• Sonuç bulunamadı

EK: Bakım Hizmetlerine İlişkin Mevzuat 1. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "EK: Bakım Hizmetlerine İlişkin Mevzuat 1. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI"

Copied!
22
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

EK: Bakım Hizmetlerine İlişkin Mevzuat 1. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

Anayasamızın 41. maddesinde; Devletin, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alacağı, teşkilatı kuracağı; her çocuğun, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahip olduğu, Devletin, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alacağı,

61. maddesinde Devletin, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alacağı bu amaçla gerekli teşkilat ve tesisleri kuracağı veya kurduracağı hüküm altına alınmıştır.

2. ENGELLİLERİN HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞME

03.12.2008 tarih ve 5825 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan, 27.05.2009 tarih ve 2009/15137 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla onaylanan Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Genel Yükümlülükler başlıklı 4. maddesine göre Taraf Devletler; engellilerin özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere evrensel olarak tasarlanmış ve mümkün olduğunca az değişikliği ve düşük maliyeti gerektiren ürünler, hizmetler, ekipman ve tesislerin araştırılması, geliştirilmesi, temini ve kullanılabilirliğini sağlamayı veya desteklemeyi; maliyeti karşılanabilir teknolojilere öncelik vererek bilgi ve iletişim teknolojileri, hareket kolaylaştırıcı araçlar, yardımcı teknolojiler gibi engellilere yönelik yeni teknolojilerin araştırılması, geliştirilmesi, temini ve kullanılabilirliğini sağlamayı veya desteklemeyi; engellilere yeni teknolojiler dahil hareket kolaylaştırıcı araçlara, yardımcı teknolojilere ve bunların beraberindeki diğer yardımcı ve destekleyici hizmetler ile tesislere ilişkin erişim bilgilerinin sağlanmasını taahhüt etmektedir.

Sözleşmenin Erişebilirlik başlıklı 9. maddesine göre Taraf Devletler; kamuya açık veya kamu hizmetine sunulan tüm bina, tesis ve hizmetlere engellilerin erişiminin sağlanması için, Braille alfabesi ve anlaşılması kolay nitelik taşıyan işaretlemeler, rehberler, okuyucular ve profesyonel işaret dili tercümanları dahil çeşitli canlı yardımların ve araçların sağlanması dahil uygun tedbirleri alacaktır.

Sömürü, Şiddet veya İstismara Maruz Kalmama başlıklı 16. maddesine göre Taraf

Devletler; engellilerin bakımını sağlayanlara, cinsiyetlerine ve yaşlarına uygun yardım ve

(2)

edileceğine ve bildirileceğine dair bilgi ve eğitim vererek sömürünün, şiddetin ve istismarın her biçimini önleyici uygun tüm tedbirleri alacaktır. Koruma hizmetlerinin yaş, cinsiyet ve engellilik konularına duyarlı olmalarını sağlayacaktır. Taraf Devletler; koruyucu hizmetlerin sunulması sırasında meydana gelenler de dahil olmak üzere sömürünün, şiddetin veya istismarın herhangi bir biçiminin mağduru olan engellilerin fiziksel, zihinsel ve psikolojik olarak tedavisi, rehabilitasyonu ve sosyal açıdan yeniden bütünleşmesini sağlayıcı uygun tüm tedbirleri alacaktır. Sözkonusu iyileşme ve yeniden bütünleşme, kişinin sağlığına, öz saygısına, onuruna, özerkliğine kavuşmasını sağlar ve yaş ve cinsiyetiyle bağlantılı özel ihtiyaçlarını dikkate alır.

Kişisel Hareketlilik başlıklı 20. maddesine gore Taraf Devletler; engellilerin olanaklar çerçevesinde azami ölçüde bağımsız hareket edebilmesini sağlamak için hareketi kolaylaştırıcı kaliteli araç ve gerece, yardımcı teknolojilere, yardım sunan insanlara ve araçlara karşılanabilir bir maliyetle erişiminin kolaylaştırılması; engellilere ve engelli kişilerle çalışan uzman personele engellilerin hareket becerilerinin geliştirilmesi konusunda eğitim verilmesi için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.

Hane ve Aile Hayatına Saygı başlıklı 23. maddesine göre Taraf Devletler; engelli çocuğun çekirdek ailesinin çocuğa bakamaması durumunda, çocuğa geniş anlamda aile üyeleri, bunun mümkün olmadığı takdirde aile ortamını sağlayacak bir sosyal çevrede alternatif bakım sağlanması için her türlü çabayı göstermeyi taahhüt eder.

Eğitim başlıklı 24.madde...

Sağlık başlıklı 25. maddesine göre Taraf Devletler; engellilerin özellikle

engellilikleri nedeniyle gereksinim duyduğu sağlık hizmetlerini sağlar, bu sağlık

hizmetlerinin erken tanı ve mümkünse müdahaleyi, çocuklar ve yaşlılar dahil olmak üzere,

engelliliğin azaltılmasını ya da artmasını önlemeyi hedefleyen hizmetleri kapsamalıdır. Taraf

Devletler, Sağlık profesyonellerinin engellilere sunduğu tıbbi bakımın diğer bireylere

sundukları bakımla aynı kalitede olmasını ve bu bakımın hastaların bağımsız ve aydınlatılmış

onaylarına dayanmasını sağlamak amacıyla diğer tedbirlerin yanısıra eğitim vererek, kamu

kurumları ile özel kurumlar tarafından sunulan sağlık bakımının etik standartlarını

yayımlayarak engellilerin insan hakları, onuru, özerkliği ve ihtiyaçları hakkında bilinç

yaratır, engelliliğe dayalı olarak sağlık bakımı veya hizmetlerinin sunulmamasını önlemek

üzere gerekli tedbirleri alır.

(3)

Habilitasyon ve Rehabilitasyon başlıklı 26. maddesine göre Taraf Devletler;

engellilerin azami bağımsızlığını, tam fiziksel, zihinsel, sosyal ve mesleki becerilerini elde etmelerini ve yaşamın her alanına tam katılımlarını sağlamak için akran desteği dahil uygun tedbirleri etkin bir şekilde alır. Bu bakımdan Taraf Devletler özellikle sağlık, istihdam, eğitim ve sosyal hizmetler alanlarında kapsamlı habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetlerini sunar, mevcut hizmetleri güçlendirir ve genişletir.

Yeterli Yaşam Standardı ve Sosyal Korunma başlıklı 28. maddesine göre Taraf Devletler; engellilerin yiyecek, giysi ve barınma dahil kendileri ve aileleri için yeterli yaşam standardı hakkını ve yaşam koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesi hakkını, engelliliğe dayalı ayrımcılığa uğramadan tanır. Taraf Devletler, özellikle engelli kadın ve kızlar ve engelli yaşlılar dahil olmak üzere, engellilerin sosyal koruma programlarına ve yoksulluk azaltıcı programlara erişimini sağlar, yoksulluk koşullarında yaşayan engellilerin ve ailelerinin uygun eğitim, danışmanlık, mali yardım ve süreli bakım dahil engelliliğe ilişkin harcamalarında devlet yardımına erişimini sağlamak için için gerekli adımları atar.

