T.C. MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

(1)

FORM 4

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı Seminer / Seminar

Kodu Dönemi Zorunlu / Seçmeli /

Serbest Seçmeli

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

YKÇ 500 Güz / Bahar Zorunlu T 6

Ön Koşul Dersleri -

Dersin Dili Türkçe

Ders Uygulaması Saat/Hafta

DERS (Teori) UYGULAMA

3 -

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. Fatma ÜREKLİ / Prof. Dr. Filiz KARACA Dersin Yardımcısı(ları) -

Dersin Amacı Öğrencilere ileride yapacakları tez çalışmalarına yönelik alt yapı kazandırılması

Dersin Öğrenme Kazanımları (DÖK)

1.Saha ile ilgili olmak üzere öğrenci, araştırma metotlarını kullanmayı uygulamalı olarak öğrenir.

2. Öğrenci alana ilişkin kaynakları tanır ve bu kaynakları eleştirel metotlarla inceleyebilir.

3. Öğrenci alana ilişkin bilgileri öğrendiği kaynaklar aracılığı ile kavrar, bunu anlama ve yorumlama yeteneğine sahip olur.

Dersin İçeriği Tez çalışmasına yönelik olarak öğrenciye donanım kazandırmaya yönelik çalışma ve uygulamalar

Ders Öğretim Yöntemi ve

Teknikleri Anlatım, tartışma, proje hazırlama

DERS AKIŞI (Haftalara Göre Konu Başlıkları)

Hafta Konular Ön Hazırlık ve Notlar

1 Araştırma ve kaynak bilgisi Önerilen kaynakların okunması

2 Problem ve tartışma Önerilen kaynakların okunması

3 Bilimsel metinlerin kaleme alınması, yazma planının hazırlanması Önerilen kaynakların okunması

4 Okuma, yazma ve tarihi araştırmalar Önerilen kaynakların okunması

5 Karşılaştırma ve değerlendirme Önerilen kaynakların okunması

6 Problemler ve çözüm metotları Önerilen kaynakların okunması

7 Türkiye’de Osmanlı tarihi ile ilgili çalışmalar Önerilen kaynakların okunması 8 Yurtdışında Osmanlı tarihi ile ilgili çalışmalar Önerilen kaynakların okunması 9 Yeni tarihî kaynakların tespiti ve kullanımı Önerilen kaynakların okunması

(2)

değerlendirme

11 Hazırlamakta oldukları sunumlar üzerine öğrencilerle birebir görüşme ve

değerlendirme Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Tarih Araştırmalarında Usul, İstanbul, 2007.

DERSİN PROGRAM YETERLİLİKLERİNE KATKISI (Dersin katkısı olan alanı en az 1 en çok 5 olmak üzere değerlendiriniz)

No Program Yeterlilikleri Katkı Miktarı

1 2 3 4 5

1 Yeniçağ Tarihi dâhilindeki siyasi, sosyal ve ekonomik gelişim ve değişimlerin bilgisini haiz olur.

2 Yeniçağ Tarihini bir bütün olarak analitik değerlendirir. x

3 Yeniçağ Tarihine dair yazılı ana kaynak bilgisini haiz olur. x

4 Yeniçağ Tarihine ait modern literatür bilgisini haiz olur. x

5 Yeniçağ Tarihi ile ilgili ana kaynak dillerinden en az birine vakıf olur.

6 Yeniçağ Tarihine dair modern yabancı literatürü takip eder. x

7 Tarih metodolojisine vakıf olur. x

8 Yapılan çalışmalarda tarih metodolojisini tatbik eder. x

9 Yeniçağ Tarihi dâhilindeki medeniyetleri ve bu medeniyetlerin birbirleri ile olan münasebetlerini sebep ve sonuçlarıyla değerlendirir.

10 Konusu ile ilgili kaynak ve modern literatür tenkidi yapabilme kabiliyeti kazanır. x 11 Araştırma konularının amaç ve kapsamlarının kavrayabilme yeteneği kazanır. x 12 Araştırma sahasını ilgilendiren ulusal ve uluslararası önemli kurumları ve yayınlarını takip

eder. x

13 İyi derecede Osmanlı Türkçesi bilgisini haiz olur.

AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU

Etkinlik Adedi Süresi

(Saat)

Toplam İş Yükü (Saat)

Ders (14 hafta: 14 x toplam ders saati) 14 3 42

Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, araştırma, alan çalışması, kütüphane,

görüşmeler, vb.) 14 7 98

Ara Sınav(lar)

(3)

Sunum / Seminer Ödev / Rapor

Proje 1 40 40

Maket / Modelleme Yarıyıl Sonu Sınavı

Genel Toplam İş Yükü (Saat) 180

Genel Toplam İş Yükü / 30 saat ( 1 AKTS = 30 saat) 180/30

Dersin AKTS Kredisi 6

DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

DÖNEM İÇİ Sayısı Katkı Yüzdesi (%)

Ara Sınav Kısa Sınav

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor Sunum

Projelendirme Süreci Çalışmaları Maket / Modelleme

Toplam

DÖNEM SONU Sayısı Katkı Yüzdesi (%)

Sınav Ödev

Proje 1 100%

Toplam 100%

BAŞARI DURUMU Katkı Yüzdesi (%)

Dönem İçi

Dönem Sonu 100%

Toplam 100%

(*)Bu Taslağın Başlığındaki tanımlar, ilgili Akademik birim, Program ve Öğretim Düzeyine göre değiştirilir.

(**)Bölümler/Programlar, bu taslağı inceleyip görüş ve önerilerini bildirerek, üniversiteye ortak bir Ders Bilgi Formunun bir an önce nihai halini almasına katkıda bulunabilir.

(4)

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı

Tarih Araştırmalarında Usul / Method in History Studies

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

YKÇ 501 Güz Zorunlu T 10

3 —

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. Filiz KARACA Dersin Yardımcısı(ları) –––

Dersin Amacı Bilimsel tarih araştırma ve yazma alanındaki bilgi ve becerilerin geliştirilmesi amaçlanır.

Tarih araştırmalarında kullanılan yöntem ve teknikler incelenir.

