I]lkemiiin lengin doğaI kaynakıarı büyük bir tehdit altında- dır. En büyük Ve ylklcı kirleticİ faaliyEtler senE1 clarak

? Haziran l99?, lstanbul, İnimar 5inan üniVErsitesi Kent Ve çEVre ^Hukukunda ıdari ^{Yargrlama 5üİeci} Avukat oyan o:t(an.

I]lkemiiin lengin doğaI kaynakıarı büyük bir tehdit altında- dır. En büyük Ve ylklcı kirleticİ faaliyEtler senE1 clarak

kamuya dit ^kurum vp tesi5ler tğrafından ^{yilrütü l} mpktEdi.r.

oevre ^koFumacı yurtta5lar _ve sivi1 toplum iirsütlpıi, ^kamu

kurumlarinin _cevre :ararlı5ı idari i5lpm .ıp kararlarına

karsı 5§n tare olaraıi icıari ^yargıya ba5vurmdktadr:,l ar,.

son yil}Eİda ya5adrkları yöaenin çevre sorunlarına sahip c!kan d,-..:7a:, ! ı yurttr5iğr],n ve i lsi 1i ^{kur,..ııı j.aıın İddI,E İ,İehkE-}

ılıeıP!,lnde vP Danı5tay'da aÇtıiiığrı davğlör VE bu davalarda ai ınan =.3İuÇ].ar ğtğE Eş|una Huİi,,Jku'na öneıııi i ^{!nat!.ı jarda}

bu l uımdktnı 1r . Ancaii. Çe\,ıe kc.|,Jma hui..uk,* VE ba5vuiu

yol1aİıniİ _İdarl ya:gr Rurumlarlncia kabul sörmesi koley oImanı5tlr. Eugün b:ie rdari ^yargılama sürPcinde ön9n!ı Ve

ca.vd ır ^! cl Enge] ı eri E ^{!üar5 1} la5 ı yQİu: . ^t]!rgu1 =-:İanin r.3iİdE o I an

bir hukukt,,: 5ıtatıi.].e roarı yaİgı lama su!,€c].nde ^ya5öİ,iirj

sorun]ari Ve _Çö:üm 6İEİılerıni sunmayı uygun bulcium.

Bakan]. ar üiuİulu. Eakğnl 1klar, ^}iİT' ler, beiedİyE].er., Vai ¹ i ii.:

VE t(aymai(am 1 ı k l ar 1].p tü"Pl kişıliği ıçErEn kamu kuruınldr].

nın yet}iı!t organiartıtn verdi§i idari işlEm,karar V9 ey j.em-

lerı i:lPİj=i:. VE yaİgi5al dPnetiİ,İi Eağlamak .,ldukca :şıj.u bir

uğraşrilr. Eunlardan btI kl5ınt ^EPsıüıi Ga:etede yay].nlanır,

ba"ı ıarı ^{Easlncİa habEl,} olarak Çikar. coğunlukle hPr şey ^olup biE::.ı(tPa sonra u."-!İxi aına e5ıi5ina3 oQı,enıli:. Anl}Ell ].GaI.1

i5iem ve Hğ|ar}aİ,tn lpta].i amaclyla idari. ^yaİ,glya be5vuracak

kış1 Ve k,ırum].aı,ın Ein\re açma süıesinP dikka: etmEle.i

gereKmPki=İiir. _Dava iÇijia 5ür,e5!:]in rlsiii i ^{clduğu ciijI-un j.arda} ilsllılPr İYuX.lt] ılığddE uyarlnce haklarında idari ^davaya

konu ola'Eiiecek bir ^i5lem veya Pyiemin ^yapl lması iÇiİ önce

idari mai..amiara ba5vu:-makta, rPd cPvabı öi rndıktan soni.a

ıdarı ^yarçıya gitmektedirler. Eunun dlşınria ilgrlilEI,, haklarııı ij]j.al eğen bir idarİ işlem doiayı5ıyla idarı yarglda _doğİ,uddn yürı:JtmPnin durdurulmas r igteınl1 ıPtği dava5ı dÇrraıitad

rl aİ.

