1. BÖLÜM- UES için Merkezi ve Merkezi Olmayan Seçenekler: Ana özellikler, avantaj ve dezavantajlar, yasal ve teknik uygulanabilirlik

1. BÖLÜM- UES için Merkezi ve Merkezi Olmayan Seçenekler: Ana özellikler, avantaj ve dezavantajlar,

yasal ve teknik uygulanabilirlik

Alessandra Barreca, KİLİT HUKUK UZMANI

1. Bileşen ile ulaşılması beklenen genel hedef:

Bir İzleme Mekanizması (MMR) üzerinden Ulusal Envanter Sistemini (UES) AB’nin 525/2013 sayılı yönetmeliği ile uyumlaştırmak amacıyla atılması gereken adımların belirlenmesi ve Türkiye’deki yasal

ve kurumsal mevcut durumun değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi

Hatırlayalım…

Bir bakışta Bileşen 1 Faaliyetleri

Faaliyet 1.4 (14-24. aylar)

AB Yönetmeliği 525/2013/EU uyarınca Mevzuatın Hazırlanması Faaliyet 1.3 (14-19. aylar)

Uygulama Belgesinin/Eylem Planının Hazırlanması Faaliyet 1.2 (11-13. aylar)

Seçenek Belgesinin Hazırlanması Faaliyet 1.1 (1-12. aylar)

Yasal, Teknik ve Kurumsal Analiz (YTK Analizi)

1.Bölüm Ana Hatlar

• Merkezi ve merkezi olmayan seçeneklerin tanımı ve incelenmesi

(ortak ilkeler; ayırt edici özellikler; başlıca hukuki, teknik ve finansal sonuçlar)

;

• Seçilen AB ülkelerindeki en iyi uygulamalara genel bir bakış;

• Başlıca eğilimler ve çıkarılan dersler (…Türkiye açısından en uygun

seçeneğin belirlenmesi için kolaylaştırıcılık rolü üstlenme)

Tanım ve Mevzuatın Hatırlatılması…

• Madde 5.1 KP- Ek 1 Tarafları için UES’nin oluşturulma yükümlülüğü: Ek I’de yer alan her Taraf Ülkenin (…) Montreal Protokolünce kontrol edilmeyen tüm sera gazları için kaynak ve yutaklardaki insan kaynaklı emisyon ve azaltımları

hesaplamaya yönelik bir ulusal sistem kurmalıdır. Bu sistemlere yönelik rehberler (…) CMP tarafından kararlaştırılır”;

• 19 No’lu Karar/CMP.1 (UES tanımı): “Bir UES, Montreal Protokolüyle denetlenmeyen kaynaklardan gelen insan kökenli sera gazı salımları ve uzaklaştırılmalarının tahmin edilmesi, raporlanması ve envanter bilgisinin arşivlenmesi için K1 ‘de ortaya konan bütün kurumsal, hukuki ve prosedürel düzenlemeleri içermektedir,”;

• BMİDÇS’nin 4 ve 12.Maddeleri , Taraflar Konferansı 20/CP.7 ve 24/CP.19 sayılı Kararları ve 525/2013 sayılı AB Yönetmeliği (MMR) uyarınca belirlenen diğer vazifeler

Uluslararası ve AB rejimleri UES yönetim seçenekleri

• (BMİDÇS ve KP) Taraf Ülkeleri ve AB Üye Ülkeleri için net hesaplama ve raporlama

yükümlülüklerinin bulunması, UES’nin uygulanması için belirlenen zorunlu gereksinimlerin olması FAKAT UES yönetim biçimine dair seçeneklerde yönlendirme olmaması;

• Muhtemel yönetim modellerinin tanımlarının bulunmaması;

• Ayırt edici özelliklerin olmaması ;

• Tercih edilen yönetim biçimine ilişkin tavsiye verilmemesi

… Yasal boşluk ?

