Hükümet, vatandaşa “katılım payı” ve “harç” adıyla yeni yükümlülükler getiren Belediye Gelirleri Kanunu tasarısını bu hafta Meclis’e getiriyor. Buna göre altyapı hizmeti alan hem “katılım payı” ödeyecek hem de hizmetin getirildiği yerdeki binası için daha fazla emlak vergisi verecek...
AKP hakkındaki kapatma davasının ardından yerel seçimlerin öne çekilip çekilmeyeceği tartışma konusu olurken, hükümet, başta büyükşehirler olmak üzere, belediyelerin gelirlerini yüzde 30 artırmaya yönelik, kamuoyunda “Deli Dumrul yasası” olarak bilinen düzenlemenin yasalaşması için start verdi.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu, büyükşehirlerde yaşayanlar için mevcut vergileri katmerlendirirken, vatandaşa
‘katılım payı’ ve ‘harç’ adıyla yeni yükümlülükler getiren İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Kanunu tasarısını bu haftaki gündemine aldı.
2006’da TBMM’ye sunulan ancak yarattığı büyük infial nedeniyle “kadük” bırakılan tasarı, bu dönem hükümet tarafından yenilenerek yeniden TBMM’ye sunulmuştu. Plan Bütçe Komisyonu’nca alt komisyona gönderilmesi beklenen düzenleme şöyle:
* Vergiyi belediye alacak: Belediyeler, emlak, ilan-reklam, eğlence, elektrik ve gaz tüketimi, konaklama ve çevre temizlik olmak üzere 6 ayrı konuda vatandaştan doğrudan vergi almaya yetkili kılınacak.
* Katılım payları: Vatandaşa asıl darbeyi, “katılım payı” ve “harç” adı altında getirilen yükümlülükler vuracak.
Belediyeler hizmetleri karşılığında vatandaştan, geçici kullanım harcı, inşaat harcı, yapı kullanma izni ve cins değişikliği harcı ile işyeri açma izni harcı adı altında 4 çeşit harç ve çeşitli katılım payları alacak.
* Emlak vergisi: Ayrı yasa ile düzenlenen emlak vergisi, bina, arsa ve arazi vergilerini kapsayacak şekilde bu yasa kapsamına alındı. Arsa vergisi oranı binde 5, arazi vergisi oranı binde 2, bina vergisi oranı ise konutlar için binde 1,5 diğer binalar için de binde 3 olarak düzenlendi. Büyükşehir Belediyesi Kanununu’nun uygulandığı yerlerde oran yüzde 100 artırımlı olarak uygulanacak. Bakanlar Kurulu vergi oranlarını iki katına kadar artırmada yetkili olacak.
* Nasıl belirlenecek?: Arsa, arazi ve binaların vergi değeri, Vergi Usul Kanunu’nun asgari ölçüde birim değer
tepsitine ilişkin hükümlerine göre, takdir komisyonları tarafından, arsalar için bulunduğu yerin özelliklerine göre (köy, mahalle, ticari alan, turistik bölge olması gibi), araziler için toprağın özelliklerine (sulu, kıraç) olmasına göre binalar için de Maliye Bakanlığı ve Bayındırlık İskan Bakanlığı tarafından ortak tespit ve ilan edilen bina metrakere inşaat birim maaliyetlerine göre hesaplanacak.
Vatandaş evinin önüne park ettiği aracına ücret ödeyecek
* Daha önce işgal harcı adı altında alınan harç “Geçici kullanım harcı” olarak yeniden düzenlendi. Belediye
meclislerince belirlenecek yerlere taşıt park eden, geçici kullanım harcı ödeyecek. Buna göre, belediye meclisi kararı ile ücrete bağlanmış ise, vatandaş evinin önüne park ettiği aracı için de geçici kullanım harcı ödeyecek. Geçici kullanım harcı saat başına 2 YTL olacak. Günlük kullanım harcı ise 7 YTL olacak. Park süresinin 3 saati aşması halinde günlük kullanım harcı ödenecek.
* Durak taksilerine yıllık harç: Taksi duraklarındaki taksicilerden araç başına yıllık 30 YTL geçici kullanım harcı alınacak.
* Şehit ailelerine vergi muafiyeti: Şehitlerin dul ve yetimleri ile gaziler de, Türkiye sınırları içinde sahip oldukları brüt 150 metrekareyi geçmeyen konutları için emlak vergisi ödemeyecekler.
