• Sonuç bulunamadı

Mayoz Bölünme Hücrede

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Mayoz Bölünme Hücrede"

Copied!
2
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

                   

Hücrenin yap›s›n› ve özelliklerini incelemeye devam ediyoruz. Bir önceki

say›-m›zda mitoz bölünmeyi ele alm›flt›k. Mitoz bölünmede üreme hücreleri

d›fl›nda-ki tüm vücut hücrelerinde, kromozom say›lar› de¤iflmeden id›fl›nda-ki o¤ul hücre

mey-dana geliyordu. Mayoz bölünmeyse, yaln›zca üreme hücrelerinde

gerçekle-fliyor. Genel olarak bölünmede, birbirini izleyen ve Mayoz I ve Mayoz II olarak

Profaz I

Mayozda en önemli aflamad›r. Da¤›n›k durumdaki kromozomlar yo¤unlaflmaya bafllar ve k›sal›p kal›nlafl›rlar. Kardefl kromozomlar bir araya gelerek çiftler oluflturmaya bafllar. Bir araya gelen kro-mozomlar›n ba¤lanma yerlerine “kiyazma” denir. Bu ba¤lanma yerlerinde kromozomlar birbirle-riyle gen al›fl verifli yaparlar. Bu aflamay› önemli hale getirense gen al›flveriflidir. Sentrozomlar (i¤ ipliklerinin oluflmas›n› sa¤layan yap›lar) birbirinden uzaklaflmaya bafllar ve i¤ iplikleri oluflur. Bu, çekirdek bölünmesine haz›rl›¤›n bafllad›¤›n›n da iflaretidir. Çekirdek zar› ve çekirdekçikler parçala-narak kaybolur. ‹¤ iplikleri kinetokorlara (sentrozomda bulunan bir yap›) tutunur. Kromozomlar metafaz pla¤› denen ekvator bölgesine do¤ru göç etmeye bafllarlar. Profaz 1, günlerce, aylar-ca ya da y›llaraylar-ca devam edebilir ve süre bak›m›ndan mayoz bölünmenin % 90’› oluflturur.

‹nterfaz

Mayoz, “interfaz” denen bölünmeye ha-z›rl›k aflamas›yla bafllar. Bu aflama mitoz bölünmeye benzer. ‹lk olarak, kromozom-lar kendilerini kopyalay›p say›ca iki kat›na ç›karak kardefl kromozomlar olufltururlar. Kromozomlar› oluflturan kromatinler çekir-dek içinde da¤›n›k durumdad›rlar.

Çekirdek zar›

Kromatin Kiyazma

‹¤ ipli¤i

Homolog kromozomlar tetrat denen 4’lü demetler halinde bulunur.

Hücrede

Mayoz Bölünme

‹nterfaz

Kromozomlar iki kat›na ç›kar

Mayoz 1

Profaz I





Profaz II

Mayozun ikinci bölünmesi bu aflamayla bafl-lar. ‹¤ iplikleri, ilk oluflan i¤ ipliklerinin do¤rul-tusunda oluflur. Kromozomlar, metafaz II pla-kas›na do¤ru ilerlemeye bafllar. Belirginleflmifl çekirdek zar› parçalanmaya bafllar.

Telofaz I

Kromozomlar kutuplara ulafl›nca, Telofaz I afla-mas› bafllar. Bu aflamayla sitoplazma bölünme-si de gerçekleflir. Hücre bölünmek üzere haz›r-lanmaya bafllar. Bazen kromozomlar›n yo¤un-laflm›fl durumu ortadan kalkar. Çekirdek zar› ve çekirdekçik yeniden oluflur. Buraya kadar olan aflamalarda kal›tsal maddenin iki kat›na ç›kar›l-mas› olay› gerçekleflmez.

Telofaz I

Mayoz 2

Profaz II

Metafaz II

Kromozomlar metafaz II plakas›na yerleflir. Metafaz I’de dörtlü halde görülürken, burada ikili haldedirler.

