Köpek ve Kedilerde İnfertilite

Köpek ve Kedilerde İnfertilite

2015

Prof.Dr. Selim ASLAN

Kuzey-Kıbrıs Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Kaynaklar

– KÜST/SCHAETZ (1983) Fortpflanzungsstörungen bei den Haustieren (vergriffen)

– MORROW, D.A. (1986): Current Therapy in Theriogenology

– Gynäkologie II Begleitmaterial zur

Vorlesung („Scriptum“)

Kaynaklar

Jinekoloji-Kedi-Köpek

– ENGLAND, G. C. W. (1998): Allen's Fertility and Obstetrics in the Dog (2nd Ed.)

– SIMPSON, G. (Ed.) (1998) Manual of small animal reproduction and neonatology

– FELDMAN / NELSON (1996)Canine and Feline Endocrinology in Reproduction (2nd Ed.) – GÜNZEL-APEL, A.-R. (1994)

Fertilitätskontrolle und Samenübertagung beim Hund – BURKE, T.J. (1986) Small Animal Reproduction and

Fertility

1 Anöstrus/Siklus indüksiyonu 2 Uzayan Östrus, Split Oestrus“

3 Kızgınlığın Baskılanması (*)

4 İstenmeyen Çiftleşmede Önlemler (*) 5 Yalancı Gebelik

6 Ovaryum Tümörleri

ÖSTRUS’UN ERTELENMESİ

–Östrusun ertelenmesinde uygulanan hormonların prensip olarak ANÖSTRUS DÖNEMİNDE kullanılması gerekmektedir (en erken PÖ, Ö süresi bittikten üç ay sonra; ideali Ö’tan 5 ay sonra)

Progesteron 1-2 ng/ml; LH <1-2 ng/ml ; östradiol 5-10 pg/ml

 Hayvanın genel durumu, vaginoskopi, vag sitoloji

–Bu işleme başlamadan önce köpeğe ilişkin şu bilgilerin alınması gerekmektedir:

–Yılda kaç östrus gösterdiği ve östrusun ne kadar süre devam ettiği –Eğer çiftleşmişse her doğumda elde edilen yavru sayısı

–Doğumların ve özellikle son doğumun nasıl geliştiği –Doğumdan sonra puerperal dönemin nasıl geliştiği

–Hangi hormon tedavileri veya diğer tedavilerin yapıldığı

–Daha önce östrusun ertelenmesi için ilaç kullanılıp kullanılmadığı

–Bu işleme başlamadan önce köpeğe ilişkin şu bilgilerin alınması gerekmektedir:

–Yılda kaç östrus gösterdiği ve östrusun ne kadar süre devam ettiği –Eğer çiftleşmişse her doğumda elde edilen yavru sayısı

–Doğumların ve özellikle son doğumun nasıl geliştiği –Doğumdan sonra puerperal dönemin nasıl geliştiği

–Hangi hormon tedavileri veya diğer tedavilerin yapıldığı

–Daha önce östrusun ertelenmesi için ilaç kullanılıp kullanılmadığı

–PROÖSTRUSUN BASKILANMASI AMACIYLA SUBKUTAN UYGULANAN DEPO PROGESTAGENLER:

–Yeni progestagen kuşağı olarakta kabul edilen proligestone (Delvosteron; 100 mg/ml; s.c.) erken proöstrus döneminde

–Daha eski kuşak progesteron olan Medroksiprogesteron asetat ve

Chlormadinon asetat ( erkek köpekler için gestagendir ve hiperseksüalite olgularında etkilidir ; daha uzun etkili/güvenli olan deslorelin implant uygulanmaktadır

–YAN ETKİLER:

–hidrometra, pyometra mukometra,

–hyperplasia glandularis cystica endometrii (HGCE), –ovaryum kistleri ve meme tümörleri

–Growth Hormon salınımı(akromegali;diabetes mellitus)

–PROÖSTRUSUN BASKILANMASI AMACIYLA SUBKUTAN UYGULANAN DEPO PROGESTAGENLER:

–Östrusun 2 yıldan fazla arka arkaya östrusun ertelenmediği durumlarda

MPA’ın (Perlutex inj. s.c. 2,5-3,0 mg/kg ve 5 ay arayla; Perlutex tablet oral.

10mg/kg/köpek önce 4 gün süreyle bu dozda ve daha sonra 5 mg/kg/gün ve 12 gün süreyle. Onbeş kg’dan daha ağır köpeklerde doz bir kat arttırılır) .

Bu progestagenlerin (Proligeston, MPA) erken proöstrus döneminde uygulanması önerilmektedir/ proligeson daha güvenilir

Proligeston (Delvosteron®)10-30 mg/kg dozunda (s.c.) PÖ döneminde uygulandıktan 3-7 ay sonra aynı dozun yenilenmesi gerekir. Uygulamadan en geç 14 gün sonra

jinekolojik kontrolün yapılması ve proligestonla kızgınlığı baskılanan

(kızgınlık=PÖ ve Ö dönemini birlikte kapsıyor) köpeklerin 4-6 aylık aralıklarla jinekolojik kontrollerinin (US, vag kontrol, sitoloji) yapılması gerekir.

–Delvosteron (Proligeston);

MSN® –Perlutex (Medroxyprogesteronacetat;

Bayer®)

Etken Madde Uygulama Zamanı/Dozu/Yolu Uyarılar

Megestrol Acetate (Ovaban®)

- Proöstrusta 2.2 mg/kg PO 8 gün

- Anöstrusta 0.55 mg/kg PO 30-32 gün - Tedavilerden sonra 4-6 ay gecikme sağlanır

- İki siklustan fazla tavsiye edilmez

- Pyometra komplikasyonları

Medroxyprogesterone Acetate

(Depo-Provera®)

- Anöstrusta 2.5-3 mg/kg IM 1-2 mg/kg PO 4 gün 0.5-1 mg/kg PO 12 gün

-Tedavilerden sonra 1,5-26 ay gecikme sağlanır

- Tedavi süresi 2 yılı aşmamalıdır

- Kullanılan köpeklerin

%45’inde uterus lezyonları görülmüştür

- Meme tümörlerinde artış bildirilmiştir

Delmadinone Acetate

- 0.25-5 mg/kg /gün PO

- 0-10 kg 1.5-2 mg/kg IM, SC 6 ayda bir - 10-20 kg 1-1.5 mg/kg IM, SC 6 ayda bir - 20 ve üzeri 1 mg/kg IM,SC 6 ayda bir - Tedavilerden sonra 8 ay gecikme sağlanır Proligestone Acetate

