Kamil SÖNMEZ Kamil SÖNMEZ Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü ksonmez@education.ankara.edu.tr ksonmez@education.ankara.edu.tr

(1)

Kamil SÖNMEZ Kamil SÖNMEZ

Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü

ksonmez@education.ankara.edu.tr

(2)

““Konuş ki kim olduğunu Konuş ki kim olduğunu söyleyeyim.”(Sokrat söyleyeyim.”(Sokrat ) )

(3)

““Öz olmayınca söz yükselmiyor Öz olmayınca söz yükselmiyor göklere”(Sheakespeare)

göklere”(Sheakespeare)

(4)

““Dilimin sınırları, evrenimin sınırlarıdır.”Dilimin sınırları, evrenimin sınırlarıdır.”

(Humbolt) (Humbolt)

(5)

““Ne kadar bilirsen bil, söylediklerinNe kadar bilirsen bil, söylediklerin

karşındakinin anladığı kadardır.”(Mevlana) karşındakinin anladığı kadardır.”(Mevlana)

(6)

““ŞU CİHAN CEHENNEMİNİŞU CİHAN CEHENNEMİNİ SEKİZ CENNET EDE BİR SÖZ”

SEKİZ CENNET EDE BİR SÖZ”

(Yunus) (Yunus)

(7)

““İNSANDA DİLİNCE DEĞİŞİR KADER,İNSANDA DİLİNCE DEĞİŞİR KADER, YA YURDA BAŞ OLUR, YA BAŞI GİDER.”

YA YURDA BAŞ OLUR, YA BAŞI GİDER.”

(Kutadgu Bilig) (Kutadgu Bilig)

(8)

KONUŞMA VE BEDEN DİLİ:

Konuşma sanatı kişilerin karar verme güçlerini Konuşma sanatı kişilerin karar verme güçlerini geliştirerek onlara çok yönlülük ve takım çalışması geliştirerek onlara çok yönlülük ve takım çalışması gerçekleştirme yeteneği kazandırmaktadır. Bu seminer gerçekleştirme yeteneği kazandırmaktadır. Bu seminer katılımcıların çekingenliklerini üstlerinden atarak hitabet katılımcıların çekingenliklerini üstlerinden atarak hitabet güçlerini geliştirmeyi, ses tonunu etkili kullanmanın güçlerini geliştirmeyi, ses tonunu etkili kullanmanın yollarını göstermeyi, jest ve mimikleri yerli yerinde yollarını göstermeyi, jest ve mimikleri yerli yerinde kullanarak etkili konuşma tekniklerini öğretmeyi kullanarak etkili konuşma tekniklerini öğretmeyi amaçlamaktadır.

amaçlamaktadır.

Aynı iş yerinde aynı kültür ve eğitim düzeyindeki iki Aynı iş yerinde aynı kültür ve eğitim düzeyindeki iki kişi karşılaştırıldığında kişisel imajı etkili olan kişi kişi karşılaştırıldığında kişisel imajı etkili olan kişi çevresinde daha çok fark yaratabiliyor, daha çok çevresinde daha çok fark yaratabiliyor, daha çok seviliyor, daha kolay güven kazanılıyor ve bu şekilde seviliyor, daha kolay güven kazanılıyor ve bu şekilde daha çabuk başarı kazanıyor.

daha çabuk başarı kazanıyor.

(9)

Kör nokta nedir?

Bizim göremediğimiz ama karşımızdaki insanların Bizim göremediğimiz ama karşımızdaki insanların gördüğü negatif yansımalardır. Kişinin karakter yapısıyla, gördüğü negatif yansımalardır. Kişinin karakter yapısıyla, iç alemiyle bu çalışmaların kesinlikle ilgisi yoktur, iç alemiyle bu çalışmaların kesinlikle ilgisi yoktur, tamamıyla dışavurumla ilgilidir. Göz teması, ses tonu, tamamıyla dışavurumla ilgilidir. Göz teması, ses tonu, yüzümüzdeki soğukluk, kelimelere can verilememesi, çok yüzümüzdeki soğukluk, kelimelere can verilememesi, çok hızlı konuşulması, sürekli konuşan beden dilimizin beton hızlı konuşulması, sürekli konuşan beden dilimizin beton gibi oluşu, sağlıklı ve doğru nefes alınamaması vb.

gibi oluşu, sağlıklı ve doğru nefes alınamaması vb.

davranışlarımızın ‘hayatın servisi’ anında, her an yerinde, davranışlarımızın ‘hayatın servisi’ anında, her an yerinde, zamanında ve dozunda dışarıya yansıyamaması zamanında ve dozunda dışarıya yansıyamaması iletişimde kör noktaların oluşmasına neden olur. Aslında iletişimde kör noktaların oluşmasına neden olur. Aslında iletişim kazalarının oluşmasının en büyük nedeni kişinin iletişim kazalarının oluşmasının en büyük nedeni kişinin kendisine engel olmasıdır. Yani bir türlü kendi kendisine engel olmasıdır. Yani bir türlü kendi

önümüzden çekilemedik!

