YAPILAùMADA GÜNEù ENERJøSø KULLANIMI VE ESTETøK ÇÖZÜM ÖRNEKLERø
Hacer MUTLU DANACI R. Eser GÜLTEKøN Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, MimarlÕk Bölümü, Antalya, Türkiye
hacermutlu@akdeniz.edu.tr esergultekin@akdeniz.edu.tr
ÖZET
Fizikteki tanÕmÕyla iú yapabilme gücüne enerji denir. Enerji, do÷ada çok de÷iúik úekillerdedir. Ekosistemin temel enerji kayna÷Õ güneútir ve evrendeki enerji miktarÕ sabittir, sadece de÷iúik úekillerde bulunmaktadÕr.
Küresel ÕsÕnmayla birlikte, baúta Avrupa olmak üzere bir çok ülkede do÷aya zararlÕ enerji türleri yerine yenilenebilir enerji türlerinin kullanÕmÕnÕ artÕrma ve özendirme çabasÕ vardÕr. Özellikle ülkemizde, iklimsel özelliklerden dolayÕ bol olan güneú enerjisinin yapÕlarda aktif ve pasif olarak kullanÕmÕyla do÷aya saygÕlÕ ekolojik yapÕlaúmanÕn yaygÕnlaúmasÕ söz konusudur. Ancak yapÕlaúmada güneú enerjisinin kullanÕmÕ, özellikle aktif güneú sistemlerinde gerekli olan geniú yüzeyli paneller, sübjektif de olsa mimari açÕdan estetik kaygÕlarÕ da beraberinde getirmektedir. ÇalÕúmada teknoloji ile esteti÷i birleútirmeye çalÕúan özel tasarÕmlardan örnekler verilecektir.
Anahtar kelimeler: mimaride güneú enerji sistemleri, estetik.
1. GøRøù
DünyanÕn enerji tüketimi büyük ölçüde kömür, petrol ve do÷algaz gibi hidrokarbon türü fosil kaynaklara dayanmaktadÕr. 2025 yÕlÕna kadar petrol ve do÷algaz talebinde artÕúÕn sürece÷i ve dünya enerji talebinin büyük kÕsmÕnÕn fosil yakÕtlardan sa÷lanaca÷Õ düúünülmektedir. Bugün dünyanÕn en önemli çevre sorunu küresel ÕsÕnmadÕr. Küresel ÕsÕnmanÕn baúlÕca sebebi fosil yakÕtlardÕr. Fosil yakÕt yanma emisyonlarÕnÕn karbondioksit gibi sera gazlarÕnÕ içermesi nedeniyle, atmosfer artan sera etkisi ile iklim de÷iúikliklerine yol açabilecek bir küresel ÕsÕnma sürecini baúlatmÕútÕr. Karbondioksit emisyonlarÕnÕn en büyük kayna÷Õ ise ÕsÕtma, so÷utma ve elektrik üretim araçlarÕyla yakÕlan fosil yakÕtlardÕr. Türkiye fosil yakÕt rezervleri bakÕmÕndan zengin bir ülke de÷ildir. Bilinen fosil yakÕt rezervlerinin toplamÕ 2454 Mtep kadardÕr. Aksine tükenmez do÷al kaynaklar potansiyeli bakÕmÕndan zengin bir ülkedir. Ülkemizde kullanÕlabilir ve/veya ekonomik boyutlarÕ ile 25 Mtep/yÕl güneú, 50 TWh/yÕl rüzgar ve 32 Mtep/yÕl biomas enerji potansiyeli bulunmaktadÕr. Bu nedenle Türkiye, yenilenebilir enerjiler üzerinde atÕlÕm yapmak için tüm do÷al olanaklara sahip bir ülkedir ve güneú enerjisi Türkiye’nin en görkemli do÷al kayna÷ÕdÕr (Filik, 2004).
BaúlÕca yenilenebilir enerji türleri úunlardÕr:
x Güneú enerjisi, x Rüzgar enerjisi, x Biokütle enerjisi, x Jeotermal Enerji, x Hidrojen Enerjisi, x Su kökenli enerjiler.