.----ı

l.GfRls :

:. ^J]ENEL OLARAI1 EA!YuF-U YOLLAE! :

(2)

a) Yargının idarEye bağIınıılığr

Türkiye'de l982 Anayasasr ile ^{yargı bağımsıEl} ığı orta

dan kaldırıımı5tır. Hakimıpr ve savcılar ^yüksek kuruıu ba5könlığına Adatet Bakanı sPtiriımi5tir. ^AdatPt Bakanlığı müstE5arı iddri ^görPvlPri Kurul'un ^yönünden tabii üye5idir, _AdalPt Eakanlığt'na Hakiiller ve bağlıdır. savcılar

Nurul sekretaryasının Adalet Eökanlığı tarafından ^{yürütüIme-}

5i Ve kuruı kararlarına kar5ı yargı mercilprine ba5vurulaııa-

yı51 parti5i milletvekillPrinin _{nEdeniylp hakimter} ve savcrlar _basklsı altındadtr. hükümet in ve Acrkça iktidar

beliıtmpk gerekirse, bir idari ^yargıc, ikiidar ^partisinin

bpiediye bagkanının proje5inin lptdli anacryla öcıIğn bir

davada 5ıyasi basl(ıya maİ.u: kalabilır. ü]ocuklarlnın okul durumu, iojmandan taşı.nma ri5ki, kurulu dij=Pnin borulması

olasılığı kğr515ında idari yargıclğrın hükametin veya beled iye}Eri n ta5arruf l arı nın ^ka:.5 ış ina d iki imeş i siderpk Eorl a5maiitddlr.

b } DaVa açııa ehl iyet inde 5lnırlarİi

lYuı( 2 . rnaddeye sörE ^idar i ^iş iem vp ey ^j.Pml er].E menfaat i ihlil edilenlpr iptal ^dğvas1 dcabilir}pr. Da!,ğ açina hakklnı,

kİşispl mPnfaatle 5ınr.iamak istPyPn hukuk dPVlPEi dü5man-

İarı, 10./6,/1994 gÜn Ve 40tıl no lu kaİüunia ÇPvre ^koruma dı-

5ında a,ıaÇlarına ula5İnışıardı. Anayasa ıtahkEınes i., Danı5tay

5.Daiıesi'nin başVurusu ü:erine l!l9,/i9F5 ^{gün ,JP} ?3/i? E.,

93/47 K. no lu kardrıylğ anılan ^yasa değişik:.iğini iptal etmı5tir. İpta1 kararı ¹⁰ TPınmu" l?t6.da yijİürlüğP girmi9 ancak TEırıü aradan l yıl ^geÇmEsine karşrn gerpkli yasal

dEği5ikliği yapmamı5tlİ. Anayasanln 55.maddesinde _Çevre

krrlenmesıni ön}emek yuittd5ıaaa _ödEV oiarak VEriımi5tır.

287? no lu Ae\rre ı(anununun 3la maddesinE görP; ''Apvrenrn korunması VP tevrE kiriiliğinin öniPnmesi ger,çek ve ttj:el kış i ].erle VatanLia5ların gıörevi _o1ı:F. . . uygulaınada, _Dan:.stay-

ln ^{gPni5 yorumuna} kar9!.n yErP] idarE fiıahkemPlerinin _menfaat

ihlali ^hususunda 5ınlrıaylcr kararIar verdiği sörütmektpdir.

Bu kararlar sonradan Danı5iay tarafından bozulmakta ancak bu

arada kötü niyetli idareler amaçlarlnd ulaşmaktddlrIğr,

c) YürütmPnin durduru}ma5ı }iararlarının ^gecikmP5i

'İ,yuK ?7/" dP öngörülen telöfi9i süc Ve imkansl: ia.ar ilP İ.şlemj.n aÇıkca hukuka ayklrl olmasınrn bırtiktP ^gerÇPk-

le5ınes i l.,oşu!u, yargı çları. ^{iddrPdEn 5Ğvunma} almadan yij!.üErlüe-

nin durduı.ulınası ka:-aı. ı VErmElerini engEllemektedır. _Eay]ece

yürütmPnın durdurulma5r karari. 3-4 tİy gecikınektedi:.. ---.İ,...--

1zl

d) ^İ,lahkPmP kararlarınrn uygulanmaması.