1. Tarihi bir araştırma eserin hazırlanma sürecini, safhaları ve metotlarıyla bilme 2. Doğru bilgiye ulaşmada araştırma ve kaynakları etkin şekilde kullanabilme 3. Farklı türdeki tarihi araştırmalarda, takip edilecek yöntemleri bilme.

Dersin İçeriği Tarih bilimi, önemi, kaynakları ve kaynak tenkidi ile safhaları ve yöntemleriyle araştırma eser hazırlama.

Ders Öğretim Yöntemi ve Teknikleri

Anlatılmak suretiyle işlenen konuların, öğrencinin dönem boyunca hazırlayıp sunduğu ödevler üzerinde kendi katılımıyla yapılan olumlu olumsuz eleştirel değerlendirmelerle tam olarak tatbiki sağlanmaya çalışılır.

1 Ders ve dönem konuları hakkında öğrencinin bilgilendirilmesi Önerilen eserlerin incelenmesi

2 Tarih bilimine genel bakış Önerilen eserlerin okunması

3 Tarihî kaynaklar ve kaynak tenkidi Önerilen eserlerin okunması

4 Araştırma eser / hazırlık aşaması Önerilen eserlerin okunması

5 Araştırma eser / yazım aşaması Önerilen eserlerin okunmasıa

6 Araştırma eser / tamamlama Önerilen eserlerin okunması

7 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 8 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 9 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama

(5)

10 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 11 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 12 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 13 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama 14 Öğrenci çalışmalarının sunum ve değerlendirilmesi Araştırma ve ödev hazırlama

KAYNAKLAR

1. Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl.

2. Tuncer Baykara, Tarih Araştırma ve Yazma Metodu, İzmir 1995.

3. Fatma Acun, Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi. Hacettepe Üniversitesi yay., Ankara 2008.

Ek Kaynaklar:

1. R. Stephen Humphreys (çev. Murtaza Bedir - Fuad Aydın), İslam Tarih Metodolojisi: Bir Sosyal Tarih Uygulaması, İstanbul 2016.

2. Robert A. Day (Çev.: Gülay Aşkar Altay), Bilimsel Bir Makale Nasıl Yazılık ve Yayımlanır?, Tübitak yay., Ankara 1996.

3. E. Bernheim (terc.: M. Şükrü Akkaya), Tarih İlmine Giriş: Tarih Metodu ve Felsefesi, Kültür Bakanlığı yay., Ankara 1936.

1 2 3 4 5

1 Tarih alanı lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak aynı veya farklı bir alandaki bilgilerini

uzmanlık düzeyinde geliştirip derinleştirir. X

2 Tarih alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayarak farklı disiplinlerle ortak

çalışmalar yürütür. X

3 Tarih alanı lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları kullanma

yetisi kazanır. X

4 Çalışmalarında tarih metodolojisini etkin bir şekilde uygular. X

5 Tarihe dair yazılı ana kaynak ve araştırma eser bilgisini kullanarak tarihi olayları araştırıp

değerlendirir. X

6 Tarih bilimi dâhilindeki, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik gelişim ve değişimleri

değerlendirir. X

7 Tarih alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirip

yorumlayarak yeni bilgiler oluşturur. X

8 Tarih boyunca kurulan medeniyetleri ve bu medeniyetlerin birbirleri ile olan münasebetlerinin

nasıl geliştiğini takip eder. X

9

Tarih alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgileri toplumun tarih, eğitim ve kültür seviyesinin yükseltilmesi yönünde kullanarak toplum yararını amaçlayan faaliyetler içerisinde yer alır.

X

10 Tarih alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. X

11 Tarihi olaylarla ilgili farklı bakış açıları geliştirerek sorunların çözümü için yeni yaklaşımlar

önerir. X

(6)

eder.

x

13 Bilimsel çalışmalarının sonuçlarını bilimsel, kültürel, sanatsal ve etik değerleri gözeterek

paylaşır. X

14 Tarih alanında edindiği bilgileri ve uzmanlaştığı alandaki tarihi olayları eleştirel bir

yaklaşımla değerlendirir. X

15 Tarih alanındaki güncel gelişmeleri ve yürütülen projeleri takip ederek bu projelere katılır. X 16 Tarih alanındaki bilgi ve becerilerini kullanma imkanı bulduğu kurum ve kuruluşlarda görev

alır. X

17

(Saat)

Ara Sınav(lar) Sunum / Seminer

Ödev / Rapor 1 150 150

Proje

Maket / Modelleme Yarıyıl Sonu Sınavı

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor 1 60%

Sunum 20%

Projelendirme Süreci Çalışmaları 20%

Maket / Modelleme Toplam

Sınav Ödev Proje Toplam

Dönem İçi 100%

Dönem Sonu

Toplam 100

(7)

FORM 4

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı / Dersin İngilizce Adı

Yakınçağ Osmanlı Tarihi Kaynakları ve Arşivler / Contemporary Age Ottoman History Sources and Archieves

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

YKÇ 502 Bahar Seçmeli T 8

3 -

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. Fatma ÜREKLİ Dersin Yardımcısı(ları) -

Dersin Amacı

Yakınçağ Osmanlı tarihinin temel kaynakları olan vekayinameler, kronikler, özel tarihler, sefaretnameler, ıslahatnameler, seyahatnameler, layihalar, gazete ve mecmualar, salnameler ve arşiv kaynakları üzerinden dönemin siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel gelişmelerini kavramak.

1.Yakınçağ tarihi ile alakalı kaynak bilgilerini öğrenir, araştırma yapabilme kabiliyeti kazanır ve araştırmayı etkin biçimde yürütür.

2.Yakınçağ tarihinin yazılı kaynaklarını değerlendirir.

3. Arşiv esikalarının kritiğini kavrar.

4. Süreli yayınların kullanımını kavrar.

5. Arşiv belgelerine dayalı kaynakları değerlendirir.

6. Dönemin kültürel ve siyasî yazma ve basma kaynaklarını, süreli yayınları anlar ve kavrar.

Dersin İçeriği

Yakınçağ Osmanlı tarihinin temel kaynakları olan vekayinameler, kronikler, özel tarihler, sefaretnameler, ıslahatnameler, seyahatnameler, layihalar, gazete ve mecmualar, salnameler ve arşiv kaynakları tanıtılır, kaynaklardan seçilmiş bir grup üzerinde inceleme yapılır.

