MEFUL ÇEŞİTLERİ
Fiil cümlesi daha önce de belirttiğimiz gibi Arapçanın temel cümle yapısı arasında yer alır. Fiil cümlesi, iki temel ögeden oluşur. Birincisi eylemin adı olan fiil ögesi, diğeri ise eylemi gerçekleştiren faildir. Dil mantığı açısından bakıldığında çok kolay anlaşılan bu cümle türünün diğer dillerden farkı ögelerin sıralanışıdır. Örneğin Türkçede fiile karşılık gelen yüklem ögesi genelde cümlenin sonunda gelirken, fiil başta kullanılır. Bunun yanında Arapçanın kendine has bir takım kuralları fiil cümlesini anlamak açısından önemlidir.
Fiille fail arasında müzekkerlik, müenneslik uyumu önemli bir husus olarak karşımıza çıkar.
Meful Çeşitleri
Fiil cümlesinde fâilin yaptığı eylemin sonucu olarak, cümleye eklenen bir takım ögeler vardır. Meful bih, meful mutlak, meful leh, meful meah, meful fih olarak sıralamak mümkündür.
ُلوعفملا هب
ٌﻢــــــﺳا ٌبﻮــــــﺼﻨﻣ ﻳ
َﻣ ﻰﻠﻋ ﱡلﺪ َﻊﻗو ﻦ ُﻞﻌﻔﻟا ﻪﻴﻠﻋ ٌلﺎﺜﻣ ،
َﻊﲰ : ُﺪﻟﻮﻟا َﺔﺤﻴـــــﺼﻧ َﺔﺤﻴــــــﺼﻧ.ﻪﻴﺑأ
:
ٌلﻮﻌﻔﻣ ٌبﻮﺼﻨﻣ ﻪﺑ ِﺔﺤتﻔﻟ
ِةﺮﻫﺎّﻈﻟا ُلﻮﻌﻔﳌا ﰐ ﺪﻗو ،
:ﻪﺑ
-1
،ًاﺮﻫﺎﻇ ًﺎﲰا َﻊﲰ :ﻞﺜﻣ
ُﺪﻟﻮ ﻟا َﺔﺤﻴﺼﻧ
،ﻪﻴﺑأ ُلﻮﻌﻔﳌﺎﻓ َﺔﺤﻴﺼﻧ ﻪﺑ
ٌﻢﺳا ٌﺮﻫﺎﻇ .
-2
،ًﻼـــــﺼﻔﻨﻣ ًاﲑﻤـــــﺿ :ﻞﺜﻣ
كّإ ُﺪﺒﻌﻧ ّإ ، ٌﲑﻤــــــﺿ :ك ٌﻞــــــﺼﻔﻨﻣ
ﱞﲏﺒﻣ ِنﻮﻜ ّــــــﺴﻟا ﻰﻠﻋ
ﰲ
ِّ ﻞﳏ ٍﺐﺼﻧ ٌلﻮﻌﻔﻣ ُﻣ ﻪﺑ ٌم، ّﺪﻘ ُفﺎﻜﻟاو ِبﺎﻄﺨﻠﻟ
.