P) ldnrl yaİgl s!|Ecinin Fahal] ^olma-.r

İdari :ra.glda ^{hak aramak} vP ö:ellikie bilirki9i ince-

lenesini geıEktiren dava]arl ^yürütİnek oldukca İoılasmıstır.

Eugün icin bir iPta! davası ^7q İnilyon TL ( i 55) bedPile

açılııaktadır. lmar planı değişikiiği iptal i davalarindğ veya u.:.man1rk !ıerekt ^İ ren cevre ^koruma davalarında mahkeme

tarafından ^gOrpv verilen bilirki5i heyetlerini.n ücretleri ı00 İrlilyon İ_ ( _{g ?40)} civarındadır. Bu davaların ka:anılması halinde ^yaıg:lama sidPrleri ^iadP edilmektedir. Ancak, biı

dava ?-3 yridan öncP ^gona Prmediği içın ^{dava 5onunda geri} aıınan bEde]le!, enf las},on nedeniyle eriyip sıtmPktedir.

ıJygulaİnada, yurttasların ba9langıÇta büyük hPvesıe açtlk}arı

iptai davalarl, sonradan bilirki5i tayini sırasında ^ge:.plili Para bulunamadığı için tehliı(eye girmekted!r.

f' ldari yargı süı,eıinin ağıİ işlemesi

uygulamada, ÇeVrP Ve kent koruına dava]arlnda ? ^y] ıdan

.-_-___--,

(-_

Türkiye'de politikacııar Ve idareciler tarafından idari yargı oİganıarl taraflndan Verilen kararları uygulamamak,

geciktirmek _{veya kanuna} kar5ı hile yöntemleriyle engellenpk ddeta kural haline sPımiştir. Anayasanın 2. ve ^ı38,madde- lerindp Türkiye cumhuriyetinin bir ^hukuk devleti ^{olduğu ve}

ya5ama, yürütme ve idarenin mahkeme kararlarını hic bir

5urette ^değ i5t iremi yecPkleri _Ve bunların yerinP getırilmE-

sini seckitireıniyecekleri, ya:ıııdır. Ancak, Anayasanln, bu hükümleri her ^gün ciğnenmektedir. Aevre ^koruma davaları.n-

da u3un Ve süclü bir mücadeledPn 5onra al ınan mahkeme karar- 1arr yöneticilpr tarafından uygulanınamaktad ı r. cünkü, devlpt rnPmurlarını Ve belPdiye ba5kanlarını koruyan l9ı3'den kalma t4Pmuİin $uhakPmatl Hakkrnda Kanun halen yürürlüktPdir.

Ayrı ca, ^bakan!.ar da mi i letvel..i l i dokunulma: l ığr,na ⁵ ığlnmak

suretiyle ^ııahke[ıE kara!,}arını ^pasFas yaPmai(tadlrlğr.

Eu durumda ü].keıni?dE hukuk devletinden bahsedilPmEz. Hukuk

devlPii dü9manlartnın ulu orta mahkPme kararlarını ^{ç j.ğnemE-}

5indE, somut olayıaıda gerekli tEPkiyı gö5tPrmPyen _Tijr,ı(iyP

Earoldı Birilği ilE Earoların Ve Hukuk FakültPsi Dekanlrk-

1ar ^ı. n ı n dĞ ^pay ı ^{\,arri ı.} r ^.

(4)

önce sonuç almak mümkün değildir. ^BaE1 idari ^{dava dosyalarr}

2-3 yıi Danı.stay'dd beklEIıtPktedir. !.lahkPmE!Erin öraÇ, ^gereÇ

VE personEI eksikliği ^malumdur. Firiki Ça!r5ma ortamlar1 gpnelde :ayıftır. Yardincl ödli personelin _{maa5ları son} derecp yPtPrsiEdir. _Ancak, idari ^yargının, adli ^yargıdan

daha ağır i=lediği de bir gErÇektir, İiledeni Hdn,Jn 66I'e ^göre çevrpyi kj.rlEtPn bir fabrikanrn ^kon5u5u, A9liye Hukuk

