Yumurta tavuklarının ikinci verim yılında Yumurta tavuklarının ikinci verim yılında kullanılması kullanılması

(1)

Yumurta tavuklarının ikinci verim yılında Yumurta tavuklarının ikinci verim yılında

kullanılması kullanılması

Ticari sürülerde yumurtlama dönemi 12-14 ay Ticari sürülerde yumurtlama dönemi 12-14 ay

Yumurtlama dönemi sonunda tüm hayvanlarda aynı Yumurtlama dönemi sonunda tüm hayvanlarda aynı

dönemde olmamak üzere tüy dökümü gerçekleşir dönemde olmamak üzere tüy dökümü gerçekleşir

– Yeni tüylerin gelişmesi 4-5 aylık bir dönem alırYeni tüylerin gelişmesi 4-5 aylık bir dönem alır – Bu dönemde yumurta verimi kesilmektedir.Bu dönemde yumurta verimi kesilmektedir.

– Normal olarak tüyler yılda bir defa dökülür ve yenilenir.Normal olarak tüyler yılda bir defa dökülür ve yenilenir.

Bir program çerçevesinde «

Bir program çerçevesinde «zorlamalı tüy dökümüzorlamalı tüy dökümü» » tavukların 6-8 hafta içerisinde tüylerini değiştirerek tavukların 6-8 hafta içerisinde tüylerini değiştirerek

yeniden verime geçmeleri sağlanır.

(2)

Zorlamalı tüy dökümü ekonomik nedenlere dayanır.

– Damızlık ve ticari yumurta üretiminde yumurta fiyatlarının Damızlık ve ticari yumurta üretiminde yumurta fiyatlarının ucuz olduğu bir dönemde uygulanır.

ucuz olduğu bir dönemde uygulanır.

– Piliç alınamama veya yeni civciv alıp cinsel olgunluğa Piliç alınamama veya yeni civciv alıp cinsel olgunluğa kadar büyütmek, tüy dökümü yoluyla verim döneminin kadar büyütmek, tüy dökümü yoluyla verim döneminin uzatılmasına kıyasla daha pahalı olduğundan yetiştiriciler uzatılmasına kıyasla daha pahalı olduğundan yetiştiriciler bu yola gitmektedir.

bu yola gitmektedir.

Tavukların ikinci verim yılında yumurta verimi %3-5 Tavukların ikinci verim yılında yumurta verimi %3-5

oranında azalır.

(3)

Zorlamalı tüy döküm uygulamaları Zorlamalı tüy döküm uygulamaları

1. İki verim dönemli zorlamalı tüy döküm programı 1. İki verim dönemli zorlamalı tüy döküm programı

10-12 aylık ilk yumurta üretimi 10-12 aylık ilk yumurta üretimi

+ (6-8) haftalık zorlamalı tüy dökümü + (6-8) haftalık zorlamalı tüy dökümü

+ (7-9) aylık ikinci yumurta üretim dönemi + (7-9) aylık ikinci yumurta üretim dönemi

= = 19-22 aylık toplam üretim 19-22 aylık toplam üretim dönemidönemi

2. Üç verim dönemli zorlamalı tüy döküm programı 2. Üç verim dönemli zorlamalı tüy döküm programı

İki zorlamalı tüy döküm programı ile toplam üç verim dönemi vardır.

8-9 aylık ilk yumurta üretim dönemi 8-9 aylık ilk yumurta üretim dönemi

+ (7-8) aylık ikinci yumurta üretim dönemi + (7-8) aylık ikinci yumurta üretim dönemi

+ (7-8) aylık 3. yumurta üretim dönemi =

+ (7-8) aylık 3. yumurta üretim dönemi =25-29 25-29 aylıkaylık toplam üretimtoplam üretim

(4)

Zorlamalı tüy döküm yöntemleri Zorlamalı tüy döküm yöntemleri

Yem, su ve ışık sınırlamasına dayanana metotlar Yem, su ve ışık sınırlamasına dayanana metotlar

Diğer metotlar Diğer metotlar

– Düşük kalsiyum içeren metotlarDüşük kalsiyum içeren metotlar – Düşük sodyum içeren metotlarDüşük sodyum içeren metotlar – Yüksek iyot içeren rasyonlarYüksek iyot içeren rasyonlar – Yüksek çinko içeren rasyonlarYüksek çinko içeren rasyonlar

(5)

Geleneksel tüy dökme programı Geleneksel tüy dökme programı

Gün Yem Su Işık

1 Yok Yok 8 saat

2. Yok Yok 8 saat

3. Yumurtacı 4.5 kg; Etçi 6.8 kg (100 tavuk için) Serbest 8 saat

4. Yok Yok 8 saat

6. Yok Yok 8 saat

8. Yok Yok 8 saat

9. Yumurtacı 4.5 kg; Etçi 6.8 kg (100 tavuk için) Serbest 8 saat 10-60. Günlük normal yem ihtiyacı %75 oranında kısıtlanır. Serbest 8 saat

61. Normal yumurta yemi –Yemleme serbest- Serbest 14-16 saat

(6)

Washington zorlamalı tüy döküm programı Washington zorlamalı tüy döküm programı

Gün Yem Su Işık

1 Normal yemleme uygulaması Serbest 8 saat

2. Yok Yok 8 saat

3. Yok Yok 8 saat

4. Yok Yok 8 saat

5-49. Yumurtacı tavuklar 2.7 kg/100 tavuk-

yumurta verimi%1’in altına düşünceye kadar aynı, sonra normal yemleme

Etçi tavuklar 3.6 kg/100 tavuk-yumurta üretimi %1’in altına düşünceye kadar aynı yemleme, sonra normal yemleme

Serbest 8 saat

50 Normal yumurta yemi –Yemleme serbest- Serbest 14-16 saat

 Ca kaynakları (istiridye kabuğu) serbest verilir. İlk yumurta alımından 2 hafta sonraya kadar devam edilir ve kontrollü kabuk yemlemesine geçilir.

(7)

Kaliforniya zorlamalı tüy döküm programı Kaliforniya zorlamalı tüy döküm programı

Gün Yem Su Işık

1-10. Yok Serbest 8 saat

11-30. Mısır ve buğday kırması ile serbest yemleme Serbest 8 saat

31-68. Yumurta yemi ile normal yemleme Serbest 14-16 saat

 Uygulama süresince serbest istiridye kabuğu verilir.

