Barkod teknolojisi ve barkod üretim teknikleri

Marmara lletiSim Dergisi, Sayt:7, Temmuzlgg4

BARKOD TEKNOLOJISi

BARKoD

Unnril

TEKNIKLERi

Arg.

Giir. Erhan

AKYAZI

MARMARA

[nqivsnsirssi

iletiqim

Faklttesi

Ttirkiye _{son yrllarda bir barkod ve Auto}

_ID

_{(Automatic Identifrcation)}

rtizgarrnrn igerisinde

_{bulunmaktadr. otomatik}

_{ranrmlama anlamrna selen}

Auto Identificarion'un agrklamasr qu gekitdedir:

verilerin

geqitli yonterilerle

kimliklendirilmesi

ve

kimliklendirilen

bu verilerin harasu ve siiratli

bir

qe-kilde bilgisayar ortamrna akrarilmasmr sallayan

teknolojilerin

genel bir

ia-nrmrdrr. Halen yaygrn olarak kullanrlan Auro

ID teknolojileri

gu qekildedir:

(l)

*

_Barkod,

x

_MICR

_{(Manyetik Mtirekkeple yazrlmrg Karakterlerin}

Tanmmasr),

*

_OCR

_(Optik

_{Y0ntemle Karakterlerin Tanrnmasr).}

x

_RF/ID

_{(Radyo Dalgalan}

_ile

_Tanrma),

*

_{RF/DC (Radyo Dalgalan ile}

Veri iletigimi),

* Artificial

Vision

(Yapay Algrtama),

*

_{Voice Recognirion (Ses ile Algrlama),}

x Sistem Entegrasyonu. (2)

Yuka'da

sayrlan teknolojilerden giiniimiizde

yaygn

ve en gok

kulla-nrlan barkod

teknolojisidir.

Barkod

teknolojisinin

diler

teknolojilere gcire kullanilma payr 1992 yrh itibariyle vo60

&r.

(3) Barkod veya

difer

_adryla Qiz-gi Kod

giinliik

hayatrmrzda birgok iinintin _{iizerinde srk srk kargrlagtrlrmrz}

si-yah gubuk ve beyaz boqluklardan olugan gekle verilen addrr. Az cince verilen vo60 hk kullanrlma payrnrn

dilerlerine

g6re yiiksek olugunun sebebi, diger

teknolojilere oranla kolay ve ucuz

ijretilir

_{olmasr ve hata oranlarrnn daha}

dii-qiik olmasrdrr.

Barkod iizerine qahqmalar 1950'li ylllara kadar gitmektedir'

Teknolo-iive olan

htivac, ren

iiter;de

nakledilen eqya ve araElann seyahat esnasrnda

'i,irL

tonttotine

Ouy"rlan gereksinimden doEmuqtur' Bu. konudaki

ilk

ara$tr-lrrufu.r

i."

nAo

i.i.li

biitrenyolu

qirketi ballatmrqtr'

llk

96aim rse Syivia-na islmtl Uir ifmadan gelmiltir. Getirilen 96ziim bu giinkti OCR (Optik

Yiln-temlerle

Kuakter

Tanima)

ieknolojisidir'

Ardlndan1968'de Computer Iden-tics Corporotion girketi bu

telnolojiyi

geli$tirmek istemig ve

kullan

an

giz-gGin

durta Uasiiormasl ve her

tiirlii kallda bas

abilmesi iizerinde

durrnug-iL

nu

Oiiqunce Uu giinkii modem barkod tekrolojisinin baqlangrcl

saydmak-tadr.