İtlahkPrnes indE sata5mantn önlPnmEsi davasr EÇtlğı takdirde,

l hafta icinde tpdbir kararl ^almes1 o1a5ldrr. İddri ^yargıda ise, ııahkemeler gEnEl o1arak yürütmenin durdurulınası

husuşunun, bİliıkişi inceieııesi yapllmasındğn sonrasında sörüsülne5i ^ysiundĞ ara kaFer ^vpı,mpktp VE böylEcP 7-8 aydan öncş ,iürütmenin durdu:,u!ırıa51 karErı a].ınınaşı müınkün

olmamaktadlr. Bu arada dti alan üsküdar'1 geÇmPktediİ.

a! Gökova, Yatöğan, Ygniköy T5 Davaıarı

{Ayfiı.n İdniE lİahkpmEs i t93/?Ei,, 93lE3ü, -g4l1062i

TEAs ygtkllilEI,r hakkindi y3Ptlan 5uÇ duşurulğrı,

Eakanıör Kululu karalln1 uyguladıklarl gErpkçesiyle 5onuc

vermemi5tir. liii ].a5 Ve Yatağan sĞVcıiarl takipsiılik kararı verrni5lErdir. Ağır, cE=a F,lahkPmelPrine gPrekl i itirdElar yapıimlştır. Eakaniar, ıiuF,*J l u üyeleri hakktnda yapııan _5uÇ

duyuru5u ü"Erine Ankara §umhuriyPt Eassa!.,cı l ığ1, Anayasa lEO.maddPyE ^glör,e takiFsiilİk karari Verİii=-tir. E,,Jnun ü:Erine Avrupa İnsan Haklarr Koni5yonu nP,dinde, Fiğina 5ö:lE=mp=ine

.r--....)-

İlmır çevİe ^Haİekei i Avukatlari tarafından üç yl1 önce

Aydln 1darP ltahkPme5ince; TEA5, EnPrji Eakarılığ]., APVıP

E!,ek,rFı!,!i!,! ^r-,rat l ıL, E!,rL=rt'i ! ltı lrl!ıitlt (rA] i'l i*i rlorrhirlr{o

Çevİe Ve 5ağllk mev:uatına eyliırı fanliyet gösteldikleri Ve

ÇEVrE tahİibatına yol aÇiı]{,ldr! gerekÇEsi.yie ipta1 davalarr acıimrstır. üc biiim ariaflilnin :röİedE yakia:ıit l yll sürPn

aİöstIrmalera daya].1 rapoİiiİr ya.lncd ^rİahkEmP, ?İi4l-i?t5

günü her üÇ santrölln faaliyPtinin durd,..lru 1ına5l na ka;,ar ve;,-

miştir. Ancğk_, Eakğniaİ }iıJru!u, "hükukun ,ijst,-rnl üğ,iı", "yar!!ı- n1fi 'trağlEı=.1i j. r.ğı ", "EahkEİİE karaı,ierrnrn iriarEyi '9ağ}Ğy1cı-

1ığr" ilkel=rine acrkca eyklFi şiarak i7/ti].996 sünü bir FrEnsip karari ^almak surptiyle ülkenin ^enprj i ihiiyatiıi

gerEkçp gö5tgrıni5 r,e 5ağlaınl5tır. ^HukxiüEn =ant:,alleıde i5letmenın ü,ck hükmündp olan ve konusu ^devamınr suc tP5ki I

eden bu ^pFEn= iF keıaı,ı helsn ^{y,-;rür ! ükiçd} i:, vp 5ğıtrği lEı hiç bir ^önlem aiınmada Ça! ı9tlrr lmaktadrr. 30./12/içç5 _sünü

Aydin 1dnre }iahkemes i esastan karar ^aj.mlş Va sanirailPIiİ faaliyetini iPtai ptmi5iir,. Eu karar, !.3/5li9ş7 _süir,ü tardf- lara teb!.iğ EdilmistiT. Eiı kaşğrln da uygulanmayacağı büyük

bir ola5l1ıkt ır,

muhalPfet edildiği gerekcpsiyle ..bireyse1 ba5vuru hakkı.'

kullanılmı5tlr. Komisyon, ba5vuruyu incelemektedir.

