Psikolojiyi Anlamak

(1)

Psikolojiyi Anlamak

Psikoloji Bilimi

(2)

(3)

Psikoloji nedir?

•  Psikoloji davranış ve ruhsal süreçlerin

bilimsel çalışmasıdır.

(4)

•  Psikoloji Ψ

•  Davranışsal, duygusal ve bilişsel süreçlerin bilimidir.

•  İnsan ve hayvan davranışının ve zihinsel

süreçlerinin bilimsel olarak araştırılmasıdır.

(5)

Klinik Endüstri Sosyal Gelişim Deneysel Fizyolojik Bilişsel Eğitim Kültürel ve/ya Kültürlerarası Trafik Sağlık Adli

PSİKOLOJİNİN İLGİ ALANLARI

Barış Travma Ekonomi

(6)

Psikolojinin diğer alt alanları

• Amerikan Psikologlar Derneği, 2012

(7)

Psikolojinin alt alanları

•  Gelişimsel

_{-doğum öncesi dönemden}

başlayarak yaşlılığa kadar, insanın

büyümesi ve fiziksel, ruhsal, sosyal ve

duygusal değişimi her yönüyle çalışan

•  Çocuk psikologları.

•  Ergen psikologları.

•  Yaşam-boyu psikologları yetişkinlikteki

(8)

Ps

ikolojinin alt alanları

•  Fizyolojik

_{-insan davranışları, düşünceleri}

ve duygularının biyolojik temelini çalışır.

Nöropsikologlar

_{beyin ve sinir sisteminin}

çalışması ile ilgilenirler.

Biyolojik psikologlar bedenin biyokimyası

ve hormonların, psikoaktif ilaçların bizi

etkileme yollarını araştırırlar.

Davranış genetikçileri hem normal hem de

anormal davranış üzerinde kalıtımın

(9)

Psikolojinin alt alanları

•  Deneysel

_{- öğrenme, bellek, duyum, algı,}

düşünce, güdülenme (Motivasyon) ve

duygulanım gibi temel psikolojik süreçleri

çalışır.

•  Kişilik

_{- sosyabilite, duygusal istikrar,}

kendine güven, saldırganlık eğilimleri, ve

yeni deneyimlere açık olma gibi özellikler

açısından bireysel farklılıkları inceler.

(10)

Psikolojinin alt alanları

•  Klinik ve Danışmanlık – Klinik psikoloji depresyon

ya da anksiyete gibi ruhsal hastalıkların tanısı, nedenleri ve tedavisi üzerine odaklanır.

•  Psikolojik danışmanlık ise daha çok sıkıntılı bir

ilişkiyle başa çıkma ya da zor seçimler yapma gibi

(11)

Psikolojinin alt alanları

•  Sosyal psikoloji bir kişinin kişilik

özelliklerinin o kişinin düşünce, duygu ve

davranışlarını yordamada yetersiz

olduğunu varsayar

_{. Bizler başka}

insanlardan da etkileniriz. Sosyal psikoloji

kişilerarası etkileşim, ikna, tutum oluşması,

otoriteye uyum, grup normlarına uyum ve

grup davranışı gibi konular açısından

toplumun bireyleri nasıl etkilediğini

araştırır.

(12)

• Endüstri ve Örgüt

_{psikolojisi personel}

seçimi ve eğitimi, üretimi artırma ve

çalışma koşullarını düzenleme, iş ahlakı

ve liderlik gibi konulara odaklanarak

psikolojinin ilkelerini iş ortamına uygular.

(13)

Kalıcı Sorular

• _{Tüm psikologlar uzun zamandan beri kalıcı 5}

soru üzerinde düşünmektedirler.

(14)

Kalıcı sorular

•  Kişi

–Durum

§ Davranış ne ölçüde düşünceler,

duygular, güdüler, değerler, kişilik

ve genler gibi içsel süreçler

tarafından belirlenir? Davranış ne

ölçüde çevresel olaylar ve başka

kişilerin varlığı gibi dışsal faktörler

ile belirlenir ya da tetiklenir?

(15)

Kalıcı Sorular

•  Doğuştan mı

-yaşan@ mı?

§ 

Biz doğuştan eğilimler ya da doğamızın

bir ürünü müyüz ya da

deneyimlerimizin, yaşan@larımızın,

yeEşme biçimimizin bir yansıması

mıyız?