• “Herkese uyan” bir modelin uygulanabilir olmaması;

• Mutlak koşullarda En iyi yönetim biçiminin belirlenememesi ;

• Ülkenin kendi hukuki, kurumsal, teknik ve mali durumlarına göre benimsenecek kati rolün belirlenmesi tercihin tamamen bağımsız ulusal koşullara göre yapılması

Belirlemek için

3. ADIM

Verilen kararın uygulanması amacıyla yasal, idari, mali ve teknik altyapının geliştirilmesi

2. ADIM

Adım kapsamındaki bulgular temelinde en uygun seçeneğin değerlendirilmesi ve bu değerlendirme uyarınca nihai tercihin yapılması

1. ADIM

Her seçeneğe ilişkin uluslararası ve AB gerekliliklerinin + ulusal durumun, ihtiyaç ve güçlüklerin net bir şekilde ortaya konulması

Önemli faktörler:

• Ülkenim idari organizasyon yapısı;

• Kurumsal yetkinlikler;

• İnsan kaynakları;

• Mali

imkanlar/kısıtlar

• Tek ulusal kuruluşun belirlenmesi;

• Görev ve sorumlulukların net bir şekilde belirlenmesi;

• Faaliyetlerin zamanlamasının ve prosedürlerin belirlenmesi ;

• Bütçe ayrılması

Seçim:

temel ve basit

TEK ULUSAL YETKİLİ KURUM

(kamu sektörü)

Sürece dahil olan ilgili

kurum

(kamu sektörü)

Sürece dahil olan ilgili

kurum

(kamu sektörü)

Sürece dahil olan ilgili

kurum

(kamu sektörü) GÖREV

VERİLEN KURULUŞ

(özel sektör) TEK ULUSAL

YETKİLİ KURUM

(kamu sektörü)

Sürece dahil olan kuruluş

(özel sektör)

Sürece dahil olan kuruluş

(özel sektör)

UES MERKEZİ OLMAYAN YÖNETİM MODELİ

• Merkezi hükümetin gözetimi ve koordinasyonunda özel sektörde yer alan kuruluşlardan hizmet satın alınarak yürütülen SG UE faaliyetleri

UES MERKEZİ YÖNETİM MODELİ

• Kamu sektöründe yer alan

Bakanlıklar/Kurumlar/Ajanslar tarafından merkezi düzeyde yürütülen SG UE faaliyetleri

Daha Derinlemesine Ele alınırsa:

Detaylı düzenlemeler

Muhtemel Merkezi UES kombinasyonları

1. Bütün faaliyetlerin tek bir

Bakanlık/Hükümet Kuruluşu tarafından yürütülmesi; (yüksek seviye merkezileşme)

2. Faaliyetlerin bir Hükümet Kuruluşunca desteklenerek tek bir Bakanlık tarafından yürütülmesi; (orta seviye merkezileşme)

3. Faaliyetlerin birkaç Bakanlık/Hükümet Kuruluşunun oluşturduğu bir yapı ile koordineli bir biçimde yürütülmesi

(genelde karar alma yetkileri bulunan bir kurumun öncülüğünde). Taraflar geçici Çalışma Grupları/Komiteler oluşturarak çalışabilirler.

(yumuşak düzeyde merkezileşme)

Muhtemel Merkezi olmayan UES kombinasyonları

1. Faaliyetlerin birkaç tane özel

kuruluş/danışmanlık şirketi/danışman grupları tarafından hizmet alınarak yürütülmesi

(yüksek seviyede merkezden uzaklaşma)

2. Faaliyetlerin tek bir özel

kuruluş/danışmanlık şirketi/danışman grubu tarafından hizmet alınarak yürütülmesi

(yumuşak düzeyde merkezden uzaklaşma)

Sağlanması gereken ortak asgari standartlar

• Ulusal düzeyde uygulanacak BMİDÇS, KP ve AB MMR Müktesebatı;

• Planlamadan hazırlığa ve yönetime kadar UES’yi oluşturan ve düzenleyen uygun yasal çerçeve ;

• Yasayla görevlendirilecek tek ulusal kurum;

• UE’in zamanında teslim edilmesi;

• TACCC hedeflerine ulaşılması;

• UES’nin sürekli olarak iyileştirilmesi;

• UE’in Hükümet tarafından onaylanması

• Madde 5 KP, 4,12 BMİDÇS ve ilgili COP (Taraflar Konferansı) Kararları, Madde 7,12-15 MMR uyarıca hesaplama, raporlama ve arşivleme için UES;

• UE’in 3 aşaması boyunca rollerin, sorumlulukların ve görevlerin net bir biçimde dağıtılması;

• Elde edilen bilginin resmi sunumunun

zamanında yapılması ve koordinasyonunun gerçekleştirilmesi için genel sorumluluk;