 6 ve 7. günde yumurta verimi sıfıra düşer, ölümler görülmeye başlar.

 10 günlük yemsiz dönemde CA %27 azalır ve 7 haftada normal vücut ağırlığı tekrar kazanılır.

(8)

Yem çekmesiz tüy döküm programı Yem çekmesiz tüy döküm programı

Dengesiz bir rasyon hazırlanmalı Dengesiz bir rasyon hazırlanmalı

– 6 hafta yada %15-30 CA kaybı sağlanıncaya kadar yedirilir6 hafta yada %15-30 CA kaybı sağlanıncaya kadar yedirilir – Işık 8 saat, yumurta verimini durdurmak için gerektiğinde Işık 8 saat, yumurta verimini durdurmak için gerektiğinde

bir veya iki kez günlük su kesimi yapılır.

Hazırlanacak tüy döktürme yemi Hazırlanacak tüy döktürme yemi

Tuz katılmamalı Tuz katılmamalı

Ca/P:2 (Büyüme ihtiyaçları kadar olmalı (%0.9-1) / (0.45-0.5) Ca/P:2 (Büyüme ihtiyaçları kadar olmalı (%0.9-1) / (0.45-0.5)

Selüloz %10 ve daha yukarı olmalı Selüloz %10 ve daha yukarı olmalı

Enerji 2200 kcal/kg, Ham protein %12 Enerji 2200 kcal/kg, Ham protein %12

Aminoasit ve vitaminlerce dengeli olmalı Aminoasit ve vitaminlerce dengeli olmalı

(9)

Yumurtacı işletmelerde verim ölçümleri Yumurtacı işletmelerde verim ölçümleri

Kümes işletmelerinde tutulması gereken kayıtlar:

– Sürü büyüklüğüSürü büyüklüğü

– Günlük verilen yem miktarıGünlük verilen yem miktarı – Uygulanan aşı ve ilaçlarUygulanan aşı ve ilaçlar

– Ölen hayvanların sayısıÖlen hayvanların sayısı

– Elde edilen yumurta verimiElde edilen yumurta verimi – Canlı ağırlık değişimiCanlı ağırlık değişimi

– Kümes içi sıcaklık ve nem değişimiKümes içi sıcaklık ve nem değişimi

– Elde edilen yumurtaların ortalama ağırlıklarıElde edilen yumurtaların ortalama ağırlıkları – Kirli yumurta oranıKirli yumurta oranı

– Kırık ve çatlak yumurta oranıKırık ve çatlak yumurta oranı

– Aydınlatma programı ve diğerleriAydınlatma programı ve diğerleri

(10)

Yumurtacı işletmelerde verim ölçümleri Yumurtacı işletmelerde verim ölçümleri

İki farklı yumurta verim kriteri bulunmaktadır.

1. Tavuk/kümes (hen/housed) 2. Tavuk/gün (hen/day) 1. Tavuk/kümes (hen/housed) 2. Tavuk/gün (hen/day) Örnek:

Örnek: Ay başında 1000 ve ay sonunda 980 adet tavuk bulunan bir Ay başında 1000 ve ay sonunda 980 adet tavuk bulunan bir kümeste bu dönemde yumurta verimi 22 000 adet, 20 adet tavuk ise kümeste bu dönemde yumurta verimi 22 000 adet, 20 adet tavuk ise

ayın 3, 5, 10, 18 ve 22’sinde sırasıyla 5, 3, 4, 6 ve 2 adet ölmüştür.

Kümeste tavuk/kümes ve tavuk/gün yumurta verimini hesaplayınız Kümeste tavuk/kümes ve tavuk/gün yumurta verimini hesaplayınız Tavuk/kümes yumurta verimi hesabı:

Tavuk/kümes yumurta verimi hesabı:

Tavuk/kümes (adet)=

Tavuk/kümes (adet)= 22000/1000=22 adet yumurta22000/1000=22 adet yumurta Tavuk/kümes (%)=(22/30)*100

Tavuk/kümes (%)=(22/30)*100=%73.33 =%73.33 Tavuk/gün yumurta verimi hesabı:

Tavuk/gün yumurta verimi hesabı:

Bu süre içinde verimdeki günlük ortalama tavuk sayısı hesaplanır.

Toplam tavuk/gün=980*30+22*2+18*6+10*4+5*3+3*5=

Toplam tavuk/gün=980*30+22*2+18*6+10*4+5*3+3*5=29622 29622

==29622/30=987.4 tavuk; Tavuk/gün (adet)=22000/987.4=22.28 adet 29622/30=987.4 tavuk; Tavuk/gün (adet)=22000/987.4=22.28 adet yumurta; Tavuk/gün (adet)=22000/29622=

yumurta; Tavuk/gün (adet)=22000/29622=%74.26; 22.28/30=%74.26%74.26; 22.28/30=%74.26

(11)

ÖDEV ÖDEV

Soru:

Soru: Ay başında 15 000 ve ay sonunda 14 920 adet Ay başında 15 000 ve ay sonunda 14 920 adet tavuk bulunan bir kümeste bu dönemde yumurta

tavuk bulunan bir kümeste bu dönemde yumurta

verimi 405 000 adet, 80 adet tavuk ise ayın 4, 6, 11, verimi 405 000 adet, 80 adet tavuk ise ayın 4, 6, 11,

20 ve 24’ünde sırasıyla 20, 18, 15, 14 ve 13 adet 20 ve 24’ünde sırasıyla 20, 18, 15, 14 ve 13 adet

ölmüştür. Kümeste tavuk/kümes ve tavuk/gün ölmüştür. Kümeste tavuk/kümes ve tavuk/gün

yumurta verimini hesaplayınız yumurta verimini hesaplayınız

(12)

Yemlerin hazırlanması Yemlerin hazırlanması

Kanatlılarda 4 değişik sistemle yemler hazırlanır.

a- Ticari komple karma fabrikasyon yemleri a- Ticari komple karma fabrikasyon yemleri

b- Ticari protein konsantreleriyle, b- Ticari protein konsantreleriyle,

çiftlikte üretilen tane yemlerin karıştırılması çiftlikte üretilen tane yemlerin karıştırılması

c- Ticari vitamin-mineral premiksleri ve soya küspesinin c- Ticari vitamin-mineral premiksleri ve soya küspesinin

alınıp, alınıp,

çiftlikte üretilen tane yemlerin karıştırılması çiftlikte üretilen tane yemlerin karıştırılması

d- Tüm yem hammaddelerinin tek tek satın alınıp d- Tüm yem hammaddelerinin tek tek satın alınıp

karıştırılması karıştırılması

(13)