Yazılı kaynaklar üzerinden ders anlatılacaktır. Öğrenci derse yorumlarla ve sunumlarla katılabilecektir

1 Dersin içeriği ve arşiv kaynakları üzerinde genel bilgi Önerilen kaynakların okunması 2 Yakınçağ Osmanlı Tarihi ve Tarihçileri hakkında başvuru eserleri Önerilen kaynakların okunması 3 Modern anlamda Ansiklopedi çalışmaları, mecmualar, lügatler ve kataloglar Önerilen kaynakların okunması

(8)

5 Vekâyinameler üzerinde incelemeler Önerilen kaynakların okunması 6 Biyografi kitapları, monografiler ve genel tarihler Önerilen kaynakların okunması

7 Kaynak olarak Sefaretnameler, Salnameler Önerilen kaynakların okunması

8 Ara sınav Önerilen kaynakların okunması

9 Tanzimat dönemi tarih anlayışı ve yenilikler. Bu dönemin eserleri üzerinde

incelemeler Önerilen kaynakların okunması

10 İkinci Meşrutiyet sonrası tarih kaynakları, Hatıratları Önerilen kaynakların okunması

11 Osmanlı basını: gazeteler ve dergiler Önerilen kaynakların okunması

12 Arşiv kaynakları Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

1. Ahmed Cevdet Paşa, Hayatı, Eserleri, Tarihçiliği, Hakkında Yapılan Araştırma ve İncelemeler, Haz. Ş. Nezihi Aykut, TTK, 2018.

2. Mehmed Cemaleddin, Osmanlı Tarih ve Müverrihleri-Ayine-i Zürefa-(Haz: M. Arslan), İstanbul 2003.

3.Unar, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, Ankara 1988.

4. Necib Asım, “Osmanlı Tarihnüvisleri ve Müverrihleri”, TOEM, 1/7 (İstanbul 1329), s. 25 vd.

5. Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul 1332-1342.

6. Erhan Afyoncu, Tanzimat Öncesi Osmanlı Araştırma Rehberi, İstanbul, 2016.

7. Hıfzı Topuz, Türk Basın Tarihi, İstanbul 2018.

8. Erzi, Adnan, “Türkiye Kütüphanelerinden Notlar ve Vesikalar II”, Türk Tarih Kurumu Belleten, XIV/56, 1950.

9.Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri (trc. Coşkun Üçok),Ankara, 1982.

10. Aydın, Bilgin, “Salnâme”, DİA, İstanbul, 2009, XXXVI, 51-54.11. Abdülkadir Özcan, "Osmanlı Tarihçiliğine ve Tarih Kaynaklarına Genel Bakış", FSM İlmi Araştırmalar İnsan Ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1 (2013), s. 271-293.

1 2 3 4 5

1 Yakınçağ Tarihi dahilindeki siyasi, sosyal ve ekonomik gelişim ve değişimlerin bilgisini haiz

olabilme *

2 Yakınçağ Tarihi dahilindeki medeniyetlerin ve bu medeniyetlerin birbirleri ile olan

münasebetlerin sebep ve sonuçlarını bilebilme. *

3 Yakınçağ Tarihine dair yazılı ana kaynak bilgisini haiz olabilme *

4 Yakınçağ Tarihine ait modern literatür bilgisini haiz olabilme *

5 Yeniçağ Tarihine dair mevcut, modern yabancı literatürü takip edebilme *

6

(9)

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

(Saat)

Ara Sınav(lar)

Sunum / Seminer 2 16 32

Ödev / Rapor

Proje 1 20 20

Maket / Modelleme

Yarıyıl Sonu Sınavı 1 20 20

Ara Sınav 1 30%

Kısa Sınav - -

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor - -

Sunum - -

Projelendirme Süreci Çalışmaları - -

Maket / Modelleme - -

Toplam 30%

Sınav 1 70%

Ödev - -

Proje - -

Toplam 100

(10)

Dönem Sonu 70%

Toplam 100

(11)

FORM 4

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı XIX. Yüzyıl Osmanlı Resmi Tarihçiliği / 19th Century Ottoman Offical Historiography

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

YKÇ 503 Güz Seçmeli T 8

3 -

Dersin Amacı

Başta XIX. Yüzyıl Osmanlı resmi tarihçileri olan vakanüvislerinin eserleriyle birlikte dönemin resmi kaynakları olan arşiv ve devlet kayıtlarını aynı dönemde yaşayan şahısların ve farklı devletlerin tarih anlatılarıyla mukayese ederek dönemin resmi tarih anlayışını belirlemeye çalışmak.

1.Yakınçağ tarihi ile alakalı kaynak bilgilerini öğrenir, araştırma yapabilme kabiliyeti kazanır ve araştırmayı etkin biçimde yürütür.

2.Yakınçağ Tarihinin yazılı kaynaklarını değerlendirir.

3. Arşiv Belgelerine dayalı kaynakları değerlendirir.

Osmanlı Devleti’nin resmî tarih yazıcılığı olarak tanımlanan Vakanüvislik kurumunun 19.