§ 

_{Bunun her ikisi ne derece sorumludur?}

§ 

_{Davranış geneEkleri, anormal davranışlar,}

(16)

(17)

Kalıcı sorular

• Durağanlık–Değişme

§ 

Çocuklukta gelişErdiğimiz özelliklerimiz

kalıcı ve değişmez midir, yoksa yaşam

boyunca yordanamaz (ve yordanabilir)

biçimde değişmekte miyiz? Klinik

psikologlar gibi, gelişim psikologları da

bu sorularla ilgilenmektedir.

(18)

Kalıcı sorular

• _{Farklılık-Evrensellik}

• _{Her yerde insanlar hem farklılıklarıyla hem de}

benzerlikleriyle eşit olarak vardırlar. İnsanların

nasıl göründükleri, hisseSkleri ve davrandıkları

değişmektedir.

• _{İnsan davranışı konusundaki görüşlerimizi}

kültürlerdeki herkese eşit olarak uygulanır mı, ya

da sadece kadınlara ya da sadece erkeklere,

özellikle etnik ya da ırksal gruplara ya da belli

toplumlara (özellikle bizim kendi toplumumuza) mı

uygulanır?

(19)

Kalıcı sorular

• Ruh (Zihin)–Beden

§ 

Zihin ve beden nasıl bağlan@lıdır?

Deneyimler (düşünceler ve duygular

gibi) ve biyolojik süreçler (sinir

sistemindeki akEvite gibi) arasındaki

ilişki nedir?

(20)

• _{Zihin & bedenin etkileşimi}

vs.

Psikolojide Zihin ve Beden Problemi

Monizm Dualizm

(21)

Bir bilim olarak Psikoloji

•  Psikolojinin diğer bilimlerle ortak noktası nedir? •  Psikologlar çalış@kları şeyi tanımlamak, anlamak, yordamak ve üzerinde bazı kontrol ölçümleri yapmak için bilimsel yöntemi kullanırlar. Bilimsel yöntem- Verileri toplama, verileri açıklama için bir kuram oluşturma, kurama dayalı test edilebilir hipotezler oluşturma ve bu hipotezleri deneysel olarak test etmeye dayanan bilgi yaklaşımı. •  _{Kuram - Bir olgunun sistemli açıklanması; bilinen gerçekleri} organize eder, yeni gerçekler yordamamıza imkan verir ve olgu üzerinde kontrol derecesi yaşamamıza izin verir. •  _{Hipotezler- Bir kuramdan türemiş spesiﬁk, test edilebilir} yordamalar.

(22)

EleşErel düşünme

EleşErel düşünme nedir? Bilgiyi inceleme ve daha sonra yargılama ve karar verme sürecidir. EleşErel biçimde düşündüğümüzde, soruları tanımlarız, kanı@ inceleriz, varsayımları analiz ederiz, alternaEﬂeri düşünürüz ve bir savı desteklemek ya da reddetmek için nedenler ararız.

(23)

Bir bilim adamı gibi nasıl

düşünülür?

Problemi tanımlama Bir kuram önerme

Kanıt toplama ve inceleme Varsayımları analiz etme

Aşırı basitleştirmeden kaçınma

Dikkatli biçimde sonuçlar çıkarma Alternatif yorumları düşünme

(24)

(25)

Psikolojinin Gelişimi

•  Psikolojinin uzun bir geçmişi, ama kısa bir tarihi vardır. •  Platon and Aristo zamanından beri, insanlar insan davranışı ve zihinsel süreçler hakkında düşünmüşlerdir. Psikoloji 1800’lerin sonunda felsefeden ayrı formel ve bilimsel bir bilim dalı haline gelmişEr. 20.yy.ın başında, çoğu üniversitede psikoloji programı felsefe bölümü içinde yer almaktaydı. •  Psikolojinin tarihi 3 ana evreye bölünebilir: •  1. zihin bilimi olarak ortaya çıkışı •  2. davranışçı on yıl

(26)

“Yeni Psikoloji”: Zihin Bilimi

•  Yapısalcılık (Wundt ve Titchener) – Psikoloji 1879’da bir bilim olarak doğmuştur. Wundt Almanya’da Leipzig Üniversitesi’nde ilk psikoloji laboratuvarını kurmuştur. Wundt bellek ve seçici dikkatle ilgilenmişEr. DikkaEn güdüler ve niyetler ile akEf olarak kontrol edildiğine inanmış@r. “Özgür irade” •  Leipzig lab. öğrencileri yeni psikoloji bilimini diğer ülkelerdeki üniv.lere taşıdılar. ABD: Stanley Hall, J.M. Capell, Titchener. •  Yapısalcılık deneyimin temel birimlerini ve onların oluşturdukları kombinasyonları vurgulayan psikoloji ekolü.