Ese bölsesindeki mi l letvpki l lerine, baro başkanlarına,

siyaşi partilerp, 5ivi1 toplum örgütlerine ^gönderi _len

mektuplarla, anılan mahkemE kararlarrna ve hukuk devletine

sahj.p cıkmaları talep Pditmİ5tir. Ayrıcit, ulusal Ve uluslar- arası hukuk vE cpvrE koruına kurumlarına yüzlerce faks vp nektup sönderi Ve Yüksek mahkpme lnek ba5kanları suretiyle destekleri ile oniver5itElerin istenmistir. Hukuk TBB

Fakültesi Dekanlıklarrna _da aynı 5ekilde ba5vurulmustur.

Ne yazrktır ki, çoğunluğu yabancı olan toplam 7-g kurum

ve İşte ki:i bu dı5rnda 5omut olayda, hic kiııse Türkiyt'deki destek vp hukukçuların cpvap vermemiştir. kendi clavalarına _doğru dürüst sahip Çıkmadıkları, hukukun

üstünlüğü i lke5inl ha:mptırıedlkleri anla5rlmı5tır.

5imdi, i]ikenin hPr ^yeİ]indE yü:leıce _möhkPme karart Aiğnen- mektE VP kinsenin k!i1 kıpırdamamaktad].r. Türkiye Earolar

Eirliği, mahkemP kararlaıının uygu!anma91 yolunda yeterli

ve siıf iü mesaj lar verınektpn ulak blr atalpt içinıiedir.

Hakiın Ve savcılarıml: _{da, hu önemli konuda çok suakun}

v= çe[..ingen davranmaktidlr!ar, Hukuk Fa}iij}teleri Dekan1].k-

ları da anla9ılma: biİ duyars1:1ık içindpıiir. İşte bu

vurciuınduyma.ı l ık ve tEFk!5i:likten cesaret alan hukuk tipvleti dü5manları. mahkemE kararlaı,ını PagPes yapnaya _{devam Etmekte}

ve hukuku katlpden pren5ip karar].arı almöktadırler.

b) ğ:ar5lyaka Ye5i1 Aian / Katlı otopark Davası

i l:m j.r _?. ıdare İthk. 95.145. 94/36E, !:mir l. İdeıp F6 jaf lı

* _Nar5ıyaka EelPdiye İ4pclisi, l/2/,i9ç! ^gün _Ve l18 no lu kararıyla, ı:mir Büyük5Ehi!. BelediyP Ea9kdn] rğı.'nın önPri5i

ü:eliıa, görükPn, mevcut _1stasyon iııar ]rantndaki Pianrnd.a 300ğ YEsiL m2'ii.k AL.A!i aianda {Fe].k) _{cOK o].a:.ak ı{ATLI} oToPARX yaPlmına karar vprdi.

* _A5k1!,a Çlkarl len imaı. Flan ^deği-q iii] iğine lg civa:.lnda yurttaş itir.az Ptti. !t!ıa.ların _rpdd! iJİErine, 4 yurttas,

Anayasa 56 BelPdiyesi aleyhinfie Ve _ğEVre Ranunu _ı:m!.r 3-3ü _2. ıdarP maİidPl€İi üahkPmesınde uyarrnca 9/4iıg9? _Karsl]raka

sünü iınar _{gün VP} ile alanda makaın]arıncİa bulunan sonra5ında plan dpğisikliğİ t6 görüsmP adet ağacın hpr 3 kP: mahktme yapılmak fiavas ba5kanr VE dosya ı acilıaİ. surEtiylE, an EEledıye Davanın dava tarafından yargıcr konusu acridrğr

(6)

* _?5/5/L99? ak5aml 20. 00 'dP YÜksel tal:Eıur'a ^bağl1 belediye ekipleri ağaçların ^ke5imine siri5ıni5tir. ^yurtta5-

1arın direni5i kar5r5lnda ekiPler geri cekiImi9tir.