Yüzyıldaki genel durumu, vakanüvisler ve vakanüvislerin yazdıkları eserler konu edilirken bu eserlerin yakınçağ tarihi açısından önemi tartışılacaktır. Ayrıca, resmi tarih yazıcılığı ve anlayışını etkileyen unsurlar ile tarih yazıcılığındaki yeni yöntemler de değerlendirilir Ders Öğretim Yöntemi ve

Teknikleri

1 Ders içeriğinin tahlili Önerilen kaynakların okunması

2 Osmanlı tarihçiliği ve tarih yazımı Önerilen kaynakların okunması

3 Islahat ve devlet teşkilatına dair eserler Önerilen kaynakların okunması

(12)

5 Enveri Sa’dullah ve eserleri Önerilen kaynakların okunması 6 Mehmed Emin Edib, Halil Nuri, Ahmed Vasıf ve eserleri Önerilen kaynakların okunması 7 Mehmed Pertev, Ahmed Asım, Şanizade Ataullah ve eserleri Önerilen kaynakların okunması

9 Mehmed Esad, Ahmed Cevdet Paşa ve eserleri Önerilen kaynakların okunması 10 Ahmed Cevdet Paşa’nın tarihçiliği ve tarih anlayışı Önerilen kaynakların okunması

11 Ahmed Lütfi Efendi ve eserleri Önerilen kaynakların okunması

12 Tanzimat dönemi tarih anlayışı ve yenilikler üzerine değerlendirme Önerilen kaynakların okunması 13 Tanzimat dönemi tarih anlayışı ve yenilikler üzerine değerlendirme Önerilen kaynakların okunması 14 Vekayinüvisler dışında önemli tarihçiler Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

1. Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, (terc. C. Üçok), Ankara 1982.

Kütükoğlu, Bekir, “Vakayinüvis”, İslam Ansiklopedisi, Cilt. 13, sayfa. 271-287.

2. Tekindağ, Şehabettin, “Osmanlı Tarih Yazıcılığı”, Belleten, XXXV/140 (Ekim 1971), s. 655-663.

3. Mehmed Cemaleddin, Osmanlı Tarih ve Müverrihleri-Ayine-i Zürefa-(Haz: M. Arslan), İstanbul 2003.

4. Erhan Afyoncu, Tanzimat Öncesi Osmanlı Araştırma Rehberi, İstanbul, 2016. 5. Ahmed Cevdet, Tarih-i Cevdet, c. XI- XII

5. Necib Asım, “Osmanlı Tarihnüvisleri ve Müverrihleri”, TOEM, 1/7 (İstanbul 1329), s. 25 vd.

6. Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul 1332-1342.

7. Mehmet İpşirli, “Osmanlı Tarih Yazıcılığı”, Osmanlı, C. VIII, Ankara 1999

1 2 3 4 5

olabilme *

6 7 8 9 10

(13)

11 12 13 14 15 16 17

(Saat)

Ara Sınav(lar)

Ödev / Rapor

Proje 1 20 20

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 30%

Kısa Sınav - -

Sunum - -

Toplam 30%

Sınav 1 70%

Ödev - -

Proje - -

Toplam 100

Dönem İçi 30%

Dönem Sonu 70%

Toplam 100

(14)

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı Osmanlı Dönemi Eğitim Tarihi / Ottoman Term Education History

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 -

Dersin Amacı

Osmanlı eğitim sistemi ve kültür yapısının öğrenilmesini, Türkiye’nin eğitim meselelerinin tarihî derinlik ve bütünlük içinde kavranılmasını hedefler.

1. Osmanlı Devleti’nde eğitim sistemi ve kurumlarını bilebilmek.

2. Osmanlı Devleti’nin eğitim politikasını ve uygulamaları bilebilmek.

3.Tanzimatla birlikte eğitim alanında başlamış olan köklü yenilikleri bilebilmek.

4.Yenilikler ve reformlar sonucunda şekillenen yeni eğitim sistemini inceleyebilmek ve öğrenebilmek

5.Gayri Müslim ve yabancı okulları ve sistemini öğrenebilmek.

6.Avrupa eğitim sistemi ve metotlarının Osmanlı’ya aktarım ve karşılaştırılmasını yapabilmek

Osmanlı eğitim sistemi ve kültür yapısının öğrenilmesini, Türkiye’nin eğitim meselelerini tarihî derinlik ve bütünlük içinde kavranmasını hedefler. Osmanlı Devleti’nin eğitim politikası ve uygulamaları, eğitim sisteminin temelleri ve hususiyetleri, eğitim ve kültür kurumları, 19. yüzyıl eğitim reformları ve eğitimde teşkilatlanma, azınlık ve yabancı eğitim ve kültür kurumları dersin içeriğini oluşturmaktadır.

1 Osmanlı eğitim sistemi ve teşkilatına dair kaynaklar ve değerlendirilmeleri Önerilen kaynakların okunması 2 Osmanlı 18. yüzyıla kadar eğitim anlayışı ve uygulamaları Önerilen kaynakların okunması 3 Toplumsal değişme ve eğitim ilişkisi, bu ilişkilerin gelişimi Önerilen kaynakların okunması

(15)

4 Eğitimde ilk yenileşme hareketleri idari yapı, Avrupa bilimsel düşüncesinin

yansımaları Önerilen kaynakların okunması

5 Tanzimat dönemi (1839-1876) reformalrı ve eğitime yansıması Önerilen kaynakların okunması 6 Eğitime yenileşmenin ve değişimin dayanakları ve özellikleri Önerilen kaynakların okunması

7 Genel eğitim sistemi ve yapılanması Önerilen kaynakların okunması

9 Avrupa'dan bazı örneklerle eğitim sistemi ile Osmanlı eğitim sisteminin

karşılaştırılması Önerilen kaynakların okunması

10 Kanun-i esasi ve eğitim ile ilişkisi ve uygulamalar Önerilen kaynakların okunması

11 Azınlık ve yabancı okulları Önerilen kaynakların okunması

12 II. Meşrutiyet sonrası ilk, orta, meslek ve teknik, yüksek eğitimde gelişmeler Önerilen kaynakların okunması 13 Öğretmen yetiştirme politikası ve eğitimin idari teşkilatlanamsı Önerilen kaynakların okunması 14 Balkan ve I. Dünya Savaşı döneminde eitimin durumu; halk eğitim

çalışmaları ile eğitime katkı veren bazı şahsiyetler Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

1.Mahmud Cevad, Maarif-i Umumiye Nezazreti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı, İstanbul 1338.

2. A. Adıvar, Osmanlı Türklerinde İlim, İstanbul 1970.

3. Ahmed Cevdet, Tarih-i Cevdet, c. XI-XII

4. Osman Engin, Türk Maarif Tarihi, cilt I-V, İstanbul 1977.

5. Mehmed A. Ayni, Darülfünün Tarihi, İstanbul 1927

6. İ. H. Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Ankara 1965.