(27)

“Yeni Psikoloji”: Zihin Bilimi

• _{İşlevselcilik (William James) - Bireylerin}

çevrelerine uyum sağlamak ve işlev görmek

için algısal yeteneklerini nasıl kullandığı ile ilgili

ruhsal yaşam ve davranış kuramıdır.

• _{James zihnimizin sürekli olarak çağrışımları}

dalgalandırdığını, deneyimi gözden geçirdiğini,

zamanda ileri ve geriye doğru atladığını,

durduğunu ve başladığını tar@şmış@r. Algılar,

imgeler ve duygular ayrılamaz, bilinç sürekli

(28)

“Yeni Psikoloji”: Zihin Bilimi

•  Psikodinamik Psikoloji (Sigmund Freud) – Davranışın bireyin içinde etkileşime giren çoğunlukla da bilinçli farkındalığın dışında olan psikolojik faktörlerden sonuçlandığını söyleyen kişilik kuramları. •  Özgür irade bir illüzyondur. Bizler bilinçdışı dürtüler ve güçler taraqndan moEve oluruz. Freud bilinçdışını ilkel cinsel ve agresif dürtülerin, korku ve arzuların, travmaEk çocukluk yaşan@larının dinamik bir kazanı olarak görmüştür. Bilinçdışı dürtüler bilinçli zihnimizi zorlar ve rüyalar, dil sürçmeleri gibi değişmiş biçimlerde ifade bulur. •  Freud serbest çağrışım tekniğini gelişErmiş. Bu teknikte hasta bir divana uzanır ve aklına ne gelirse söyler.

• •  [] PSİKODİNAMİK PSİKOLOJİ: FREUD

DAVRANIŞIN BİLİNÇDIŞI UNSURLARINA

ODAKLANMIŞTIR. GELİŞTİRDİĞİ METODA

PSİKOANALİZ ADINI VERMİŞTİR.

(29)

(30)

Psikolojiyi yeniden tanımlama:

Davranış Çalışmaları

20.yy.ın başına kadar, veri toplamanın temel yolu içebakış ve kendini gözlem idi. 20. yy.ın başında, yeni kuşak psikologlar bu yönteme karşı çık@lar. •  Davranışçılık (Watson) - Yalnızca gözlenebilir ve ölçülebilir davranışları çalışan psikoloji okulu. Watson ruhsal yaşam ﬁkrinin tümünün Orta Çağ’dan kalma olduğunu tar@ş@. Bir şeyleri ölçemezseniz, bilimsel bir çalışmanın konusu olamaz. Watson için, psikoloji ölçülebilir ve gözlenebilir davranış çalışmasıdır. Watson davranışçılığı kurdu ve bir tür koşullama olarak öğrenmeye odaklandı. •  Pavlov’un çalışmasına dayanır. Koşullama.

(31)

Davranış Çalışmaları

• _{Watson bir bebeğin tabula rasa olduğunu}

tar@şır. Tüm psikolojik olgular koşullamanın

sonucudur.

• _{“Bana eğitmem ve büyütmek için sağlıklı, iyi}

yapılanmış bir düzine çocuk verin. Atalarının

mesleği ve ırkı ne olursa olsun ben onların

yeteneklerine, eğilimlerine, meziyetlerine,

yatkınlıklarına aldırmaksızın, onlardan size,

kendi seçimime göre doktor, avukat hapa

(32)

“Küçük Albert” vakası

(33)

(34)

(35)

Davranış Çalışmaları

• _{Mary Cover Jones, Watson’ın öğrencisi, tavşan}

korkusu olan bir oğlan çocuğunu bu

korkusunun üstesinde gelmek için, başarılı bir

şekilde yeniden koşullama ile tedavi etmişEr

• _{Üzerine gitme, maruz bırakma tekniği.}

(36)

Davranış Çalışmaları

•  Davranışçılık (B. F. Skinner) - Watson’ın kuramına pekiş4rme kavramını eklemişEr. Skinner öğrenmede pekişErme ve cezanın rolüne odaklanmış@r. Deneklerini kendi istediği biçimde davrandıkları için ödüllendirmişEr. Bir fare ya da bir güvercini özel bir kafese koymuş ve onu keşfetmesine izin vermişEr. Hayvan duvardaki düğmeye basmış ve yiyecek kutuya düşmüştür. Aşamalı olarak hayvan manivelaya basmayı öğrenmiş ve yiyecek almış@r, pekişErilmişEr.