Bu çalÕúmada yenilenebilir enerji kaynaklarÕndan güneú enerjisinin mimaride kullanÕmÕ hakkÕnda bilgi verilerek, özellikle aktif güneú sistemlerinde estetik kaygÕlarla üretilmiú örneklere de÷inilecektir.
2. GÜNEù ENERJø SøSTEMLERø
Güneú enerjisinin mimari yapÕlaúmada kullanÕm alanlarÕ çok çeúitlidir ve amaca göre de÷iúmektedir.
Örne÷in;
x YapÕlarda, ÕsÕ ve elektri÷e dayalÕ enerji isteminin bir kÕsmÕnÕn karúÕlanmasÕ,
x YapÕlarda aktif ÕsÕtma ve iklimlendirme, toplu yerleúim ünitelerinde entegre sistemlerle ÕsÕ ve elektri÷in üretilmesi,
x KullanÕm suyu ÕsÕtma, yüzme havuzu suyu ÕsÕtma,
x Deniz suyu ya da kirli suyun arÕtÕlmasÕ, x Gündüz ve gece aydÕnlatmasÕnda güneú
enerjisinin kullanÕlmasÕ sayÕlabilir.
Güneú enerjisi, yapÕlarda en çok kullanÕlan yenilenebilir enerji türüdür. Bu enerji ÕsÕtma ve so÷utma sistemlerinde kullanÕldÕ÷Õ gibi, elektrik üretiminde de kullanÕlmaktadÕr. Güneú enerjisinin mimarlÕkta kullanÕmÕna iliúkin çeúitli alternatifler vardÕr. Bunlardan en önemlileri (Tönük, 2001;
Göksu, 2008):
x Pasif güneú sistem yoluyla güneúten enerji kazanÕlmasÕ (KÕú bahçeleri, güney yönünde tasarlanan büyük cam yüzeyler vb.)
x Aktif güneú sistem yoluyla güneúten enerji kazanÕlmasÕ (Güneú kolektörleri),
x Fotoelektrik de÷iúim yoluyla elektrik enerjisi kazanÕlmasÕ (Güneú pilleri).
2.1. Pasif Güneú Sistemleri
Pasif güneú sistemler, güneúten enerji elde etmenin en basit yoludur (Tönük, 2001). Basit olarak güneydo÷u, güney ve güneybatÕ yönünde açÕlan pencereler ve cam yüzeyler aracÕlÕ÷Õ ile toplanan ÕsÕnÕn mekana da÷ÕtÕlmasÕ ilkesine dayanmaktadÕr.
Pasif sistemler; toplama, depolama ve da÷ÕtÕm olmak üzere üç aúamalÕdÕr (Roaf, 2001; Dedeo÷lu, 2002).
x Toplama: Güneú ÕsÕsÕnÕn toplanmasÕ için konutun güney-do÷usundan güney-batÕsÕna kadar olan cephesinde geniú açÕklÕklÕ, çift camlÕ do÷ramalar, seralar, galeri ve atriumlarla gerçekleútirilir.
x Depolama: Güneú enerjisi depolandÕktan sonra ÕsÕnÕn bir kÕsmÕ anÕnda kullanÕlmakta, kalan kÕsmÕ ise daha sonra kullanÕlmak üzere termal kütle olarak adlandÕrÕlan zemin ve duvarlara yayÕlmaktadÕr. Bu termal kütle, taú, tu÷la veya sudan oluúturulabilmektedir.
x Da÷ÕtÕm zeminde ve duvarlarda korunan ÕsÕ, ÕúÕnÕm ve taúÕma yolu ile ortama yayÕlmaktadÕr. TaúÕma için fanlar, vantilatörler de kullanÕlmaktadÕr.
Temel pasif güneú sistem mantÕ÷Õ ile geliútirilmiú farklÕ çözümler bulunmaktadÕr (Roaf, 2001; Filik, 2004) (ùekil 1).
