4. HAFTA:İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK ALANINDA GEÇEN TEMEL KAVRAMLAR VATANDAŞLIK

(1)

VATANDAŞLIK

4. HAFTA:

İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK ALANINDA GEÇEN TEMEL KAVRAMLAR

(2)

BU HAFTA NELER ÖĞRENECEĞİZ?

İNSAN

VATANDAŞ

HAK

ÖZGÜRLÜK

ÖDEV

İNSAN HAKLARI

TEMEL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER

DEMOKRASİ

DEVLET

(3)

İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK ALANINDA GEÇEN TEMEL KAVRAMLAR

DEVLET

• Devlet Arapça kökenli bir sözcüktür.

• «Devl» sözcüğünden türemiş olup, «el değiştirme» ya da «elden ele geçme» anlamına gelmektedir.

• Osmanlılarda «devlet» yerine «mülk» sözcüğü kullanılmıştı.

• Batı dillerinde devlet sözcüğüne karşılık Latince «status» sözcüğünden türeyen ve dengelilik ve süreklilik gibi anlamlara gelen «stato», «state»

ve «stat» gibi sözcükler kullanılmaktadır.

(4)

DEVLETİN VARLIK KOŞULLARI

• Ülke

• Toplum (Ulus-Millet)

• Siyasal ve Hukuksal Örgütlenme

(5)

DEVLETİN NİTELİĞİ

• Devletin hukuksal kişiliği

Devletin devamlılığını sağlar.

• Devletin egemenliği

Devletin haklarının ve yükümlülüklerinin olması sonucunu doğurur.

(6)

DEVLETİN BİÇİMLERİ

• Yapılarına göre devlet biçimleri

• Tek yapılı (Üniter) Devletler

o Tek yapılı devlette ülke düzeyinde yasama, yürütme ve yargılama birliği vardır.

o Merkezden yönetim-yerinden yönetim

• Birleşik (Federal) Yapılı Devletler

o Merkezde ülkeyi dışa karşı temsil eden bir üst devlet yapısı vardır.

o Eyalet-federe devlet

(7)

• Egemenliğin Kullanılışına Göre Devlet Biçimleri

• Demokratik Devlet

• Egemenliğin kaynağı halktır.

• Seçkinci Devlet

• Monarşik (tekçi), Teokratik (dinci) ve oligarşik (seçkin ekipçi)

(8)

• Dünya Görüşlerine Göre Devlet Biçimleri

• Kapitalist Devlet

• Egemenlik büyük ölçüde sermaye sahiplerinin elindedir.

• Sosyalist Devlet

• Gerçek özgürlük, sınıf çatışmasının ortadan kalktığı sınıfsız bir toplumda söz konusu olabilir.

• Faşist Devlet

• Nasyonal Sosyalist Devlet

• Sosyal Devlet

(9)

DEVLET GÜCÜNÜ SINIRLAYAN ETMENLER

Demokratik toplumlarda, temel hak ve özgürlüklerin korunması için devletin gücünün (iktidarının) çeşitli sistemler ya da kurumlar yoluyla sınırlanması gerekir.

(10)

Seçimler

Sert (katı-bükülmez) Anayasa Sistemi

Güçler Ayrılığı İlkesi

Çift Meclis Sistemi

Devlet Başkanının Vetosu

Yargı Denetimi

Kamuoyu Denetimi

(11)

Halk Tarafından Denetim (Yarı Doğrudan Demokrasi):

oHalk vetosu oReferandum oHalk Girişimi

Toplumun Çoğulcu Yapısının Getirdiği Sınırlama

Etik Sınırlama

(12)

YARARLANILAN KAYNAK:

PROF.DR. YASEMİN KARAMAN KEPENEKCİ (2014). EĞİTİMCİLER İÇİN İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK. ANKARA: SİYASAL KİTABEVİ

(13)

HAFTAYA DEVAM EDECEĞİZ