(Delvesterone®)

- 10-30 mg/kg SC 3. ve 7. Ayda tekrarlanır - Tedavilerden sonra 3-9 ay gecikme sağlanır

–Östrusun baskılanması daha iyi değişle kızgınlığın ertelenmesi için uygulanan gestagenler

Etken Madde Uygulama Zamanı/Dozu/Yolu ve Uyarılar Testosterone

Propionat

- 110 mg/köpek IM

- Anöstrusun ilk yarısında kullanılmalıdır

Methyltestosterone - 25-50 mg/köpek PO haftada bir - 0.25-0.5 mg/kg PO günlük

- Anöstrusun ilk yarısında kullanılmalıdır - Tedavilerden sonra 1-2 yıl gecikme sağlar

Mibolerone (Cheque®)

- 12-50 kg 30-180 g/gün PO*

- Alman çoban köpeklerinde yüksek doz kullanılır - İki yıldan fazla kullanılması önerilmez

- Proöstrustan 30 gün önce kullanılmalıdır - Tedavilerden sonra 7-200 gün gecikme sağlar

–Anabolik Steroidler

* 1-7 ay arasında yeniden Ö

–GnRH- Agonistleri:

–KIZGINLIĞIN PROÖSTRUS DÖNEMİNDE BASKILANMASI AMACI İLE UYGULANAN GNRH ANTAGONİSTLERİ (Acycline)

–ÖSTRUSUN İNDÜKSİYONU:

–ENDİKASYONLARI

–Köpek üretimi proğramları dahilinde

–köpek çiftleştirilmek istendiği zaman çiftleştirilemediği/tohumlanamadığı – çiftleşse/tohumlansa bile gebe kalmadığı durumlarda

–primer anöstrus olgularında (≥24 ay’da östrus siklusu başlamayan köpeklerde) –Interöstrus aralıklarınında uzadığı durumlarda ( 7ay-basenji 12 ay)

–Fertil bir östrus normalde kızgınlık peryodundan ( Proöstrus ve Östrus) sonraki dördüncü ayda münkündür

–ÖSTRUSUN İNDÜKSİYONU –Dopamin agonistleri

Cabergolin (Galastop®) ; 5 µg/kg (oral); 16-30 gün; anöstrusun nekadar sonuna doğru uygulama yapılırsa östrus bu denli erken gözlenmektedir

Cirit ve ark. (2006), tablet tarzında oral uygulanabilecek dopamin agonisti olan Dostinex’in (10 µg/kg Cabergolin/ml dozunda) östrus indüksiyonu

amacıyla uygulanabileceğini ortaya koymuşlardır

Bromocryptin ise aşırı kusmaya neden olmaktadır

Pfiezer®

Ceva Sante Animale®

–ÖSTRUSUN İNDÜKSİYONU GnRH Analogları/Agonistleri

● Deslorelin (Suprelorin®)

GnRH sentetik analogları implant olarak uygulanmaktadırlar (s.c.; 4,7 veya 9,4 mg) FSH ve LH sekresyonlerı stimüle edilir (4-8 günde Ö)

Serum P4 <5ng/ml Anöstrus

–İndiksiyondan sonra implantın mutlaka çıkarılması gerekir

OV: Ovulasyon; GE: Gebelik; LIT: Literat

–ÖSTRUSUN İNDÜKSİYONU

Uzayan kızgınlık, „Split Oestrus“

Tanımı:

Sorunlu çünkü,

• Siklus uzunlukları arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır Belirtiler ve Vaginalsitoloji ile üç form saptanabilir:

1. Uzayan proöstrus

2. Uzayan Östrus

3. „Split Östrus“

Uzayan Kızgınlık

Uzayan Proöstrus

Klinik Bulgular:

• 25 günün üzerinde karakterize proöstrus kanaması

• Vaginalsitoloji: çekirdekli süperfisial hücreler fazla (<

50 keratinize spf)

• Köpek çiftleşmeye hazır değil Nedeni:

• Gonadotrop hormonların yetersizliği

Uzayan Kızgınlık

Uzayan Östrus

Klinik Bulgular:

• Çiftleşme isteği 12 günden fazla sürerse

• sıkça kanlı, sulu kıvamda vaginal akıntı bazen persistent/ gri- seröz Östrus flor

• Vaginal sitoloji: en fazla keratinize Superfisial hücre bulunur

• bir hafta önce çiftleşmiş köpeklerde de ( Ovulasyon olmamıştır)

• Bazı folliküller persiste olur ve Östrojen etkisinin uzaması

sonucu glanduler kistik hiperplazi gelişir

Uzayan Kızgınlık

Uzayan Östrus

Sağaltım:

• hCG (50-100 IÜ s.c.) veya

• GnRH (3x gün; s.c., 1- 4 µg Buserelin) Riziko:

• bozulan ovaryum fonksiyonları sıklıkla normal olmayan endometriyum sekresyonu ile birlikte görülür 

Endometritis / Pyometra

Uzayan Kızgınlık

„Split Östrus“ (Kesintili Östrus)

Klinik Bulgular:

• Normal ilerleyen PÖ’tan sonra ve Öst semptomlarının da görülmesinden sonra dişi köpek erkeği birdenbire istemez

• Vaginal sitoloji: Bild erken çiftleşme dönemi tablosu, asıl Ö bundan birkaç gün sonra gerçekleşir (bu aşamada normal konsepsiyon olasılığı)

• bazen ikiye bölünmüş PÖ ve arkasından normal Östrus Sağaltım / Önlemler:

• Optimal Çiftleşme zamanının sık kontroller sonucu yapılması

(klinik, Progesteron test, Sitoloji)

–Suböstrus – Sakin Kızgınlık

–Hasta sahibi tarafından belirlenemeyen östruslardır.

–Tanı: Tekrarlayan vaginal sitolojik muayeneler ile kornifiye epitel hücrelerinin saptanması ovaryum aktivitesi olduğunu gösterir. Kırk sekiz saat aralıklarla alınan kan örneklerinde 2 ng/ml nin üzerinde progesteron belirlenirse ovaryum aktivitesi vardır denilebilir.

–Tedavi: Çiftleştirme/tohumlamalar, uygun yöntemlerle

ovulasyon zamanı belirlenerek yapılır. Ayrıca östrus uyarımı

yapılarak da tohumlama yapılabilir.