-3 ًاﲑﻤﺿ ًﻼﺼّﺘﻣ ُﻞﺜﻣ،
َﻌﲰ : ﰲ ءﺎﻴﻟﺎﻓ ،ُﺪﲪأ ﲏ ٌﲑﻤﺿ (ﲏﻌﲰ)
ٌﻞﺼّتﻣ ﱞﲏﺒﻣ ﻰﻠﻋ ِنﻮﻜّﺴﻟا
ِّﻞﳏ ﰲ ٍﺐﺼﻧ
ٌلﻮﻌﻔﻣ .ﻪﺑ
-4 ﻻّوﺆﻣ ًارﺪــــــﺼﻣ ُﻞﺜﻣ،
ﱡدوأ:
َﺌﻓﺎﻛأ ْنأ ْنأ ،ﻪ
َﺌﻓﺎﻛأ ٌرﺪــــــــﺼﻣ ﻪ ّوﺆﻣ
ٌل ّتﻟا ، ُﺮﻳﺪﻘ ﱡدوأ ُﻣ َﺄﻓﺎﻜ
،ﻪﺗ
ُرﺪﺼﳌﺎﻓ ﻪﺗﺄﻓﺎﻜﻣ
ٌبﻮﺼﻨﻣ ّﻧأ ﻰﻠﻋ
ٌلﻮﻌﻔﻣ ﻪ .ﻪﺑ
-5 ٌﺔــﻠﲨ ٌﺔــﻴﲰا ٌﺔــﻴﻠﻌﻓ وأ َﺪـــﻌﺑ ،
ِلﺎـــﻌﻓﻷا ـــﻳّﺪـــﻌتﳌا
ِﺔ
،ﲔﻟﻮﻌﻔﻣ ﱃإ ُﻞـــﺜﻣ
ْﻤّﻠﻋ : َسﺎّـــﻨﻟا ﻢ ُت ﰲ
ّﺜﻟا ِتارﻮ ُدﻮﳉا ﺎﻣ )
(؟
ُﺔﻠﻤﺠﻓ ، ُدﻮﳉا ﺎﻣ ِّﻞﳏ ﰲ ؟
ٍﺐﺼﻧ ٌلﻮﻌﻔﻣ .ﻪﺑ
ٌتﺎﻈﺣﻼﻣ -:
ُزﻮﳚ ّﺪﻘتﻳ ْنأ
َم ُلﻮﻌﻔﳌا ِﻞﻋﺎﻔﻟا ﻰﻠﻋ ﻪﺑ
ُﻞﺜﻣ ، َﻊﲰ : .ُﺪﲪأ َﺔﺤﻴﺼّﻨﻟا
ُزﻮﳚ- ُفﺬﺣ ِﻞﻌﻔﻟا
َﻠﺒﻗ ُﻞﺜﻣ ،ﻪ ٌلﻮﻌﻔﻣ :ًﻼﻫأ ،ًﻼﻬــــــــــــــﺳو ًﻼﻫأ:
ٌبﻮــــــــــــــﺼﻨﻣ ﻪﺑ
ٍﻞﻌﻔﻟ
ٍفوﺬﳏ ُﺮﻳﺪﻘﺗ
ْﻠﻠﺣ ﻩ َﺖ ًﻼﻬﺳ ، ٌلﻮﻌﻔﻣ : ٌبﻮﺼﻨﻣ ﻪﺑ
ٍﻞﻌﻔﻟ ٍفوﺬﳏ ُﺮﻳﺪﻘ ﺗ
ْﻟﺰﻧ ﻩ .ﺖ
ُلوعفملا َعم
ه
ٌﻢـــــــــــﺳا ٌﺔﻠـــــــــــﻀﻓ ُﻳ ُﻖﺒـــــــــــﺴ ٍواﻮﺑ
َﻊﻣ ﲎﻌﲟ َﺪﻌﺑ ،
ٍﺔﻠﲨ ﻴﻟ ﱠﰎ ﺎﻣ ﻰﻠﻋ ﱠلﺪ ُﻞﻌﻔﻟا
ِتﺒﺣﺎـــــــــــﺼﲟ َنود ﻪ
ِﺔﻛرﺎـــــﺸﳌا َﺮﻓاﻮﺗ اذﺈﻓ ،
ِﻩﺬﻫ ﻪﻴﻓ ت ّـــــﺸﻟا
ُطوﺮ َنﺎﻛ ًﻮـــــﺼﻨﻣ ُﻞﺜﻣ ،
ْﺮـــــﺳ : ُت ّﻨﻟاو ّـــــﺴﻟﺎﻓ ،َﺮﻬ َﻞـــــﺼﺣ ُﲑ
ِﺔﺒﺣﺎــــــﺼﲟ ّﻨﻟا
َنود ﻬ ِﺮ ُﻳ ْنأ َكرﺎــــــﺸ ّﻨﻟا
ُﺮﻬ ِﻞﻌﻓ ﰲ ّــــــﺴﻟا
ِﲑ ّﻨﻟاو. ٌلﻮﻌﻔﻣ :َﺮﻬ ٌبﻮــــــﺼﻨﻣ ﻪﻌﻣ
ِﺔﺤتﻔﻟ
ِةﺮﻫﺎّﻈﻟا . ُزﻮﳚ ﻻ - ّﺪﻘﺗ
ُم ِلﻮﻌﻔﳌا ِﻞﻌﻔﻟا ﻰﻠﻋ ﻪﻌﻣ
ُﻟﻮﻘﻓ ، ّﻨﻟاو ﺎﻨ ْﺮﺳ َﺮﻬ ُﲑﻏ َت
ٍﺰﺋﺎﺟ .