(37)

(38)

Bilişsel Devrim

•  196o’larda, davranışçılık önemini kaybetmeye başladı. 1. Davranışçıların görmezden geldikleri kişilik, algı, çocuk gelişimi konularında araş@rmalar. 2. Diğer alanlardaki araş@rmalar (antropoloji, bilgisayar bilimleri, nörobiyoloji) alana ışık tutmaya başlamış@r. •  Gestalt psikolojisi - insanların nesneleri tüm örüntüler olarak nasıl algıladıkları ve yaşadıklarını çalışan psikoloji ekolü.

(39)

Bilişsel Devrim

• _{Almanya’da, Wertheimer, Köhler ve Koua}

zihnin kendi kendine oynadığı belli oyunlar

içinde algı ile ilgilenmişlerdir. Bir seri resim

gördüğümüzde, niye resimler hareket ediyor

gibi gelir?

• _{Gestalt “bütün” ya da “form” anlamına gelir.}

Bir nesneyi zemininden ayırt etme eğilimi

anlamına gelir. Bir ağaca bak@ğımızda, ayrı

ayrı dalları ve yapraklarındansa yalnızca bütün

(40)

(41)

(42)

Bilişsel Devrim

•  Aynı dönemlerde, Abraham Maslow daha bütüncül bir yaklaşım gelişErdi. •  İnsancıl psikoloji – Üçüncü bir güç. Bir kişinin tüm insani potansiyelini anlamanın bir aracı olarak bilinç durumlarını değişEren ve sözel olmayan yaşan@ları vurgulayan psikoloji okulu. Sevgi, ait olma, kendine güven, kendini gerçekleşErmenin önemini vurgulamışlardır. Ruhsal hastalıktansa ruhsal sağlık ve iyi oluşa odaklanmışlardır. •  İnsancıl yaklaşım güdülenme ve duyguların çalışılmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Anlam, değerler ve eEkle ilgilendiği için, birçok insan bu okulu bir bilim dalından çok spiritüel bir hareket olarak görmektedir

(43)

Bilişsel Devrim

•  Hem Gestalt ve hem de İnsancıl Psikoloji bilişsel devrimin yolunu aç@. Bellek, karar verme ve bilgiyi işlemleme gibi zihinsel süreçlerde sınırlı biçimde davranışa odaklanmaktan daha geniş bir ilgiye doğru kayma. Bu kaymanın sonucu olarak, psikologların davranış kavramı düşünceleri, duyguları ve bilinci kapsayacak biçimde genişlemişEr. •  Bilişsel Psikoloji - En geniş anlamda zihinsel süreçlerin (düşünce, duygu, öğrenme, ha@rlama, karar verme ve yargılama) çalışılmasına adanmış psikoloji ekolü.

(44)

• _{Bilişsel psikologlar insanların bilgiyi kazanma,}

bilişsel “hardware” ve “soxware”lerini

kullanarak bilgiyi taşıma yolları, sorunları

çözmek, dünyayı anlamlandırmak için

sonuçları kullanma ile ilgilenirler.

• _{Zihinsel süreçlerin bilimsel olarak}

çalışılabileceğine inanırlar.

• _{Bilişsel psikoloji psikolojinin her alanı üzerinde}

büyük etki yapmış@r.

(45)

YENİ YÖNELİMLER

•  Evrimsel Psikoloji - davranışların ve ruhsal süreçlerin evrimsel kaynakları, onların uyumsal değeri ve amaçları ile ilgili olan psikolojinin alt alanı. Evrimsel psikolog, insanlığın olduğumuz biçime nasıl ulaş@ğı sorusunu sorar. Farklı türlerde, farklı kültürlerde, farklı yeEşme ortamlarında, kadın ve erkeklerde, algı, özgecilik, dil, ebeveyn olma, cinsel çekicilik ve eş seçimi, şiddet, kıskançlık gibi konuları çalışırlar.