–Kalıcı östrus – Persistent Östrus

–Nedenleri:

–Östrojen salgılayan granuloza hücre tümörleri

–Östrojen salgılayan foliküler kistler

–Östrojen Salgılayan Foliküler Kistler

–Semptomları:

–Kısa aralıklarla ya da sürekli östrus davranışları gösterme –Vaginal kanlı akıntı

–Allopesi

–Hiperkeratoz –Anemi

–CEH-piyometra ve meme tümörüne predispozisyon

–Tanı:

–Ultrasonografi

–Kan östrojen seviyesinin belirlenmesi (3-143 pg/ml arasında değişir güvenilir değil)

–Östrojen Salgılayan Foliküler Kistler

–Foliküler kist USG –Foliküler kist –Östrojene bağlı gelişen

allopesi

–Tedavi:

–Kistlerin luteinizasyonu:

•50µg GnRH (im), 200IU hCG (iv)

• 500 IU hCG (im) 48 saat arayla iki doz

–Kistlerin aspirasyonu: Laparotomik yolla kistler aspire edilebilir.

–Her iki yönteminde ani östrojen düşüşü sonucu CEH-pyometra kompleks oluşturma potansiyeli yüksektir. O nedenle en uygun tedavi yöntemi OHE operasyonudur.

Tanımı:

– Çapı: > 8 mm (0.5 - >20 mm)

– Dönem: Proöstrus, Östrus, Metöstrus, Anöstrus

– Follikül Kistleri: % 3– 62 . Ortalama Yaşları: Ortalama 8 (1-16) Kistte:

• Sıvı ve Protein

• Beyaz Kan Hücreleri, Hücre detritus

• Östrojen, Progesteron, Testosteron

–Ovaryum Kistleri (Genel)

–Ovaryum Kistleri



Nedenleri



Endokrin sistem tam anlamıyla dengelenmemiş veya bozulmuş (HGCE)



Hormon terapi (Östrus-, Abortinduktion, GnRH Implantat)



Saptanamayan K.ciğer bozuklukları



Ovarian Remnant Syndrom



Granulosa Hücre Tümörü



Yemde küf (Fito östrojen)



Büyük Irk Köpeklerde daha sık



Heritabilite?

Çeşitleri:

– Follikül Kistleri – Luteal Kistler – Germinal Kistler

– Kistik Corpora Lutea – Kistik Rete Ovarii

– Kistik Atretik Follikel

– Kistik Granulosa Hücre Tümörü – Parovariel Kistler

Resim: Davidson and Baker, 2009

–Ovaryum Kistleri

Klinik Semptomlar:

– Düzensiz Sikluslar

– Çiftleşme sırasında atipik davranış – Persistenz Östrus

• Serös-kanlı Vaginal akıntı, Erkek köpekler için atraktif

– Persistenz Anöstrus

– Irreguler Interöstrus Aralığı – HGCE

– Ovarian Remnant Syndrom: Ek olarak yalancı gebelik belirtileri Laktasyon

– Symetrik Tüy Dökülmesi

– Deri Değişiklikleri, Renk değişiklikleri – Sonra: Meme-, Ovar-, Uterus-Tümörleri

– Serum-Östrogen konsantrasyonları: 3 – 143 pg/ml

–Ovaryum Kistleri

Tanı:

• Klinik Bakı:

– Vaginal sitoloji

• Sonografi

– Uterus / Ovaryum

• Hormon Ölçümleri

– Östrojen, Progesteron

• Granüloza CT’den ayrım kolay değil

– Aynı anda olabilir

– Yaş, klinik Semptomlar, Ultrasonografi, Tedaviye Yanıt – Post op: Histopatoloji

–Ovaryum Kistleri

–Normal Ovulasyon (Ovaryum;

Köpek)

–Follikül Kisti

–Quelle: Davidson and Baker 2009

–Luteal Kistler –Normal luteal dönem

–Quelle: Davidson and Baker 2009

Sağaltım:

– Nedene Yönelik Sağaltım

– En İyi Çözüm: Ovariohisterektomi

• Alternatif: Kistin eksizyonu

– Hormon sağaltım/Büyük Kistlerde başarısız (Cave GCT!) Amaç: Luteinizasyon

Daha önce düzenli siklus göstermiş olanlarda daha başarılı

• GnRH (50 µg i.m. 1x), multiple uygulama

• HCG (220 IU/kg i.v. 1x, or 500 IU i.m., 2x im 48h Interval)

• LH (50 mg i.m. 1x)

• P4 yüksek ise: kistlerde kısmi luteinizasyon. Sağaltım: Cabergoline + Cloprostenol

• Çok başarılı değil! P4 yükselsede değerler ender yanıt verecek düzeye çıkar. Luteal dönem kısalır.

–Ovaryum Kistleri

Vaginitis

• Gelişimi/Formları

Etiyolojik açıdan iki formun ayrılması önem taşır:

– „Juvenil“ Vaginitis („Genç köpek vaginitisi“) virjin dişi köpeklerde yaklaşık 2./3. ayda gözlenir ve ilk östrus döneminde semptomlar ortadan kalkar

– „Adult“ Vaginitis

en erken ilk östrustan sonra gözlenir; bu dönemden sonra yaş

sınırı yoktur.

Vaginitis

• Etiyoloji

– juvenil Vaginitis

• tam anlamıyla bilinmemektedir

• ilk proöstrus döneminde yükselen östrojen değerlerine bağlı olarak gelişen kanama aracılığı ile “temizleme

etkisi” ile yangının ortadan kalkması “hipoöstrojen” etkili

olduğunu göstermektedir

Vaginitis

• Etiyoloji

– adult Vaginitis

• Normal vaginal florada olan bakteriler ( Staphylokoklar, Streptokoklar, E.coli, v.d.) predispoze ve özellikle rezistenzi

baskılayıcı faktörler etkisiyle lokal, kronik bir enfeksiyona neden olabilirler

• Doğmasal predispoze faktörler

– Vaginal oluşumlar ve striktürler – Ektopik üreter

• Sonradan gelişen faktörler

– Vaginaltümörler, Vaginalprolaps, Vaginal yaralanmalar, Yabancı cisimler, Pyometra, Kistitis, incontinentia urinea, ortamın

hijyenik olmaması

– CHV (Canines Herpes Virus)’nin de oluşturduğu üzerine yayınlar bulunmaktadır. Ama çiftleşme ile geçip geçmediği halen bilinmemektedir

Vaginitis

Symptomlar:

– Değişik miktarda irinli ve kanlı vaginal akıntı

– Sıkça kaşıntı  Genital bölümün yalanması ve dişlenmesi perivulvar dermatitise neden olabilir

– Vaginoskopi: vagina hemmorajik ve sıkça irinli alanlar gözlenir – Ender olsada genel durum bozulabilir (hafif )

– Primer nedene bağlı semptomlar (Tümör, Yaralanma...)