• Kabul edilen ve uygulanan KG/KK;

• Ön görülen “Resmi Onay”

Merkezi ve Merkezi olmayan UES’ler Bire Bir Karşılaştırma

• Her iki yaklaşımın birbirleriyle bağlantılı yasal, teknik ve finansal özellikleri;

• Her iki yaklaşımın avantaj ve dezavantajları

MERKEZİ UES MERKEZİ OLMAYAN UES

YASAL SONUÇLARI

 Kabul edilecek UES’yi oluşturan yasal zemin;

 BMİDÇS ve AB nezdinde

görevlendirilecek Tek Ulusal Yetkili Kuruluş (Odak Noktası);

 Belirlenecek rolleri, görevleri, vazifeleri ve sorumlulukları düzenleyen mevzuat çerçevesi (Yerine getirilecek görevlerin ve faaliyetlerin planlanması);

 Net bir biçimde dağılımı yapılacak idari yetkiler, koordinasyon, denetim ve karar verici unsurlar;

 Hazırlanacak KG/KK planı;

 Uygun kurumlararası

anlaşmalarla/mutabakat

zabıtlarıyla/gayri resmi hukuki düzenlemelerle sürece dahil olan kurumlar arasında veri akışının ve koordinasyonun gerçekleştirilmesi

 Kabul edilecek UES’yi oluşturan yasal zemin;

 BMİDÇS ve AB nezdinde görevlendirilecek Tek Ulusal Yetkili Kuruluş (Odak Noktası);

 Belirlenecek rolleri, görevleri, vazifeleri ve sorumlulukları düzenleyen mevzuat çerçevesi (Yerine getirilecek görevlerin ve faaliyetlerin planlanması);

 Kabul edilecek UE görevlerinin dağılımını şekillendirecek mevzuat çerçevesi (UES’yi kuran aynı hukuki düzenleme olabilir);

 Hazırlanacak KG/KK planı;

 Ulusal yetkili kurum tarafından (kamu kurumu) denetleme ve koordinasyonun sağlanması;

 Görev ve hizmetlerin dağılımı için ilave gerekli yasal düzenlemelerin yapılması (kamu ihale kanunu);

 Uygun kurumlararası düzenlemelerle, sürece dahil olan kurumlar arasında veri akışının ve koordinasyonun gerçekleştirilmesi

MERKEZİ UES MERKEZİ OLMAYAN UES

TEKNİK SONUÇLARI

 Mevcut ulusal teknik kapasitenin ve uzmanlığın değerlendirilmesi;

 Bu konuda çalışan personel varlığının ulusal düzeyde değerlendirilmesi;

 Muhtemel personel açıkları ve karşılanması gereken ihtiyaçlar;

 Karşılanması gereken teknik uzmanlık eksiklikleri;

 Yeterli insan kaynağının sağlanması ve uzun vadeli devamlılığın olması;

 Kapasite geliştirmede uzun vadeli devamlılık

 Değerlendirme yapılacak olan piyasada uygun hizmet sağlayacak yetenekli ve tecrübeli özel kuruluşların mevcut olması

MERKEZİ UES MERKEZİ OLMAYAN UES

BÜTÇE SONUÇLARI

 UES’yi kurmak için ilk aşamada ortaya çıkacak muhtemel ön masraflar;

 Personel alımı ve eğitimi için ilk aşamada ortaya çıkacak muhtemel ön masraflar muhtemel;

 İnsan kaynaklarına erişim ve kapasite geliştirmek konularında devamlılığı sağlamak için ortaya çıkacak muhtemel süreklilik gösterecek masraflar

 Uygun olan özel kuruluşları dahil etmek için ortaya çıkacak muhtemel masraflar;

 Danışmanlık piyasasının tahmin edilemezliğinden ötürü merkezi olan seçenekle karşılaştırıldığında daha yüksek masrafların ortaya çıkma durumu;

 Yerel piyasada imkanların daha kısıtlı olmasından kaynaklı merkezi olan seçenekle karşılaştırıldığında daha yüksek masrafların ortaya çıkma durumu

MERKEZİ UES MERKEZİ OLMAYAN UES

AVANTAJ

 Mevcut kamu kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması;

 İklimle ilgili kamu kurumsal çerçevesinin güçlendirilmesi;