1 2 3 4 5

olabilme *

6 7 8 9 10

(16)

12 13 14 15 16 17

(Saat)

Ara Sınav(lar)

Ödev / Rapor

Proje 1 20 20

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 30%

Kısa Sınav - -

Sunum - -

Toplam 30%

Sınav 1 70%

Ödev - -

Proje - -

Toplam 100

Dönem İçi 30%

Dönem Sonu 70%

Toplam 100

(17)

FORM 4

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı Yakınçağ Osmanlı Tarihi Okumaları / Contemporary Age Ottoman History Readings

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 -

Dersin Amacı Osmanlı Devleti'nin (1789-1914) yılları arasında yaşadığı siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel değişimler ve dönüşümler yapılan karşılaştırmalı okumalarla anlaşılmaya çalışılır.

1. Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyıl öncesi gelişmeleri bilebilmek.

2. Osmanlı Devleti’nin eğitim III. Selim ile başlayan yenileşme hareketlerini bilebilmek.

3.II. Mahmut ile başlayan siyasi ve bürakratik gelişmeleri bilebilmek.

4. Tanzimat ve Islahat Reformları sonucunda yaşanan değişimleri inceleyebilmek ve öğrenebilmek.

5.II. Abdülhamit ile birlikte ilan edilen Kanun-ı esasi ve I. Meşrutiyet sistemini öğrenebilmek.

6. II. Meşrutiyet ve Osmanlı Devleti'ni I. Dünya Savaşına götüren süreci öğrenmek.

Yakınçağ Osmanlı siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel tarihine dair seçilmiş muhtelif eserler üzerinde okumalar ve tartışmalar yapılır, dönemin sosyo-ekonomik ve siyasi yapısı, kültürel gelişmeler değerlendirilir.

1 1789 tarihi öncesi Osmanlı Tarihi'ne genel bir bakış Önerilen kaynakların okunması 2 III. Selim Dönemi (1789-1807) Osmanlı Siyasi Tarihini değerlendirme Önerilen kaynakların okunması 3 II. Mahmut Dönemi (1808-1839) Osmanlı Siyasi Tarihini değerlendirme Önerilen kaynakların okunması

(18)

hareketlerini inceleme

5 Tanzimat dönemi (1839-1876) gerçekleşen reformaları ve bunların Osmanlı

Devleti'ne yansıması Önerilen kaynakların okunması

6 Kırım Savaşı (1853-1856) Osmanlı Avrupa Yakınlaşması Önerilen kaynakların okunması 7 Islahat Fermanı (1856) Osmanlı Devleti'ne etkileri Önerilen kaynakların okunması

9 II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909) Osmanlı Siyasi Tarihi Önerilen kaynakların okunması 10 Kanun-i esasi ve I. Meşrutiyetin Osmanlı yönetim anlayışına etkileri Önerilen kaynakların okunması 11 II. Meşrutiyet ve İttihad Terakki Yönetimi Önerilen kaynakların okunması 12 Balkan Savaşları ve Osmanlı'nın Balkanlardaki son durumu Önerilen kaynakların okunması 13 I. Dünya Savaşı öncesi Dünya'nın genel durumu Önerilen kaynakların okunması 14 I. Dünya Savaşının başlaması ve Osmanlı'nın savaşa dahil oluşu Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

1. Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi V-IX. Cilt, Ankara 2017.

2. Fahir Armaoğlu, 19. Yüzyıl siyasi Tarihi (1789-1914), İstanbul 2013.

3. Reşat Kaynar, Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat, Ankara 2010.

4. Standford J. Shaw, Between Old and New: The Ottoman Empire under Sultan Selim III, 1789-1807, Cambridge 1971.

5. Mehmet Arif Bey, Başımıza Gelenler, İstanbul 2015.

6. Ali Fuat Türkgeldi, Görüp İşittiklerim, TTK, 2010.

7.Ali Fuat Türkgeldi, Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye, I-III, TTK, 1987.

8. Halil İnalcık, Tanzimat ve Bulgar Meselesi.

9. Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2015.H.İnalcık-M.

Seyitdanlıoğlu,Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.

1 2 3 4 5

olabilme *

5 Yakınçağ Tarihine dair mevcut, modern yabancı literatürü takip edebilme *

6 7

(19)

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

(Saat)

Ara Sınav(lar)

Ödev / Rapor

Proje 1 20 20

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 30%

Kısa Sınav - -

Sunum - -

Toplam 30%

Sınav 1 70%

Ödev - -

Proje - -

Toplam 100

Dönem İçi 30%

Dönem Sonu 70%

(20)

(21)

FORM 4

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı Sözlü Tarih Semineri / Oral History Seminar

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 -

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. Abdulvahap Kara Dersin Yardımcısı(ları) -

Dersin Amacı Dünyada yaygınlık kazanan sözlü tarih çalışmaları konusunda öğrenciyi bilgilendirme ve bu konuda bir çalışma yapmasını sağlama

1. Ana hatlarıyla sözlü tarih çalışması hakkında fikir sahibi olma.

2. Sözlü tarih metot ve yöntemlerini öğrenme 3. Sözlü tarih kaynaklarını kavrar

4. Sözlü tarih konusundaki dünyadaki ve Türkiye’deki gelişmeleri öğrenir 5. Kendisi bir sözlü tarih çalışması yapabilir

6. Sözlü tarihin önemini kavrar

Sözlü tarihin tanımı ve önemi, Türkiye’de sözlü tarih çalışmalarının gelişimi, sözlü tarihin yararları, sözlü tarih çalışmalarının metot ve yöntemleri, sözlü tarih çalışmasında

kullanılacak araç ve gereçler, orijinal ve güvenilir kaynak materyallerin yaratılması ve korunması, sözlü tarih arşivi ve oluşturulması, sözlü tarihte görüşme yapılan kişilere karşı sorumluluklar konuları içerir.

Yazılı ve yazılı olmayan kaynaklar üzerinden görsel ve işitsel malzemelerle destekli ders anlatılacaktır. Öğrenci derse yorumlar ve sunumlarla katılabilecektir.