Vaginitiste komplikasyonlar

Juvenil Vaginitis’e bağlı gelişen Perivulvar Dermatitis

Değişikliğe uğramamış Köpeğin Vulvası

Vaginitis

• Tanı

– Vaginoskopi: Akıntı Uterustanmı, vaginadan mı geliyor (prepubertastaki köpeklerde vaginoskopie ağrılı olabilir) – Vaginal floranın incelenmesi açısından bakteriyoloji için

yapılacak frotilerin bir anlamı yoktur. Çünkü mikroorganizma kombinasyonu sağlıklı bir hayvandan farklı değildir

– Sitoloji: Östrusun dışındaki tüm dönemlerde sağlıklı köpeklerde de nötrofil granülositlere rastlanacağından dikkatli

değerlendirmek gerekir. Yüksek düzeyde n.gr. artışı tanıda yardımcı olabilir

– Vaginitisli köpeklerde frotide yüksek düzeyde lökosit artışı

gözlenir

Vaginitis

Sağaltım:

– Primer hastalığın tedavisi (babesia, ehrlchia tanısı ?; vaginada anatomik bozukluk; canine herpes virus)

– Neden olan faktörlerin oratadan kaldırılması (şidddetli olmayan olgularda, genç köpek vaginitislerinde ilk östrustan sonra kendiliğinden iyileşme)

– Semptomlar ortadan kalkana kadar vaginanın tahriş edici özelliği olmayan dezenfektanlarla (Ör: Rivanol^®) yıkanması ve yıkamadan sonra bir pomadın içeri sürülmesi (Braunovidon^®).

– Genel durum bozuk ise antibiyogram yapıldıktan sonra antibiyotik tedavisi – Beta-Karoten Tedavisi-Vit.A/Vit-E

– Atopi’lerde : Difenhidramin 2-4mg/kg oral/günde üç kez

Hydroksizine 1-2 mg/kg /günde iki üç kez (antihistaminik; Atarax şurup)

Vagina ve Vestibulum’un doğmasal anomalileri

Hiperplastik Klitoris Penis benzeri klitoris „Os

penis“

Vagina ve Vestibulum anomalileri

Klinik:

• Derecesine bağlıdır

• Normal semptomlarla östurs görülür (erkek köpeğe ilgi yeterince proöstrus akıntırı

gözlenmez, akıntının atılamamasına bağlı olarak sıvı birikimi sonucunda uterusta

büyüme)

• Vaginoskopik bakılarda saptanabilir

• Çiftleşmede ağrı ve karşı koyma

Vagina ve Vestibulum anomalileri

Sağaltım:

• Operatif yöntemle uzaklaştırma, daha sonra akridin boyalarla vaginanın yıkanması

Komplikasyonlar:

• Fistül oluşumu

• Apse oluşumu

• Vaginanın yeniden daralmasına neden olan yara

konstrikturu

Vaginal tümörler

Oluşum:

• Yaşlı köpeklerde Tipi:

• Çoğunlukla benigne (Leiomyom, Fibrom, Lipom)

• Ender maligne (Fibrosarkom, Karsinom)

• tek veya multipel

Vaginal tümörler

Leiomyom Leiomyom Fibrom

Vagina Tümörleri

Klinik:

• kanlı veya irinli vaginal akıntı ( mekanik irritasyona bağlı lokal Vaginitis)

• perineal bölgede büyüme (kaudal lokalizasyonda)

• Saplı tümörlerde kanamalı, vaginanın da ilerisine gidebilen bir yapı

Tanı:

• vaginal (digitale) kontrol

• Histo-patolojik bakılarla dignite kriteri

• Sitoloji

Vaginal Tümörler

Sağaltım:

• operatif yöntemle uzaklaştırma; operasyon tümörün lokalizasyonu ve tümörün formuna bağlıdır

kaudal lokalize, saplı tümörler: Ligatür bazal bölüme yerleştirilir ve ligatürün distalinden uzaklaştırılır

• kranial veya geniş yayılımlı tümörler

Epizyotomi ve tümörün dikkatli bir şekilde ayrılması,

yara üç katta dikilir (mukoza lumen doğrultusunda

içeri doğru kıvrılır, Subkutis, Deri)

Vaginal Tümörler

-Saplı Tümör-

Vaginal Tümörler

- OP /Epizyotomi -

2.5 Vaginal Tümörler

- OP/Epizyotomi -

Vaginal Tümörler - OP/Epizyotomi -

Geniş yüzeyli, orificium uretraya yakın yerleşmiş

Tümör

Tümörün orif.uretrayı koruyacak şekilde ayrılması

Vaginal Tümörler - OP/ Opizyotomi -

Ensizyon bölgesinin rezorbe dikiş materyali ile kapatılması

Vaginal Tümörler - OP/ Epizyotomi -

Epizyotomi yarasının dikilmesi

Stiker-Sarkom

(= Transmissibel veneral Tümor, veneral Lymphosarkomatoz) Gelişimi:

Daha çok “Akdeniz” ülkelerinde rastlanır, kuzeyde “köpek turizmi” nedeniyle tek tük genç köpeklerde rastlanır.

Etiyoloji:

onkojen virus

kromozomal değişikliğe uğramış tümör hücrelerinin veneral geçişi (Robertson Kromosom aberrasyonu)

Patogenez:

Çiftleşme veya yakın bir şekilde birlikte olma (yalama, ısırma….) ile geçer İnkubasyon süresi: birkaç ay

Farklılaşmamış yuvarlak hücreler Vaginanın Submukoza bölümünde veya Peniste gelişirler

Stiker-Sarkom

(= Transmissibel veneral Tümor, veneral Lymphosarkomatoz)

Klinik:

– soliter veya multiple Tümörler karnıbahar tarzında açılmış, yapı Vulva ve Vagina yüzeyine yerleşir (Penis, Prepusyum)

– vagina ve prepisyumdan kötü kokulu akıntı – Bazen ağız bölgesinde de görülür

– Metastaz (Lenf düğümlerinde, akciğer, karaciğer v.d. organlarda) Tanı:

– Anamnez (vaginadan metaöstrus döneminde de kan gelmesi,

kanın koyu renkte olması) ve digital/visüel bakıda tümörün parçalı bir biçimde ele gelmesi/görünmesi

– Biyopsi materyali/ Sitoloji

Stiker-Sarkom

(= Transmissibel veneral Tümor, veneral Lymphosarkomatoz)

Vestibulum ve Vulvada

karnıbahar tarzında değişimler

Stiker-Sarkom

(= Transmissibel veneral Tümor, veneral Lymphosarkomatoz)

Gözde ve diğer dokularda değişiklikler

Stiker-Sarkom Sarkom

Deride değişiklikler

Stiker-Sarkom (Transmisebl veneral Tümör)

Ağızda değişiklikler Karaciğerde Metastaz

Stiker-Sarkom (TVT) sağaltımı

• Şirurjikal operasyon (cave ! nüks etme)

• Kemoterapi

Cyclophosphamid (Endoxan

)* 1mg/ kg 2x gün; 1 ay süreyle

Vincristine (Oncovin

)* 0,025-0,05 mg/ kg haftada 1 kez mutlaka i.v. 0,5-0,75 mg/ m

haftada 1 kez mutlaka i.v.**

• Röntgen

4 mal 500 rad (her iki haftada bir)*

• İmmun köpeklerden kan transfüzyonu (iyileşmeden sonra)

• İyileşmeden sonra (Ovariohysterektomi= Yavru istenmiyorsa)

3. Uterusun Hastalıkları

3.1 Glanduler-Kistik Hiperplazi- Pyometra-Kompleks

3.1.1 Glanduler-kistik hiperplazi

3.1.2 Kronik endometritis (Endometritis chronica)

3.1.3 Pyometra

3.2 Uterus tümörleri

Glanduler-kistik Hiperplazi - Pyometra Kompleks

- Etiyoloji -

• Patolojik-histolojik uteropatilerin 3 Formu ayrılabilir:

– Endometriyumun glanduler-kistik hiperplazisi (CEH =Cystic Endometrial Hyperplasia)

– Endometritis chronica – Pyometra

• CEH und E. chronica Pyometranın ilk aşamaları

• Nedeni tam anlamıyla açıklanamamıştır

3.1.1 Endometriyumun glanduler kistik hiperplazisi (CEH)

Görünümü:

• Endometrium kalınlaşmış ve sıvı doludur, kist benzeri yapılar (uterus bezlerinin

genişlemesine bağlı)

• Yaşlı köpeklerde

• CEH ender olarak kronik endometritise,

sıklıkla pyometraya dönüşür.

Endometriyumun glanduler kistik hiperplazisi (CEH)

Etiyoloji:

CEH siklusun hormonal regülasyon mekanizmasının bozulması sonucu gelişir. İki teori tartışılmaktadır:

• Östrogen salan CEH (20-40 pg/ml)

• Progesteron salan CEH (5ng/ml)

– Metöstrus döneminde Progesteron endometriyumun kalınlaşmasına ve Uterus bezlerinin gelişmesine (Sekresyon dönemi) neden olur. Anöstrusta bu

değişimlerde gerileme olur (Reparation dönemi).

– Yaşın ilerlemesi ve gebelik oluşmadan östrusların geçmesi sonucu

endometriyumda permanent kalınlaşma ve uterus bezlerinde irreversibl kistik değişiklikler meydana gelir.

Glanduler-kistik hiperplazi (Kistik endometrial Hiperplazi)

Etiyoloji:

• Östrogen salan CEH

– uzayan folliküler Östrogen salınımı ve buna bağlı olarak proliferasyon döneminin uzaması

– Yetersiz E2 salınımına bağlı olarak ovulasyon ve Korpus luteum gelişimi olmaz

– CEH olgusunda Progesteron salınımı gerçekleşmediğinden resptör yoğunluğundaki azalma oluşmaz

– Böylelikle endometriyumun proliferasyonu ve CEH gelişir

Uterus hastalıklarının etiyolojisi

( RÜSSE 1983)

Normal siklus

Pyometra Glanduler-kistik Hiperplazi

 Östrogene

 LH

 Progesteron

Glanduler-kistik hiperplazi

Kornu uterilerin görünümü

Kornu uteri açılmış

Visköz sıvı (Mucometra)

Kistler

Ovaryum kistleri

Glanduler-kistik hiperplazi

Klinik:

• Pyometra’nın tersine hayvanın genel durumu bozulmamıştır

• Dış genital organlarda ödem

• Sıkça erkek köpekler ilgi gösterirler

• Çoğunlukla açık renkten mukoz görünüme kadar akıntı, ender olarak kanlı-sümüksel vaginal flor

• Uzun süreli CEH olgularında dermatolojik problemler gözlenir

(bilateral simetrik

tüy dökülmesi. Deri incelmiş, kuru ve kepekli)

–Patohistolojik bulgular:

• CL’un yanında ovaryumda kistler

• Endometriumda hiperplazi

• Uterusbezlerinde kistik dejenerasyon

• Uterus bezlerinde artış, artan sekresyon…

–Komplikasyonlar

• Mukometra

• yangısal, daha sonra endometriumun yangısal değişikliği HGCE- Pyometra Komplex

–Hydro-, Mukometra

Glanduler-kistik hiperplazi

Tanı:

• tanı kolay değil, başlangıç döneminde herhengi bir semptom görülmez

• Vaginoskopi:

Proöstrus dönemine benzer bir tablo, şuvarki daha fazla kıvrımlı, kuru, daha fazla solgun bir görünümdedir

• Abdomen palpasyon Uterus „boğumlu tarzda“, sert yapıda ele gelir, hafif kalınlaşma ?

• Ultrasonografi

kalınlaşmış Endometriyumda kistik alanlar, lumende sıvı toplanması görülebildiği gibi olmayabilirde

• Röntgen sadece değişimlerin belirgin olduğu olgularda tanı konulabilir

• Labor sonuçları: Belirtileri çok yansıtmaz

3.1.1 Glanduler-kistik hiperplazi

- US-Bulguları -

Sidik kesesi

Uzunluğuna uterus,

Endometriyumda kalınlaşma

Uterusun uzunluğuna kesiti

sıvı dolu kistler

Glanduler-kistik hiperplazi

• Prognoz

– quoad vitam: uygun – quoad restitutionem

• Uygun değil, endometriyal değişikliklerin gerilemesi oluşmuyor

• CEH kronik endometritise dönüşür ve steriliteye neden olur

• Birçok olguda pyometra gelişir

• Sağaltım

– Konservativ sağaltım endike değil – Ovariohysterektomi

Kronik endometritis

• Etiyoloji

– Daha önce CEH olgusuna bağlı endometriyumdaki değişiklik

– Siklus anomalileri (uzayan PÖ, Ö)

hiperöstrogenizmusa bağlı olarak gelişirler

– Vaginadaki bakterilerin artışı sekunder olarak endometritise neden olur (Mycoplazma canis) – Bu durum daha önceki PÖ,Ö ‘un bitiminden

sonra veya Metaöstrusun sonunda (gerileyen

Corpora lutea ) gerçekleşir.