Yemleme yöntemleri Yemleme yöntemleri

Yemlerin hayvanların tüketimine sunulduğu süre Yemlerin hayvanların tüketimine sunulduğu süre

dikkate alınarak;

Yemlerin

Yemlerin süreklisürekli bulundurulması –ad libitum-bulundurulması Yemlerin

Yemlerin öğünleröğünler halinde verilmesi, ya da halinde verilmesi, ya da

a.a. Komple yemlerKomple yemler

b.b. Kafeterya yemlemesiKafeterya yemlemesi

c.c. İnce yem ve tane yemlerin karışık verilmesiİnce yem ve tane yemlerin karışık verilmesi d.d. Kısıtlı yemlemeKısıtlı yemleme

(14)

İnce (toz), pelet ve pelet kırığı formlarında hazırlanır İnce (toz), pelet ve pelet kırığı formlarında hazırlanır

İnce yem İnce yem

Otomatik yemliklerde kolaylıkla kullanılır (Türkiye) Otomatik yemliklerde kolaylıkla kullanılır (Türkiye)

– Fiyatın ucuzluğu en büyük avantajı oluşturmaktadır.Fiyatın ucuzluğu en büyük avantajı oluşturmaktadır.

Yemlerin çuvallanmadan

Yemlerin çuvallanmadan dökme yem şeklinde dökme yem şeklinde taşınıp aktarılması

taşınıp aktarılması giderek yaygınlaşmaktadır. giderek yaygınlaşmaktadır.

Pelet yemler Pelet yemler

Toz yemlerden pahalı (Nakledilme / depolanma / besin Toz yemlerden pahalı (Nakledilme / depolanma / besin

maddede stabilazasyon (Batı Avrupa ve ABD) maddede stabilazasyon (Batı Avrupa ve ABD)

Pelet kırıkları Pelet kırıkları

Civciv ve piliç döneminde tercih edilir.

a. Komple yemler a. Komple yemler

(15)

– Enerji değeri yüksek yemler ile Enerji değeri yüksek yemler ile – Değirmencilik yan ürünleriDeğirmencilik yan ürünleri

– KüspelerKüspeler

– Hayvansal kökenli yemlerHayvansal kökenli yemler

b. Kafeterya tipi yemleme b. Kafeterya tipi yemleme

• Kümes içerisinde hayvanlara ayrı ayrı sunmaktır.

Tavuklar az da olsa yemlerini seçebilme yetenekleri vardır.

Yem tasarrufu sağlamak amacıyla yapılmıştır.

BAŞARILI OLMAMIŞTIR.

(16)

Yem maliyetini düşürmek için yapılmıştır Yem maliyetini düşürmek için yapılmıştır

İşletmeler kendi ürettikleri

İşletmeler kendi ürettikleri tahıl yemler tahıl yemler ile ile Küspe,

Küspe,

Hayvansal kökenli yemler, Hayvansal kökenli yemler,

Vitamin/Mineral premiksler satın alınarak oluşturulur Vitamin/Mineral premiksler satın alınarak oluşturulur

KKTC halen bu sistem uygulanmaktadır.

c. İnce yem ve tane yemlerin karışık verilmesi c. İnce yem ve tane yemlerin karışık verilmesi

(17)

Tüm tane yemleme Tüm tane yemleme İşletmede üretilen

İşletmede üretilen tane yemlerin öğütülmeden tane yemlerin öğütülmeden konsantre konsantre ticari yemlerle birlikte doğrudan ya da zamana bağlı olarak ticari yemlerle birlikte doğrudan ya da zamana bağlı olarak sırayla kullanılması ve tavukların kümes içerisinde

sırayla kullanılması ve tavukların kümes içerisinde serbest serbest seçimine dayalı

seçimine dayalı bir uygulama sistemidir.bir uygulama sistemidir.

– Besleme daha Besleme daha az stresli az stresli olmaktadır.olmaktadır.

– Taşlığın görevi Taşlığın görevi tekrar ortaya konulmaktadır.tekrar ortaya konulmaktadır.

– İşletmenin kendi üretimi olan İşletmenin kendi üretimi olan buğdaybuğday karma yeme karma yeme oranla

oranla daha ekonomiktirdaha ekonomiktir. .

(18)

Tüm tane tahıl ile yemleme sistemleri Tüm tane tahıl ile yemleme sistemleri

Tavukların beslenmesinde uygun işletme yemi tahıllardır Tavukların beslenmesinde uygun işletme yemi tahıllardır

Tahıllar protein, vitamin ve mineral kaynakları ile Tahıllar protein, vitamin ve mineral kaynakları ile

dengelenmiş yem konsantreleri ile kullanılır.

Tüm tane halindeki buğdaygiller:

1.1. Seçmeli yemleme (choice-feeding):Seçmeli yemleme (choice-feeding):

1.1. Aynı anda ancak Aynı anda ancak “ayrı” yemliklerde “ayrı” yemliklerde sınırsız olarak,sınırsız olarak,

2.2. Aynı anda “tek” bir yemlikte Aynı anda “tek” bir yemlikte tüketime sunulur ve “kontrollü tüketime sunulur ve “kontrollü seçmeli yemleme” olarak adlandırılır.

seçmeli yemleme” olarak adlandırılır.

2. Gün içinde zamana bağlı bir sıra (sequential-feeding) ile 2. Gün içinde zamana bağlı bir sıra (sequential-feeding) ile

“aynı yemliklerde” verilmesi

(19)

Broylerlere 42 günlük besleme süresinde;

- 6 saat tüm tane 6 saat tüm tane veya öğütülmüş buğday veya öğütülmüş buğday

- 18 saat süreyle de etlik piliç karma yemi 18 saat süreyle de etlik piliç karma yemi verilir. verilir.

Besin maddeleri ihtiyaçlarını karşılayabilmekte, Besin maddeleri ihtiyaçlarını karşılayabilmekte,

Konvansiyonel tarzda karma yemlerle beslenenlere Konvansiyonel tarzda karma yemlerle beslenenlere benzer verim ve karkas kalitesine

benzer verim ve karkas kalitesine ulaşmaktadır. ulaşmaktadır.