3. 2828 SAYILI SOSYAL HİZMETLER KANUNU

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü (SHÇEK) 24.05.1983 tarih ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile Mayıs 1983 tarihinden itibaren özürlü bireylerin kurum bakımından sorumlu kılınmıştır. Bu sorumluluk çerçevesinde SHÇEK; gündüzlü ve yatılı bakım kuruluşları aracılığı ile bakıma muhtaç özürlü bireylere bakım ve rehabilitasyon hizmeti sunmaktadır. 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 08 Haziran 2011 tarihinden itibaren bu görev ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na devredilmiştir.

2828 sayılı Kanunun 3. maddesine 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile “bakıma muhtaç özürlü” tanımı eklenmiş ve “özürlülük sınıflandırmasına göre resmî sağlık kurulu raporu ile ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Yine aynı Kanun ile 2828 sayılı Kanuna eklenen Ek 7. madde, 01.02.2007 tarih ve 5579 sayılı Kanun ile 04.07.2012 tarih ve 6353 sayılı Kanunlarla değiştirilmiş olup bu madde

“Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle;

(4)

ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgarî ücret tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlülere, resmî veya özel bakım merkezlerinde ya da ikametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi sağlanır.

Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetlerinin kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin izin, çalışma, denetim, ücretlendirme ile bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere ilişkin usûl ve esaslar; Kurumun koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı, iki aylık net asgarî ücretten fazla olamaz.

Bakıma muhtaç özürlülerden Kurumca ve diğer resmî kurumlarca bakılanlar dışında kalanlara ilişkin bakım ücreti, bu amaçla Kurum bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.

Bakıma muhtaç özürlülere, ücretleri Kurum bütçesinden karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tâbi olmaksızın temin edilir.

Bakıma muhtaç özürlü ve özürlüye evde ikametgâhında bakım hizmeti veren kişi;

özürlü bireye düşen gelirin birinci fıkrada belirtilen gelir ölçütünü aşması halinde, en geç üç ay içinde söz konusu gelir değişikliğini il müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Gelir değişikliğinin bu tarihten sonra bildirilmesi ya da il müdürlüğünce bu durumun resen tespit edilmesi halinde bakım hizmeti verilmesi dolayısıyla yapılan ödemeler durdurulur ve söz konusu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren, yasal faizi ile birlikte, bakım hizmetini veren kişiden genel hükümlere göre takip ve tahsil edilir.” hükmünü içermektedir.

4. 5378 SAYILI ÖZÜRLÜLER VE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN

01.07.2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanun’un Tanımlar başlıklı 3. maddesinde bakıma

muhtaç özürlü “özürlülük sınıflandırmasına göre resmi sağlık kurulu raporu ile ağır özürlü

olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde

yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam

ettiremeyecek derecede düşkün olan kişiler” olarak tanımlanmıştır.

(5)

Kanunun “Bakım” başlıklı 6. maddesinde; özürlü kişilerin yaşamlarını öncelikle bulundukları ortamda sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmesi, toplum içinde kendi kendilerini idare edebilecek ve üretken hâle gelebilecek şekilde bakım ve rehabilitasyonlarının yapılması, bunlardan ihtiyacı olanların geçici veya sürekli bakım altına alınması veya bunlara evde bakım hizmeti sunulmasının esas olduğu,

“Ruhsatlandırma” başlıklı 7. maddesinde; özürlülere yönelik bakım hizmetlerini, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünden ruhsat alan gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarının verebileceği,

“Hizmet sunumu” başlıklı 8. maddesinde; bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının da dikkate alınacağı, bakım hizmetlerinin standardizasyonu, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü koordinasyonunda çalışmalar yürütüleceği ve bakım hizmetleri ile bakımın nitelikli temininin sağlanacağı,

“Bakım çeşitleri” başlıklı 9. maddesinde; bakım hizmetlerinin, evde bakım veya kurum bakımı modelleriyle sunulabileceği, öncelikle kişinin sosyal ve fiziksel çevresinden ayrılmaksızın hizmetin sunulmasının esas alınacağı hükme bağlanmıştır.

Ayrıca Kanunun 3. maddesinde rehabilitasyon; doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle oluşan özrü ortadan kaldırmak veya özürlülüğün etkilerini mümkün olan en az düzeye indirmek, özürlüye yeniden fiziksel, zihinsel, psikolojik, ruhsal, sosyal, meslekî ve ekonomik yararlılık alanlarında başarabileceği en üst düzeyde yetenekler kazandırarak;

evinde, işinde ve sosyal yaşamında kendine ve topluma yeterli olabilmesi ve özürlünün toplum ile bütünleşmesi, ayrımcılığa karşı tüm tedbirlerin alınması amacıyla verilen koruyucu, tıbbî, meslekî, eğitsel, rekreasyonal ve psiko-sosyal hizmetler bütünü olarak tanımlanmış ve rehabilitasyon hizmetine ilişkin esaslar 10. maddede düzenlenmiştir.

Kanunun 17. ve 18. maddeleri ile Özel Öğretim Kanununa eklenen geçici maddede Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümleri gereği izin almış olan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin 31.12.2007 tarihine kadar Millî Eğitim Bakanlığına devri öngörülmüştür.

Kanunun değişik Geçici 2. maddesinde ise kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut

resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve

benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve

(6)

umuma açık hizmet veren her türlü yapıların 2005 yılından itibaren sekiz yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirileceği hükme bağlanmıştır.

5. 633 SAYILI AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

03.06.2011 tarihli ve 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesinin (g) bendinde; korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, kadın, özürlü ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek, bu hizmetler için gündüzlü ve yatılı sosyal hizmet kuruluşları kurmak ve işletmek Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın görevleri arasında sayılmış ve bu görevi yürüten Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı kuruluşlar Bakanlığa devredilmiştir.

Kanun Hükmünde Kararnameyle Bakanlığın hizmet birimleri oluşturulmuş ve 10.

maddesinin (g) bendinde “Yaşlıların ve bakıma muhtaç özürlülerin, yaşamlarını evlerinden ve sosyal çevrelerinden ayrılmadan sürdürebilecekleri sosyal desteklerin verilmesi için gerekli mekanizmaları kurmak, var olanları standardize etmek, uygulamaları takip etmek ve denetlemek” görevi, Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün (ÖYH) görevleri arasında düzenlenmiştir.

Anılan Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü teşkilatında yer alan Özürlü Bakım Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Bakanlığın Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde Bakım Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’na bağlı Özürlü Bakım Hizmetleri Birimi olarak örgütlenmiştir.