ùekil 1. Pasif Güneú Sitem Türleri (Roaf, 2001; Filik, 2004).
a) Kütle DuvarÕ: Termal kütlede toplanan ÕsÕ mekanlara ÕsÕ difüzyonu yoluyla yayÕlmaktadÕr.
b) Tromb DuvarÕ: Hem a úÕkkÕndaki gibi ÕsÕ yalÕtÕmÕ vardÕr, hem de termal kütle ile saydam cephe arasÕnda sera etkisiyle oluúan sÕcak hava kapaklar aracÕlÕ÷Õ ile mekanlara yayÕlmaktadÕr.
c) Su DuvarÕ: Masif duvara göre ÕsÕ tutuculu÷u daha fazla olan su kütleleri termal kütle olarak kullanÕlmaktadÕr.
d) KÕú Bahçesi: KÕú bahçesi yapÕmÕyla daha fazla ÕúÕnÕm içeriye alÕnmaktadÕr. IsÕtÕlacak mekanlarla direkt olarak iliúki kurulmaktadÕr.
e) DolaylÕ KÕú Bahçesi: KÕú bahçesi ile mekanlar arasÕnda hava akÕmÕ yoktur. Sera etkisini artÕran bir kÕú bahçesi sisteme eklenmektedir. IsÕ, termal kütleden difüzyon yolu ile yayÕlmaktadÕr.
f) Termosifon Sistemi: DolaylÕ kÕú bahçesi sistemine kapaklar eklenerek, kÕú bahçesi ile yaúama mekanÕ arasÕnda hava akÕmÕ yolu ile ÕsÕ transferi sa÷lanmaktadÕr.
g) Kaya Zemin – KÕú Bahçesi: KÕú bahçesinde yakalanan ÕsÕ, fanlar yardÕmÕyla döúeme altÕndaki kayaçlarda depolanmak üzere pompalanmaktadÕr.
Gece sÕcak olmasÕ gereken hacmin küçültülmesi ve úeffaf bölümdeki ÕsÕ kayÕplarÕndan uzak durmak için havalandÕrma kapaklarÕ kapatÕlmalÕdÕr. Sera etkisi yaratan kÕú bahçeleri kÕú aylarÕ için uygun olmakla birlikte, yaz aylarÕnda aúÕrÕ ÕsÕnmasÕna karúÕ önlemler olarak, güneú kÕrÕcÕlar, yapra÷ÕnÕ döken a÷açlar vb.
kullanÕlmaktadÕr.
YalnÕz tekil yapÕ bazÕndaki çözümler de÷il, kentin yönlenmesi, yer seçimi, sokaklarÕn düzenlenmesi gibi pek çok kriter dikkate alÕnmalÕdÕr.
Güneú enerjili kent sistemleri Anadolu’da yÕllardan beri kullanÕlmaktadÕr. øklimle dengeli geleneksel yapÕlar incelendi÷inde güneú enerjisinden olabildi÷ince yararlanan ekolojik prensiplere uygun kent dokularÕdÕr.
Göksu’ya (2008) göre, Anadolu’nun verileri dikkate alÕnarak güneú kent yaklaúÕmÕ 3 kategoride ele alÕnmaktadÕr. Bunlar:
a) øklimle dengeli kent: øklim faktörlerini kent yararÕna yorumlayan kentsel bir modeldir.
øklimle dengeli kent planlamasÕ ile 1/3 oranÕnda fosil yakÕt tasarrufu
sa÷lanabilece÷i bilinmektedir.
Anadolu’daki geleneksel yerleúimler iklim faktörlerine uygun olarak tasarlanmÕúlardÕr.
Modern kentler ise planlama ve yapÕ tasarÕmÕndaki yanlÕúlardan dolayÕ yaz aylarÕnda aúÕrÕ ÕsÕnmakta, kÕú aylarÕnda ise aúÕrÕ so÷umaktadÕr.
b) Güneú mimarili kent: Güneú enerjisinden daha fazla yararlanmak için, kentin çevre ile beraber de÷erlendirilmesi ve iklimin dengelenmesi yeterli de÷ildir. Kenti oluúturan yapÕ adalarÕ ve içinde bulunan binalarla kent yapÕsÕ da uygun hale getirilmelidir. YapÕlan tahminler, kentin güneú mimarisine göre yapÕlanmasÕ durumunda, ilave olarak 1/3 oranÕnda enerji tasarrufu ya da güneú enerjisi elde etmenin mümkün olabilece÷ini göstermektedir.
c) Tam güneú kent: Etkin güneú kent modelinde, kentin enerji bakÕmÕndan ba÷ÕmsÕz hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Bu yaklaúÕmda kentte pasif sistem dÕúÕnda aktif sistemler de kullanÕlmaktadÕr. Tam güneú kentte ise, aktif ve pasif sistemler dÕúÕnda, baúta güneú olmak üzere bütün do÷al enerji kaynaklarÕnÕ bir bütün içinde kullanmak amaçlanmaktadÕr.