Metafaz II













108Aral›k 2007 B‹L‹MveTEKN‹K Bo¤umlanma izi hucreee 24/11/07 12:40 Page 1

(2)









                  YYYY››››lllldddd››››zzzz TTTTaaaakkkk››››mmmm››››

adland›r›lan iki farkl› hücre bölünmesi var. Bölünmelerin sonunda 4 yeni

hüc-re olufluyor ve hüchüc-relerden her biri ana hüchüc-renin kromozom say›s›n›n yar›s›

ka-dar kromozoma sahip oluyor. Bölünme öncesinde ilk olarak ana hücre

kromo-zom say›s›n› iki kat›na ç›kar›yor, sonra 4’e bölünüyor. Böylece bafllang›çtaki 2

olan kromozom say›s› yar›ya iniyor. Peki bu aflamalar nas›l gerçeklefliyor?

Metafaz I

Sentrozomlar kutuplara çekilmeye bafllar. Çiftler halindeki kromozomlar ekvator bölgesinin metafaz pla¤› üzerindedirler.

Anafaz I

Kromozomlar birbirinden ayr›l›r. ‹¤ iplikleri, kromozomlar›n kutuplara do¤ru gitmesini sa¤lar. Kardefl kromotitler sentro-merlerinde birbirlerine ba¤l› kalarak tek birim halinde kutup-lara göç ederler.

Metafaz I

Anafaz I

Sentromer Metafaz pla¤›





Anafaz II

Kardefl kromotitlerin sentromerleri birbirinden ayr›l›r. Her kutba do¤ru bir kromotit hareket eder. Bunlar art›k kromozom olmufllard›r.

Telofaz II ve Sitokinez

Hücrenin kutuplar›nda çekirdekler oluflur. Sitoplazma bölün-mesi gerçekleflir. Tüm bunlar›n sonunda bir hücreden, kro-mozom say›s› haploit (tek krokro-mozom say›l›) olan dört hücre meydana gelmifl olur. Bu hücrelere erkekte “spermatit”, difli-de “oosit” difli-denir. Spermatitlerin tümü sperm hücrelerine, oo-sitlerinse yaln›zca biri yumurtaya dönüflür.





Bülent Gözcelio¤lu

Kaynak: Campbell N. A., Reece J. B., Biyoloji., Palme 2006

Anafaz II

Telofaz II ve Sitokinez

109

Aral›k 2007 B‹L‹MveTEKN‹K

Referanslar

Benzer Belgeler

Çekirdek k›l›f› tama- men kaybolur ve kromozomlar hücre için- de da¤›n›k olarak durur.. Mikrotübül de- metleri hücrenin iki kutbundan bafllaya- rak hücrenin

Ekibin lideri Christer Höög’e göre yeni mekanizma, difli yumurta hücrelerinde kromozom bozukluklar›n›n neden bu kadar yayg›n oldu¤unu aç›klamada yard›mc›

1) Aktif Mitotik hücre sayısının fazlalığı (mitoz fazında radyosensitivite yaklaşık 4 kat fazladır). 2) Az diferansiye hücre sayısının fazlalığı (az diferansiye

Ökaryotik hücrelerin interfaz çekirdeklerinde iki tip kromatin yapısı ayırt edilir: Yüksek düzeyde yoğun olan heterokromatin ve geri kalanı oluşturan daha az yoğun

Kromozomlar Feulgen reaksiyonunu kırmızı renkte pozitif olarak verirler ve bazik boyalarla boyanırlar.. Bölünmekte olan canlı hücrelerde gerek ışık mikroskobunda gerek

Hayat›n› ce- birsel eflitliklere ve say›lar teorisine adam›fl bu büyük matematikçinin birçok kitab› bulu- nuyor.Cebirle ilgili 130 tane matematik problemini bar›nd›ran

Üreme hücreleri (sperm ve yumurta) dışındaki hücrelerde, biri cinsiyet kromozomu ol- mak üzere 23 çift, yani toplam 46 kromozom bulunur.. Bu kuralın bir istisnası, kırmızı

A) Mayoz bölünme sonucu 4 yeni hücre oluşur. B) Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır. C) Mayoz bölünme geçirmiş hücre bir daha mayoz