6. SAĞLIK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURULUŞLARININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

Kanun Hükmünde Kararnamenin Tarihi: 11/10/2011, No: 663 Yetki Kanununun Tarihi: 6/4/2011, No : 6223

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 2/11/2011, No: 28103 Mükerrer Görevler

MADDE 2- (1) Bakanlığın görevi; herkesin bedenî, zihnî ve sosyal bakımdan tam bir iyilik hâli içinde hayatını sürdürmesini sağlamaktır.

(2) Bu kapsamda Bakanlık;

a) Halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması ve

önlenmesi,

(7)

b) Teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesi,

c) Uluslararası önemi haiz halk sağlığı risklerinin ülkeye girmesinin önlenmesi, ç) Sağlık eğitimi ve araştırma faaliyetlerinin geliştirilmesi,

d) Sağlık hizmetlerinde kullanılan ilaçlar, özel ürünler, ulusal ve uluslararası kontrole tâbi maddeler, ilaç üretiminde kullanılan etken ve yardımcı maddeler, kozmetikler ve tıbbî cihazların güvenli ve kaliteli bir şekilde piyasada bulunması, halka ulaştırılması ve fiyatlarının belirlenmesi,

e) İnsan gücünde ve maddî kaynaklarda tasarruf sağlamak ve verimi artırmak, sağlık insan gücünün ülke sathında dengeli dağılımını sağlamak ve bütün paydaşlar arasında işbirliğini gerçekleştirmek suretiyle yurt sathında eşit, kaliteli ve verimli hizmet sunumunun sağlanması,

f) Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişiler tarafından açılacak sağlık kuruluşlarının ülke sathında planlanması ve yaygınlaştırılması,

ile ilgili olarak sağlık sistemini yönetir ve politikaları belirler.

(3) Bakanlık bu amaçla;

a) Strateji ve hedefleri belirler, planlama, düzenleme ve koordinasyon yapar.

b) Uluslararası ve sektörler arası işbirliği yapar.

c) Rehberlik, izleme, değerlendirme, teşvik, yönlendirme ve denetleme yapar, müeyyide uygular.

ç) Acil durum ve afet hallerinde sağlık hizmetlerini planlar ve yürütür.

d) Bölgesel farklılıkları gidermeye ve herkesin sağlık hizmetine erişimini sağlamaya yönelik tedbirler alır.

e) İlgili kurum ve kuruluşların insan sağlığını doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen faktörler ve sosyal belirleyicilerle ilgili uygulamalarına ve düzenlemelerine yön verir, bunu teminen gerekli bildirimleri yapar, görüş bildirir ve müeyyide uygular.

f) Görevin ve hizmetin gerektirdiği her türlü tedbiri alır.

(4) İlaç fiyatlarının belirlenmesine ilişkin usûl ve esaslar Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

MADDE 8- (1) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

(8)

a) Her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini planlamak, teknik düzenleme yapmak, standartları belirlemek ve bu hizmetler ile sunucularını sınıflandırmak, bununla ilgili iş ve işlemleri yaptırmak.

b) Organ ve doku nakli, kan ve kan ürünleri, diyaliz, üremeye yardımcı tedavi, evde sağlık, yanık, yoğun bakım gibi özellikli planlama gerektiren sağlık hizmetlerini planlamak ve bu hizmetleri sunan kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak.

c) Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık kurum ve kuruluşlarına izin vermek ve ruhsatlandırmak, bu izin ve ruhsatları gerektiğinde süreli veya süresiz iptal etmek.

ç) Sağlık hizmetlerinin ücret tarifelerini belirlemek veya tasdik etmek.

d) Hasta hakları ile hasta ve çalışan güvenliğine yönelik düzenleme yapmak.

e) Sağlık kurum ve kuruluşlarının mevzuata, Bakanlık politika ve düzenlemelerine uyumunu denetlemek, gerekli yaptırımları uygulamak.

f) Planlama ve standartlar oluşturulması için gerekli komisyonları kurmak.

g) Sağlık kurum ve kuruluşları ile hizmetten faydalananlar arasında doğabilecek ihtilafların çözümüne yönelik usûlleri belirlemek.

ğ) Geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları ile ilgili düzenleme yapmak ve sağlık beyanı ile yapılacak her türlü uygulamalara izin vermek ve denetlemek, düzenleme ve izinlere aykırı faaliyetleri ve tanıtımları durdurmak.

h) (Mülga: 4/7/2012-6354/ 20 md.)

ı) Sağlık hizmetlerinde kalite ve akreditasyon kuralları belirlemek ve uygulamasını sağlamak.

i) Sağlık turizmi uygulamalarının geliştirilmesine yönelik düzenlemeler yapmak, ilgili kurumlarla koordinasyon sağlamak.

j) İlgili mevzuat çerçevesinde kişisel verilerin korunmasına ve veri mahremiyetinin sağlanmasına yönelik düzenleme yapmak.

k) Tıpta uzmanlık eğitimi ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.

l) Sağlık insan gücü planlaması yapmak, sayı ve nitelik olarak ihtiyaca uygun insan gücü yetiştirilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak.

m) Mevcut sağlık insan gücünü, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar düzeyinde

planlamak ve istihdamın bu plan çerçevesinde yürütülmesini denetlemek.

(9)

n) Sağlık meslek mensuplarının uyum, hizmet içi eğitim, sertifikalı eğitim, görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak.

o) İlgili kuruluşlarla işbirliği yaparak sağlık mesleklerinin standartlarını belirlemek, eğitim müfredatlarının kanıta dayalı olarak güncellenmesini ve geliştirilmesini sağlamak, sağlık meslek mensuplarının sertifikasyonu ile ilgili işleri yapmak veya yaptırmak.

ö) Sağlık meslek mensuplarının tescil işlemlerini yapmak, kayıtlarını tutmak, personel hareketlerini takip etmek.

p) Bağlı kuruluşların sağlık hizmetleri sınıfına ait personelinin ihtiyaç planlamasını yapmak.

r) (Mülga: 4/7/2012-6354/ 20 md.)

s) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü

MADDE 10- (1) Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Toplumun ve bireyin sağlığı ile ilgili bilgi, farkındalık ve kontrol yeteneklerini artırmak ve bu konuda sorumluluk almalarını ve karar süreçlerine katılımlarını teşvik etmek.

b) Sağlığı doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen faktörlerin ve sosyal belirleyicilerin iyileştirilmesine yardım edecek düzenlemeler yaparak birey sağlığının korunması ve sağlık düzeyinin yükseltilmesine yönelik davranış değişikliği oluşturmak ve sürdürmek.

c) Sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik bilimsel çalışmalar yapmak veya yaptırmak, eğitim kurumları ve basın yayın organları aracılığı ile toplumu bilgilendirmek, kampanyalar yapmak veya yaptırmak.