(46)

YENİ YÖNELİMLER

• _{PoziEf Psikoloji - Öznel iyi oluş gibi poziEf}

yaşan@lara; bütünlük, samimiyet, liderlik gibi

bireysel özelliklerin gelişimine ve bireyin

gelişimini destekleyen çevresel koşullara (aile,

iş ortamı ve topluluk) odaklanan psikoloji

alanı.

(47)

• Günümüzün çoklu bakış açısı

Çağdaş psikologlar farklı perspekEﬂeri bütün

olarak görme eğilimindedirler.

Var olan kuramları desteklemek ya da meydan

okumak için yeni kanıtların eklenmesi ile

psikolojinin ilerlediğini pek çok kişi kabul eder.

(48)

Kadınlar neredeler?

• _{Kadınlar başlangıcından iEbaren psikolojiye}

katkıda bulunmuşlardır.

• Ancak, çok fazla cinsiyet ayrımcılığı ile

karşılaşmışlardır.

• 2005’te, kadınlar psikolojideki doktora

derecelerinin %72’sini almışlardır.

(49)

İnsani Farklılıklar

• _{Niçin insani farklılıkları öğreniriz?}

• _{Psikologlar kültür, cinsiyet ve ırka dayalı}

varsayımları incelemeye başlamışlardır.

(50)

CİNSİYET

• _{Cinsiyet – Biyolojik olarak kadın ya da erkek}

olmaya yüklenen psikolojik ve sosyal anlamlar

.

• _{Cinsiyet stereoEpleri}

- “Tipik” erkek ya da kadın davranış ve rolleri hakkındaki inançlar.

• _{Feminist psikoloji – Kadınların ve erkeklerin sosyal}

rolleri, bu rollerin sorunları ve ödülleri ve değişen

bu roller için yönergeler konusunda geniş bir bakış

açısı.

• _{Cinsel yönelim- Aynı cinsiyeEn, diğer cinsiyeEn ya}

da her iki cinsiyeEn üyelerine karşı bir kişinin cinsel

ilgisinin yönü.

(51)

IRK VE ETNİK KÖKEN

• _{Irk- Bir türün alt popülasyon grupları, belli bir}

özelliğe göre tanımlanırlar (örneğin, coğraﬁ

bölge, derinin rengi, saçın dokusu, genler, yüz

özellikleri gibi).

• _{Etnik köken- Ortak kültürel miras}

—örneğin din, dil ya da atalar gibi- bir grup birey taraqndan paylaşılır.

(52)

• _{Birçok etnik azınlık psikoloji alanı içinde hala}

tam olarak temsil edilememektedir.

• _{Psikologlar psikolojik araş@rmalarda yanlılıkları}

ortaya koymaya ve onları aşmaya

çalışmaktadırlar.

(53)

KÜLTÜR

•  Kültür –

bir kuşaktan diğerine aktarılan değerler, tutumlar, davranışlar ve inançlar. Bireysel kültürler •  Bağımsızlık ve kişisel başarıya değer veren kültürler. KollekEvist kültürler •  Karşılıklı dayanışma, uyum veuyumlu ilişkilere değer veren kültürler. Kültürlerarası AraşLrmalar – Bir kültürden diğerine insanların değişme miktarını açıklamayı kapsayan araş@rmalar

(54)

(55)

Doğal Gözlem

• _{Doğal Gözlem- İnsanların ya da hayvanların}

davranışlarını doğal çevrelerinde gözleme ve kayıt

etme

. Ø Avantajları

–

Davranış laboratuvarda gözlenene göre daha doğal, spontan ve çeşitli olabilir. Ø Dezavantajları – Gözlemci yanlılığı; doğal olarak gözlenen şeyin gözlemcinin yorumlarını etkileyebilen ya da çarpıtabilen gözlemci beklenEleri.

(56)

Vaka Çalışmaları

•  Vaka Çalışması – tek bir bireyin ya da yalnızca birkaç kişinin ayrın@lı tanımlanması. Ø Avantajları – Büyük miktarda ayrın@lı tanımlayıcı bilgi ortaya koyar. Hipotezleri oluşturma için yararlıdır. Ø Dezavantajları – Temsil edici bir örneklem olmayabilir; zaman harcayıcı ve pahalıdır; gözlemci yanlılığı için potansiyeldir.