3. Pelet olarak hazırlanan karma yemin tüm tane tahıl ile 3. Pelet olarak hazırlanan karma yemin tüm tane tahıl ile

önceden belirlenmiş oranda karıştırılarak (mix-feeding) önceden belirlenmiş oranda karıştırılarak (mix-feeding)

“aynı ” yemliklerde sunumudur.

(20)

Kısıtlı yemleme Kısıtlı yemleme

Yumurtacı piliçlerde ve broyler anaçları olacak piliçlerde Yumurtacı piliçlerde ve broyler anaçları olacak piliçlerde

uygulanır.

– Erken ve küçük yumurta elde etmek yerine birkaç hafta geç, Erken ve küçük yumurta elde etmek yerine birkaç hafta geç, fakat daha büyük yumurta üretmek.

fakat daha büyük yumurta üretmek.

Kısıtlı yemleme üç temele dayanılır Kısıtlı yemleme üç temele dayanılır 1- Yem miktarını azaltmak

1- Yem miktarını azaltmak 2- Yemin kalitesini düşürmek 2- Yemin kalitesini düşürmek

3- Yemleme programında değişiklik yapmak 3- Yemleme programında değişiklik yapmak

(21)

Örnek bazı uygulamalar:

7-9. haftadan başlayarak 23. haftada YV’ne 7-9. haftadan başlayarak 23. haftada YV’ne

geçinceye kadar piliçlerde

geçinceye kadar piliçlerde günlük YT %30 günlük YT %30 azaltılır. azaltılır.

Gün atlama (skip a day): haftanın 6 günü normal Gün atlama (skip a day): haftanın 6 günü normal

tüketilecek miktarlarda yem verilirken son günü 100 tüketilecek miktarlarda yem verilirken son günü 100

pilice 800 g öğütülmemiş tane yem verilir.

Rasyondaki protein düzeyi % 12.5-13’ e indirilirken, Rasyondaki protein düzeyi % 12.5-13’ e indirilirken,

lizin ve arjinin %40 azaltılır.

(22)

Sabah yemliklere

Sabah yemliklere günlük tüketilecek yem günlük tüketilecek yem miktarının 1/12-1/20’s

miktarının 1/12-1/20’sii konulur. Piliçlerin bu yemi konulur. Piliçlerin bu yemi tüketmelerinden sonra 30 dk kadar yemlikler boş tüketmelerinden sonra 30 dk kadar yemlikler boş

bırakılır. Sonra yemliklere tekrar yem konulur.

Piliç geliştirme rasyonlarına özellikle

Piliç geliştirme rasyonlarına özellikle tane yem, tane yem, kepek ve öğütülmüş samanlar

kepek ve öğütülmüş samanlar katılarak katılarak protein protein düzeyi %10-15’e düşürülmektedir.

düzeyi %10-15’e düşürülmektedir.

(23)

Diğer tavuk besleme yöntemleri Diğer tavuk besleme yöntemleri

a. Erken besleme a. Erken besleme

Sindirim sistemi çıkım sonrası besleme ile Sindirim sistemi çıkım sonrası besleme ile fonksiyonellik kazanır.

fonksiyonellik kazanır.

Bağırsaklar 13-17. günler arasında belirginleşir.

Çıkımı izleyen ilk 2 hafta ince bağırsaklar gelişmeye Çıkımı izleyen ilk 2 hafta ince bağırsaklar gelişmeye devam eder (ilk 24 saat kritik bir öneme sahip).

devam eder (ilk 24 saat kritik bir öneme sahip).

Çıkım sonrası duedonum 7. güne jejenum ve ileumda Çıkım sonrası duedonum 7. güne jejenum ve ileumda 14. güne kadar gelişim devam eder.

14. güne kadar gelişim devam eder.

Yumurtadan yeni çıkan civcivlerde

Yumurtadan yeni çıkan civcivlerde bağırsak kriptleribağırsak kriptleri henüz gelişimini tamamlayamamıştır.

henüz gelişimini tamamlayamamıştır.

(24)

Civcivlerin kuluçkahanede çıkması 1-2 günlük yaşı alır.

– Kesim ağırlığına ulaşmada 1-2 gün uzama olur.Kesim ağırlığına ulaşmada 1-2 gün uzama olur.

Yem ve suya ulaşmada gecikme performansı düşürür.

Civcivlerin erken dönemde yeme ve suya ulaşmaları;

– Bağırsakların gelişimi, Bağırsakların gelişimi, – İmmun sistem gelişimi ve İmmun sistem gelişimi ve

– Performansın artırılması Performansın artırılması açısından önem taşır.açısından önem taşır.

(25)

1. Yumurta içinde besleme (

1. Yumurta içinde besleme (in ovo in ovo besleme)besleme)

Yumurta sarısı embriyonik gelişim için tek enerji kaynağı Yumurta sarısı embriyonik gelişim için tek enerji kaynağı Gelişimin ilk evrelerinde yumurta sarı kesesi enerji, su ve Gelişimin ilk evrelerinde yumurta sarı kesesi enerji, su ve

anneden gelen IgA’nın kaynağını oluşturur.

Yumurta sarısı lipidleri civcivin 24 saatlik enerji ihtiyacını Yumurta sarısı lipidleri civcivin 24 saatlik enerji ihtiyacını

sağlar.

Yumurta sarısının içerdiği proteinin yarısından fazlası Yumurta sarısının içerdiği proteinin yarısından fazlası

yaşamın ilk iki gününde civcive transfer edilir, 4 gün sonra yaşamın ilk iki gününde civcive transfer edilir, 4 gün sonra

protein kalmaz.

– Önemli miktarda maternal antikor içerir.Önemli miktarda maternal antikor içerir.

(26)

Civcivler tam olarak gelişmemiş bir gastrointestinal Civcivler tam olarak gelişmemiş bir gastrointestinal

sistemle kuluçka makinasından çıkmaktadır.

– Hala yumurta sarısına yapışık Hala yumurta sarısına yapışık

– CHO ile amino asitleri yeterince değerlendiremezCHO ile amino asitleri yeterince değerlendiremez – Civcivlerin %2-5 ölmektedir.Civcivlerin %2-5 ölmektedir.

Yaşayabilenler YYO azalır ve hastalıklara direnci düşer.