 İklime ilişkin ulusal tecrübenin güçlendirilmesi;

 UE geliştirmede kurumsal kapasitenin ve belleğin oluşturulması ve korunması;

 UES’nin uzun vadeli sürdürülebilirliğinin sağlanması ve sektördeki ulusal kapasitenin etkinliğinin ve devamlılığının arttırılması;

 Ekonomik verimlilik açısından kamu idaresi ilkelerinin uygulanması;

 UE planlanması, hazırlanması ve yönetiminde şeffaflığın ve hesap verebilirliğin daha doğrudan bir şekilde temin edilmesi;

 UE geliştirmede verimsizlik ve gecikme risklerinden kaçınılması;

 Daha ivedi ve yumuşak prosedürler;

 Sözleşme uyarınca verimliliğin ve teslimin zamanında olmasının sağlanması;

 “Anahtar Teslim” hizmetin sağlanması;

 İş yüklerinin hafifleştirildiği bir kamu idaresi;

 Yüksek seviyede uzmanlığın ve profesyonelliğin sağlanması;

 Kendini bu işe adamış personel (özel)

DEZAVANTAJ

 Verimliliğin sağlanmaması halinde ortaya çıkabilecek darboğaz ve aşırı düzenleme riskleri;

 Kurumlararası koordinasyonun sağlanması önündeki güçlükler;

 Ülke içi kaynakların ve/veya uzmanlığın yetersiz kalması durumunda karşılanması gerekecek yüksek düzeyde masraflar;

 Düzgün ve devamlı kapasite gelişiminin ve personel erişiminin sağlanması için ortaya çıkan maliyetler

 Uzun vadeli kendi kendine yeten bir UES‘nin oluşturulmasının ertelenmesi (veya engellenmesi);

 Özel sektör ile yapılan anlaşmalardan doğan maliyetler;

 Yerel piyasa içerisinde kalifiye özel sektör uzmanlığının muhtemel azalması;

 Sözleşmeden doğan riskler;

 Yetkinlikten uzak gibi görünen iklim konularında şeffaflığın ve hesap verebilirliğin çok “uzak” gibi algılanması riskleri

8 AB Üye Ülkelerinin Tecrübelerine Genel Bakış

(“Herkese uyan” bir modelin uygulanabilir olmadığını unutmamak gerekir )

MERKEZİ UES’ler:

• İtalya

• Avusturya

• Finlandiya

• Hollanda

MERKEZİ OLMAYAN UES’ler:

• Yunanistan

• Danimarka

• Birleşik Krallık

• Fransa

İtalya (I)

• Merkezi bir NIS;

• İklim değişikliği politikasından Çevre Kara ve Deniz Bakanlığı (IMELS) sorumlu;

• ISPRA (Çevre Koruma ve Araştırma Enstitüsü- eski Çevre Koruma Ajansı) tek ulusal yetkili kuruluş;

• Yasal temel: 51/2008 ve 30/2013 sayılı Kanun hükmünde kararnameler;

• ISPRA, 10 uzmandan oluşan çekirdek bir birim ile birlikte bütün planlama, hazırlık ve yönetim faaliyetlerinin yürütülmesinden sorumludur;

• ISPRA, BMİDÇS ERT Raporlarına karşılık vermekten sorumludur;

• IMELS, AB MMR uyarınca, UE’nin son onayı ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB Komisyonuna sunulması konularında tek yetkilidir

İtalya (II)

• ISTAT (Ulusal İstatistik Enstitüsü) koordinasyonunda yaklaşık 10.000 istatistik operatörünün bulunduğu bir ağ olan Sistan (Ulusal İstatistik Sistemi) veri kaynakları bakımından çok önemli bir rol oynamaktadır.