AyrÕca güneú kent modeli, modern mimari yerine, Anadolu’nun özgün mimari yaklaúÕmlarÕnÕ ve kültürünü dikkate alarak, do÷aya ve insana uyumlu güneú mimarisi sistemine geçilmesini önermektedir. Yerel mimaride do÷al malzeme kullanÕldÕ÷Õndan, do÷ayla estetik açÕdan uyumlu yerleúmeler görülmektedir.
2.2. Aktif Güneú Sistemleri
Aktif güneú sistemleri, teknik donanÕm yoluyla güneú enerjisinin kazanÕldÕ÷Õ durumlar olarak tanÕmlanmaktadÕr. Güneú enerjisinden aktif sistemlerle iki úekilde faydalanÕlmaktadÕr (Tönük, 2001). Bunlar:
a) Güneú ÕúÕnÕmÕndan kazanÕlan ÕsÕ enerjisi kolektörlerde toplanarak, ÕsÕnma, su ÕsÕtma vb. iúlemlerde kullanÕlmaktadÕr. Güneú Kolektörleri: SÕcak su temininde ve ÕsÕtma sistemlerine destek olarak kullanÕmÕ mevcuttur. Güneúten yayÕlan da÷ÕnÕk radyasyonun toplanmasÕ ve yo÷unlaútÕrÕlmasÕ prensibi ile çalÕúan güneú kolektörleri, sisteme verilen so÷uk suyun ÕsÕnmasÕnÕ sa÷lamaktadÕrlar. Kolektörlerle elde edilen sÕcak su, pompalanarak sÕcak su kazanlarÕna ya da klima cihazlarÕnÕn ÕsÕl jeneratörlerine aktarÕlabilmektedir.
b) Güneú enerjisi, elektrik enerjisine çevrilmektedir. Bu ba÷lamda kullanÕlan Fotovoltaik Güneú Panelleri: Fotovoltaik pillerin çalÕúma prensibi, güneú ÕúÕnÕmlarÕ (fotonlar), plaka üzerindeki elektronlarÕ kopararak elektron akÕúÕ hareketine neden olmaktadÕr ve bu hareket sonucu direkt akÕm enerjisi oluúmaktadÕr. 1 m2 fotovaltaik panel 2 ton CO2 emisyonunu engellemektedir (Filik, 2004).
Teknolojik malzemeler olduklarÕ için ilk yatÕrÕm maliyetleri yüksektir. Fakat ekolojik maliyetlerinin düúük olmasÕ ve ekolojik kazançlarÕnÕn fazlalÕ÷Õ, fotovoltaik pilleri ekolojik tasarÕmÕn önemli bir parçasÕ haline getirmektedir. Standart fotovoltaik (PV) güneú panelleri (güneú pilleri), 36 adet güneú pilinden oluúmaktadÕr ve en fazla 60 W elektrik gücü üretmektedir. Güneú pilinin üretildi÷i malzeme; cam, polyamid veya paslanmaz çelik bir levhaya lazerle yapÕútÕrÕlmaktadÕr. Birbirine iletken tellerle ba÷lanan pillerin ön yüzeyi damperli cam gibi ÕsÕya dayanÕklÕ bir saydam tabaka ile kaplanÕrken, arka yüzeyi hava etkilerine karúÕ korunmaktadÕr. Modüller genellikle alüminyum bir çerçeve içine alÕndÕ÷Õ gibi, özel uygulamalar için çerçevesiz de üretilebilmektedir. Gri mavi tonlarda
renkleri mevcuttur. Ancak, özel üretimlerle istenilen renk elde edilebilmektedirler (Sev, 2007).
