Adlar
Bileşik adlarda, en son sözcüğün tanımlığı (Artikel) geçerli olur:
der Mietvertrag kira kontratı die Hausfrau ev kadını
das Postamt postahane
Eylem, Sıfat ve Ortaçlardan Ad Oluşturma Eylemlerden:
kommen gelmek das Kommen gelmek, gelme, geliş Sıfatlardan:
Person Sache
alt yaşlı neu yeni
der Alte yaşlı (erkek) das Neue yeni olan şey die Alte yaşlı (bayan) das Beste en iyi şey die Alten yaşlılar
Ortaçlardan:
1. Partizip Präsens(Partizip I) 2. Partizip Perfekt (Partizip II)
Person Sache
arbeiten çalışmak retten kurtarmak
der Arbeitende çalışan (erkek) der Gerettete kurtarılan (erkek)
die Arbeitende çalışan (bayan) die Gerettete kurtarılan (bayan)
die Arbeitenden çalışanlar die Geretteten kurtarılanlar
Sache
schreiben yazmak
das Geschriebene yazılan şey
Adlarda Cinsiyet
Tanımlık
1. Belirli tanımlık (der bestimmte Artikel ) der, die, das 2. Belirsiz tanımlık (der unbestimmte Artikel ) ein, eine, ein
Üç çeşit belirli tanımlık vardır:
das Maskulinum (maskulin/männlich): eril (erkek) der (m / r) das Femininum (feminin/weiblich) : dişil (dişi) die (f / e) das Neutrum (neutral/sächlich) : yansız (tarafsız) das (n / s)
Bir adın tanımlığı tekil(Singular) olarak ya der, ya das ya da die’dir, çoğulda(Plural) ise bütün adların tanımlığı die’dir.
Tekil Çoğul
Maskulin: der Vater die Väter babalar Feminin : die Frau die Frauen kadınlar Neutral : das Kind die Kinder çocuklar
Belirsiz tanımlığın olumsuzu: kein, keine, kein (hiçbir, yok, değil).
Tekil Çoğul
Maskulin : kein Vater hiçbir baba kein keine
Feminin : keine Frau hiçbir kadın keine keine
Neutral : kein Kind hiçbir çocuk kein keine
Hangi Ad Hangi Tanımlığı Alır?
Tür adları
Maskulin:
-Kişilerle ilgili adlarda, kişi erkekse der, bayansa die Artikel’ini alır:
der Vater : baba die Mutter : anne
Ancak Almancada her zaman istisnalar vardır:
das Kind : çocuk
-Hayvanlarda da erkek olanlar der, dişiler die Artikel’ini alır:
der Hahn : horoz die Henne: tavuk
İstisnalar da vardır. Örneğin yavru hayvanların adları genellikle das Artikel’ini alır:
das Kalb : dana das Küken : civciv
- Gün, günün zamanları, ay ve mevsimlerin tanımlığı der’dir:
der Tag : gün der Sommer : yaz
der Abend : akşam İstisna : die Nacht : gece
der Montag : pazartesi die Woche : hafta
der Monat : ay das Jahr : yıl
der August : ağustos
-Yönler, rüzgârlar, yağmurlar vs. ile ilgili adların tanımlığı der’dir:
der Osten : doğu der Taifun: tayfun
der Regen : yağmur İstisna: die Bora : bora
- Taşlar, madenler ve toprakla ilgili adların tanımlığı der’dir:
der Kalk : kireç der Stein : taş der Sand : kum
- Para adlarının tanımlığı der’dir:
der Dollar : dolar der Cent : sent
der Euro : avro, yuro İstisna: die Lira : liret
Adların sonekine göre
Maskulin:
-and : Doktorand (doktora öğrencisi)
-ant : Konsonant (ünsüz)
-är : Kommissionär (komisyoncu)
-ast : Gymnasiast (lise öğrencisi)
-er : Lehrer (erkek öğretmen)
-eur / -ör : Amateur (amatör)
-(i)ent : Student (erkek üniversite öğrencisi)
-ist : Pianist (piyanist)
-ling : Zwilling (ikiz)
-or : Motor (motor)
-s : Schnaps (sert içki)
Feminin:
- Ağaç ve çiçek adlarının tanımlığı die’dir:
die Eiche : meşe İstisna : der Ahorn : akçaağaç
die Palme : palmiye das Veilchen : menekşe
die Pappel : kavak
die Rose : gül
- Sayılar ad görevi üstlendiklerinde tanımlığı die olur:
die Drei : üç die Zehn : on
Adların sonekine göre
Feminin
-ade : Marmelade (marmelat)
-age : Etage (kat)
-äse / -aise : Majonäse (mayonez)
-ei : Bücherei (kütüphane)
-ette : Toilette (tuvalet)
-euse : Friseuse (berber, kuaför)
-heit : Gesundheit (sağlık)
-(i)enz : Frequenz (frekans)
-(i)ere : Garderobiere (giydirici)
-ille : Kamille (papatya
Neutral:
- Çoğu metaller, kimyasal elementler ve ilaçların adlarında tanımlık das’tır:
das Eisen : demir das Gold : altın
- Adlaştırılan sözcüklerde tanımlık das olur:
das Arbeiten : çalışma(k) das Ich : ben
das Schöne : güzel olan şey das Beste : en iyisi
das Gedachte : düşünülen şey das Ja : evet
das Wenn und Aber : şüpheler das A : A
- Ge- önekiyle başlayan biden fazla şeyleri niteleyen adlar:
das Gebirge : sıradağ das Getränk : içecek
Adların sonekine göre
Neutral:
-chen/-lein/-le : Mädchen (kız), Fräulein (küçük hanım), Mariele (Maricik)
-ing : Doping (doping)
-(i)um : Datum (tarih)
-ment : Instrument (enstrüman)
-tel : Drittel (üçte bir)
-tum : Christentum (Hıristiyanlık)
Yıldız ve Gezegenler
Yıldız ve gezegenler adlandırıldıkları şeylere göre tanımlık alırlar:
der Mars : Mars die Venus : Venüs
Araba Markaları
Araba markalarının tanımlığı der’dir: der BMW der Opel
Ancak motosiklet markalarının tanımlığı die’dir: die BMW
Otel, Sinema ve Lokaller
Bunlarda tanımlık genellikle das’tır: das Hilton
Gemi adları
Gemi adlarında tanımlık genellikle die’dir. Özellikle de şehir ve ülkelere göre adlandırılan gemiler: die Europa
Gemi adlarında kişi adı söz konusu ise die ya da der olabilir:
die Bismark der Kaiser Wilhelm der Große
Herhangi bir hayvan ya da nesne adını taşıyan gemi adları, söz konusu olan hayvan ya da nesnenin tanımlığını alır:
das Krokodil (timsah) der Pfeil (ok)
Uçak adları
Uçak adlarının tanımlığı genellikle die’dir: die Boing
Tür adı olan bazı uçak adları o sözcüğün tanımlığını alır:
die Friendship (die Freundschaft örneklemesiyle)
Kısaltmalarda Tanımlık
Kısaltmalarda son sözcüğün tanımlığı geçerli olur:
der LKW (der Lastkraftwagen) : Kamyon
Tanımlığın Kullanılmadığı Durumlar
1.Almancada kişi, şehir, ülke ve kıta adlarında tanımlık(Artikel) yoktur:
Myriam, Klemens, Berlin, Deutschland, Amerika
2. Bir kişi ya da bir şeyden genel olarak bahsedildiğinde sözcük Artikel’siz kullanılır:
Menschen brauchen Liebe. İnsanların sevgiye ihtiyacı var.
3.Ölçüsü, ağırlığı ve miktarı belirtilen şeyler:
eine Tasse Kaffee : bir fincan kahve
4.Deyim, atasözü ya da kalıplaşmış ifadelerde geçen adlar:
Glück haben : şanslı olmak
Tag und Nacht : gece gündüz
5. Miktarı belli olmayan, belirtilmeyen, sayılamayan ya da genel olarak dile getirilen şeylerde tanımlık kullanılmaz:
Hast du Geld bei dir? Yanında para var mı?
Man trinkt morgens Tee. Sabahları çay içilir.
6. İnsanların hisleri ve özellikleri ile ilgili genel olarak dile getirilen sözcükler:
Ich habe Hunger. Karnım aç.
7. sein ve werden eylemleriyle kullanılan milliyet, meslek vs. ile ilgili sözcükler:
Peter ist Arzt. Peter doktordur.
Meine Tochter wird Lehrerin. Kızım öğretmen olacak.
8. Aitlik bildiren(Genitiv) durumlarda, ait olan şey sonra söylendiğinde Artikel söylenmez:
der Sohn des Onkels Onkels Sohn amcanın oğlu
9. Özel adlarla kullanılan unvanlar:
Doktor Schröder Doktor Shröder
Herr Braun Bay Braun
10. Başlıklarda ve kitap adlarında:
Deutsch-Türkisches Wörterbuch Almanca-Türkçe Sözlük
Lehrbuch der türkischen Sprache Türk dilinin ders kitabı
Adların Tekil-Çoğul Biçimi
Adların tekil(Singular) ve çoğul(Plural) olmak üzere iki biçimi vardır.
Tekil Çoğul
Belirli tanımlık :der, die, das die
Belirsiz tanımlık :ein, eine, ein ---
Belirsiz tanımlığın olumsuzu :kein, keine, kein keine
Çoğul Yapma Ekleri
Tekil Çoğul
1. --- der Wagen die Wagen : arabalar
2. .. die Mutter die Mütter : anneler
3. -e der Brief die Briefe : mektuplar
4. .. e die Stadt die Städte : şehirler
5. -er das Bild die Bilder : resimler
6. .. er der Mann die Männer : adamlar
7. -(e)n die Frage die Fragen : sorular
8. -nen die Lehrerin die Lehrerinnen : bayan öğretmenler
9. -s das Radio die Radios : radyolar
Çoğul Yapma Biçimlerinde Özel Durumlar
Yukarıda verilen çoğul yapma biçimlerinden farklı olan bazı çoğul biçimleri de bulunmaktadır.
-Anlamları farklı, ancak tanımlığı ve yazılışları aynı olan bazı sözcüklerin çoğul biçimleri farklıdır.
Tekil Çoğul
das Wort die Wörter : kelimeler
das Wort die Worte : sözler
-Bazılarının kendine özgü çoğul eki vardır.
der Atlas die Atlanten : atlaslar
die Firma die Firmen : firmalar
der Kaufmann die Kaufleute : tüccarlar
der Regen die Regenfälle : yağmurlar
-Bazı sözcükler hep çoğul kullanılır:
die Eltern : ebeveyn
die Leute : insanlar
-Bazı sözcükler de tekil kullanılır:
das Glück : şans das Grün : yeşil
das Lernen : öğrenme(k) das Eisen : demir