26ta/I99? ^günü nahkemP ba5kantna sidilıni5 ^{Ve ağaçlara}

yönelik yakın ve ağır tehdit, gazetplerdP çlkan fotoğraf-

larla biİıikte bir dilE.e eırinde 9unu}mus, şürütınpıin tiurdurulmas 1 talEP edilmiştir. ^{Aynı gün öğiene doğru,}

belediye PkipiEri, ^t:ünir Vali5i Kutlu Akta5'dan cPvik

[i,-JVVet yardırnr almı5 Ve yurtte5ıarın direnisinı ^,er].a

kırmnk suretiyie ^{}6 ağacı} keEmİ.5tir. BöylecP, yurtta5lar

yE5il alan sava5ımı,nıia b,üyük bir umutsuzluğa kaFılmış,

da,,,adaki yakın vp 51cak destek!erini çEkmi5lerdir.

Eu arade dava ksnusu alğnda in5aat faaliyeti baş!amı5tlr.

* ılmir ^{?. İdarP} İrıahkemEs i ^{618/l99? g,ijn Ve} 92l48?<95/

45ü sayiir kararıyla ^kPnt Plan].aınacı biIirkişi].erin

aaPoruna dayanarak, yürütmenin durdu:,ulması kararı ^vermi5- tir. ^{Kar3T. 12/Bl92} gijnÜ riaval ı. Ka:,şlyaka EplpdiyEsinP ^ve nüdahit B.sehir Belediyesine tpbliğ edilıniştir.

ke5ilebileceği, yürütınenin durdurulmas1 isteınlnin savunma

gplmeden incelenmesinin önem taşrdrğı husuşları, iı.etilmi5- tir. ^Mahkeme, |/5/Ig92 ^günlü ara kararı.yla, ^{dava konusu} alanda bilirki5i marifetiylE keşif yapıldıktan Eonra

yürütmenin durdurulma=ı hususunda karar verilmeşi ^yolunda ara karar vermişt ir.

* B.5ehir Ba5kanr Yükset Aakmur, ^tÜm kentte yayınladrğı rpklaın ve afişlerle ^{!a/a/|997 günü} dava konusu alanda tPmeı

atacağını iıan etmi5tit. ^ı?/5/L992 qünü Yük5e1 oakmur'a

iadeli taahhütIü mektupla ba5vurularak dava konusu alandaki öğaclara zarar ^vermpmes i ^vp mahkemenin tayin ettiği

bilirki5i incElEmesi 5ülPcini ^beklemeşi rica edilmi5tir.

* _{ıiğİ9 i]rakr Bel} edi_-rEg i bu defa ^?a l2l |şr? ^{gün VE l43} no lu bPıPdiye mec]i5i kararlşla kom5u DDY ar5a-<ınln dava konusu ajana ilavpsin= keaar vermi5tir. E.sehir beiediyesi

oP |o/8!|sg2 ^gijn Ve ifi sayılı kararl},la inş5atı ^yiir,üten belediye 5irketi İ:mir ^lmar tid.5iİketi'ne in5aat ^:,uhEatı vermiş ve bu ypni idari i5lemıEri ^{bahane pderek in5aate}

devam etm!5tir. ^Eunun ü;erine, ¹⁴³ no lu yeni ima:, Plan deği5ıkliği ile ^İ.n5aat ruhsatrnın iptaIi ^amaclyla ı"mir

2. ıddre fiahktınEsi'nde ^(94,/366} bPIediyeıer aleyhindp ikinci bir ^{dava açı. 1m!.5tlr. 1nşaöt tüm} hı:!yla 5üİmektedir.

ızmir ^2. ıdare Mahkemesi, evvelcp ^{bu konuda} kpndi kaıarı

dava dilEkceEine pkli ^o1ma5ıne karsın yine davaiı

idörPden 5avunna i5terni5 ve ^?3/b/93 sün 93/t ⁽ 95./45 no lu kararıyIa ^yürütmPyi durdurmustur.