3. GÜNEù ENERJøSø KULLANIM DEZAVANTAJLARI VE ESTETøK ÇÖZÜM ÖRNEKLERø
ølk bakÕúta güneú enerjisi bütün enerji ihtiyacÕmÕzÕ karúÕlamada mükemmel bir sonuç gibi gözükse de, özellikle aktif güneú enerji sistemleri a) estetik, b) güneú enerjisinden faydalanabilmek için uygun alan gereksinimi ve yönlenme, güneú enerjisinin miktarÕ vb. c) güneú pillerinin üretimi için büyük yatÕrÕm giderleri gibi bazÕ dezavantajlara sahiptir.
Estetik yönden bakÕú, aktif güneú enerjisi sistemlerinin sübjektif bir dezavantajÕdÕr. Güneú panelleri, yeterli güneú ÕúÕ÷ÕnÕn sa÷lanmasÕ açÕsÕndan en çok yapÕlarÕn çatÕlarÕnda kullanÕlmaktadÕr. Bu durumun, ço÷u insanÕ görsel açÕdan rahatsÕz etti÷i bir gerçektir. AyrÕca panellerin sürekli temiz tutulabilmesi de mümkün de÷ildir ve açÕlÕ yerleútirildiklerinden bir yapÕya dÕúarÕdan bakÕldÕ÷Õnda kolaylÕkla algÕlanabilmektedirler.
Bununla birlikte, güneú enerji sistemlerinin estetik problemleri kolaylÕkla aúÕlabilecek dezavantajlarÕdÕr.
Sahip olunan teknolojiyle, öncekilerden daha ince panellerle de÷iúik tip çatÕ kiremitleri üretmek, duvar içine gizlemek, avluda güneúlikleri panellerle kaplamak gibi estetik kaygÕ taúÕyan yeni üretimler dikkati çekmektedir. Paneller, artÕk tamamen kiremit yüzeyine adapte edilerek, çatÕ ile aynÕ renkte oldu÷undan kamufle edilebilmektedir (Brown, 2008).
Güneú panellerinin yapÕ cephesiyle bütünleúmiú úekilde kullanÕldÕ÷Õ örnekler de mevcuttur (ùekil 2 ve 3).
ùekil 2. YapÕda çatÕ kiremidine entegre edilmiú panel uygulamasÕ (Anonim, 2008a).
ùekil 3. Colorado Court yapÕsÕnÕn merdiven kÕsmÕndaki duvar tipi güneú panelleri (Anonim, 2008b).
Güneú panellerinin yapÕ ile iyi bir úekilde kombine edildi÷i örnekler de mevcuttur. Örne÷in, Hollanda’daki, “Building 31”de gölge elemanlarÕnÕn üzerine yerleútirilerek, hem güneúin istenmeyen etkisinden korunma, hem de güneú enerjisinden elektrik üretimi sa÷lanmÕútÕr (ùekil 4) (Anonim 2008c).
Fotovoltaik panellerinin yarÕ geçirgen olanlarÕ, pencerelerde, güneú kontrolü istenen bölgelerde, opak olanlarÕ ise, güneú ÕúÕ÷ÕnÕn içeri girmesi istenmeyen bölgelerde, parapetlerde, duvar yüzeylerinde kullanÕlmaktadÕr. Panellerin yapÕ yüzeyi ile bütünleútirilmesi için de÷iúik yöntemler mevcuttur. ølk uygulamalarda düz ve e÷imli çatÕlarda panellerin aúÕrÕ ÕsÕnmasÕ durumunda performans kaybÕ olmasÕndan dolayÕ, düúey kabukta ya da do÷rudan gölgelendirme elemanÕ olarak
kullanÕlmÕútÕr (Sev, 2007).
ùekil 4. Building 31 binasÕ, Hollanda (Anonim, 2008c) øngiltere’de Glasgow’da Clyde nehrinde estetik kaygÕlarla yerleútirilen güneú panelleri tropik su bitkileri referans alÕnarak “ZM Architecture”
tarafÕndan tasarlanmÕútÕr. Kentte, estetik bir unsur olarak bu yapÕlaúma elemanlarÕ ile aynÕ zamanda enerji üretimi gerçekleútirilmektedir (ùekil 5) (Anonim, 2008d).