• UE geliştirmek için kullanılan başlıca Sistan ürünleri:

 ISTAT’ın hazırladığı Ulusal İstatistik Yıllıkları, Aylık İstatistik Bültenleri;

 ENEA (Yeni Teknolojiler Enerji ve Çevre Ajansı) tarafından hazırlanan Yıllık Enerji ve Çevre Raporu;

 Ekonomik Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Enerji Dengesi (yıllık) Petrokimya Bülteni (çeyrek yıllık yayın);

 Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulaştırma İstatistikleri Yıllığı;

 TERNA (Bağımsız Ulusal Sistem Operatörü) tarafından hazırlanan İtalya Yıllık Elektrik Enerjisi İstatistikleri;

 ISPRA tarafından hazırlanan Yıllık Atık Raporu;

 Tarım Gıda ve Ormancılık Politikaları Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Ormancılık Envanteri

Avusturya (I)

• Merkezi bir UES;

• İklim değişikliği politikalarından Federal Tarım Gıda Çevre ve Su Yönetimi Bakanlığı (Yaşam Bakanlığı) sorumlu;

• Federal Çevre Ajansı (Avusturya Cumhuriyetine ait bir limited şirket olup, Yaşam Bakanlığı tarafından temsil edilmektedir) tek ulusal yetkili kurum;

• Yasal temel: Avusturya Çevre Kontrol Yasası;

• Federal Çevre Ajansı, Emisyon Envanterinin denetiminden sorumlu kurumu ile beraber UE geliştirmenin tamamından sorumludur;

• MMR uyarınca, Yaşam Bakanlığı resmi onayı vererek raporu BMİDÇS Sekretaryasına ve AB Komisyonuna göndermekle sorumludur;

• Denetim Kurulu Başkanlığının gözetiminde uygulanan ISO 17020 Uluslararası Standardının belgelendirdiği Kalite Yönetim Sistemi

Avusturya (II)

• Veri sağlama konusunda Avusturya İstatistik Kurumu (STAT) belirleyici rol oynamaktadır;

• UE geliştirmek için kullanılan başlıca veri kaynakları

:

 Enerji ve ulaştırma için Ulusal Enerji Dengesi (STAT);

 STAT’dan gelen ulusal üretim istatistikleri, ithalat/ihracat istatistikleri; doğrudan sanayi ve sanayi kuruluşlarından gelen bilgiler ve zorunlu AB ETS bilgisi (sanayi sektörü için);

 Ticaret ve hizmetler için kısa dönem istatistikler, Avusturya dış ticaret istatistikleri, şirket ve birlik anketleri (Solvent sektörü için);

 STAT’dan gelen ulusal tarım istatistikleri ve çalışmalar (Tarım sektörü için)

 Avusturya Federal Ofisi ve Orman Araştırma Merkezinin hazırladığı Ulusal Ormancılık Envanteri (AKAKDO sektörü için);

 Düzenli depolama alanlarına ilişkin Ulusal Federal Çevre Ajansı veri tabanı (Atık sektörü için)

Finlandiya (I)

• Merkezi bir UES;

• İklim değişikliği politikalarından Çevre Bakanlı sorumlu;

• Finlandiya İstatistik Kurumu bütün UE faaliyetlerinden (planlama, hazırlık, yönetim) sorumlu tek ulusal yetkili kuruluş, FAKAT aşağıdaki kurumların katılımı söz konusu:

Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) (F gazlar ve Atık tahminleri);

Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü (Tarım ve AKAKDO tahminleri);

Finlandiya Teknik Araştırma Merkezi (Ulaştırma tahminleri)

•

Finlandiya (II)

• Yasal temel: 30/01/2003 tarihli Finlandiya Hükümeti Kararı, 2015 İklim Değişikliği Yasası, Statistics Finland Act no.48/1992 sayılı Finlandiya İstatistik Kurumu Yasası ve 280/2004 sayılı İstatistik Yasası;

• Çerçeve mevzuat Finlandiya İstatistik Kurumu ve sürece dahil olan diğer kuruluşlar tarafından izlenecek prosedürleri, görevleri, sorumlulukları ve yetkinlikleri

tanımlayan Raporlama Protokolleriyle entegre edilmiştir. Ayrıca:

• Katılan taraflar ile 2 anlaşma - Uzun vadeli çerçeve anlaşmasına dayalı yıllık sözleşmeler

1-SIKE (F-Gazlar+ATIK) 2-Doğ.Kay.Enst

(TARIM+AKAKDO)

FİNLANDİYA TEKNİK ARAŞTIRMA MERKEZİ

(ULAŞTIRMA)

Finlandiya (III)

• MMR uyarınca BMİDÇS ve AB Komisyonuna göndermeden önce envanterin onaylanmasından Finlandiya İstatistik Kurumu sorumludur;

• ONAY SÜRECİ:

AB’ye gönderilecek olan taslak envanter (her yıl en geç 15 Ocak tarihine kadar) UES Danışma Kuruluna sunulmaktadır (İlgili Bakanlıklar, Enerji Kurumu, Finlandiya Çevre Enstitüsü ve Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü)

Envanterin son hali (her yıl 15 Nisan) resmi olarak sunulmadan önce yorum almak üzere Bakanlıklar arası iklim Politikaları Network’üne gönderilir

Hollanda (I)

• Merkezi bir UES;

• İklim değişikliği politikasından Altyapı ve Çevre Bakanlığı sorumlu;

• Tek ulusal yetkili kurum, Hollanda İşletme Ajansı (NLA) (Ekonomi İşleri Bakanlığının bir kurumu)

• Yasal temel: Sera gazı İzleme Yasası (2005);

• Daha detaylı düzenleyici çerçeve, UE planlama, hazırlama ve yönetimi için metodolojilerin ve prosedürlerin belirlenmesi bakımından Altyapı ve Çevre Bakanlığı tarafından onaylanan ve yayınlanan, NLA’nın hazırladığı, İzleme Protokolleri aracılığıyla ortaya konmaktadır;

• NLA bütün UES aşama ve faaliyetlerinin denetlenmesinden, koordinasyonundan ve MMR uyarınca UE’nin BMİDÇS Sekretaryasına ve AB Komisyonuna sunulmasından sorumludur;

• Sunulmadan önce, UE’nin onayında Altyapı ve Çevre Bakanlığı yetkilidir

Hollanda (II)

• NLA ERT tavsiyelerine karşılık verme konusunda yetkilidir;

• Veri toplama ve işleme faaliyetleri, 5 farklı sektörden uzmanların bir araya gelerek oluşturdukları Görev Güçleri içerisinde yer alan ilgili Bakanlıkların ve bazı kurumların dahil olduğu Emisyon Kayıt Projesi çerçevesinde yürütülmektedir;

• Koordinasyon NLA tarafından sağlanmaktadır;

• Süreç İzleme Protokollerine göre yürütülmektedir;

• Çeşitli sözleşeme ve anlaşmalarla Görev Gücü içerisinde işbirliği

sağlanmaktadır

Hollanda (III)

• Başlıca veri kaynakları:

Hollanda İstatistik Kurumundan, Çevre Bakanlığından, Tarım Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığından gelen istatistiksel veriler (veri akışı zamanında ve eksiksiz bir

biçimde Hollanda İstatistik Kurumu ile Bakanlıklar arasında yapılan ilgili anlaşmalar uyarınca sağlanmaktadır);

Özel sektörden gelen sanayi verileri (ağırlıklı olarak AB ETS ve AB Sanayi Emisyonları Direktifinin uygulanmasından doğan yasal yükümlülükler çerçevesinde);

Geçici sözleşmeler temelinde danışmanlar ve özel kuruluşlar tarafından toplanan veriler

Yunanistan (I)

• Merkezi olmayan bir UES;

• İklim değişikliği politikasından sorumlu tek ulusal yetkili kurum Çevre Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı (MEECC);

• UE faaliyetlerini denetlemek amacıyla MEECC bünyesinde görevlendirilen 5 sektörün uzmanlarından oluşan İklim Ekibi;

• Sözleşmeye dayalı olarak, UE geliştirme görevi Ulusal Atina Teknik Üniversitesi (NTUA), Kimya Mühendisliği Bölümüne verilmiştir (kamu araştırma ve akademik kurum);

• Yasal temel: MEECC 918/21-4-08 sayılı Genelgesi “Ulusal Sera gazı

Envanteri Sisteminin Yapısı ve İşletimi-Roller ve Sorumluluklar”

Yunanistan (II)

• MEECC İklim Ekibinin denetimi altında, UE’nin planlanmasından, hazırlanmasından ve yönetiminden NTUA sorumludur;

• MMR uyarınca, UE’nin onaylanması ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB Komisyonuna gönderilmesinden MEECC sorumludur;

• BMİDÇS ERT‘ye yanıtların hazırlanması, bilimsel destek ile birlikte

MEECC’nin sorumluluğu altındadır

Yunanistan (III)

• Aşağıdaki kurumlar tarafından görevlendirilen Odak Noktaları aracılığıyla NTUA’ya sağlanan ana veriler:

MEECC (enerji, atık, F-gazlar ve AKAKDO sektörü için);

Ekonomi Rekabet ve Taşımacılık Bakanlığı (IPPU sektörü için);

Bakanlık tarafından toplanan temel verileri işleyen Yunanistan İstatistik Kurumu aracılığıyla Kırsal Kalkınma ve Gıda Bakanlığı;

Altyapı Ulaştırma ve Network Bakanlığı (ulaştırma için);

Yunanistan İstatistik Kurumu (diğer başka kurumlar tarafından ele alınmayan UE sektör verilerinin birçoğu için)

Danimarka (I)

• Merkezi olmayan bir UES;

• İklim değişikliği politikasından İklim Enerji ve Yapı Bakanlığı ile Çevre Bakanlığı sorumlu;

• Danimarka Çevre ve Enerji Merkezi (DCE)-Aarhus Üniversitesi, Çevre Bakanlığı ve Üniversite arasında imzalanan çerçeve danışmanlık

sözleşmesi uyarınca tek yetkili ulusal kuruluştur;

• DCE, eskiden Danimarka Çevre Koruma Ajansı, ondan sonra eski

Danimarka Ulusal Çevre Araştırma Enstitüsünün yerine, çevresel

araştırma, izleme ve danışmanlık hizmetlerini yürütmek üzere 2011

yılında kurulmuştur

Danimarka (II)

• MMR uyarınca UE faaliyetlerinden ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB Komisyonuna sunulmasından DCE sorumludur;

• UE Danimarka Enerji Ajansı tarafından onaylanmaktadır (İklim Enerji ve Yapı Bakanlığı bünyesinde kurulmuştur);

• UE hesaplamaları ve derleme DCE tarafından yapılmakta, veriler çoğunlukla aşağıdaki kurumlar tarafından sağlanmaktadır:

 Danimarka Enerji Ajansı (Enerji ve İklim Bakanlığı ): yıllık enerji istatistikleri ve AB ETS altında sunulan özel şirket raporları;

 Danimarka Çevre Koruma Ajansı (Çevre ve Gıda Bakanlığı): F gaz emisyonları ve atık veri tabanı;

 Danimarka İstatistik Kurumu (Sosyal ve İç İşleri Bakanlığı): İstatistik Yıllıkları ve tarım istatistikleri;

 Ulaştırma Bölümü-Danimarka Teknik Üniversitesi+Danimarka Demiryolları (Ulaştırma ve Yapı Bakanlığı) ulaştırma verileri;

 Danimarka Orman Peyzaj ve Planlama Merkezi-Kopenhag Üniversitesi:AKAKDO;

 Danimarka şirketleri: Sanayi

Birleşik Krallık (I)

• Merkezi olmayan bir UES;

• Enerji ve İklim Değişikliği Bölümü (DECC) tek ulusal yetkili kurum;

• DECC ile yapılan sözleşme temelinde Ricardo-AEA UE geliştirmek için yapılan bir Konsorsiyumun lider danışmanlık şirketi (planlama, hazırlık ve yönetim);

• Ricardo-AEA hem UE’yi BMİDÇS ve AB’ye sunmakla hem de BMİDÇS ERT tavsiyelerine cevap vermekle yükümlü;

• DECC Ulusal Envanter Yönlendirme Komitesi (NISC) raporun tesliminden önce, UE onayını verme yetkisine sahip;

• DECC NISC UE faaliyetlerinin denetiminden ve gözetiminden ayrıca UE geliştirmek için sözleşmelerin düzenlenmesinden genel olarak sorumlu

Birleşik Krallık (II)

• Sorumlu kuruluş Konsorsiyumun koordinasyonunu aşağıdaki konular için sağlayacaktır:

 Enerji arzı, IPPU ve atık sektörleriyle ilgili tahminlerin Ricardo-AEA tarafından yapılması;

 Tarım sektörüyle ilgili tahminlerin Çevre Gıda ve Köy İşleri Departmanı (DEFRA) ile yapılan sözleşme uyarınca Rothamsted Research tarafından sağlanması; ve

 AKAKDO sektörüne ilişkin tahminlerin DECC adına Ekoloji ve Hidroloji Merkezi tarafından yapılması;

• Aşağıdaki kaynaklar kullanılmaktadır:

 Digest of UK Energy Statistics tarafından yollanan ve DECC tarafından derlenip yayınlanan enerji istatistikleri;