Kronik endometritis

• Semptomatik

– Patolojik, sıklıkla gözlenen vaginal akıntı – Pyometradaki köpeklerden yoğunluğu daha az – Erkek köpeklerin ilgisini çeker

– Sırtta simetrik alopezi (sırtta gözlük benzeri görüntü) Hyperöstrojene bağlı

– Genel durum bozuk (Polydipsie/Polyurie, yemde azalma)

–Kokulu akıntı

Kronik endometritis

Bilateral simetrik Alopesi

Endometritis chronica

• Tanı

– Anamnez, Semptomlar ve vaginal Kontroller

– Uterusun palpasyonu her zaman sonuç alınmaz çünkü kornu uteriler fazla

kalınlaşmamışlardır

– US bakıları da bazı durumlarda yanıltıcı olabilir – Röntgen yardımcı olabilir

– Vaginal sitoloji

keratinize süperfisial hücrelerin proöstrus sonu ve östrus dışında görülmesi hiperöstrojenizmus olduğunu gösterir

– Kan bakısı

Hiperöstrojenizmus olgularında: Lökopeni ve Trombositopeni

Endometritis chronica

OP-Preperatı US-Bulgusu

Kornu uteriler bazı bölgelerde kalınlaşmış

Ovaryum kistleri

V.urenaria (enine kesit)

Kornu uterinin az miktarda dolu olması ve uterus duvarının orta düzeyde kalınlaşması

Endometritis chronica

• Sağaltım

– Ovariohysterektomie

– Pre operatif : kan tablosuna bakılmalı ( kronik

hiperöstrojenizm olgusunda lökopeni ve trombositopeni olgusuna bağlı olarak omur ilik dejenerasyonları

gelişebilir

– preoperatif kan transfüzyonu

Pyometra

• Görünüş/Anamnezi

– Tipik olarak daha doğum yapmamış olan, orta yaştaki ve yaşlı köpeklerde gözlenir

– Ender olarak genç ve bir önceki dönemde gebe kalmış köpeklerde de gözlenir

– Köpeklerin semptomların gözlenmesinden 6 – 8 hafta önce kızgınlık (PÖ-Ö) geçmişi vardır (Ö’tan sonraki 9 gün; 4 haftadan- 4 aya kadar gözlenebilir) – Bu dönemde hastalanan köpeklerde, herzaman bir

Pyometra düşünülmek durumundadır

Pyometra

• Etiyoloji

– Östrus sırasında normal vaginal florada bulunan bakteriler serviksten içeri girerler (E.coli, Streptokoklar,

Stafilokoklar)

– Fizyolojik olarak endometriyumdaki savunma mekanizması bu mikro organizmaları elimine edebilir

– CEH gelişmiş olan köpeklerde bu mekanizma bozulmuş olduğundan bakterilerde artış meydana gelir. Yangı,

hipersekresyon ve sıvı toplanması gelişir.

– Artan Progesteron düzeyi serviksin kapanmasına neden olur ve endometriyumun direncini azaltırlar.

– Hormon tedavileri (Östrojenlerle nidasyonun engellenmesi ve gestagenlerle kızgınlığın baskılanması) pyometra

oluşumuna neden olabilirler

Pyometra

• Semptomlar

– Klinik semptomlar değişkendir.

• Sıklıkla “açık” ve “kapalı” form pyometra arasında ayrım yapılır.

• “açık” formda erken dönemde uterus içeriğinin

atılması mümkündür; irinli akıntı gözlenebildiğinden daha erken tanı konulabilmektedir.

• “kapalı” formda sıklıkla ilk semptomlar

gözlenemez. Bu yüzden semptomlar tanı sırasında

daha beligin gözlenirler.

Pyometra semptomları (Anamnez)

Semptomlar % Vaginal akıntı 85 Lathergie 62

Inappetenz/Anoreksia 42 Polyurie , Polydipsie 28 Kusma 15 Diarre 5 Abdominal bölgede artış 5 Nocturie 5

(Feldman and Nelson, 1996)

Pyometra

• Semptomlar

Anamnez ile saptanan semptomların yanında

diğer semptomlarda söz konusudur:

• Vücut ısısı yükselir

– Septisemi/Toksemi – Şok

• Taşikardi

• Kapillarlar uzun sürede dolar

• Pulzasyon zayıf

• Vücut ısısı düşük

3.1.3 Pyometra

• Diagnostik=Tanı

– Anamnez(siklusta uzama veya kısalma varmı ?,

Progesteron tedavisi vamı ?, daha önce ateşli bir hastalık geçirmişmi, soğuk yerlere yatma varmı ?)

– Genel kontrol, abdominal Palpasyon

Uterus yeterince büyümüşse tanı konulabilir

– Vaginoskopik kontrol – Ultrasonografi

– Röntgen

– Labortuvar sonuçları

• Çoğunlukla Lökositoz sola deplasmanla birlikte (kapalı Pyometrada açıktan daha fazla) görülür

• Anemi (ilik kemiği depresyonu)

• Prerenal üremi= Üre ve kreatinin değerleri yükselir

Pyometra (köpek)

Kornularda irin toplanmasına bağlı boğumlar tarzında

genişleme

Tek kornuda pyometra

Pyometra (köpek)

Pyometra olguları olağanüstü büyüklüğe ulaşabilirler

Pyometra (köpek)

US-Görüntüsü

Boğumlar, hortum tarzında genişleme

Ampuler tarzda genişleme

Boşalan bölüm

Pyometra (köpek)

Röntgen-Darstellung

Dolu uterus

Pyometra

• Ayırıcı tanı

– Stumpfpyometra

– Vaginitis ve akıntılı Vaginal tümörler – Akıntılı çiftleşmeye bağlı yaralanmalar – Gebelik (Uterus çeperinde artış)