* Doğalgaz vergisi: Sadece elektrik ve hava gazı için alınan “Elektrik ve Gaz Tüketim Vergisi” kapsamına, doğalgaz ve likit petrol gazı da alınacak. İmalat ve üretim tesisleri sahipleri yüzde 1 oranında vergi öderken, konut ve işyerleri ise yüzde 5 oranında vergi ödeyecek.
* İnşaat harcı: İlaveler dahil her türlü inşaat, inşaat harcına tabii olacak. Konutların kullanış tarzının değiştirilmesi
halinde de bu değişiklikler tadilat sayılarak ek harç alınacak. Ayrıca yeraltı ve yer üstü döşenecek boru ve kabloların her bir metrekaresi başına 2 YTL harç ücreti alınacak.
Tek konutu olan emekliler artık emlak vergisi ödeyecek
Tasarı ile Bakanlar Kurulu’nun tek meskeni olan emekliler ile şehitlerin dul ve yetimlerine ve gazilere ait konutların vergi oranlarını sıfıra kadar indirme yetkisi kaldırıldı. Bakanlar Kurulu bu yetkisine dayanarak tek konutu bulunan emeklileri emlak vergisinden muaf tutmuştu. Tasarı ile emlak vergisi muafiyetinde “hiçbir geliri olmama” şartı öngörüldüğünden, bundan böyle emekliler tek konuta sahip olsalar dahi bunun için emlak vergisi ödemek zorunda kalacaklar.
* Emeklilere uygulanan muafiyet kaldırılırken, 18 yaşından büyük olmak şartıyla “hiçbir geliri olmayanlara” sahibi oldukları tek konut için muafiyet uygulanacak.
İki cepheli konutlar yandı!
* Belediyeler, kanalizasyon ve su tesisleri kurarsa ya da kapasitelerini artırırsa, yol yaparsa veya yolu genişletirse, raylı sistem veya metro yaparsa vatandaştan katılım payı adı altında para alacak. İki cepheli olan konut veya işyerlerine yol yapımı veya genişletilmesinde ana cephe için tam, diğer cephe için yarım katılım payı uygulanacak.
Harcamalara katılım payı emlak vergisine göre tespit edilen bina vergi değerinin yüzde 2’sini arsa ve arazi değerinin de yüzde 4’ünü geçemeyecek.
* Konaklama vergisi: İlk kez getiriliyor. Otel, motel, tatil köyü, pansiyon gibi tesislerde kalanlar, günlük konaklama ücretinin yüzde 3’ü oranında “konaklama vergisi” ödeyecek. Bu oranı sıfıra kadar indirmeye ve kanuni haddine kadar çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
* İlan reklam vergisi: Yürürlükteki yasadan farklı olarak uçak, helikopter, balon, zeplin ve benzeri araçlar kullanılarak yapılan reklamlar da vergi kapsamına alındı.
* Turizmde vergi muafiyetine tırpan: Turizmi Tevşik Kanunu çerçevesinde turizm işletme belgesi almış binalar, eskiden işletme belgesi aldıkları tarihten itibaren 5 yıl süreyle bina vergisinden muaf tutulurken, tasarı bu muafiyet tırpanlandı ve muafiyet oranının 5 yıl boyunca yüzde 50 oranında uygulanması hükme bağlandı.
Kahvehaneler ve kafeler eğlence vergisi ödeyecek
* Bilet, jeton, marka ve manyetik kartla girilen, hipodrom, sinema, konser salonları, lunaparklar, sirk gösterileri, araba yarışları, spor müsabakaları, bar, pavyon, gazino, gece klubü, taverna, diskotek, kabareler, internet salonları, her türlü makine ile oyun oynanan yerler, kahvehane, kıraathane ve kafeler eğlence vergisine tabi olacak. Köy kahveleri, kıraathaneleri ise vergiden muaf tutulacak. Vergi bedeli, bilet, jeton, marka ve manyetik kartla girilen yerlerde giriş bedelinin yüzde 10 olarak uygulanacak. Bar, pavyon, gazino, gece klubü, taverna, diskotek ve kaberelere gibi eğlence yerlerinden günlük 80 YTL, internet kafe ve her türlü makine ile oyun oynanan yerlerden günlük 5 YTL, kahvehane, kıraathane ve kafe gibi eğlence yerlerinden de günlük 4 YTL eğlence vergisi alınacak.
12/05/2008 vatan