Kuluçkadan çıkar çıkmaz civcivlere derhal gıdaların Kuluçkadan çıkar çıkmaz civcivlere derhal gıdaların

verilmesiyle (erken besleme) veya verilmesiyle (erken besleme) veya

İleri dönemdeki embriyonun amniyon sıvısı içerisine İleri dönemdeki embriyonun amniyon sıvısı içerisine

gıdaların verilmesiyle (

gıdaların verilmesiyle (in ovo in ovo feeding) hafifletilebilir.feeding) hafifletilebilir.

(27)

Çıkımdan birkaç gün önce civciv embriyosuna enjeksiyon Çıkımdan birkaç gün önce civciv embriyosuna enjeksiyon

yolu ile verilir yolu ile verilir

CHO (maltoz, dekstrin, sukroz solusyonları), protein CHO (maltoz, dekstrin, sukroz solusyonları), protein

(yumurta akı proteini), amino asit (treonin, arjinin), (yumurta akı proteini), amino asit (treonin, arjinin),

betamethyl-beta hydroxtbutirate, çinko metiyonin betamethyl-beta hydroxtbutirate, çinko metiyonin

– Yumurtadan çıkıştaki civciv ağırlığını ve çıkış gücünü Yumurtadan çıkıştaki civciv ağırlığını ve çıkış gücünü artırır.

artırır.

– Kesim ağırlığına ulaşma yaşını kısaltır.Kesim ağırlığına ulaşma yaşını kısaltır.

Bağırsaklarda villus gelişimini artırır, Yumurta Bağırsaklarda villus gelişimini artırır, Yumurta

sarısı/vücut oranını artırır, brush border enzimlerini sarısı/vücut oranını artırır, brush border enzimlerini

artırır, gen expresyonu ve aktivitesini artırır.

(28)

2.Civciv maması ile besleme 2.Civciv maması ile besleme

Civcivlerin erken yaşta yeme ve suya ulaşmalarının yanı Civcivlerin erken yaşta yeme ve suya ulaşmalarının yanı

sıra yemlerin kompozisyonu da sindirim sisteminin ve sıra yemlerin kompozisyonu da sindirim sisteminin ve

immun sistemin gelişimini etkilemektedir.

Civcivler enerji ihiyacını glikozdan karşılar.

– Glikoz kaynağı olarak glikojenik amino asitler (glutamin, Glikoz kaynağı olarak glikojenik amino asitler (glutamin, arjinin ve metiyonin)

arjinin ve metiyonin)

– Rezidüel yumurta sarısındaki glikojen tükendikten sonra yem Rezidüel yumurta sarısındaki glikojen tükendikten sonra yem verilmez ise glikoneogenezis yoluyla (glikojenik amino asitler) verilmez ise glikoneogenezis yoluyla (glikojenik amino asitler) enerji elde edilir.

enerji elde edilir.

(29)

Civciv mamaları:

– %30 KM, %30 KM, – %10 protein, %10 protein, – %20 CHO %20 CHO

– %1’den az yağ%1’den az yağ

– Organik asitler (sitrik asit, sorbik asit, propiyonik asitOrganik asitler (sitrik asit, sorbik asit, propiyonik asit Antimikrobiyal aktivite (clostridiun ve salmonella) Antimikrobiyal aktivite (clostridiun ve salmonella) Pankreatik sekresyonda artış

Pankreatik sekresyonda artış

(30)

3. Ön-başlatma (pre-starter) yemleri ile besleme 3. Ön-başlatma (pre-starter) yemleri ile besleme Henüz gelişimini tamamlamamış sindirim sisteminin Henüz gelişimini tamamlamamış sindirim sisteminin

kompanse edilmeli.

Besin maddelerinin tüketilmesi ile sindirim sisteminin Besin maddelerinin tüketilmesi ile sindirim sisteminin

enzimlerinin aktivitesi ve besin maddelerinin kullanılması enzimlerinin aktivitesi ve besin maddelerinin kullanılması

bu ilk haftada gerçekleşmektedir.

İlk hafta civcivlerin kesim ağırlığına ulaşmasında önemli İlk hafta civcivlerin kesim ağırlığına ulaşmasında önemli Rasyonlar glikoz ve glikoz türevleri gibi sindirilebilirliği Rasyonlar glikoz ve glikoz türevleri gibi sindirilebilirliği yüksek CHO, yüksek sindirilebilirlikli ve antinutrisyonel yüksek CHO, yüksek sindirilebilirlikli ve antinutrisyonel

faktör içerikleri düşük protein kaynakları kullanılır.

(31)

Nükleotidler enerji kaynağı olarak kullanılabilir.

– Pentoz şekerlerinin performans üzerine pozitif etkili.Pentoz şekerlerinin performans üzerine pozitif etkili.

Pre starter rasyon:

– HP %22-24HP %22-24

– 2800-3100 kcal/kg2800-3100 kcal/kg – %2 yağ%2 yağ

– Soya küspesi, mısır, glikoz, sukroz gibi şekerler Soya küspesi, mısır, glikoz, sukroz gibi şekerler performansı olumlu yönde etkiler.

performansı olumlu yönde etkiler.

(32)

Lizin, metiyonin, sistin, arjinin gibi amino asitler, Lizin, metiyonin, sistin, arjinin gibi amino asitler,

yararlanabilir P, Na düzeyleri dikkate alınmalı, yararlanabilir P, Na düzeyleri dikkate alınmalı,

Probiyotik, prebiyotik, organik asitler gibi yem Probiyotik, prebiyotik, organik asitler gibi yem

katkılarının kullanımına izin verilmelidir.

Kuluçkadan çıkıştan önce ve sonraki birkaç gün Kuluçkadan çıkıştan önce ve sonraki birkaç gün

civcivlerin hayatta kalması ve gelişimi için kritik bir civcivlerin hayatta kalması ve gelişimi için kritik bir

dönemdir.

(33)

4.Kuvözde besleme (brooding sistem) 4.Kuvözde besleme (brooding sistem)

Kuluçkadan çıkan civcivler kuvözlere alınarak yem Kuluçkadan çıkan civcivler kuvözlere alınarak yem

ve suya ulaşmaları sağlanır.

Ortam sıcaklığı ve hava akımı

Ortam sıcaklığı ve hava akımı uygun olduğundan uygun olduğundan vücut ısısı daima optimum kalır.

vücut ısısı daima optimum kalır.

