SERVİKAL TRAVMALAR
YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY
2015
Spinal travmalar:
• %90’a yakını künt travmalar nedeniyledir
• Yaralanma sıklığı%61 servikal, %19
torakolumbal, %16 torakal %4’te lumbosakral
yaralanmalardır
Atlanmasının uzun dönem sonuçları yıkıcı olabilir
-Spinal travma dışlanana kadar varmış gibi kabul edilmelidir -Spinal travmanın %33 gibi yüksek oranda atlandığı belirtiliyor
Önemi Önemi
• Ciddi servikal travmalı hastaların ¼ de nörolojik bulgu saptanmaz.
• Servikal travması olan hastaların %50 de yetersiz transport, %20 ye yakın bölümünde gözlem ve inceleme sırasında servikal travmaların gözden kaçması, veya uygun olmayan manüplasyon
neticesinde ciddi kalıcı medulla hasarı gelişmektedir.
• İlk yardım ve acil servis ekiplerine çok önemli
görevler düşmektedir.
SPİNAL STABİLİTE
• Hasarlı spinal kolonun fizyolojik yük altında, spinal kord ve köklerin irritasyonuna neden olmadan hareketliliğini sınırlandırma, ağrı ve deformitelerden korunmasına “spinal
stabilite” denir.
SPİNAL İMMOBİLİZASYON
• Spinal yaralanma sonrası nörolojik iyileşme çok zayıftır. Bu nedenle hastane öncesi
spinal stabilizasyon önemlidir.
• İmmobilizasyon kelimesi desteklemek,
korumak ve deformiteyi engellemek
anlamına gelir.
SPİNAL İMMOBİLİZASYON
• Travma hastasında servikal yaralanma
düşünüyorsak, iyileşme (recovery) pozisyonu
önerilmemektedir.
SERVİKAL COLLAR
• Vazgeçilmezdir.
• Sert collar tercih edilmelidir.
• Hastaya göre uygun boyut seçilmeli.
• Hastane öncesi uygulananlar baş-boyun- toraks bağlantılıdırlar.
• Oksiputu, çeneyi, klavikulayı ve sternumu
desteklemelidir.
Eğer klinik olarak aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa servikaltravma ihtimali yok sayılabilir:
-Şuurun tam olarak açık ve oryante olması -Kafa travmasının olmaması
-İlaç veya alkol almaması -Boyun ağrısının olmaması
-Nörolojik muayenesinin normal olması
-Spinal injuri yapabilecek başka bir travmanın olmaması
Yukarıdaki şartları sağlayan bir hastayla karşılaşılırsa, hasta muayene edilir. Eğer deformite, hassasiyet ve aktif hareketlerde ağrı yoksa servikal omurgalar sağlamdır denir. Bu tip hastalarda radyolojik tetkik endikasyonu yoktur.
• Servikal yaralanmalar direkt ve indirekt mekanizmalar neticesinde oluşur.
• Gövde veya kafaya olan vuruşlarla, servikal
vertebraların normal fizyolojik hudutlarının ötesine zorlanmasıyla oluşan travmalar indirekt travmalardır.
• Servikal travmaların çoğu indirekt travmayla oluşur
• Kafanın akselerasyon ve deselerasyon kuvvetleriyle meydana gelir
Mekanizma Mekanizma
ÜST SERVİKAL VERTEBRALAR
• Oksiput C1 veC2 yi içerir.
• Bunların anotomik yapısı ve fonksiyonları diğerlerinden farklıdır.
• Bunlar rotasyon yapabilirler.
• Kraniyoservikal birleşim dislokasyonu olarak da bilinir.
• Bazis-axis arası mesafe lateral grafilerde çoğunlukla ölçülebilir.(klivus-C2 posterior korteksi).
• Bazis-dental arası mesafede bazisle densin süperioru arasıdır.
• Normalde bunların her ikiside 12mm nin altında olmalıdır.
Atlanto-oksipital
Atlanto-oksipital Dislokasyon Dislokasyon
Atlanto-oksipital
Atlanto-oksipital DislokasyonDislokasyon
Jefferson Fraktürü Jefferson Fraktürü
• C1 arkının genellikle aksiyal yüklenme sonucu olan fraktürüdür.
• Oksipital kemiğin aşağı doğru basısı sonucu C1 in lateral kısımlarında burst fraktürü meydana gelir.
• İnstabil fraktürlerdirler
Jefferson’s Fraktürü
Jefferson’s Fraktürü
Odontoid
Odontoid F F raktürler raktürler
• Odontoid fraktürleri, servikal fraktürlerin %10- 15’ini kadarını oluşturmaktadırlar Fleksiyon, odontoid fraktürlerinin oluşumu için en önemli mekanizmadır .
• Odontoid fraktürlerin oluşması için genellikle major bir travma gereklidir.
• Odontoid fraktürlerinin oluştuğu travmaların yol
açtığı ölüm oranı bilinmemekle birlikte %25-40
arasında olduğu bildirilmektedir
Odontoid
Odontoid F F raktürler raktürler
• En sık görülen semptomlardan biri boyun ağrısı ( “oksipital nöralji”)’ dır. Paravertebral spazm, boyun hareketlerinde kısıtlılık ve üst servikal bölgede palpasyonla ağrı
mevcuttur.
