GEOMETRİK DÖNEM SERAMİĞİ
Bu sunum vermekte olduğum Geometrik Dönem Seramiği dersinde kullanılması için eğitim amaçlı hazırlanmıştır. Sunumda kullanılan materyaller telif hakkına sahip olup eğitim amaçlı olarak kullanımı uluslararası kanunlara göre serbesttir. Başka bir amaçla kullanılması
için telif hakkına sahip kişilerden izin alınması gerekmektedir.
Yüksek kaideli skyphos
Protogeometrik devrin en yaygın kapları arasında bulunan yüksek kaideli, çanak
kısmının orta bölümüne karşılıklı olarak yerleştirilmiş yatay kulplu kaplardır ve yüksek kaideli olmaları bir Protogeometrik özelliktir. Skyposların asılları M.Ö. 13. yüzyıla kadar uzanan derin, fakat alçak kaideli olan kaplardır ve Mykenlere ait tüm yerleşmelerde bunların örneklerine rastlanır.
Protogeometrik skyphosların karın içyüzeyleri yalın siyah astarla kaplanırken, süsler dış yüzeylerinda kulplar arasında boş bırakılan rezerv alanlara yerleştirilir. Gövdenin alt kısmı ve kaide çoğu zaman yalı siyah astarla kaplanır.
krater
• Kantharos:
• Geniş gövdeli, karnın alt kısmı konik ve altta dar ve konik bir kaide ile biten bu kapların dudaktan karın orta bölümüne
bağlanan dikey kulpları bulunmaktadır. Aslında kantharoslar
Attika’da geç Protogeometrik dönemde görülürler ve Geometrik dönemde yaygınlaşırlar. İçki kadehi olarak kullanılmışlardır.
• Bezemeler iki dikey kulbun arasına yerleştirilmişlerdir, bazen da gövdenin tamamı yalın siyah astarla kaplanmıştır.
Tek kulplu, yüksek kaideli tas (çanak):
• Gövde biçimleri biraz önce tanıtılan skyphoslara yakındır;
sadece ağız kenarından karnın orta kısmına dikey olarak
bağlanmış tek kulbu vardır. İç yüzeyi diğer kaselerde olduğu gibi, yalın siyah astarla kaplıdır. Süsler ise karın üst
bölümüne yapılmışlardır ve bazen karnın geri kalan kısmı ve kaide siyah astarla kaplanmıştır.
Küre Karınlı Pyxis:
• Myken asıllı olup olmadığı konusunda fazla bilgiye sahip olmadığımız bu tip vazolar dışa taşkın dudaklı, küre karınlı, alçak konik kaidelidir. Çoğu zaman kapaklıdır.
• Bu kaplar hem erkek, hem de kadın mezarlarında ele geçtiği için işlevi konusunda da bir şey söylemek olası değildir.
Pyxislerin yemek kabı olarak kullanıldığını söylemekten başka bir yorum yapamıyoruz. Bunların özellikle karınlarının en
geniş yeri bir bant biçiminde çeşitli bezeklerle süslenmektedir.
Yüksek kulplu pyxis:
• Bunlar özellikle omuz üzerine yapıştırılan karşılıklı yüksek iki kulbuyla dikkati çekerler. Desborough tarafından
değerlendirilen bir pyxis yüksek, oval gövdesiyle, diğer bir
örnek tabanına kaide yerine ayak eklenmesiyle, son örnek de, geniş, oval gövdesiyle dikkati çeker. Bunlar Protogeometrik dönemin sonlarından örnekler olduğundan, gövdelerinin
bezenme stili daha çok Geometrik Çağ özelliklerini anımsatır.
Kalathos:
• Bu form hem Minos hem de Myken döneminde bilinmektedir.
Gövde çanağının üst kısmı geniş, kaideye doğru huni biçiminde daralmaktadır. Kaidesi düzdür. Gövdeye yatay biçimde ya da dudağa dikey biçimde bağlanmış kulbu bulunmaktadır.
Protogeometrik kalathosların ölçüleri 6-15 cm. arasında değişir.
Süslemeler iç yüzeye seyrek olarak bantlar yapılırken, dış yüzey bant ve bazı geometrik süslerle kaplanmıştır.
• Bu yaygın kap formlarından başka, Desborough bazı kapları iki grup altında ele alır. Bunlardan, I. Pilgrim Flask (Matara) başlığı altında, Halka vazolar(Ring Vases), Amphoriskos, Üzengi kulplu kaplar, askoslar (kuş biçimli kaplar), Üç ayak Lebes, kutular’ı sıralar, II. Tabaklar başlığı altında ele aldığı ikinci grupta tabaklardan başka, yarım küre karınlı ve
dudaksız kaseleri, üç kulplu tabakları kısaca tanıtır.