Kuvözde

Kuvözdeki ki dört gündört günden sonra standart ticari den sonra standart ticari kümeslere gönderilmektedir.

kümeslere gönderilmektedir.

Kuluçkadan çıkıştan önce ve sonraki birkaç gün Kuluçkadan çıkıştan önce ve sonraki birkaç gün

civcivlerin hayatta kalması ve gelişimi için kritik bir civcivlerin hayatta kalması ve gelişimi için kritik bir

dönemdir.

(34)

Kanatlılarda beslenme ve bağırsak sağlığı Kanatlılarda beslenme ve bağırsak sağlığı

Kuluçkadan çıkan civcivlerin sindirim sistemi sterildir.

– Patojen mikroorganizmalara duyarlıdır.Patojen mikroorganizmalara duyarlıdır.

Erken zamanda oluşturulacak koruyucu mikrofloranın patojen Erken zamanda oluşturulacak koruyucu mikrofloranın patojen

mikroorganizmalar üzerine etkisi “rekabetçi dışlama”(competitive mikroorganizmalar üzerine etkisi “rekabetçi dışlama”(competitive

exclusion) veya Nurmi Kavramı olarak tanımlanmaktadır.

Bağırsaklara yerleşen yararlı mikroflora:

– SCFA üretimi,SCFA üretimi,

– Vitamin K sentezi,Vitamin K sentezi,

– Epiteliyal hücre proliferasyonu ve farklılaşmasıEpiteliyal hücre proliferasyonu ve farklılaşması – İmmun sistemin gelişimi ve homoestazisiİmmun sistemin gelişimi ve homoestazisi

– Rekabetçi dışlamaRekabetçi dışlama

– Antibiyotik üretimi gibi koruyucu etkileri vardır.Antibiyotik üretimi gibi koruyucu etkileri vardır.

(35)

Bağırsak villus gelişimini stimule etmek ve yararlı Bağırsak villus gelişimini stimule etmek ve yararlı

bakteri populasyonunu artırmak için:

– Probiyotikler,Probiyotikler, – Prebiyotikler,Prebiyotikler, – Enzimler,Enzimler,

– Organik asitler,Organik asitler,

– Bitki ekstraktları kullanılmaktadır.Bitki ekstraktları kullanılmaktadır.

(36)

Organik hayvancılık:

– Damızlık hayvan veya sperma kullanılarak Damızlık hayvan veya sperma kullanılarak hayvan üretilmesi,

hayvan üretilmesi,

– Hayvansal ürünlerden insan gıdası ile hayvan ve Hayvansal ürünlerden insan gıdası ile hayvan ve bitki besleme ürünleri üretilmesi,

bitki besleme ürünleri üretilmesi,

– Hammaddesini tarımdan alan sanayilere organik Hammaddesini tarımdan alan sanayilere organik hammadde temini,

hammadde temini,

– sportif, tıbbi ve bilimsel sportif, tıbbi ve bilimsel amaçlarlaamaçlarla,her aşaması ,her aşaması kontrol edilen ve sertifikalandırılan üretim kontrol edilen ve sertifikalandırılan üretim

faaliyetleridir.

b. Organik tavuk besleme b. Organik tavuk besleme

(37)

Organik tavuk üretiminde temel kriterler

Toprak-bitki

Toprak-bitki, , bitki-hayvanbitki-hayvan ve ve hayvan toprak hayvan toprak arasında karşılıklı bağımlılığa özen gösterilmelidir.

arasında karşılıklı bağımlılığa özen gösterilmelidir.

Organik üretilmiş yem maddeleri ile beslenmeli Organik üretilmiş yem maddeleri ile beslenmeli

Besi aşamasında rasyonun en az

Besi aşamasında rasyonun en az % 65 tahıl % 65 tahıl olmalı.olmalı.

Tarımsal kaynaklı bitkisel yem maddeleri

Tarımsal kaynaklı bitkisel yem maddeleri kimyasal kimyasal solvent

solvent kullanılmadan üretilmiş veya hazırlanmışsa kullanılmadan üretilmiş veya hazırlanmışsa hayvan beslenmesinde kullanılabilir.

hayvan beslenmesinde kullanılabilir.

(38)

Hayvan kaynaklı yem maddeleri ve GMO ürünler Hayvan kaynaklı yem maddeleri ve GMO ürünler

kullanılmamalı.

Antibiyotikler, koksidiyotlar, tedavi amaçlı olmayan Antibiyotikler, koksidiyotlar, tedavi amaçlı olmayan

ilaçlar, büyütme faktörleri ve üretimi geliştiren ilaçlar, büyütme faktörleri ve üretimi geliştiren

maddeler kullanılamaz.

Tavuklarda yumurtlamayı ve yumurta sarısını Tavuklarda yumurtlamayı ve yumurta sarısını

yoğunlaştırıcı ya da kalite düzenleyici sentetik maddeler yoğunlaştırıcı ya da kalite düzenleyici sentetik maddeler

ile doğal olmayan yöntemler kullanılamaz.

(39)

Barınaklarda en fazla;

– 4800 adet etlik piliç, 4800 adet etlik piliç,

– 3000 adet yumurta tavuğu, 3000 adet yumurta tavuğu,

– 2500 adet et horozu, kaz veya hindi olmalıdır.2500 adet et horozu, kaz veya hindi olmalıdır.

Et üretimine yönelik tavuk barınaklarının toplam kullanılabilir Et üretimine yönelik tavuk barınaklarının toplam kullanılabilir

alanı 1600 m

alanı 1600 m²² yi aşmamalıdır yi aşmamalıdır

Yumurta tavuklarında doğal ışığa ilaveten günde azami 16 saat Yumurta tavuklarında doğal ışığa ilaveten günde azami 16 saat ışık sağlanacak şekilde suni ışıklandırma kullanılabilmeli, en az ışık sağlanacak şekilde suni ışıklandırma kullanılabilmeli, en az

8 saat dinlenme süresi verilmelidir.

(40)

Kanatlılar iklim koşullarının elverdiği durumlarda Kanatlılar iklim koşullarının elverdiği durumlarda

açık hava barınaklarına alınmalı açık hava barınaklarına alınmalı

– Yaşamlarının Yaşamlarının asgari üçte birinde asgari üçte birinde uygulanmalıdır.uygulanmalıdır.