(4)

Otomatik Tanrmlama ve Veri Toplana

Fknolojileri

olarak

adland

l-lan sistemlerden giinluk

hayatfi[zda

en gok kargtlaqrtan barkod

teknolojisi-dir. Barkod

tekn;lojisinin

genel kullanrm alanlafl qu

_lekildedir:

Siipermarketler:

Temel

tiiketim

malzemeleri iizerlerinde bulunan

barkod

gizgilai

vaslta$yla satl$ noktasrndaki terminale tanltllarak

fiyatlarl

ue

,tot

t

ilrttl

oLoma sraslnda ana bilgisayara iqlenebilmektedir'

Ayrlca

bu mallann-uzerinde bulunan bir balka OT^r'T teknolojisi olan Radio Frequ-ency Tag'teri ile hrrs1zhklar onlenebilmektedir'

Fabrikalar:

Igqilerin girig grkrq saatlerinin

kontrolii'

mesai.saatleri'

izinler

ve

bunlafln deferlendirilrnesi

sonucu maaq ayarlamalart bilgisayar uasrtastyta yapttatitmJsi barkod ile

miimhindijr

aynca binanln ge$itli yerle-rinOe Uutunacat uatkod etiketlerinin kontrol edilmesi giivenlik sistemlerine yardlmcr olurken, ta$yrcl bantlar iizerinden geqen

iirti

er iizerindeki etiket-ierin okunmast stok i$lemeni otomasyona

dokebilmehedir'

SatU Otomasyonu:

SatlE

nokularlndaki

elemanlann

ellerindeki

okulucularia sa[Sl yapllan tiriinu bilgisayara nnltmasl ve yazlcldan faturasl-nr basarak tahsilatrnl yapmasl yine barkod ile yaprlabilmektedir'

Bagaj ve Yolcu

Takibi:

Barkod yeni uygulama alanlarlnln iqedsinde ucak

bileGine

konacak barkodlann okuyrcular vaslta$yla lanlnmas1 ve

ba-gajlan iizerine barkod etiketlerinin

yaprltlnlmasl

vardr'

Otoyollar:

Otoyollalda a.rag tizeindeki etiketler otomatik olarak tanF

narak

iiffet

araq sahibinin banka hesabrndan dugiilebilmektedir' (5) Giiniimiizde en 9ok kullanllan barkod geqitleri 9u Sekildedir'

EANruPC

(European Article Numbering / Uniform products Code): Genellikle marketlerde, eczanelerde

rastladrlrmz

toplu

tiiketim

maddeleri igin kullanilan bir kodlama gegididir.

EAN

adrndan da anlagrlacalr izere

Av-rupa'daki iireticilerin

kullandrlr

bir

sistemdir.

Upc

ise aynr sistemin Ameri-ka'daki

iireticiler

taraflndan kullanrlan

ismidir.

Interleaved

2/5:

Genellikle

_{endilstriyel ortamlarda hareketi}

izlen-mek istenen _{i.iriinlerin kimliklendirilmesinde kullanrlrr. Bu kodlama sistemr}

ile

sadece numerik olarak kodlamak

mtimhindiir.

code 39

Bu barkod ttirii ile numerik ve alfanumerik karakterler

kod-lanabilmektedir.

Bir

iirerim harrrnda

kullanrlabileceli

gibi

bir

kiitiiphanede kitaplann ve

iiyelerin

kodlanmasrnda

kullanrlabilir.

Codabar

Alrhkh

olarak

salhk

sektdriinde kullanrlrr. Bu kodlama sistemi

ile

sadece numerik karakterler kodlanabilmektedir.

Code 12&

Numerik

ve alfanumerik karakterlerin

kodlanabildili

bu

sistem yaygrn olarak endiistriyel ortamlarda

kullanrlr.

(6)

Yukanda gegitleri verilen barkod tiirlerinden ahgverig sektOriinde her

giin karylagtrlrmrz

iiriinlerin

iizerinde bulunan

EANAlpc

barkod

tiirii

iize-rinde numaralann anlamlan $ekil; 1'de verilmiqtir.

Barkod sembolleri temelde

iki

teknik ile iiretilmektedir.

1) Matbaa Baskrsr - Master

Film

teknifi

ve Etiketleme 2) Barkod'lu Etiket Yazrcrlan TekniEi

Master

Film

Teknilt

Temel

riiketim

maddelerinin tizerinde

bulu-nan EAN/IJPC barkod

tiiriiniin

baskrsrnda kullanrlan

bir

tekniktir.