– Metaöstrusta görülen az miktardaki beyaz akıntı fizyolojik

– Cave! Polydipsi ve Poliuri başka hastalıklarda da gözlenebilirler (ör: Diabetes mellitus)

• Komplikasyonlar

– Akut böbrek yetmezliği (Toksemilerde) – İrinli Peritonitis

• spontan Uterus rupturu veya salpinkse yerleşmiş bir enfeksiyona bağlı

• uterusun palpasyonunun sert yapılması (iatrojen)

Pyometra

• Sağaltım

– Ovariohysterektomi en geçerli yöntemdir

• Operasyon hazırlığı

– Dolaşım sisteminin stabilize edilmesi – Sıvı tedavisi

– Geniş etkili antibiotik

• Operasyon zamanı bei genel durumun çok bozuk olduğu durumlarda operasyonun hemen ve hızla yapılması gerekir

(Septisemi, Toksemi, Üremi, Peritonitis) böylelikle hastalığın nedeni ortadan kaldırılmaya çalışılır

• Op.Sonrası Tedavi

– Geniş etkili antibiyotikler 5 - 7 gün

– Duruma göre diğer tedaviler (ör. Sıvı tedavisi)

Pyometra

• Sağaltım

– Konservatif sağaltım: PGF

• PGF

etkisi

– Luteoliz

– Uterusun düz kaslarının kontraksiyonu – Serviksin gevşemesi

• Indikasyonlar

– Yeniden yavru alınmak istenen köpeklerde

– Irka bağlı olarak Ovariohisterektomi sonucu yan etkiler gelişen köpekler (incontinentia urinae)

Pyometra

• Sağaltım

• PGF_2-Sağaltımının kuralları

– Genel durumun kötü olmaması

– Açık pyometra (PG uygulaması sonucu uterus kontraksiyonları kapalı servikste de etkili olurlar, şu varki irin salpinx’ten bu

durumda karın boşluğuna akar ve peritonitise neden olur.) – PGF2 uygulamasının etkili olabilmesi için östrusun

üzerinden 4 haftalık bir sürenin geçmiş olması gerekir.

• Risiko ve yan etkiler

– Toksemi Op sonrası  Toksemi büyük risiko

– PGF_2 etkisi (Salivasyon, Kusma, Ventiasyon, Diarre, Taşikardi)

Pyometra

• Sağaltım

• Preperatlar/Uygulanan doz

– „Doğal“ PGF2-α (Dinoprost) önerilir; PGF2-α analoglarınındaha kuvvetli etkisi var

– 20 µg Dinoprost (Ör. 0,004 ml/kg Dinolytic® günde 3 kez) s.c. Uterus boşalana kadar ( 5 - 8 gün)/ Doz 10-50 µg/kg arasında değişmektedir/5-7 gün/günde 3 kez)

– Bazı yayınlarda kullanılan yüksek dozlar (150 µg /kg 2 x gün veya 250 µg /kg 2 x gün) yan etkileri yüksek

olduğundan önerilmemektedir

• Diğer önlemler

– Geniş spektrumlu antibiyotikler (7 gün)

– Hayvanın izlenmesi (Genel durum, Vaginal akıntı)

–Theriogenology 60; 2003; 901-908

–Pyometra

HGCE

–Pyometra HGCE

–Endometrial Kistik Hiperplaziden Pyometra gelişebilir

–Pyometra HGCE

Uterustümörleri

Tümör tipleri:

• Leiomyome (85-90%)

• İyi huylu, yaygın olmayan, yacvaş büyüyen tümör

• Ortalama 10,6 yaşlı köpeklerde

• Leiomyosarkome (10%)

• Malign uterus tümörünün en sık görüleni

• Adenokarsinom (çok ender)

• Tanı sırasında çoğunlıukla metstazlara rastlanır

• Adenom, Fibrome, Fibrosarkom, Lipom, intrauterin veneral

tümör (çok ender)

Ovaryum tümörleri

Oluşumu

ender, yaşlı köpeklerde

çoğunlukla Granuloza hücr.tümörü

• İyi huylu

• Metstaz ender

• %50 hormon aktif

• ( Östrojen, ender Androjen)

Ovaryum tümörleri

Semptomatik

Granuloza hücre tümörü

hormon etkili Endometritis veya glanduler kistik Hyperplazi – Vulvada büyüme

– Östrus aberasyonu – simetrik alopesi

sürekli Hyper östrogenizim => generalise kemik iliği depresyonu Hormonel inaktif tümörler

= Kist adenom, Kist adeno karsinom (Tanı: 7-17 cm olunca)

Abdominal organların kompresyonu: Genel durum bozukluğu. Abdominal üremelere bağlı genişleme;Verwachsungen mit der Umgebung veya spesifik olmayan semptomlar (kusma veya tüylerin mat olması)

Ovaryum tümörleri

Tanı

• Klinik Semptomlar

• Palpasyon

• Röntgen

• US

• Deneysel laparotomi

Sağaltım

Pre op. Kan değerleri (Thrombosit, nötrofil granülosit, eritrosit)

=> Kan transfüzyonu ???

• OHE

CAVE: damarlarda genişleme; ligatürlere dikkat

Glanduler-Kistik Hiperplazi- Pyometra Kompleks ( Kedi)

• Gelişimi

– Köpekten daha az görülür – Daha çok yaşlılarda (> 5 yaş)

• Etiyoloji

– Köpekle aynı

– sekunder: doğum ve puerpearl hastalıklardan sonra

Glanduler-Kistik Hiperplazi- Pyometra Kompleks ( Kedi)

• Klinik derecesine göre:

– Başlangıç aşamasında fazla belirti yok

– ileri aşamada (Poliürie, Polidipsie, Apathie, Anorexie, Kusma, Kilo kaybı, genellikle vücut ısısı yükselmez) – kanlı, yeşilimtrak veya çikolata renginde Vaginal akıntı – Abdomende büyüme, duyarlılık, gerginleşme

– Uterusta büyüme

Pyometra (Mucometra) (Kedi)

Klinik Semprom= Pyometra (Kedi)

Semptomlar Olgu sayısı % olarak

Vaginal akıntı 21/21 100

Uterus palpe ediliyor 21/21 100

Yüksek Ateş 5/21 24

Anorexie 5/21 24

Letharjie 5/21 24

Ağırlık kaybı 3/21 14

Bakımsız görünüş 2/21 9

Polidipsie/ Poliurie 2/21 9

(Feldman und Nelson 1996)

Glanduler-Kistik Hiperplazi - Pyometra Kompleks ( Kedi)

