaçak kullandıklarına ilişkin tutumları

4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve 2/3/2005 tarihli ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası

• Dağıtım şirketlerinin kayıp kaçağı önlemek için yeterince yatırım yapmadığı bir yana Türkiye elektriğinin % 45’ini kullanan sanayi kuruluşlarının kayıp kaçak