1 Genel olarak sözlü tarih ve kapsamı Önerilen kaynakların okunması

2 Dünyada sözlü tarih çalışmaları Önerilen kaynakların okunması

3 Türkiye’de sözlü tarih çalışmaları Önerilen kaynakların okunması

4 Türkleri için sözlü tarih çalışmalarının önemi Önerilen kaynakların okunması

5 Sözlü tarih metot ve yöntemleri Önerilen kaynakların okunması

(22)

7 Sözlü tarih için gerekli malzemeler Önerilen kaynakların okunması

8 Sözlü tarih görüşmesi öncesi hazırlanma Önerilen kaynakların okunması

9 Sözlü tarih görüşmesi Önerilen kaynakların okunması

10 Sözlü tarih görüşmesi sonrası analiz çalışması Önerilen kaynakların okunması

11 Sözlü tarihte konu seçimi Önerilen kaynakların okunması

12 Sözlü tarih projeleri Önerilen kaynakların okunması

13 Sözlü tarih kaynakları Önerilen kaynakların okunması

14 Sözlü tarih uygulamaları Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

1. Caunce, Stephen, Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi, (Çev. Bilmez Bülent Can, Alper Yalçınkaya), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2001.

2. Kara, Abdulvahap, Qazaqtardın Türkiyaga Köşi Qojan Vazir Aqsaqaldın Avızşa Derekteri (Kazakların Türkiye’ye Göçü Kocan Vezir Aksakalın Sözlü Kaynakları), Astana, 2016.

3. Perks, R. - Thomson, A., The Oral History Reader, Londra; New York: Routledge, 1998.

4. Sommer, B. W. - Quinlan, M. K., The Oral History Manual, Walnut Creek, CA: AltaMira Press, 2002.

5. Thompson, Paul, Geçmişin Sesi: Sözlü Tarih, çev. Şehnaz Layıkel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.

1 2 3 4 5

2 Tarih alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayarak farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.

3 Tarih alanı lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynaklara ulaşıp etkin

bir şekilde kullanır. X

değerlendirir. X

6 Tarihi bilimi dâhilindeki, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik gelişim ve değişimleri

değerlendirir. X

9

X

11 Tarihi olaylarla ilgili farklı bakış açıları geliştirerek sorunların çözümü için yeni yaklaşımlar

önerir.. X

(23)

12 Araştırma sahasını ilgilendiren ulusal ve uluslararası önemli kurumları ve yayınlarını takip

eder. X

paylaşır. X

15 Tarih alanındaki güncel gelişmeleri ve yürütülen projeleri takip ederek bu projelere katılır. X

16 Tarih alanındaki bilgi ve becerilerini kullanma imkanı bulduğu kurum ve kuruluşlarda görev

alır. X

(Saat)

Ara Sınav(lar) 1 8 8

Proje

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 60%

Kısa Sınav - -

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor 1 30%

Sunum 1 10%

Toplam 100

Sınav 1 100%

Ödev - -

Proje - -

Toplam 100

Dönem İçi 50%

Dönem Sonu 50%

Toplam 100

(24)

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

XIX. Yüzyıl Osmanlı Belgeleri-Diplomatik / 19th Century Ottoman Documents - Diplomatic

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 —

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. Filiz KARACA Dersin Yardımcısı(ları) –––

Dersin Amacı Osmanlı dönemi resmî belgelerini okuma, diplomatik özellikleriyle tanıyıp tahlil edebilme ve kaynak olarak doğru şekilde kullanabilme becerisi kazandırmayı amaçlar.

1. Osmanlı dönemi belgelerini okuma.

2. Belgenin içeriğini anlama.

3. Belgeleri diplomatik özellikleriyle tanıma ve tahlil edebilme.

4. Yapacağı araştırmalarda belgeleri, doğru yorumlayarak kullanabilme.

Dersin İçeriği Padişaha, sadrazama, resmî dairelere ve taşra-merkez arası yazışmalara ait farklı diplomatik özellikteki seçilmiş belgeler okunup diplomatik özellikleri ile tahlil edilir.

Her bir belge türü örnekleriyle incelenerek özellikleri hakkında bilgi verildikten sonra seçilmiş örnek belgeler okunarak tahlil edilmek suretiyle ders işlenir.

1 Ders ve dönem konuları hakkında öğrencinin bilgilendirilmesi Önerilen eserlerin incelenmesi 2 Osmanlı belge türlerinin genel tasnif ve özellikleri Verilen belgelerin okunması

3 Hatt-ı hümayun, telhis ve takrirler Verilen belgelerin okunması

4 Hüküm ve fermanlar Verilen belgelerin okunması

5 Beratlar Verilen belgelerin okunması

6 Buyruldular Verilen belgelerin okunması

7 Arz, arzuhal ve mahzarlar Verilen belgelerin okunması

8 Muameleli belgeler Verilen belgelerin okunması

9 Suretler Verilen belgelerin okunması

(25)

10 Fetvalar Verilen belgelerin okunması

11 Hüccet ve ilâmlar Verilen belgelerin okunması

12 İrade ve tezkireler Verilen belgelerin okunması

13 Mazbata ve layihalar Verilen belgelerin okunması

14 Tahrirat / şukkalar Verilen belgelerin okunması

KAYNAKLAR

1. Derste verilen belge, makale, ansiklopedi maddeleri vs.

2. Mübahat S. Kütükoğlu, Osmanlı Belgelerinin Dili: Diplomatik, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı, İstanbul 1994.

Ek Kaynaklar:

1. M. Tayyib Gökbilgin, Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1979.

2. Orhan Sakin, Osmanlı Arşiv Belgeleri Okuma Klavuzu: Hatt-ı hümayun-irade-ferman-berat-telhis-buyuruldu tezkire- takrir-arz-arzuhal, Yeditepe Yay., İstanbul 2014.

3. Suha Umur, Osmanlı Padişah Tuğraları, İstanbul 1980.

4. Nejdet Gök, Beylikler döneminden itibaren Osmanlı diplomatikasında berat formu, Tez (Doktora; Tez danışmanı:

Prof. Dr. Halil İnalcık), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı.1997.