• Tanı

– CEH başlangıç döneminde kolay saptanamaz (sürekli gebe kalmama şüphe uyandırabilir); US’de uterusta kalınlaşma ve kistik yapılar

– Pyometra tanısı için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

• Anamnez (kısa süre önce diöstrusta , yalancı gebelik, doğumda veya doğum sonrası genel durum bozukluğu; gestagen tedavisi)

• Genel durum kontrolü

• Dış genital organların kontrolü (Akıntı herzaman gözlenmez ama mukozada akınt benzeri yapışmalar)

• Uterus’un palpasyonu

• Ultrasonografi/Gerekirse röntgen

• Labor bulgusu (Lökositoz sola kayma ile birlikte)

Pyometra (Kedi)

Op-Präparat US-Bild (Wasserbad)

Glanduler-kistik Hiperplazi - Pyometra Kompleks ( Kedi)

• Prognoz: derecesine göre: şüpheli-iyileşebilir

• Therapi:

– Ovariohysterektomie en iyi yöntemdir

– Prostaglandin-Tedavisi şu koşullar altında yapılabilir (bazı hayvan sahipleri tekrar gebe kalmasını isteyebilir):

• Altı yaşın altında

• Genel durumun bozuk olmaması gerekir

• Açık pyometra olmalı (akıntı; vaginal kontrol)

• Sağaltım: 0,1 mg Dinoprost/kg 2 x günde 5 günün altında değil, antibiyotik ile birlikte

• Beklenebilecek komplikasyon:

– Kanama, Uterus rupturu, Peritonitis – Prostaglandinen yan etkileri !

Ovarian Remant Syndrom (ORS) (Ovaryum Parça Kalma Sendromu)

Ovarektomi/Ovariohysterektomie Komplikasyonları:

Intraabdominal kanamalar (%25)

Vaginal kanamalar (%15)

Stumpfgranulom (%25)

Ureter ligatür (%5)

ORS (%22)

Nedenleri:

Ovaryum dokusunun özellikle tabandan (distal) tam anlamı ile alınmaması

Post Op. makas, bursa ovarika açılırken veya düşme sonucu karın boşlğuna ulaşan ovaryum dokusunun; oto transplantasyonu, revaskülarizasyonu

Bir ovaryumun toto ekstirpasyonu unutulmuştur

Ektopik ovar dokusu köpekte saptanmamıştır

Semptomlar:

•Proöstrus/Östrus semptomları (Vaginal sitoloji; Progesteron, Östrojen)

•Erkek köpekleri çeker (OP olduğu halde), Vulva ödemi, açık kanlı ve seröz kan

*Kedilerde dışarıdan gözlenen Ö semptomları

•Proöstrus/Östrus semptomları (Vaginal sitoloji; Progesteron, Östrojen)

•Erkek köpekleri çeker (OP olduğu halde), Vulva ödemi, açık kanlı ve seröz kan

*Kedilerde dışarıdan gözlenen Ö semptomları

Ayırıcı Tanı:

•Kızgınlık

•Follikül Kistleri (Östrojen)

•Ovaryum Tümörleri (Östrojen)

•Sistitis

•Vagina neoplaziler

•Vaginitis

•Östrojen terapi

Sağ taraf ( Ovaryum)

Ovarian Remnant Sendrom - OP -

Sol taraf

(yapışmalar, Ovaryum yok)

Sterilizasyondan sonra ORS’in oluşma süresi:

Köpek: 1 Ay- 10 yıl Kedi: 2 Hafta-3 yıl

ORS Tanı:

Östrojen, Progesteron

LH

GnRH, HCG stimülasyonundn sonra

Ultrasonografi, Laparatomi

ORS Tanı:

Östrojen >20 pg/ml= Follikül aktivitesi (tek ölçüm yetersiz)

Vag. Sitoloji: Keratinize spf hücreler, hücre çekirdeğinde piknoz (daha ucuz ve hızlı metod)

Kedi: keratinizsyon (%40-60) İndüksiyon:

Köpek: 10-50 IÜ/kg hCG i.m. veya 0,5-2,2g/kgGnRH i.m.

Kedi: 250 IÜ/kedi hCG i.m. veya 25g/Kedi i.m.

Progesteron değerlerin 2-3 hafta sonr bakılır: >2 ng/ml değerleri ovaryum dokusu olduğunu gösterir

Sağaltım

•PÖ, Ö, MÖ dönemlerinde ovaryum dokusunu bulmak daha kolay bu dönemde laparotomi ile operasyon (Patolojiye doku gönderilmeli)

*Kalan parça uzaklaştırldığı gibi, serviksinde opere edilmesinde yarar var

* Yeniden semptomlar görülürse “hormonal kastrasyon”

–Plasenta Bölümlerinin

SubinvolüsyonuSubinvolution of Placental Sites (SIPS )

– sadece köpekte!

•

– Plasenta bölümlerinin geciken involüsyonu veya tam gelişmeyen involüsyonu, otonom genişlemiş trofoblast hücreleri

– Lokal nekrotik alanlar, hemoraji ile birlike, myometriuma kadar ilerleyen yangısal infiltrasyonlar

•

– Kanlı hafif açık bir akıntı ve bu akıntı (damla damla da gelebilir;

hayvan sahipleri yer yer evde oluşan damla tarzındaki akıntıdan şikayet eder) 5 haftadan fazla devam eder (p.p.). Inappetnenz, durağanlaşma ve soluk mukozalar

–Açılmış Uterus: Çizgi tarzında yangısal plasentasyon bölümleri; kanlı, yapışkan akıntı

– Açılmış Utrus: yangısal, kalınlaşmış plasentasyon alanları, kahverengi, sümüksel yapıda akıntı

–Vaginal sitoloji: dejeneratif birçok çekirdek kümesinden oluşan dev hücreler (trofıblast hücreleri); post partum 4 haftaya kadar fizyolojik

daha sonra SIPS için patognost

–

–

–

– pato- histoloji (dejenere Trofoblast hücreleri)

– Therapie

– Lokal/parenteral antibiyotik, Spontan iyileşme, Rezidiv oranı düşük !

– 3-4 hafta sonra iyileşme olmazsa: Gestagene: 12 - 25 mg MAP veya Proligeston (Delvosteron ^®). Cave ! Birsonraki kızgınlık

gecikebilir (12 aya kadar)

– Gerekirse (halen akıntı devam ederse veya US kalınlaşma farkedilirse) Ovariohysterektomie