(57)

Anketler

•  Anket – Seçilmiş bir grup insana uygulanan envanter ya da görüşme. Ø  Avantajları – Büyük miktarda verinin çok çabuk toplanmasına imkan verir. Ø  Dezavantajları – Kötü biçimde yapılandırılmış sorular belirsiz yanıtların verilmesine yol açar; doğruluk ka@lımcıların sorulara dürüst biçimde yanıt vermeyi istemesi ve yeteneğine bağlıdır.

(58)

Korelasyonel Araş@rmalar

• _{Korelasyonel AraşLrmalar-}

Bu yaklaşım iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için istaEsEksel yöntemleri kullanır. Ø Avantajları – davranışları yordamak için yararlıdır. Ø Dezavantajları - neden ve sonuç hakkında sonuçlar çıkarılamaz.

(59)

Deneysel Araş@rmalar

• _{Deneysel AraşLrmalar – Bazı değişkenlerin}

isteyerek değişErildiği ve davranış üzerindeki

sonraki etkilerinin ölçüldüğü bir araş@rma

yöntemidir

. Ø Avantajları - Araş@rmacılara neden-sonuç ilişkisi hakkında sonuçlar çıkarma imkanı verir. Ø Dezavantajları - Beklenmedik ve kontrol edilemeyen değişkenler sonuçları karış@rabilir; birçok değişken kontrol edilemez ve manipüle edilemez.

(60)

Deneysel Araş@rmalar

–  Bağımsız değişken:- araş@rmacının bağımlı değişken ya da

diğer değişkenler üzerinde etkisini test etmek için manipüle eSği değişken

–  Bağımlı değişken- Üzerinde bağımsız değişkenin etkisi

araştırılan, bağımsız değişken tarafindan nasıl değiştirildiği görülmek istenen değişken

–  Deney grubu - Üzerinde bağımsız değişkenin etkisi araş@rılan grup –  Kontrol grubu- Bağımsız değişkende bir değişmeye tabi olmayan grup –  Deneyci yanlılığı- bir deneyin sonuçlarını ya da yorumlanmasını etkileyebilen deneycinin beklenEleri..

(61)

Çok yöntemli araş@rmalar

• _{Daha iyi sonuçlar elde edebilmek için değişik}

araş@rma yöntemlerini bir araya geErme.

(62)

Örneklemin önemi

• _{Örneklem –}

bir popülasyonun alt grubu.

• _{Tesadüﬁ örnekleme- Her potansiyel}

ka@lımcının eşit seçilme şansına sahip olduğu

örneklem

.

• _{Temsili örneklem- ka@lımcıların özelliklerinin}

daha büyük popülasyonun özelliklerine tam

karşılık gelsin diye dikkatle seçilen örneklem.

(63)

İnsani farklılıklar ve Araş@rma

• _{AraşLrmalarda niyetlenilmemiş farklılıklar}

Araş@rma bulgularını diğer kültürlere genelleme

(cinsiyet, etnik köken)

Deneycinin cinsiyeEnin, ırkının ve etnik

kökeninin etkisi.

(64)

EEk ve Psikoloji:

İnsanlar ve Hayvanlar Üzerinde Yapılan

Araş@rmalar

APA’nın insan denekler için eEk rehberi.

Ka@lımcılar araş@rma hakkında bilgilendirilmelidir. Bilgilendirilmiş onam alınmalıdır.

(65)

Hayvan Araş@rmaları

Hayvan severler ve koruyucular araş@rmalarda, onam veremeyen, hayvanların kullanılmasının eEk olup olmadığını sorgularlar.

APA’nın hayvan denekler için eEk rehberi

Araş@rmacılar “hayvanların raha@nın, sağlığının ve insani tedavisinin uygun koşullarda” olduğunu garanElemelidir. AlternaEf süreçler mevcut olduğunda, hayvanlar “acı, stres ya da yoksunluğa” maruz bırakılmayabilirler.

(66)

Psikolojide iş olanakları

Psikiyatristler, psikoanalistler, klinik psikologlar, psikolojik danışmanlar ve sosyal hizmet uzmanları arasında ayrım vardır. Devlet hastaneleri Rug Sağlığı merkezleri Diğer insani hizmet veren ortamlar Üniversitelerde eğiEci pozisyonunda Araş@rma projelerinde Terapist

Psikolojiyi Anlamak