Konvansiyonel hayvanlarla organik hayvanların Konvansiyonel hayvanlarla organik hayvanların

kesim işlemi

kesim işlemi aynı kesimhanede, aynı anda aynı kesimhanede, aynı anda yapılmamalıdır.

yapılmamalıdır.

Kanatlıların kesim yaşları; tavuklarda 75 gün, et Kanatlıların kesim yaşları; tavuklarda 75 gün, et

horozlarında 150 gün, pekin ördeğinde 49 gün, dişi horozlarında 150 gün, pekin ördeğinde 49 gün, dişi

muscovy ördeğinde 70 günden az olmamalıdır muscovy ördeğinde 70 günden az olmamalıdır

(41)

Gaga kesme, kanat yolma ve zorlamalı besleme gibi Gaga kesme, kanat yolma ve zorlamalı besleme gibi

yöntemler uygulanamaz yöntemler uygulanamaz

Genetik yapısı değiştirilmemiş, çevreye, iklim Genetik yapısı değiştirilmemiş, çevreye, iklim

koşullarına ve hastalıklara dayanıklı hayvanlar damızlık koşullarına ve hastalıklara dayanıklı hayvanlar damızlık

olarak kullanılmalıdır.

Yumurta üretimi için işletmeye getirilen piliçler 18 Yumurta üretimi için işletmeye getirilen piliçler 18

haftadan büyük olmamalıdır.

Kasaplık hayvanlar

Kasaplık hayvanlar kesimden önceki 2 ay ve yumurta kesimden önceki 2 ay ve yumurta 5 gün içerisinde sentetik ilaç verilmiş

5 gün içerisinde sentetik ilaç verilmiş ise organik ürün ise organik ürün olarak satılamaz.

olarak satılamaz.

(42)

Tüm tavuk kümeslerinde;

Kümes anayollardan

Kümes anayollardan en az 1 km, sanayi tesisi, çöplük en az 1 km, sanayi tesisi, çöplük ve elektrik santrallerine 3 km

ve elektrik santrallerine 3 km uzaklıkta olmalıdır. uzaklıkta olmalıdır.

Zeminin asgari üçte biri parçalı veya ızgaralı yapıda Zeminin asgari üçte biri parçalı veya ızgaralı yapıda

değil düz satıh olmalı, ve sap-saman, talaş, kum veya değil düz satıh olmalı, ve sap-saman, talaş, kum veya

kısa çim gibi maddelerle kaplı olmalıdır.

Yumurta tavukları binalarında tavuklara ayrılan Yumurta tavukları binalarında tavuklara ayrılan

zeminin büyük bir kısmı dışkı toplanmasına elverişli zeminin büyük bir kısmı dışkı toplanmasına elverişli

olmalıdır.

(43)

Tavuk grubunun veya tavuğun büyüklüğü ile orantılı Tavuk grubunun veya tavuğun büyüklüğü ile orantılı

tünek bulunmalıdır.

Tavuğun büyüklüğüne göre giriş /çıkış delikleri Tavuğun büyüklüğüne göre giriş /çıkış delikleri olmalı ve bu delikler tavuk barınağının her 100m

olmalı ve bu delikler tavuk barınağının her 100m²² si si için asgari toplam 4m uzunlukta olmalıdır.

için asgari toplam 4m uzunlukta olmalıdır.

(44)

a.a. Geleneksel yumurta tavukçuluğu (seri kafes):Geleneksel yumurta tavukçuluğu (seri kafes):

19 haftalık yaşta olan 2-4 adet piliçle yaklaşık 0.60 m 19 haftalık yaşta olan 2-4 adet piliçle yaklaşık 0.60 m²²

‘ ‘ lik bir alana sahip tel kafeslerde uygulanmaktadır. lik bir alana sahip tel kafeslerde uygulanmaktadır.

b.b. Serbest dolaşım (free run):Serbest dolaşım (free run):

Tavuklara kümes içerisinde serbest dolaşım imkanı Tavuklara kümes içerisinde serbest dolaşım imkanı

sağlar.

Kümeslere

Kümeslere tavuklar dışarıyla ilişkileri olmayacak tavuklar dışarıyla ilişkileri olmayacak şekilde

şekilde sıkışık olarak yerleştirilirsıkışık olarak yerleştirilir..

Kafes tavukçuluğundaki yemlerin aynısı kullanılır.

Üretilen yumurtalar

Üretilen yumurtalar serbest dolaşımlı serbest dolaşımlı olarak olarak isimlendirilir.

isimlendirilir.

Organik tavukçulukta yetiştirme sistemleri

(45)

c. Serbest alanlı (free range):köy pilici, yayla pilici c. Serbest alanlı (free range):köy pilici, yayla pilici

Piliçler yaşamlarının büyük bir bölümünü dışarıda Piliçler yaşamlarının büyük bir bölümünü dışarıda

geçirme imkanı sağlanır.

Kümesler hayvanların istedikleri zaman içeri Kümesler hayvanların istedikleri zaman içeri

girmelerine imkan verecek düzenektedir.

Yemlere herhangi bir antibiyotik ve üretim artırıcı Yemlere herhangi bir antibiyotik ve üretim artırıcı

katkı maddesi ilave edilmez.

Yaşam süreleri 80-85 gün, CA 2-2.5 kg Yaşam süreleri 80-85 gün, CA 2-2.5 kg

Endüstriyel üretime göre yemin besin madde içeriği Endüstriyel üretime göre yemin besin madde içeriği

%10-20 daha düşük

(46)

c. Otlaklarda serbest dolaşım (pastured):

Yumurtacı tavuklar folluk ve tünekler ile çevrili Yumurtacı tavuklar folluk ve tünekler ile çevrili

hareketli bir kümes içerisinde tutulur.

Metalden yapılmış hafif tekerlekli kümesler günde Metalden yapılmış hafif tekerlekli kümesler günde

bir ya da iki kez otlakta yeni bir yere hareket ettirilir.

Hayvanlar kapıları sürekli açık bu kümeslere Hayvanlar kapıları sürekli açık bu kümeslere

istedikleri zaman grip çıkabilirler.

Tavuk rasyonlarının %20 sini çayır otları oluşturur.

Otlak alanları günlük olarak değiştirilir.

Tavuklar yılın 6-7 ay otlatılabilir.