ç) Halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması, önlenmesi ve teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin daha verimli kullanılabilmesi için uyarıcı, bilgilendirici ve eğitici mahiyette programlar hazırlamak veya hazırlatmak.

d) Bakanlığın (…)(1) halkla ilişkilerini ve bilgi edinme hizmetlerini yürütmek.

e) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü

MADDE 12- (1) Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

(10)

a) Sağlık politikalarının belirlenmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, ülkenin sağlık düzeyinin yükseltilmesi ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine yönelik ihtiyaç duyulan alanlarda araştırmalar yapmak veya yaptırmak.

b) Araştırma sonuçlarının ulusal veya uluslararası düzeyde yayımlanmasını sağlamak.

c) Yurtiçinde ve yurtdışında üretilen sağlık istatistiklerinin derlenmesi, veri kalitesinin değerlendirilmesi, yayımlanması, ulusal ve uluslararası kurumlarla paylaşılması, uluslararası kurumlar tarafından ülkemiz ile ilgili yayımlanan istatistiklerin izlenmesi ve değerlendirilmesini sağlamak, sağlık istatistikleri ile ilgili konularda koordinasyonu sağlamak.

ç) Sağlık hizmetlerinde çalışan personelin meslekî eğitimi ve gelişimi için eğitim materyallerini hazırlamak, eğitim vermek, seminer, sempozyum, konferans, araştırma ve benzeri etkinlikler düzenlemek.

d) Uluslararası kurum ve kuruluşların sağlık alanındaki gelişmelerle ilgili yayınlarını takip etmek, gerekli görülenleri tercüme ettirerek yayımlamak.

e) Koruyucu, rehabilite edici hizmetler, teşhis ve tedavi metotlarının etkililiği, verimliliği, klinik, etik, sosyal, hukukî, organizasyonel ve ekonomik etkileri konularında değerlendirmeler yapmak veya yaptırmak, kanıta dayalı tıp uygulamaları ve klinik rehberler geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması faaliyetlerini yürütmek.

f) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

MADDE 26- (1) Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, temel sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu kurulmuştur.

(2) Kurumun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek.

b) Birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütmek, bu hususta gerekli düzenlemeleri yapmak.

c) Bulaşıcı, bulaşıcı olmayan, kronik hastalıklar ve kanser ile anne, çocuk, ergen, yaşlı

ve engelli gibi risk gruplarıyla ilgili olarak izleme, sürveyans, inceleme, araştırma,

bağışıklama ve kontrol çalışmaları yapmak, bununla ilgili verilerin toplanmasını sağlamak,

belirlenen hedefler doğrultusunda plan ve programlar hazırlamak, uygulamaya koymak,

denetlenmesini sağlamak, değerlendirmek, gerekli önlemleri almak, bu konuda politika ve

düzenlemelerin oluşturulması için Bakanlığa teklifte bulunmak.

(11)

ç) Yaşam kalitesini yükseltecek alışkanlıkları kazandırarak toplumdaki tüm bireylerin sağlığını geliştirmek; hatalı beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve benzeri zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmek, bu hususları izlemek, araştırmak, veri toplanmasını sağlamak ve değerlendirmek.

d) Birey, toplum ve çevre sağlığını etkileyen ve genel sağlığı ilgilendiren her tür etkeni incelemek, teşhis etmek, değerlendirmek ve kontrol etmek üzere gerekli laboratuvar hizmetlerinin organizasyonunu sağlamak ve ulusal referans laboratuvarı kurmak ve işletmek, içme suları, biyosidal ürünler gibi görev alanına giren konularda tüketici güvenliği ile ilgili tedbirleri almak ve buna yönelik her türlü iş ve işlemi tesis etmek.

e) Sağlık tehditlerine yönelik erken uyarı ve cevap geliştirilmesi amacıyla gerekli organizasyonu sağlamak, halk sağlığını tehdit eden konularda gereken tüm tedbirleri almak ve gerektiğinde müeyyide uygulamak.

f) Biyolojik ürünler ve test materyali ile benzeri ürünlerle ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, bu ürünleri temin etmek veya edilmesini sağlamak, ürettirmek ve gerektiğinde üretmek.

g) Görev ve sorumluluk alanıyla ilgili olarak hizmet standardizasyonunu sağlamak, meslek personelinin yetişmesi için ilgili kurumlarla işbirliğiyle eğitim programları hazırlamak, eğitim ve yayın faaliyetinde bulunmak.

ğ) Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası, kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak.

h) Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek.

ı) Kurum hizmetlerinin gerektirdiği her türlü satın alma, kiralama, bakım ve onarım, arşiv, idarî ve malî hizmetleri yürütmek.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu

MADDE 29- (1) Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, ikinci ve üçüncü

basamak sağlık hizmetlerini vermek üzere hastanelerin, ağız ve diş sağlığı merkezlerinin ve

benzeri sağlık kuruluşlarının açılması, işletilmesi, faaliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi

ve denetlenmesi, bu hastanelerde her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık

hizmetlerinin verilmesini sağlamakla görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Kamu Hastaneleri

Kurumu kurulmuştur.

(12)

a) Kuruma bağlı hastaneleri, ağız ve diş sağlığı merkezlerini ve benzeri sağlık kuruluşlarını kurmak ve işletmek, gerektiğinde bunları birleştirmek, ayırmak, nakletmek veya kapatmak.

b) Kuruma bağlı sağlık kuruluşlarında her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak, faaliyetlerini izlemek ve değerlendirmek, iyi uygulama örneklerini yaygınlaştırmak, düzenleme yapılması ve politika oluşturulması maksadıyla Bakanlığa teklifte bulunmak.

c) Performans değerlendirmesi yapmak, rapor hazırlamak, değerlendirme sistematiği için her türlü alt yapıyı kurmak.

ç) Kendisine bağlı sağlık kuruluşlarında hasta haklarına, hasta ve çalışanların sağlığına ve güvenliğine yönelik iyileştirme çalışmaları yapmak.

d) Görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak, müşterek çalışma yürütmek.

e) Hastane hizmetleriyle ilgili yapılacak çalışmalarda gerekli komisyonları kurmak.

f) Kurum personelinin atama, nakil, özlük, ücret, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek.

g) Kurum hizmetlerinin gerektirdiği her türlü satın alma, kiralama, bakım ve onarım, arşiv, idarî ve malî hizmetleri yürütmek.

7. BAKIM HİZMETLERİ STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2011-2013)

Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından 19–23 Kasım 2007 tarihleri arasında gerçekleştirilen III. Özürlüler Şurası’nın ana teması “Bakım Hizmetleri” olarak belirlenmiştir. Şûrada, Bakım Hizmet Türleri, Eğitici ve Bakım Personelinin Eğitimi, Bakım ve Rehabilite Edici Destek Teknolojileri, Bakım Güvence Sistemleri ve Finansmanı alt temalarında komisyonlar raporlarını hazırlamış ve 79 karar alınmıştır.

III. Özürlüler Şûrası’nın değerlendirilmesi 13 Şubat 2008 tarihinde gerçekleştirilen Özürlüler Yüksek Kurulu’nun da gündemine alınmış ve bakım hizmetlerine yönelik olarak alınan kararların ulusal düzeyde bir eylem planı haline getirilerek uygulanmasına karar verilmiştir.