1 2 3 4 5

2 Tarih alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayarak farklı disiplinlerle ortak

çalışmalar yürütür. X

3 Tarih alanı lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları kullanma

yetisi kazanır. X

değerlendirir. X

6 Tarih bilimi dâhilindeki, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik gelişim ve değişimleri

değerlendirir. X

9

X

(26)

önerir.

12 Araştırma sahasını ilgilendiren ulusal ve uluslararası önemli kurumları ve yayınlarını takip

eder.

x

paylaşır. X

15 Tarih alanındaki güncel gelişmeleri ve yürütülen projeleri takip ederek bu projelere katılır. X 16 Tarih alanındaki bilgi ve becerilerini kullanma imkanı bulduğu kurum ve kuruluşlarda görev

alır. X

17

(Saat)

Sunum / Seminer Ödev / Rapor Proje

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 40%

Kısa Sınav

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor Sunum

Toplam

Sınav 1 60%

Ödev Proje Toplam

Dönem İçi 40%

Dönem Sonu 60%

Toplam 100

(27)

(28)

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Dersin Adı /

Dersin İngilizce Adı Balkanlar'da Milliyetçilik Hareketleri /Nationalist Movements in Balkans

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 -

Dersin Amacı

Balkanlarda Osmanlı yönetimi, Balkanlarda milliyetçilik hareketleri, ulus devletlerin kuruluşu ve Balkan devletlerinin gelişimi konusunda bilgi sahibi olmak, Osmanlı Devleti'nden ulus devletlere geçiş sürecinin siyasi, sosyal, ekonomik vb. yönlerine dair farkındalık oluşturmak.

1. Balkan tarihindeki temel siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmeler konusunda bilgi sahibi olmak.

2. Balkanlarda milliyetçilik hareketlerinin temel unsurları hakkında bilgi sahibi olmak.

3. Avrupa devletlerinin Balkanlara yönelik politikalarını öğrenmek ve değerlendirmek

Balkan coğrafyası ve demografik yapısı, Balkanlarda milliyetçilik akımlarının yayılmasında temel unsurlar, 19. yüzyılda Balkan uluslarının isyanları ve Osmanlı Devleti’ne etkileri, Avrupa devletlerinin bu süreçte rolü ve politikaları, Balkan uluslarının aralarındaki rekabet ve çelişkileri üzerinde durulurken, meydana gelen isyanların siyasî, ekonomik ve sosyo- kültürel sonuçları da incelenir.

Teknikleri Kaynaklar üzerinden ders anlatılacak, öğrenciler derse ödev ve sunumlarla katılabilecektir.

1 Balkan coğrafyası ve kavramlar üzerinde açıklamalar Önerilen kaynakların okunması 2 Balkanlar'da milliyetçilik hareketlerinin kökenleri ve bağımsızlık

hareketlerini etkileyen faktörler Önerilen kaynakların okunması

(29)

3 Osmanlı Millet sistemi ve Balkan halklarının bu sistemdeki konumu Önerilen kaynakların okunması

4 Sırp Bağımsızlık Hareketi Önerilen kaynakların okunması

5 Yunan Bağımsızlık Hareketi Önerilen kaynakların okunması

6 Bulgar Kilise Hareketi, Bulgar milliyetçiliğinin gelişimi Önerilen kaynakların okunması

7 Karadağ Meselesi Önerilen kaynakların okunması

8 Ara Sınavı Önerilen kaynakların okunması

9 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı: Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları Önerilen kaynakların okunması

10 Bosna-Hersek Sorunu Önerilen kaynakların okunması

11 Makedonya Sorunu Önerilen kaynakların okunması

12 Prizren Birliğinden bağımsızlığa Arnavut Sorunu Önerilen kaynakların okunması

13 Balkan Savaşları (1912-1913), Göçler Önerilen kaynakların okunması

14 I. Dünya Savaşı ve Balkan Devletleri Önerilen kaynakların okunması

KAYNAKLAR

Barbara Jelavich, Balkan Tarihi, I-II, İstanbul 2006.

Mahir Aydın, Şarki Rumeli Vilayeti, TTK, 1992

Ahmet Cevat Eren, Türkiye'de Göç ve Göçmen Meseleleri, Tanzimat Devri, İlk Kurulan Göçmen Komisyonu, Çıkarılan Tüzükler, İstanbul 1966.

JustenMccarthy, Ölüm ve Sürgün, İstanbul 1998.

Nedim İpek, Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri (1877-1890), Ankara, 1994.

Nedim İpek, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, 2006.

Balkan Tarihi, I, UBTAS Yayınları, 2016.

Balkan Faciaları (1912-1913), Yayına Haz: F. Ürekli-E. Önal, İdeal Kültür Yay., İstanbul 2013.

1 2 3 4 5

1 Osmanlı Devleti’nin Balkanlara yönelik politikasını kavrar *

2 Balkanlar’da milliyetçilik hareketlerinin sebeplerini kavrar ve değerlendirir *

3 Avrupa devletlerinin Balkanlardaki rolü ve siyasetini kavrar. *

4 Balkanların Türk ve Dünya Tarihinde oynadığı rolü ve etkilerini kavrar,eleştirel ve analitik

düşünme becerisine sahip olur. *

5 Balkan tarihinin farklı konularına dair bilimsel araştırma yapma becerisine sahip olur *

6 Günümüzde Balkanlarda yaşanan gelişmelerin sebep ve unsurlarını analiz edebilir *

(30)

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

(Saat)

Ara Sınav(lar)

Ödev / Rapor

Proje 1 20 20

Maket / Modelleme

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor

Sunum 1 30%

Toplam 30%

Sınav

Ödev 1 70%

Proje

Toplam 70%

(31)

Dönem İçi 30%

Dönem Sonu 70%

Toplam 100%

(32)

T.C.

MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS DERS BİLGİ FORMU

Osmanlı Devleti’nde Fikir Hareketleri (1876-1908) / Thought Movements in Ottoman State (1876-1908)

Ders Türü

(T, U, T+ U) AKTS

3 -

Dersi Veren(ler) Prof. Dr. İsmail Türkoğlu

Dersin Yardımcısı(ları) Osmanlı Devleti’nin Son döneminde ortaya çıkan Türkçülük, İslamcılık, Osmanlıcılık ve Batıcılık gibi fikir hareketlerinin öğrenilmesi.

Dersin Amacı

1. Günümüzde de tartışılan İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük, Batıcılık gibi fikir hareketleri hakkında bilgi sahibi olunur.

2. İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük, Batıcılık gibi fikir akımlarını ortaya atan düşünürler ve onların hayat hikâyeleri öğrenilir.

3. İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük, Batıcılık gibi fikir hareketlerinin Türk Modernleşmesine katkıları öğrenilir.

4. İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük, Batıcılık neşriyatı hakkında bilgi sahibi olunur..

Osmanlı aydınları I. Meşrutiyetten sonra batmaya doğru giden devleti boğulmaktan kurtarmak için çeşitli fikir akımları etrafında toplanamaya başlamışlardır. Bu fikir akımları Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılıktır. Yusuf Akçura’nın 1904’de Kahire’de çıkan Türk gazetesinde neşredilen Üç Tarz-ı Siyaset isimli eseriyle bu tartışmalar iyice alevlenmiş ve melrutiyetin ilanıyla birlikte her grup kendi gazete ve dergisini çıkararak fikirlerini topluma yaymaya başlamışlardır. Derste yukarıda bahsedilen fikir hareketlerinin ortaya çıkışı, bu fikir hareketlerinin savunucuları ve onların neşriyatları dersin ana konusudur.

Çarlık Rusyasında yaşayan Türklerin XIX. yüzyılın ortalarından itibaren yenileşme ya da usul-i cedid hareketi olarak adlandırılan bir canlanma hareketi başlatmışlardır. Bu hareketin Türkiye’deki Tanzimat fermanı ve sonrasında meydana gelen reformlarla ilişkileri, adı geçen ülkede yaşayan Türklerin 1856-1917 yılları arasındaki kültür ve siyasi tarihleri, Rusya’daki 1905 İhtilali ve bu ihtilalde Türklerin rolü, 1905-1917 yılları arasında Rusya’da toplanan Türk/Müslüman kongreleri, yenileşme hareketinde rol oynayan aydınlar ve onların hayat hikâyeleri dersin muhtevasını teşkil eder.

Teknikleri Dersin hocası dersi anlatır, öğrenciler sunum yapar ve birlikte değerlendirme yapılır.

1 II. Mahmud Döneminde Başlayan Yenileşme Hareketlerinin Serüveni İlgili kaynakları okuma 2 Tanzimat Fermanı ve Türk Düşünce Hayatına Katkıları İlgili kaynakları okuma 3 Yeni Osmanlılar ve Paris’teki faaliyetleri İlgili kaynakları okuma

(33)

4 Birinci Meşrutiyet ve Türk Düşünce Tarihinde Yeni Yönelişler İlgili kaynakları okuma

5 Türkçülük Hareketinin Doğuşu ve Gelişimi İlgili kaynakları okuma

6 Osmanlıcılık Hareketinin Doğuşu ve Gelişimi İlgili kaynakları okuma 7 İslamcılık Hareketinin Doğuşu ve Gelişimi İlgili kaynakları okuma

8 ARA SINAV

9 Batıcılık Hareketinin Doğuşu ve Gelişimi İlgili kaynakları okuma

10 Türk Düşünce Hayatına Yön Verenler İlgili kaynakları okuma

11 Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa ve Midhat Paşa İlgili kaynakları okuma

12 Yusuf Akçura ve Türk Yurdu Dergisi İlgili kaynakları okuma

13 Abdullah Cevdet ve içtihat Mecmuası İlgili kaynakları okuma

14 Mehmet Akif ve Sırat-ı Müstakim Dergisi İlgili kaynakları okuma

KAYNAKLAR

1. Yusuf Akçura, Türkçülüğün Doğuşu, İstanbul 2015.

2. Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Ankara 1973.

3. Hilmi Ziya Ülken, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul 2013.

4. Kemal Karpat, Osmanlıda Değişim Modernleşme ve Uluslaşma, Ankara 2006.

5. Şerif Mardin, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, İstanbul 2003 6. Şerif Mardin, Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, İstanbul 2012.

1 2 3 4 5

1 Alana/disipline ilişkin temel ve genel bilgi sahibi olur, bunları kavrar X

2 Türk Tarihi araştırmalarının problemlerini tanımlar ve anlatır X

3 Çağdaş Türk dilleri bilgisine vakıf olarak ileride bunları geliştirme imkânı elde eder X

4 Öğrendiği bilgiyi kullanır ve uygular. Bilgiyi uyguladığı eş zamanlı (senkronik), art zamanlı

(tarihsel, diyakronik) veya karşılaştırmalı Türk Tarihi çalışmaları yapar X

5 Analiz ve sentez yapar X

6 Disiplin içi takım çalışması yapabilme becerisi kazanır X

7 Eleştirel düşünceyi yapıcı bir şekilde ifade etme ve inisiyatif kullanma becerisine sahip olur X

8 Sözlü ve yazılı iletişim becerileri kazanır X

9 Mesleki ve etik sorumluluk anlayışı kazanır X

10 Alanı iyi tanı ve bölgesel hassasiyetler hakkında bilgi sahibi olur X

11 Alanlarına ilişkin kaynakları tanır ve bu kaynakları eleştirel metotlarla inceler X

(34)

kazanır

13 Tarihin yardımcı bilim dallarının metodolojilerine hâkim olur X

14 15 16 17

(Saat)

Proje

Maket / Modelleme

Ara Sınav 1 20

Kısa Sınav

Uygulama / Ödev / Araştırma / Rapor 3 10

Sunum 3 30

Projelendirme Süreci Çalışmaları 1 10

Maket / Modelleme

Toplam 70

Sınav 1 30

Ödev Proje

Toplam 30

Dönem İçi 70

Dönem Sonu 30

Toplam 100