• Nörolojik hasar %18-25 hastada olabilir.Bunlar minimal
duyu ve motor hasardan quadri plejiye kadar değişebilir.
Odontoid grafi
Hangman Fraktürü Hangman Fraktürü
• Aksisin travmatik spondilolistezisi olarak da
bilinmektedir C2 pedikülünde fraktür ve sıklıkla buna eşlik eden C3 üzerine C2’nin anterior
subluksasyonu mevcuttur
• Aşırı ekstansiyon sonucunda meydana gelir ve genellikle adli asılarda görülür.
• Genellikle fraktür unstabildir
Hangman’s Fraktürü
Hangman’s Fraktürü
ALT SERVİKAL VERTEBRALAR
FLEKSİYON TİPİ TRAVMALAR
• ANTERİOR SUBLUKSASYON
• Bu tip travmalarda esas ani hareket boynun nötral eksenine göre sagittal planda olur.
• Anterior kolonda kompressif kuvvetler hasar
yaratırken, posterior kolonda destrüktif kuvvetler hasar yaratır.
Fleksiyon Tipi Travmalar
Fleksiyon Tipi Travmalar
Fleksiyon Tipi Travmalar
• Eğer etkilenme şiddetli ise anterior longitudinal
ligament, posterior longitudinal ligament, interspinöz ligament ve supraspinöz ligament kopması ile
bilateral faset dislokasyonu
bilateral faset dislokasyonu gelişebilir
• Bir vertebra diğeri üzerinde kayar ve inferior faset, eklem yaptığı superior faseti atlayarak onun ön ne geçer
• Bu tür bir dislokasyon instabil olduğu gibi yüksek
oranda nörolojik defisitler ile birliktedir
Ekstansiyon Tipi Travmalar Ekstansiyon Tipi Travmalar
• Kafanın ön tarafına gelen travmalar boynu ani ekstansiyona getirerek hiperekstansiyon tipi travmalara sebep olur.
• Önden arkaya doğru tüm ligamentler ve kemik yapı zedelenmiştir.
• Nörolojik defisit görülme oranı yüksektir
• Anterior longitudinal ligamentte kopma ilgili
vertebranın laminer arkusunda kırıklar, processus
spinosus’da kırıklar ve artiküler process’lerde kırıklar
görülür. Travma şiddetli ise bir orta kolon elemanı
olan vertebra pediküllerinde kırılmalar gözlenebilir
Lateral Fleksiyon Tipi Travmalar Lateral Fleksiyon Tipi Travmalar
• Bu tür travmalarda ön kolon yapılarında etkilenme çoğunlukla görülmez.
• Arka kolonun etkilenmesi de nadirdir. Esas etkilenen yapı bir orta kolon elemanı olan uncinate process’dir.
Stabil fraktürlerdir.
Vertikal Kompresyon Tipi Travmalar Vertikal Kompresyon Tipi Travmalar
• Koronal planda servikal bölgeye ekstansiyon ve
fleksiyon olmaksızın aksiyel yüklenme neticesi ortaya aksiyel çıkar
• Kafa üstüne düşme veya kafaya ağırlık düşmesi en sık sebeplerdir.
• Ön kolon ve orta kolon yapıları etkilenir.
• Orta kolon elemanlarının kanal içine girmesi ile
nörolojik defisitler gelişir.
Tear Tear drop Farktürler drop Farktürler
• Genellikle hiperfleksiyon sonucu oluşan instabil fraktürlerdir. Servikal omurga fraktürlerinin yaklaşık %5’inde gözlenmektedir. Olgular sıklıkla quatriplejiktir. Bazen normal olabilirler.
• lateral servikal grafide vertebra cisminin ön alt
kenarında kopuk küçük bir kemik fragmanı izlenir.
İnstabilite İnstabilite
• İnstabilite fizyolojik yükler altında vertebralar
arasındaki ilişkinin bozulması, medulla spinalis, sinir kökleri etkilenmesi veya yaralanmasının ortaya
çıkması halidir
Normal
Oblik
C4 burst fraktürü
C4 C4 Teardrop FarktürTeardrop Farktür
C5-C6 facet dislokasyonu
Servikal(boyun)korunma Servikal(boyun)korunma
• Travmaya uğramış kazazede aksi ispat olana kadar boyun (omurga) kırığı varmış gibi kabul edilmelidir.
• Bu yüzden boyunluklar kullanılmalı eğer bu yoksa başın her iki tarafı bulunabilecek sert cisimler ile sabitlenmelidir.
• Boyunluk,boyuna uygulanacak hafif bir çekme
kuvvetiyle birlikte yerleştirilmemelidir
Basit Wedge Fraktürü
Fleksiyon Teardrop Fraktür
Kompresyon Fraktürü
C6-C7 Subluksasyonu
Bilateral Facet Eklem Dislokasyonu
Clay-Shovelers Fraktürü
Clay-Shovelers Fraktürü
Normal AP Grafi Normal AP Grafi
Unilateral Facet Eklem Dislokasyonu
Lateral Grafi Oblik Grafi
Unilateral Facet Eklem Dislokasyonu
Normal AP Grafi