Bu çerçevede hazırlanan ve 19.01.2011 tarih ve 27820 sayılı Resmi Gazetede

Yüksek Planlama Kurulu’nun 31.12.2010 tarih ve 2010/44 sayılı kararıyla yayınlanan Eylem

Planı, bakım hizmetleri stratejisinin gerekliliği, stratejik öncelikler ve eylem planını

kapsamaktadır.

(13)

Eylem Planında bakım hizmetleri stratejisi; Evde Bakım Hizmetlerinin Geliştirilmesi, Kurumsal Bakım Hizmetleri Hususundaki Eksikliklerin Giderilmesi, Bakım Hizmetlerine Yönelik Eğitim Programlarının Geliştirilmesi, Bakım ve Rehabilite Edici Destek Teknolojilerinin Geliştirilmesi, Bakım Güvence Sistemleri ve Finansmanı Oluşturulmasına Yönelik Çalışmaların Gerçekleştirilmesi başlıklarındaki beş temel stratejik öncelik ekseninde belirlenmiştir.

Eylem planının etkin ve verimli bir şekilde hayata geçirilmesi amacıyla, Strateji ve Eylem Planının uygulanmasından sorumlu kurumların karar almaya yetkili üst düzey temsilcileri ve özürlülerle ilgili konfederasyonların temsilcilerinden “Bakım Hizmetleri Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu” oluşturulmuştur.

8. EVDE BAKIM HİZMETLERİ SUNUMU HAKKINDA YÖNETMELİK

Sağlık Bakanlığı tarafından 10.03.2005 tarih ve 25751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik, özel hukuk tüzel kişilerine veya gerçek kişilere ait olup sadece evde bakım hizmeti sunmak üzere açılan ve faaliyet gösteren müstakil evde bakım merkezi ve bağımsız işyerleri şeklinde veya tıp merkezi, dal merkezi, poliklinik ve özel hastane bünyesinde evde bakım hizmeti sunmak amacıyla açılan evde bakım birimleri ile bu sağlık kuruluşlarının sahip ve işletenlerini, evde bakım hizmeti faaliyetlerini ve personel standartlarını düzenlemektedir.

Yönetmeliğin 4. maddesinde evde bakım hizmeti; “hekimlerin önerileri doğrultusunda hasta kişilere, aileleri ile yaşadıkları ortamda, sağlık ekibi tarafından rehabilitasyon, fizyoterapi, psikolojik tedavi de dahil tıbbi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlık ve bakım ile takip hizmetlerinin sunulması” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelikte, bakıma muhtaçlık durumuna ilişkin bir tanım yapılmamış, ancak 19.

ve 26. maddelerde bakım ihtiyacının hekim raporuyla belirleneceği, hastanın evde bakım hizmetine kabulü açısından zihinsel ya da bedensel engeli ve iletişim rahatsızlığının hiçbir şekilde olumsuz etken olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir.

9. ÖZÜRLÜLÜK ÖLÇÜTÜ, SINIFLANDIRMASI VE ÖZÜRLÜLERE VERİLECEK SAĞLIK KURULU RAPORLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

16.07.2006 tarih ve 26230 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve özürlü sağlık

kurulu raporlarının alınışı, geçerliliği, değerlendirilmesi ve özürlü sağlık kurulu raporu

verebilecek yetkili sağlık kuruluşlarının tespiti ile ilgili usul ve esasları belirlemek;

(14)

sağlık, eğitim, rehabilitasyon gibi alanlarda ortak bir uygulama geliştirmek ve uluslararası sınıflandırma ve ölçütlerin kullanımının yaygınlaştırılmasını sağlamak amacıyla hazırlanan Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı değişik 4. maddesinde ağır özürlü; ““Özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişiler” olarak tanımlanmıştır.

10. BAKIMA MUHTAÇ ÖZÜRLÜ BİREYLERİN TESPİTİ VE BAKIM HİZMETİ ESASLARININ BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

30.07.2006 tarih ve 26244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve bakıma muhtaç özürlülerin bildirimi, tespiti, değerlendirilmesi ile bakım türlerine, bakım hizmetlerine, bakım ücretlerine ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirleyen Yönetmeliğin kapsamı değişik 2. maddede “Bu Yönetmelik, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlüleri, bu özürlülere verilecek bakım hizmetlerini, hizmetlerin ücretlendirilmesini ve ücretlerin ödenmesini kapsar.” olarak belirlenmiştir.

Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı değişik 4. maddesinde bakıma muhtaç özürlü; “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, özürlülük sınıflandırmasına göre ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden; günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olduğu, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olduğu bakım raporu ile tespit edilenler” olarak tanımlanmıştır.

Yine Yönetmeliğin 4. maddesinde akraba; “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında,

üveyler dahil olmak üzere bakıma muhtaç özürlünün; eşi, çocukları ile çocuklarının eşleri,

ana ve babası ile bunların ana ve babası, torunları ile torunlarının eşleri, kardeşleri ile

kardeşlerinin eşleri, kardeşlerinin çocukları ile kardeş çocuklarının eşleri, eşinin ana ve

babası, eşinin kardeşleri, eşinin kardeşlerinin eşleri ile çocukları, amcaları ve amcalarının

eşleri, amca çocukları ile bunların eşleri, halaları ile halalarının eşleri, hala çocukları ile

(15)

bunların eşleri, dayıları ve dayılarının eşleri, dayı çocukları ile bunların eşleri, teyzeleri ve teyzelerinin eşleri, teyze çocukları ile bunların eşlerinden her biri” olarak tanımlanmıştır.

23.10.2007 tarih ve 26679 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle, Yönetmeliğe “Bakmakla Yükümlü Olunan Bireyler” tanımı eklenmiş ve “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, üveyler de dâhil olmak üzere bakıma muhtaç özürlünün kendisi ve kendisi ile birlikte aynı evde yaşayan eşi, çocukları ile ana ve babası, çocuklarının eşleri, evli olmayan torunları, ana ve babasının ana ve babası, evli olmayan kardeşleri, eşinin ana ve babası, eşinin evli olmayan kardeşleri; başka bir adreste bulunsa dahi evli olmayan ve eğitimini devam ettiren çocukları ile aynı durumdaki kardeşleri ve eşinin kardeşleri ile aynı evde yaşamakta iken er veya erbaş olarak askere gitmiş olan babası, çocuğu ve kardeşi;

ayrı adreslerde ikamet etse dahi özürlü üzerinde velayeti devam eden anne ve babası veya kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunamayan özürlü ile aynı evde yaşayan ve bakım hizmeti vermeyi yazılı olarak taahhüt eden akraba, vasi ve bunlarla birlikte aynı evde yaşayan kişiler” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 13. maddesinde, bakıma muhtaç özürlülere verilecek bakım hizmeti karşılığında ödenecek ücret tutarları şu şekilde belirlenmiştir:

“a) Yatılı bakım merkezlerinden, günde yirmidört saat süreyle bakım hizmeti alan bakıma muhtaç özürlüler için iki aylık net asgari ücret tutarında,

b) Gündüzlü bakım merkezlerinden, günde sekiz saat süreyle tam gün hizmet alan bakıma muhtaç özürlüler için bir aylık net asgari ücret tutarında,

c) Gündüzlü bakım merkezlerinden, günde dört saat süreyle yarım gün bakım hizmeti alan bakıma muhtaç özürlüler için bir aylık net asgari ücretin yarısı tutarında,

ç) Gündüzlü veya yatılı bakım merkezlerinde istihdam edilen bakıcı personel tarafından bakıma muhtaç özürlünün ikametgâhında günde üç saat süreyle hizmet alan bakıma muhtaç özürlüler için bakım merkezine bir aylık net asgari ücret tutarında,

d) Akrabaları tarafından günde yirmidört saat süreyle bakılan bakıma muhtaç özürlüler için bir aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılır.”