Master

Film Teknilinin

bu tiirde kullanrlrnasrrun sebebi aynr

dzellife

sahip binlerce

iirtiniin

birden iiretilmesidir.

_Qiinkii

aynr Ozellile sahip bu tiri.inlere aynr

eri-ketin

lurulmasl

zaman ve otomasyon agrsrndan gerekli goriilmii$tiir. Master

Film

Teknigi

adrnda anlaqrlacagr iizere barkod qeklinden ahnan

bir

filmin

baskr sistemine gclre _{master olarak kullarulmasr ile gergekleqtirilen bir baskr}

rekniEidir.

Barkod'lu

Etiketleme

Tekni[i:

Bu

teknik genelde

giinliik

hayatta t4'7

ilil1ruill[

_ll[tilfll

UIKE

(2 Hane) Firma Kodu

(5 Hane)

--)>

8i:1il?iytii

--->

Aralannda I urKlye Yunanistan, Yugoslalya'nln da bulunduiu az

firma iiyesi olan

iilkeler iqin.

(Tiirkiye iqin iilke

kodu 859'dur). 1

23

45

Urmfodu (5 Hane) Kodu i5 Hane) Kodu

(3 Hane) _{Firma Kodu}

(4 Hane)

Kontrol Rakamt

(1 Hane)

.

$ekil;I

pek fazla kargrlaqrlmayan ancak her

gittili

yere balkodlu

bir

ambalajla

dola-ian tiriinler lzerinde

kullanrll,

Ornefiin: bazt hammaddeler (kagtt, kumag

uu.) ur rekstil

iirtinieri

(t-shirt vb.). Mallann iiretim ve sevkiyat a$amalannda

kontrol edilmesinde kullanrlacak olan bu etiketlerin dinamilinden dolayt

ba-s1m teknigi

olarak

matbaa baskr tekniEi kullantlamamaktadrr' Bu durumda

iirtinlerin

iizerinde barkod'lu etiketler kullanrlmaktadrr. Barkod'lu

etiketle-me

teknifi

a& altrnda bulunan yazrc:Ilr ve bu yazlcllaI baqhfr altrnda her

bir

-'

ya

cryaait Olan baskr

teknikleri

gu gekildedir:

LaserYazlcllar:Masaiistiiyayrnctlrkprogramlarlilemiikemmel

ulumlulukta

gah$an ve her

tiidii

ya?r ve graflEin laser tgtk yardlml ile etiket

v;

kaglr iizerine

glkafildrgl

bu yazrctlar 300400-600 dpi (Dots Per Inch)

ya-zlararda dikkat edilmesi gereken husus, yazrcrnrn

kalrt

besleme

haznelen-nin _{ve tamburlannrn gok hassas olmasr nedeniyle kullanrlacak etiketin}

(crn-sinden dolayr) bu mekanizmalara _{yaplgma$ olasrhfrdrr.}

Miirekkep Pilskiirtmeti

yazrcrran Bu teknik,

yazrcr piyasasrnda

ink-jet

teknifi

adryla da anrlmaktadrr. Teknige g6re yazrcr kafa tiriin iizerine

hava yardrmryla ptiskiirtme

yolu ile

barkod

etiketini

grkarmaktadrr.

Q0zii-niirliigti

_{laser yazrcrlara oranla daha dii$iikritu (120 dpi).}

Isl

Yollu

Yazrcrlar: Bu yazrcrlar rsr _{(Termal) yolla degigen ve kararan}

bir cins kagrt iizerine baskr yapmaya elveriglidir. Makinenin baskryr gergek-legtiren yazrcr kafasr _{iizerindeki noktalarm elektrik enerjisi ile rsrtrhp}

so!u-tulmasr esnasrnda altrnda rsrya _{duyarh kalrdrn gegirilmesi ile}

_kalrt

_[zerine

barkod qekli oiugturulur. Bu sisrem ile 200 dpi gdztiniirliikte grktrtar elde

edi-lebilir. Termal yolla _{etiketleme rsr ve rgrla uzun miiddet maruz kalacak}

iiriin-ler tizerinde kullanrlmamahdrr. _{Qiinkti kullanrlan kalrdrn cinsi trpkr faks}

ka-lrdr

gibi

oldulundan, _{yani rqrk altrnda fazla kalmasrndan dolayr}

karardr[rn-dan bu etiketleme

teknifinin

rgrla uzun srire maruz kalacak iiriinler iizerinde kullanrlmasr sakrncahdrr.

