Amerikan ekonomisinde uzunca bir süredir uygulanmakta olan uzun vadeli gayrimenkul finansman modellerinin Türkiye şartlarına adapte edilmesi hedefiyle yapılan yasal düzenleme ile dar gelirli yurttaşların yararlanamayacağı bir sistem oluşturuldu.
Mortgage sistemi genel olarak konut sahibi olmak isteyenlere finans kuruluşlarınca, konut üzerinden tesis edilecek ipotek karşılığında 15 ile 30 yıl gibi uzun vadeli konut kredilerinin kullandırılması temeline dayanıyor.
Evi aslında banka alıyor
Banka, müşteri adına müşterinin talep ettiği bir gayrimenkulü peşin olarak satın alarak mülkiyeti müşteriye
devrediyor. Ancak müşterinin bankaya borcunun karşılığı olarak mülk ipotek ediliyor. Müşteri bankaya borcunu belli bir ödeme planına göre, önceden belirlenmiş bir vade sonuna dek aylık ödemelerle kapatıyor. Amerikan ekonomisinde uzunca bir süredir uygulanmakta olan uzun vadeli gayrimenkul finansman modellerinin Türkiye şartlarına adapte edilmesi hedefiyle yapılan yasal düzenleme ile dar gelirli yurttaşların yararlanamayacağı bir sistem oluşturuldu. Hatta sistemden yararlanan kişilerin gerçekte gelir elde etmedikleri halde vergilendirilmeleri söz konusu.
‘Değer artışı kazancı’ hesabı
’Mortgage Yasası’na göre, sistemden yararlanarak kredi kullanan kişilerin iki taksit ödemediği durumlarda kendisine bir aylık bir süre tanınacak, bu sürede de kredi borcu ödenmez ise gayrimenkul banka tarafından satılacak. Satıştan elde edilen kazancın bir kısmı vergilendirilecek. Gelir Vergisi Kanunu’na göre sahip olunan gayrimenkullerin 5 yıl (1.1.2007’den önce 4 yıl) içinde satılması halinde elde edilen kazanç enflasyon endekslemesi ile yapılacak
hesaplamaya göre “Değer artışı kazancı” vergilendirilecek. Değer artış kazancının hesaplanmasında gayrimenkullerin elden çıkartılması durumunda, bunların iktisap (edinme) bedeli, elden çıkartıldığı ay hariç olmak üzere, ÜFE oranına göre yükseltilecek. Satış tutarı ile yükseltilmiş alım bedeli kıyaslanacak. Ortaya çıkan kazançtan istisna düşülecek, kalan için Gelir Vergisi beyannamesi verilecek.
15/04/2007 Vatan