ùekil 5. “Solar Lily Pads” Glasgow’da Clyde nehrinde tasarlanan güneú panelleri (Anonim, 2008d).
Herbert tarafÕndan tasarlanan havuz ve “sun altar” adÕ verilen heykelin üst kÕsmÕ aynÕ zamanda güneú enerjisini toplayan paneldir (ùekil 6). Joan Webster tarafÕndan tasarlanan hem özel hem de kamuya açÕk yeúil alanlarda, havuz suyu ya da sera ÕsÕtmasÕ gibi fonksiyonlarda kullanÕlabilir bir heykeldir (ùekil 7). ùekil 8’de yer alan heykel de, hem estetik özellikler taúÕyan hem de güneú enerjisinden faydalanmayÕ sa÷layan bir peyzaj unsurudur. (Anonim, 2008e).
ùekil 6. “Sun Altar” kendi enerjisini kendi üreten havuz sistemine sahip su yapÕsÕ (Anonim, 2008e).
ùekil 7. Güneúten enerji üretebilen heykel (Anonim, 2008e).
ùekil 8. Güneúten enerji üretebilen peyzaj elemanÕ (Anonim, 2008e).
Virginia Tech Güneú evi, “Virginia Polytechnic Institute and State” Üniversitesinde mimarlar endüstri mühendisleri, iç mimarlar, mekanik ve elektrik mühendislerinden oluúan ö÷renci gruplarÕ tarafÕndan tasarlanmÕútÕr. Enerji etkin sürdürülebilir güneú evi projesinde çatÕnÕn ters e÷imi sayesinde fotovoltaik paneller gizlenmiútir. Özel bir polikarbonat malzemeden yapÕlan duvarlarla yaz aylarÕnda yapÕdaki aúÕrÕ ÕsÕnmayÕ engellemekte ve yapÕya dolaylÕ ÕúÕk sa÷lanmaktadÕr. ÇatÕnÕn alt kÕsmÕndaki yatay bant pencereler kÕú aylarÕnda e÷ik
gelen güneú ÕúÕ÷ÕnÕ yapÕ içerisine almakta, yaz aylarÕnda ise dik gelen güneú ÕúÕnlarÕnÕn yapÕ içerisine direkt girmesi engellenmektedirler. AyrÕca paneller, güneú ÕúÕnlarÕnÕn yaz ve kÕú aylarÕndaki açÕsÕna göre hareket ettirilebilmektedir (ùekil 9) (Dunay vd., 2006).
ùekil 9. Virginia Tech Güneú evinin kesiti (Dunay vd., 2006).
AyrÕca çatÕnÕn ortasÕnda toplanan ya÷mur olu÷undan akan sular bahçedeki bitkisel arÕtma sistemine ulaúmaktadÕr. Banyo duvarÕnÕn dÕú kÕsmÕna so÷uk kÕú aylarÕ için ek duvar paneli yapÕlmÕútÕr. Bu kÕsÕm, yapÕya aynÕ zamanda estetik yönden bir hareketlilik katmÕútÕr. YapÕya dÕúarÕdan bakÕldÕ÷Õnda ters e÷imli çatÕdan dolayÕ paneller algÕlanmamakta ve böylece görüntü kirlili÷i oluúmamaktadÕr. AynÕ zamanda bu çatÕ tipi sayesinde evin kontrollü güneú ÕúÕ÷Õ almasÕ sa÷lanmaktadÕr (ùekil 10) (Dunay vd.).
ùekil 10. Virginia Tech Güneú evinin görünüúü (Dunay vd., 2006).