Isl

Transfer Yollu

Yazlcrlar: _{Qalgma prensibi} rsr yollu yazrcrlardaki

gibidir. _{Fakat bu yana,Iardaelektrik yolla rsrtrhp solutulan noktalar rsr yolla}

kagrdr karartmak yerine normal

bir

kagrdrn iizerine

ruya

duyadr

bir

geridi

(Ribbon) _{yaprgtrrarak baskryr gergeklegtirir.}

$erit renklerinin

bollulu

eriket konusunda

farkh

segenekler sunmaktadrr. (7)

Bir

B arkod Okuyucusunun gahgma prensibi _{$ekil ;2'deverilmigtir,}

1) Lazer rgrk kaynalrndan grkan

ryk

d0ner ayna aracrhlr ile okuyucu igeri-sindeki yansltlcl aynalara gelir.

2)

Iyk

barkoda garptrktan sonra gizgiler _{arasrndaki bogluklardan}

_yansr,

yanslma oranlan algrlayrcr dedektdr tarafindan algrlanrr.

3) Dedektdr yanslyan rqrlr analog (Anlaqrlabilir) _{sinyallere haline gevirir.}

4)

Sinyal iglemci ise bu sinyalleri

dijiral

sinyallere

d6niiqrifiir.

5)

Kod gdziicti

dijital

sinyalleri bit'lere gevirerek bilgisayara aktanr.

Bu iglem kod g6ziiciiniin hrzrna

ba[h

olmak kogulu ile 20 milisaniye civa-rmda gergeklegir.

'lillv-4

^.

-{4i[.f{flll/

,

'#---^L[ffil=6p,

gekil;2

Barkod'un

ISO

9000

Standartlart

ile higkisi:

ISO 9000, iiretim, teslim aqamalanndaki takip edilmesi gereken

birta-krm

standartlan kapsayan

bir

tantmdrr.

Bu

standartlar,

iiriiniin

ne zaman, hangi madde ile, hangi makinede, kag iqgi ile iiretildigi, iiretildikten sonra ne-rede depoiandrlr, kime satrldrlr gibi tiim

bilgileri

kapsamaktadr.

uretim

ve dafirtrm aqamastndaki

bilgilerin

kaydedilmesi satl$ sonlasl

iiriin

hakktnda

heihangi

bir

qikayetin gelmesi durumunda qikayetin nereden kaynaklandtlt-nrn bulunmasr aqrsrndan faydair olmaktadrr.

Kaliteli

mal iiretmek isteyen

olarak barkod olmak iizere

or/vr

teknolojilerini

6n plana grkartmaktacr. Her ne _{kadar dokiimantasyonun yaprlabilmesi}

_igin

_orA/T

_{qart degilse de}

mal

dalttmrnln

artmasl zamanla

teknotojiyi

zorunlu

krlmaktadr.

(s)

DiPNoTLAR

(1)IDILKUT

Levenr, "

_{Etikette Barkod}

ve

yaygrn Barkod

_riirleri",

_ofset

Teknoloji,

S.1994/1, s. 54 (2) A.g.e., s. 54

(3) A.g.e., s. 54

(4)DAVID

collins J. ,

using Barkod

why It's

Taking over,

Massachusets 1990, s. 40

(5)

Computer

_{World Monitiir}

_{Dergisi, 5.225,}

_{s. 14} (6)

_iDILKUT,

_{A.g.e., s. 54}

(7)

_MUTLUHAN

_{Timurqin ,}

_"Barkod'lu

_Etiketleme

_Teknikleri",

_Ofset

Teknoloji,5.199411,

s.51

- 52