.:---.-7,!-

alanda inşai faaliyPtler durduru lmu5tur. HPr iki ^davada,

nahkPme P5a5 hakkında iptal kararı VPrmi5 Ve B.sPhir

Belediyesinin temyizi üzPrine dosyalaF Danı5tay 6.Daireye

intikal etmiştir. Dnıştay 6.Dairesi |2l?/L99|Sun Ve E.93 no

lu kararıyla, davacı yurtta5lardan birisinin bitirki5ilerin calı5tığı , Eytüı. ünivers ite'5 inde görevli oiduğu ve bu

npdEnlp ypniden bilirkişi inceleme5i yapılma5ı gerekçesiyIe yErel mahkPmenin iptal kararlarını bolmu5tur. Danıştay 6.

Dairesinin bo:ma kararından yarörlanan yeni ba5kan Eurhan

ö:fatura tüm uyarılara kar5ın in5aata ^yPniden ba5laınıştır.

ı{ahkPme, bu defa 1Tü'den bilirki5i tayin etmi5,ancöı:

ypni _{incEleme vp} yürütmpnın durduruiması. kararı el lnma5ı

süFEci l yıl gecikmiştir. BU arada in5aat :enin kata

ula5mı5tlr. ı:mir ^2. ıdare ı,ıahkPnPg i hpr iki davada yPni raporun E=ki raporu teyidi ü?Erine iptal kararı veırıi5tir.

(Eu P.ararlar sonrğdan Ea!,üı5tay iaraf ından onaylanm1:-tlr}

+ _{İ(ars ı} yaka E=ledlye5i mecl15i karerlara kışmen uyarak

Kğtlı otoparkln zemin altlnda yapıImastna, _:Pırıin üstünün

yesi1 dlan olarak kullaİrlnasııa karar \rPrBtştir.

ırm].r B.sphır EPiPdıye Ea5kanr, ?9/Erl996 ^qi]]İlü imar plan

tadildtı i5lPmiyiE otoPörkln ;pmin ü=tünde yaFılmasina karar vPrıfirş Ve :rani bir ıdaİ,i i5leın bahane9iyle in5aata

dEvam etııj.5tir. ^{Eunun ,ij:erınp} !:rnır 1. ldare İ,iahkemes ı ^,ndP (ti./862} EPledİye Ea5kaİrnln ^an], 1an i=,ieminin ıptalı iÇin

dava açı lmı5tır. nıahktıne, evvelce mevc,Jt iki adPt nahkerüe

karğrına ıJE 3030 sayllı ]r,asdfliİl aÇlk hükmünP VP in5aatın

büyük bir hl=ıa ^dPvamlna kar5ln, norma! savunma a].ma

işlemine siri5miş, Ig/!.lL99? sünü yürütmPnin durdurulması

kararı alnr5tır. Eu arada geten 4 ay lcinde flavalı

Belediye her ay bir kat Çrkmı5, inşaai 4.kata ulaşmr5tır,

Eu kararın tebiiğinoen bu yana yakle5ili 1i]§ gün gEÇıni5

VE karar uygulanmamı5ttr. Be].edıye ba5kan]aal Eurhan

ğ:İatura Ve Xemal 8aysak, mahiiPme kararlarına kar5ıİ ^insaata

devam edEceklErini aÇrı(ca beyan etrni5}Erdir. Burhar]

ğ=fatura, halka dağ]ttlğ1 bilidirilerie, yurtia5larI,

davacı lar'ı F:'otesto ⁱ cin rnahkpınPye fal.:5./telgrrf ^göndPimeye d3vet etmi5tiı. i:mi.r vaii5i Kutlu Akta5'a, kararın

uygulanmas1 ve sorusturma acllma51 için 20 civarı.nda beşVuru

yapllmı5, hiÇ biİ ^5onuç allnanİam].9tlr. !zmj.r rralitiği,

sürekl i clarak 6:fatu:,a'yı. kol,:Jmuştur. ıznir Earosu ve ¹⁴

e5lek odasın].n o?fatura hakklnda yaPtlkları 5uç duyurula-

{8)

rından hic bir sonuç çrkmamı5tır. ın5aatın mahkeme

kararlarına karşrn devaın etmpsi olgusu kar5ıyaka sulh ve

A5liyP xukuk mahkerneıeri Vp bilirki5ileri tarafrndan iki

kez teşbit edilmi5tir. İci5leri Bakdnlığı, tumhurba5kanl ı ğı vp 24 İzmir ^İlı i l ^l etvek i l i np yapılan 5ikayptlerden ^{de sonuç} çıkmaml5tır. 5U anda in5aat dPvam etmEktPdir.