 Ya bireysel olarak tesis işletmecilerinden doğrudan Ricardo-AEA’ya gönderilen sanayi prosesleri bilgileri veya İngiltere ve Galler/İskoçya/Kuzey İrlanda için Çevre Ajansı Kirlilik Envanterinden gelen bilgiler;

 DEFRA’dan gelen tarım istatistikleri

Fransa (I)

• Merkezi olmayan bir UES;

• Ekoloji Sürdürülebilir Kalkınma ve Enerji Bakanlığı-Enerji ve İklim Genel Müdürlüğü (MEDDE) tek ulusal yetkili kuruluş;

• UE geliştirme konusunda, sadece iklim değişikliği üzerine UE geliştirmeye

odaklanan ve kar amacı gütmeyen bir araştırma ve danışmanlık kuruluşu olan Meslekler arası Hava Kirliliği Teknik Araştırmalar Merkezinden (CITEPA) hizmet satın alınmaktadır;

• Yasal temel: Hava Emisyonları Envanterleri ve Denetimler Ulusal Sistemini kuran (SNIEPA) 24/08/2011 tarihli Bakanlıklar arası Kararname, CITEPA’yı UE geliştirici olarak görevlendirmiştir

Fransa (II)

• Enerji ve İklim GM-MEDDE tarafından yürütülen UE faaliyetlerinin koordinasyonu ve denetimi;

• CITEPA UE planlama, hazırlık ve yönetim konularında yetkilidir;

• UE onayı ve BMİDÇS ile AB ‘ye sunulması MEDDE’nin sorumluluğu

altındadır

Mevcut uygulamadan çıkarılan dersler

(Ülkelere özgü durumlar dikkate alınmalı)

• Asgari standartlar sağlanmalı;

• İklim değişikliği politikasından

sorumlu Bakanlık aracılığıyla merkezi hükümet genel denetimi yapılmalı;

• Faaliyetler ayrı ayrı uygulanmalı; Öz yeterlilik uygulanabilir değildir

• Koordinasyon ve İşbirliği sağlanmalı

Uluslar arası ve AB gereklilikleri yerine getirilmeli;

Uygun bir yasal temel benimsenmeli;

Tek bir ulusal kurum görevlendirilmeli ve görev dağılımı net olmalı;

TACCC hedeflerine ulaşılmalı;

Kuruluşlar arasında zamanında ve aktif veri akışını sağlamak için

Mutabakat Zabıtları/Anlaşmalar imzalanmalı

Hangisi Seçilirse Seçilsin:

Mevcut uygulamadan doğan başlıca eğilimler

Merkezi UES

• Tek ulusal yetkili kurum, genellikle Çevre/İstatistik Kurumu;

• UE onayı ve sunulması ile Çevre/İklim Değişikliği konularında yetkili Bakanlık;

• Hızlı bir onay sürecinin öngörülmesi;

• UE geliştirme (hazırlık ve sektör uzmanları tarafından yapılan KG/KK;

• Çekirdek uzman grubu aracılığıyla elde edilen uzun vadeli sürdürülebilirlik ve kurumsal

belleksık yetki devirlerinden kaçınılması

Merkezi olmayan UES

• Genellikle yetkili bir ulusal kurum (şart değil) Çevre/İklim Değişikliği Bakanlığı;

• Farklı araçlar kullanarak yapılan merkezi

hükümet denetimi (genel koordinasyon,onay, teslim);

• İklim enerji ve çevre politikasında yetkili olan Bakanlık/Kamu Kurumundan onay alınması;

• Veri toplamak için gerekli olan kamu kuruluşlarının müdahaleleri (bazen veri işlemek için);

• Uzun vadeli çerçeve anlaşmalarıyla tecrübeli kuruluşlardan hizmet satın alınması;

• Daha çok Araştırma Enstitülerinin tercih edilmesi

Türkiye Cumhuriyeti’nin Ulusal Sera gazı Envanteri Sisteminin Güçlendirilmesi ve İyileştirilmesi

Türkiye için en uygun UES yönetim biçiminin belirlenmesi üzerine Seçenek Değerlendirme Belgesinin Sunumu

Alessandra Barreca KİLİT HUKUK UZMANI

alessandra.barreca@gmail.com www.task-ghg.com