YapÕnÕn kuzey duvarÕnda elektrik ekipmanlar, bataryalar, depolama alanlarÕ, mutfak, çamaúÕr yÕkama gibi, teknik bölümleri çizgisel bir bant üzerinde tasarlanmÕútÕr. Yemek odasÕ bölümünden yapÕyÕ bahçeye ve terasa ba÷layan geniú cam kapÕlar aynÕ zamanda evin bahçeyle de bütünleúmesini sa÷lamaktadÕr. Evin di÷er bahçeye açÕlan kapÕlarÕ, yatak odasÕnda ve yaúama bölümünde bulunan kapÕlar aynÕ zamanda iyi bir hava sirkülasyonu sa÷lamaktadÕr. Duvarlar; ÕúÕ÷Õ seçerek geçiren iç kÕsÕmlarÕ özel boyanmÕú, polikarbonattan kÕvrÕlarak
yapÕlmÕú yarÕ geçirgen elemanlardÕr (ùekil, 11) (Dunay vd., 2006).
ùekil 11. Virginia Tech Güneú evinin planÕ (Dunay vd., 2006).
4. SONUÇ
Yenilenebilir enerjilerden olan güneú enerjisinin yapÕda kullanÕmÕnÕn son derece karmaúÕk, hatta bazen bilinen yapÕm ve tasarÕm kriterlerine ters düútü÷ü görülmektedir. Ancak özel tasarÕmlarla teknoloji ile esteti÷in bütünleúmesini sa÷lamak mümkündür. Verilen örneklerde de görüldü÷ü gibi güneú enerji panellerinin yapÕlaúmÕú ya da do÷al çevre ile uyumunun sa÷lanmasÕnda tasarÕmcÕlarÕn güneú panellerini gizlemek için renk, doku ve biçimin çevresiyle uyumlu hale getirilmesi, do÷al çevrenin ya da yapÕlaúmÕú çevrenin taklit edilmesi ya da güneú panellerini yapÕnÕn bir unsuru olarak tasarlanmasÕ, panellerinin özel üretimlerle bir heykel gibi tasarlanarak kullanÕlmasÕ gibi estetik ilkelere dayanan çözümler üretmeleri faydalÕ olacaktÕr.
TasarÕmcÕlarÕn üretim úirketleri ile iúbirli÷i içinde çalÕúmasÕyla standart çözümlerin de üretilerek maliyetin düúürülmesi, uygulamanÕn yaygÕnlaútÕrÕlmasÕ açÕsÕndan gerekli görülmektedir.
Türkiye’nin güneúlenme yönünden ne kadar zengin oldu÷u düúünüldü÷ünde, bu konudaki maliyet ve estetik problemlerin aúÕlarak güneú enerjisinin kullanÕmÕnÕn yaygÕnlaútÕrÕlmasÕ gerekmektedir.
5. KAYNAKLAR
Anonim, 2008a. www. solar.sharpusa.com.
Anonim, 2008b. www.leedcasestudies.usgbc.org.
Anonim, 2008c. www.iea-pvps.org.
Anonim, 2008d. www.news.bbc.co.uk.
Anonim, 2008e. www.asci.org/members/price.
Brown, J., 2008. Solar Panels is Get Aesthetics Designs, IOL Technology.
Dedeo÷lu, N., 2002. Ekolojik MimarlÕk KapsamÕnda Konut TasarÕmlarÕnÕn øncelenmesi, YÕldÕz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, østanbul.
Dunay R., Wheeler, J., Schubert, R., 2006. No Compromise, The Integration of Technology
and Aesthetics, Journal of Architectural Education, Blackwell Publishing, pp. 8-17.
Filik, O.A., 2004. Ekolojik TasarÕm ve Türkiye’deki Ekolojik TasarÕm Örneklerinin øncelenmesi, YÕldÕz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, østanbul.
Göksu, Ç., 2008. Küresel IsÕnma ve Türkiye’nin Güneú Projeleri, Güncel YayÕncÕlÕk, ss. 192.
Roaf, S., 2001. Eco House: A Design Guide, Architectural Pres, pp. 352.
Sev, A., 2007. Teknolojinin Ekolojik MimarlÕktaki Rolü ve Enerji Etkin YapÕlar, Ekolojik MimarlÕk ve Planlama Sempozyumu, Antalya.
Tönük, S., 2001. Bina TasarÕmÕnda Ekoloji, YÕldÕz Teknik Üniversitesi, 133 ss.