Yönetmelikte bakıcı personel; “Bakıma muhtaç özürlülere bakım hizmeti

sunabileceğine ilişkin Millî Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikası olan ve bakıma muhtaç

özürlülere kişisel bakım hizmeti sunan kişi” olarak, 23.10.2007 tarih ve 26679 sayılı Resmi

Gazetede yayımlanan değişiklikle “Bakıma muhtaç özürlülere bakım hizmeti sunabileceğine

(16)

ilişkin Millî Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikası veya başarı belgesi olan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelikte ayrıca işleyiş, değerlendirme heyetinin çalışma usul ve esasları, işleyiş, resmi kurum ve kuruluşlara ait bakım merkezlerinde verilen bakım hizmeti ücretinin de SHÇEK tarafından ödenmesi, bakım hizmetinin özürlü bireyin ikametgahının yanında akrabasının ikametgahında verilebilmesi, gündüzlü veya yatılı bakım merkezlerinde istihdam edilen ve bir günde en çok iki bakıma muhtaç özürlüye hizmet vermesi öngörülen bakıcı personelin bir günde en çok üç bakıma muhtaç özürlüye hizmet vermesi ve günde dört saat süreyle verilen hizmetin üç saate indirilmesi, bir günde yalnızca bir kişiye hizmet vermesi öngörülen akrabanın bir özürlüye veya bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımındaki aynı evde yaşayan iki özürlüye hizmet vermesi, tespit edilen gelir ölçütüne göre çeşitli hükümler eklenmesi, ödemelerin usulü gibi değişiklikler yapılmıştır.

Yönetmeliğe 16.03.2009 tarih ve 27171 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle eklenen madde ile “Bakıma muhtaç özürlüler için özel birim oluşturmaları, 30/7/2006 tarihli ve 26244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği kapsamında istenen şartları yerine getirmeleri ve özel bakım merkezi açılış izni almaları kaydıyla, 7/8/2008 tarihli ve 26960 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği kapsamında açılan ve faaliyet gösteren kuruluşlar bedensel özrü veya yaşlılığa bağlı hastalığı nedenleriyle bakıma muhtaç özürlü olanlara da bakım hizmeti verebileceği” hüküm altına alınmıştır.

11. BAKIMA MUHTAÇ ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK RESMİ KURUMLAR VE KURULUŞLAR BAKIM MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ

30.07.2006 tarih ve 26244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik, resmî kurum ve kuruluşların bünyesinde açılacak bakıma muhtaç özürlülere yönelik bakım merkezlerinin açılış izni, çalışma şartları, personel standardı, denetlenmeleri ile ücret tespiti ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.

Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4. maddesinde bakıma muhtaç özürlü; “Özürlülük

sınıflandırmasına göre ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış,

tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının

yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişi” olarak

tanımlanmış ancak 21.10.2010 tarih ve 27736 sayılı Resmi Gazetede 38. maddede yapılan

(17)

değişiklikle, “Bakıma muhtaç özürlülerden, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olanların bakım ücretinin Genel Müdürlükçe karşılanacağı” belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 14. maddesinde, resmi kurum ve kuruluşlar bünyesinde açılacak bakım merkezlerine; zihinsel, bedensel ve ruhsal özür gruplarının aşağıda belirtilen yaş ve cinsiyet durumları dikkate alınarak ayrı gruplar hâlinde kabul edileceği belirlenmiştir.

a) 0 – 6 yaş kız ve erkek, b) 7 – 12 yaş kız ve erkek, c) 13 – 18 yaş kız,

ç) 13 – 18 yaş erkek, d) 19 ve üzeri yaş kız, e) 19 ve üzeri yaş erkek.

Yönetmeliğin zorunlu çalıştırılması gereken personel sayısını düzenleyen değişik 24. maddesinde;

 Gündüzlü hizmet veren merkezde; bakılan her otuzaltı bakıma muhtaç özürlü için bir mesleki personel ve her kırksekiz bakıma muhtaç özürlü için bir sağlık personeli, her altı bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı olmak üzere personel çalıştırılacağı,

 Yatılı hizmet veren merkezde; ulusal bayram ve genel tatil günleri haricindeki haftanın altı iş gününün gündüz postasında bakılan her otuzaltı bakıma muhtaç özürlü için bir mesleki personel, her kırksekiz bakıma muhtaç özürlü için bir sağlık personeli çalıştırılır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile gündüz postası haricindeki çalışma saatlerinde ise nöbet sorumlusu olarak bir mesleki personel veya sağlık personeli çalıştırılır.

00.00-08.00 saatleri arasında her yirmidört bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel, 08.00-16.00 saatleri arasında her altı bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel, 16.00- 24.00 saatleri arasında her oniki bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel görev yapacak şekilde personel çalıştırılacağı belirlenmiştir.

Yönetmelikte bakıcı personel; “Bakıma muhtaç özürlülere bakım hizmeti

sunabileceğine ilişkin Millî Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikası veya başarı belgesi olan ya

da sağlık meslek lisesi, kız meslek lisesi çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü, meslek lisesi

özürlü-yaşlı bakımı bölümü mezunu veya bu bölümlerden en az önlisans mezunu olan,

(18)

merkezde veya merkeze bağlı olarak bakıma muhtaç özürlünün ikametgâhında, bakım hizmeti sunan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelik ayrıca bakım hizmetlerinin kapsamı ve uygulanması, merkezin fiziksel koşulları, oda ve salonlarda kalabilecek kişi sayısı, ekip oluşturulmak suretiyle özürlü bireyin ikametgahında bakım hizmeti verilmesi gibi hususları da düzenlemektedir.

12. BAKIMA MUHTAÇ ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK ÖZEL BAKIM MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ

30.07.2006 tarih ve 26244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik, gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılacak bakıma muhtaç özürlülere yönelik özel bakım merkezlerinin açılış izni, çalışma şartları, personel standardı, denetlenmeleri ile ücret tespiti ve ödemelerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemektedir.

Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4. maddesinde bakıma muhtaç özürlü; “Özürlülük sınıflandırmasına göre ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişi” olarak tanımlanmış ancak 23.10.2007 tarih ve 26679 sayılı Resmi Gazetede 42. maddede yapılan değişiklikle, “Bakıma muhtaç özürlülerden, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olanların bakım ücretinin Genel Müdürlükçe karşılanacağı” belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 15. maddesinde, resmi kurum ve kuruluşlar bünyesinde açılacak bakım merkezlerine; zihinsel, bedensel ve ruhsal özür gruplarının aşağıda belirtilen yaş ve cinsiyet durumları dikkate alınarak ayrı gruplar hâlinde kabul edileceği belirlenmiştir.

a) 0 – 6 yaş kız ve erkek, b) 7 – 12 yaş kız ve erkek, c) 13 – 18 yaş kız,

ç) 13 – 18 yaş erkek, d) 19 ve üzeri yaş kız, e) 19 ve üzeri yaş erkek.

Yönetmeliğin zorunlu çalıştırılması gereken personel sayısını düzenleyen değişik

28. maddesinde;

(19)

 Gündüzlü hizmet veren merkezde; bakılan her otuzaltı bakıma muhtaç özürlü için bir mesleki personel ve her kırksekiz bakıma muhtaç özürlü için bir sağlık personeli, her altı bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı olmak üzere personel çalıştırılacağı,

 Yatılı hizmet veren merkezde; ulusal bayram ve genel tatil günleri haricindeki haftanın altı iş gününün gündüz postasında bakılan her otuzaltı bakıma muhtaç özürlü için bir mesleki personel, her kırksekiz bakıma muhtaç özürlü için bir sağlık personeli çalıştırılır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile gündüz postası haricindeki çalışma saatlerinde ise nöbet sorumlusu olarak bir mesleki personel veya sağlık personeli çalıştırılır.

00.00-08.00 saatleri arasında her yirmidört bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel, 08.00-16.00 saatleri arasında her altı bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel, 16.00- 24.00 saatleri arasında her oniki bakıma muhtaç özürlü için bir bakıcı personel görev yapacak şekilde personel çalıştırılacağı belirlenmiştir.

Yönetmelikte bakıcı personel; “Bakıma muhtaç özürlülere bakım hizmeti sunabileceğine ilişkin Millî Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikası veya başarı belgesi olan ya da sağlık meslek lisesi, kız meslek lisesi çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü, meslek lisesi özürlü-yaşlı bakımı bölümü mezunu veya bu bölümlerden en az önlisans mezunu olan, merkezde veya merkeze bağlı olarak bakıma muhtaç özürlünün ikametgâhında, bakım hizmeti sunan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelik ayrıca bakım hizmetlerinin kapsamı ve uygulanması, merkezin fiziksel koşulları, işleyişi, oda ve salonlarda kalabilecek kişi sayısı, ekip oluşturulmak suretiyle özürlü bireyin ikametgahında bakım hizmeti verilmesi gibi hususları da düzenlemektedir.

13. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ ÖZÜRLÜ HİZMET BİRİMLERİ YÖNETMELİĞİ

5378 sayılı Kanuna dayanılarak 16.08.2006 tarih ve 26261 sayılı Resmi Gazetede

yayımlanan Yönetmelik, büyükşehir belediyesi ve mücavir alanları içerisinde yaşayan

özürlülerin, toplum hayatına katılımını kolaylaştıracak ve toplumsal fırsatlardan özürlü

olmayan diğer bireyler gibi eşit faydalanmalarını sağlamak üzere; büyükşehir belediyelerinde

özürlülerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal ve

mesleki rehabilitasyon hizmetleri verecek olan özürlü hizmet birimlerinin kuruluş, işleyiş ve

görevleri ile bu birimde çalışan personelin, yetki, sorumluluk ve görevlerine ilişkin usul ve

esaslarını düzenlemektedir.

(20)

Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4. maddesinde bakım; “Durumları gereği toplum içerisinde bağımsız yaşama becerilerini kazanamayan veya kaybeden, rehabilitasyondan yararlandığı halde özel ilgi destek ve korunmaya gereksinim duyan bireylere verilen hizmetler” olarak tanımlanmıştır. Yine aynı maddede toplum temelli rehabilitasyon tanımına yer verilerek “Özürlülerin rehabilitasyonunda halkın sorumluluk alması, hizmet dağılımının geliştirilmesi, eşit fırsatlar sağlanması ve özürlü haklarının iyileştirilmesi ve korunmasını hedefleyen çalışmalar” şeklinde tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 8. maddesine göre, bakıma muhtaç özürlülere ve yaşlılara bakım hizmeti sunmak veya bu hizmeti ilgili mevzuat gereğince satın almak birimin görevleri arasındadır.

14. SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖZÜRLÜLERİN BAKIMI, REHABİLİTASYONU VE AİLE DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİNE DAİR YÖNETMELİK

03.09.2010 tarih ve 27691 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik, bedensel, zihinsel ve ruhsal özürleri nedeni ile yaşama gereklerine uyamama durumunda olan özürlü bireylerin, tespitini, incelenmesini, bakımını ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlandırılmalarını, özürlü ve özürlü ailelerine danışmanlık hizmetini, bu hizmetlerin niteliğine ve işleyişine ilişkin usul ve esasları, personelin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemektedir. 19.08.1993 tarih ve 21673 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Özürlülerin Tespiti, İncelenmesi, Bakım ve Rehabilitasyonuna Dair Yönetmeliği yürürlükten kaldıran Yönetmelik günümüz koşullarına göre yeni düzenlemeler getirmektedir.

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğüne bağlı yatılı, gündüzlü ya da yatılı ve gündüzlü hizmet veren merkezler ile bakım, rehabilitasyon ve aile danışmanlığı hizmetleri ile ilgili iş ve işlemleri kapsayan Yönetmelikte, bakıma muhtaç özürlü tanımı yapılmamış ancak “Bakım: Durumları gereği bağımsız yaşama becerilerini kazanamayan veya rehabilitasyondan yararlandığı hâlde özel ilgi, destek ve korunmaya gereksinim duyan bireylere verilen hizmetler” olarak, “Bakım ve rehabilitasyon merkezleri:

Bedensel, zihinsel ve ruhsal özürleri nedeniyle normal yaşamın gereklerine uyamama

durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine

yeterli olmasını sağlayan beceriler kazandırmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı

bakmak üzere kurulan yatılı sosyal hizmet kuruluşları” olarak tanımlanmıştır.

(21)

Ayrıca Yönetmeliğin 14. maddesinde Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tesbiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmeliğe atıf yaparak bakıma muhtaç özürlünün kabulünün bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılacağı ve yerleştirmenin Genel Müdürlükçe yapılacağı belirlenmiştir.