(47)

c. Organik üretim (sertifikalı üretim) c. Organik üretim (sertifikalı üretim)

Civcivler yumurtadan çıkışlarından itibaren sertifikalı Civcivler yumurtadan çıkışlarından itibaren sertifikalı

organik üretim metotları ile yetiştirilirler.

Hayvanlar tüm yaşamları boyunca dışarıda tutulmalıdır Hayvanlar tüm yaşamları boyunca dışarıda tutulmalıdır

ya da sadece kapalı alanda barındırıldıkları dönem ya da sadece kapalı alanda barındırıldıkları dönem

içerisinde filizlenmiş tahıllarla beslenmelidir.

Kullanılan tüm yemler organik sertifikalı olmalıdır.

Yemler herhangi bir antibiyotik ve hayvansal yan ürün Yemler herhangi bir antibiyotik ve hayvansal yan ürün

içermemelidir.

Koruyucu amaçla aşı yapılabilir.

(48)

Organik üretimde kullanılacak civcivler, organik Organik üretimde kullanılacak civcivler, organik

tavukçuluk sistemlerinden elde edilir.

Bununla birlikte geleneksel olarak üretilen Bununla birlikte geleneksel olarak üretilen

civcivlerde bu sistem için satın alınabilir ve organik civcivlerde bu sistem için satın alınabilir ve organik

olarak beslenebilir.

Bu şekildeki üretime “organik tavuk”, yumurtalarda Bu şekildeki üretime “organik tavuk”, yumurtalarda

organik yumurta denilmektedir.

Broylerin ömrü 58-75 gündür.

Kesim ağırlığı 2.2 kg Kesim ağırlığı 2.2 kg

(49)

Etlik piliçlerde aşamalı yemleme:

Broylerlerde amino asit gereksinimi büyüme dönemi Broylerlerde amino asit gereksinimi büyüme dönemi

boyunca azalan bir eğri çizer.

Yaş (hafta) ilerledikçe

Yaş (hafta) ilerledikçe besin madde besin madde sindirimi artarsindirimi artar..

– Dolayısıyla 3. haftadan itibaren daha düşük besin madde Dolayısıyla 3. haftadan itibaren daha düşük besin madde yoğunluğuna sahip rasyonlarla beslendiklerinde

yoğunluğuna sahip rasyonlarla beslendiklerinde büyüme büyüme performansı ve karkas veriminde bir azalma

performansı ve karkas veriminde bir azalma olmamaktadır. olmamaktadır.

Bu programda

Bu programda hayvanın yaşına bağlı olarak amino asit ihtiyacı azaldığı için her hafta rasyon değiştirilir.

Aşamalı yemleme (phase feeding) Aşamalı yemleme (phase feeding)

(50)

Broyler yetiştirmede 40 gün sonunda 2 kg CA ulaştırmak.

56 günde 7-7.5 kg yem tüketir, 3.5 kg CA ulaşır 56 günde 7-7.5 kg yem tüketir, 3.5 kg CA ulaşır

70. günde ise 11-12 kg yem tüketerek 5kg ulaşır, kesilen 70. günde ise 11-12 kg yem tüketerek 5kg ulaşır, kesilen piliçlerden yaklaşık 1 kg göğüs eti elde edilir.

piliçlerden yaklaşık 1 kg göğüs eti elde edilir.

Aşamalı yemleme programının uygulanma nedeni, tümüyle Aşamalı yemleme programının uygulanma nedeni, tümüyle maliyetin azalmasına yöneliktir

maliyetin azalmasına yöneliktir..

(51)

Yumurta tavuklarında aşamalı yemleme Yumurta tavuklarında aşamalı yemleme

Tavuğun yaşına göre veya yumurta verimi belli bir Tavuğun yaşına göre veya yumurta verimi belli bir

yüzdenin altına düştüğünde rasyondaki protein ve yüzdenin altına düştüğünde rasyondaki protein ve

amino asitle beraber diğer besin madde (Ca, P) amino asitle beraber diğer besin madde (Ca, P)

düzeyleri azaltılır.

Yumurtlama periyodunda en az dört rasyon Yumurtlama periyodunda en az dört rasyon

uygulanmalı.

Yumurta üretimi düştükçe yem maliyeti azaltılır.

Çevre ısısının yem ve besin maddeleri tüketimi üzerine Çevre ısısının yem ve besin maddeleri tüketimi üzerine

etkisi dikkate alınmaz.

(52)

Kanatlı karma yemlerin yapısında yer alan bitkisel Kanatlı karma yemlerin yapısında yer alan bitkisel

kökenli yemlerdeki fosforun 2/3’ ü fitin şeklindedir.

Fitin, fitik asitin Ca, Mg ve K tuzları olup yemlerde Fitin, fitik asitin Ca, Mg ve K tuzları olup yemlerde iz iz

element ve protein sindirimini olumsuz etkiler element ve protein sindirimini olumsuz etkiler..

Buğdaygil tanelerinde %0.60-1.35 ve kepeklerde ise Buğdaygil tanelerinde %0.60-1.35 ve kepeklerde ise

%4.5-5.5 fitat bulunur.

Sindirilmeden gübre ile atılan P çevre kirliliği yapar.

Yem maddelerinde örneğin buğday, arpa ve çavdarda Yem maddelerinde örneğin buğday, arpa ve çavdarda

fitaz enzimi vardır.

Islak yemle besleme Islak yemle besleme

(53)

Bu yem maddeleri önce 16-20 saat süreyle ıslatılıp Bu yem maddeleri önce 16-20 saat süreyle ıslatılıp

sonra kurutulan bu yem maddelerinde fitaz enzim sonra kurutulan bu yem maddelerinde fitaz enzim aktivitesinde artışa bağlı olarak fitat fosforunun % aktivitesinde artışa bağlı olarak fitat fosforunun %

40-80’ i inorganik fosfora hidrolize olmaktadır.

– Buğday ve arpa gibi yemler öğütülüp kendi ağırlıklarındaki Buğday ve arpa gibi yemler öğütülüp kendi ağırlıklarındaki suyla ıslatılarak 20 saat oda ısısında bekletilir.

suyla ıslatılarak 20 saat oda ısısında bekletilir.

– Daha sonra 40 Daha sonra 40 ⁰⁰C de kurutulan yemler kullanılmadan önce C de kurutulan yemler kullanılmadan önce tekrar öğütülür.

tekrar öğütülür.