a) HğkimlPr Ve savcılar ^{YüksPk l(urulu ıİİutlaka} ö?erkleş-

tirilmelidir. AdalPt Bakanr Ve nıü5teşar Kulul'dan çıkarıı- mallriır. Anayös.ı değişikiiği gerekmektedir. Hakim].Pr VP

savcılar ^Yijksek Xurulu'nun gekretaryası _hağım5ıE olmalıdır.

kurul kararlarına karşı idari ^{yargı yolu} eçılmaiidir.

b} YprPl idare mahkpmeleri, dava açına ehliyetinde Danı5iayın hak arama hürriyetini geni5leten ^yorurnunu

bPnimsPmPli Ve cioğa koruma davelalında oevrE ^Kanunu 3 VP

30.maddeleriİi dikkate alııalıcirrlar. İıErnEkler, _=pndikalar

VP 5iyasi PartilPr gibi ^tüze1 ki5ilerin tü:ükıerinde cevre ^korumaya iIişkin ^{madd.e oıınesa} biIe ^{dava a?ma}

ehl iypileri ^{kabul adi impl} idir.

d) İ,lahkeme kararla:,ının uyguianmadrğı biı, ülkPnin hu}iuk

dgvleti olarak kabui edilemi]rPceği ve bu suçu i5ıP},en

politikacı Vp yönpticilprj.n hukuk d,-r5manı olduklaı,ı, ^yo],dnda süÇIü ^VP nitelikli kaınpanyalar düEenlPnmelidir. Yargıtay,

Hukuk Faküiieleri ^VP Earolar tarafından ortaklaşa bir ^eylem Planl ha:lrıanmall Ve en kısa ^{:amancİd yürüriüğe} konu]ünalı-

dır. ^{ını.rHı( Ve} Fıilletveki li tiokunulmazlığına altprnatif

Anayğse VE ya5d değişiklikieri ^{bu kamPanya} çertPvesındP

kaınuoyuna sunulmal ıdır.

5) soNuc VE §NER İLER

c) ^yerpı mahkemelerin yürijimenin durdurulma5ı isteınlErinp

kar5 1 geneı yaklaş].mlarr _doğa koruma davaları.nda kesinlikle değişmelidir. ıdarenin 5ğVunma5ı beklenmeden Ve bilirkişi

incelemesi ydplımadan _hen:pn iiii incelemPde yürütmPnin durdu- rulma5ı ka.arı verilmEj,r. ve memur ei.iy].e tebliğ ^edi lıne!idir.

Bu bakimdan idari yargıcların dağa koruma mev:uatı hakitında

senis bir bılsi birikiminp sahip o1niğları için her türlü siri5imdP bulunulmalıdlr. YarglAlar, Çevre ^korumö top}antı-

larlnö dav9t Edilmeli, doğa ıü.orıJmaya iIi5kin ^yayrnlar

kendi IertnE sunuima l ıdıı,.

e) Doğa koruma ddvaıarında. davacı duyarlI yurttaşlar _ve 5iviı toplum örsütlPrinden dava acma harcl, ^po5ta masrafı,

ve bilirkişi _ücrpti alınmaması yolunda bir ^yasa dpğişikliği tasarışı hazırlanınaladır. Yerpl ıııahkemelpr ve Danı5tay, bu yasa değişikliği yapılııa5a bile , bilirkişi ücretlerinin davalı idarelerdpn alınmasına karar vermelidirler.

f) idari ^yargılama sürecinin hlzlandrrı Iması icin ^yaşal değişikliklere larının dosyaları ^gerek _çok yoktur. iyi takip etmeıeri, davaır idari yargıçlar _ve sekreterya- idarelerp kısa şüre vprmpleri, kararlarrn ^yau ılımı ve tebliğindp

süratl i o1maları ^ypterl idir.

Av ^. Noyan :kan, ?ğ./5,/ l99 ?, ı:mi r.

Ek: örnek riavalara iiişkin ^ma kemP kararlarr.