Yönetmelikte, merkez türleri;

a) Hizmet yönünden; yatılı, gündüzlü ve dönemler hâlinde hizmet veren merkezler, b) Hizmet verilen özür grubu açısından; zihinsel (hafif, orta ve ağır), bedensel (spastik, ortopedik, felçli, görme) ve ruhsal (psikotik bozukluklar; şizofreni, paranoya, manik veya depresif bozukluklar ve benzeri) özürlülere hizmet veren merkezler,

c) Hizmet verilen yaş grubu açısından; 0-3, 4-6, 7-12, 13-18, 19-25, 26-35, 36-60, 61 ve üzeri yaş grubuna hizmet veren merkezler,

ç) Hizmet verilen cinsiyet grubu açısından; erkek ve kadın bireylere hizmet veren merkezler olarak belirlenmiş ve merkez hizmet binalarının yeterlilik durumuna göre belirtilen türler birleştirilerek, aynı merkezde, farklı özür, yaş ve cinsiyet durumundaki özürlülere hizmet sunulabileceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Genel Esaslar başlıklı 7. maddesinde; özürlülerin ailesi yanında evde

bakımına öncelik verileceği, ailesi olmayan veya ailesi yanında bakımı sağlanamayan

özürlülerin merkezlerde bakımı ve rehabilitasyonunun alternatif hizmet modeli olarak

sağlanacağı, yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezlerine, yatılı ve sürekli bakım hizmeti

verilmek üzere toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama

güçlükleri olan özürlülerin kabul edileceği, gündüzlü hizmet veren aile danışma ve

rehabilitasyon merkezlerinde, yarım veya tam gün hizmet verilmesi esas alınarak bireysel ve

grup çalışmasını içeren rehabilitasyon hizmetleri ile bakım hizmetinin birleştirilerek

verileceği ayrıca özürlü bireye sahip ailelere yönelik danışmanlık hizmetleri sunulacağı,

görme özürlü bireylere dönemler hâlinde rehabilitasyon hizmeti verilen merkezlere on beş ve

üzeri yaş grubundaki görme özürlülerin kabul edileceği, merkezlerde ruhsal özürlüler ve akıl

sağlığı problemi olan özürlüler için öncelikle Sağlık Bakanlığı ve üniversitelerin ilgili

bölümlerinden sürekli destek alınması, özürlülerin eğitim, özel eğitim, teknik eğitim, yaygın

eğitim ve destek eğitim ihtiyaçlarının Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel okullar ile

özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde karşılanacağı, aile danışma ve rehabilitasyon

merkezlerinde rehabilitasyon hizmetlerinin grup ortamında ve bakım hizmetini de

(22)

kapsayacak şekilde verileceği ve merkezlerdeki rehabilitasyon hizmetlerinin Millî Eğitim Bakanlığının özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerini içermediği hususları düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin “Bakım ve rehabilitasyon merkezlerine kabul edilemeyecek özürlü bireyler” başlıklı 21. maddesinde “Kontrol altına alınamayan bulaşıcı bir hastalığı olan, uyuşturucu madde veya alkol bağımlısı olan, şok ve reaksiyon döneminde olan ve psikiyatrik hastalığından dolayı atak dönemde olan veya kendisine ve çevresine zarar verme durumu olup bu durumu kontrol altına alınamayan özürlü bireyler merkeze kabul edilmezler. Bu tür bireyler ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirileceği” hükme bağlanmıştır.

Yönetmeliğin 31. ve 32. maddeleriyle merkezlerde sunulacak rehabilitasyon programları ve esnek uygulama esasları düzenlenmiştir.

Yönetmelikte evde bakıma destek hizmeti; “Meslek elemanlarının önerileri doğrultusunda, özürlüye bakıcı personel tarafından ikametgâhında bakım hizmeti verilmesi ile özürlüye ve ailesine psiko-sosyal destek hizmetleri sunulması” olarak tanımlanmış ve bu hizmetin kapsamı, esasları ve işleyişi Yönetmeliğin Yedinci Bölümünde belirlenmiştir. Bu bölümdeki maddelerde, bakım ve rehabilitasyon merkezleri ile aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri aracılığıyla özürlü bireye ikametgahında bakım hizmeti verilebileceği, bu durumda merkez bünyesinde en az bir meslek elemanından ve yeterli sayıda bakıcı personelden evde bakıma destek hizmet birimi oluşturulması, bu birim tarafından bir bakıcı personelin bir günde en fazla üç özürlüye evde bakıma destek hizmeti verebileceği şekilde planlama yapılması veya bakıcı personel ihtiyacının atama yoluyla veya bakım hizmetlerinin hizmet alımı yoluyla karşılanması talebinin Genel Müdürlüğe bildirilmesi öngörülmüştür.

Yönetmeliğin personel standartlarını düzenleyen Sekizinci Bölümü’nde; her merkezde ihtiyaca ve belirlenecek niteliklere uygun olarak personel istihdam edileceği ancak özürlülerin bakım ve rehabilitasyonunun hizmet alımı yoluyla da karşılanmasının mümkün olacağı, nitelikleri belirtilmemekle birlikte merkezlerde görevli personelin tabip, diş tabibi, fizyoterapist, hemşire, diyetisyen, sosyal çalışmacı, çocuk gelişimcisi, psikolog, özel eğitim öğretmeni, spor, müzik, resim, sanat eğitimi, el sanatları ve sınıf öğretmenleri, iş ve uğraşı terapisti, çocuk eğiticisi ve bakıcı olduğu belirtilmiştir.

Yönetmelik ayrıca bakım hizmetlerinin kapsamı ve uygulanması, merkezin fiziksel

koşulları, işleyişi, uygulanacak rehabilitasyon programları ve aile danışmanlığı hizmetleri,

bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde bakılan özürlülerin giyim yardımı, tedavi yardımı,

(23)

beslenmesi, gönüllü çalışmalar, geçici ve misafir olarak bir yıl içinde en fazla otuz güne

kadar özürlü kabulü gibi hususları düzenlemektedir.

Referanslar

Benzer Belgeler

Lonca yönetim teşkilatının görevlerinden biri de usta olmak zamanı gelmiş kalfaların hakkının ziyan olmaması için , ustanın kendi kalfa ve çırağına zulüm

Güçlü bir antioksidan olan vitamin E ve Se aşırı serbest radikal üretiminin neden olduğu lipid peroksidasyonun önlenmesinde dolayısıyla hücre membranlarının

Bu çalışmada henüz proje (stüdyo) dersi almamış birinci sınıf öğrencileri ve İç Mimari proje 6 dersi (bitirme projesi) almakta olan son sınıf öğrencilerinin

Our results suggest that an enhanced, thickened pericardium as well as pleural effusion presenting chiefly on the right side may establish the diagnosis of pericarditis.

Geniş bir dost muhitine sahip bulunan nük te ve fıkraları ağızdan ağıza dola­ şan ressam İbrahim Çallı, çağımızın bütün sanatkârlarına hocalık

Doğ­ duğu şehri o kadar severdi ki bugün içinde büyük bir kütüp­ hane bulunan binanın kubbele­ rinden birini «Erzurum *tarzı» denilen bir biçimde

Sonuç olarak, Yozgat Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’ne başvuran risk altındaki erişkinlerde influenza ve pnömokok aşılanma oranları