(10)

KONUŞMA KUSURLARI KONUŞMA KUSURLARI

A.FİZİKSEL KUSURLAR:

1.BOĞUMLANMA: Seslerin tam olarak çıkartılamamasıdır. Dil-dudak 1.BOĞUMLANMA: Seslerin tam olarak çıkartılamamasıdır. Dil-dudak

ve çene tembelliklerinden dolayı gerçekleşir.

• Atlama: Gassay, kensi, kak, bişe, kaşlaşma,nassın.Atlama: Gassay, kensi, kak, bişe, kaşlaşma,nassın.

• Yuvarlama: Gaste, filcan, şemşiye. Yuvarlama: Gaste, filcan, şemşiye.

• Yerel ağız: Bomba, İnciluz, aşık, hızlar, alıveycen,eellibeş.Yerel ağız: Bomba, İnciluz, aşık, hızlar, alıveycen,eellibeş.

• Islıklama, gılama, pelteklik : kısım, biv, Sansal BüyükA.Islıklama, gılama, pelteklik : kısım, biv, Sansal BüyükA.

• Hızlılık, tutukluk: Hızlı ve kesik konuşmalar.Hızlılık, tutukluk: Hızlı ve kesik konuşmalar.

• Yavaşlık: Hatemi kardeşler.Yavaşlık: Hatemi kardeşler.

• Söyleyiş hataları: Menfaat, inkilap, hakem, rakım, yarın, çam Söyleyiş hataları: Menfaat, inkilap, hakem, rakım, yarın, çam eğrisi,payton,eşortman,satlık,miyane,tümür,elaka.

eğrisi,payton,eşortman,satlık,miyane,tümür,elaka.

(11)

2. VURGU: Seni ka2. VURGU: Seni kara ra sapsaplı birlı bir bı bıçak çak gibi gibi sineme

sineme sapsapladılar.ladılar.

3. TONLAMA: Geldim –gördüm-yendim.(Orta pes tonlar 3. TONLAMA: Geldim –gördüm-yendim.(Orta pes tonlar güven verici ve etkileyicidir.)

güven verici ve etkileyicidir.)

4. ULAMA: Yazdıkları4. ULAMA: Yazdıkların-n- ololmasamasa

5. DURAK: Ağlasam/ sesimi duyar mısınız 5. DURAK: Ağlasam/ sesimi duyar mısınız mısralarımda//

mısralarımda//

6. EZGİ: Karadutum çatalkaram çingenem/6. EZGİ: Karadutum çatalkaram çingenem/

(12)

SESLER SESLER

SESLİ VE SESSİZLER SESLİ VE SESSİZLER

Türkçe 8 ünlü(sesli), 21 ünsüzden(sessiz) Türkçe 8 ünlü(sesli), 21 ünsüzden(sessiz)

oluşur.

Ünlüler(sesliler): a,ı,o,u (kalın); e,i,ö,ü, Ünlüler(sesliler): a,ı,o,u (kalın); e,i,ö,ü,

(İnce).

Ünsüzler(Sessizler): Ünlülerin dışında kalan Ünsüzler(Sessizler): Ünlülerin dışında kalan

seslerdir.

(13)

SESSİZ DÜŞMESİ SESSİZ DÜŞMESİ

•

^“^“y” sesi, Bazı hallerde öndamaksı g ye benzer biçimde y” sesi, Bazı hallerde öndamaksı g ye benzer biçimde gevşer ve kendisinden önceki sesliyi uzatıp kaybolur:

gevşer ve kendisinden önceki sesliyi uzatıp kaybolur:

öyle>öle, böyle>böle, söylemek>sölemek.

•

İki sesli arasında da y nin eriyip bir büzülme uzunluğu İki sesli arasında da y nin eriyip bir büzülme uzunluğu bıraktığı olur: büyük>bük, iyi>i,küçüğüyle>küçüle, bıraktığı olur: büyük>bük, iyi>i,küçüğüyle>küçüle,

yazmayayım>yazmim.

•

^“^“h” sesi, Sızmalı bir gırtlaksı olan h türlü durumlarda erir h” sesi, Sızmalı bir gırtlaksı olan h türlü durumlarda erir ve düşer: daha>da, pahalı>palı, tuhaf>tuaf,

ve düşer: daha>da, pahalı>palı, tuhaf>tuaf, muhallebi>maallebi.

muhallebi>maallebi.

•

Birleşim ve öbekleşme durumunda ikinci kelime Birleşim ve öbekleşme durumunda ikinci kelime

başındaki h düşer, veya eriyip bir büzülme uzunluğu başındaki h düşer, veya eriyip bir büzülme uzunluğu

bırakır: hastahane>hastane, postahane>postane.

•

NOT: “Ben bir da(h)a gideceğim.”, “takımlar sa(h)adan NOT: “Ben bir da(h)a gideceğim.”, “takımlar sa(h)adan çıkıyor.”Bu ifadelerde “h” muhakkak dikkate alınmalıdır.

çıkıyor.”Bu ifadelerde “h” muhakkak dikkate alınmalıdır.

(14)

SESSİZ DÜŞMESİ SESSİZ DÜŞMESİ

• Sonsesteki çift sesdeşlerden sonuncusu söyleyişte düşebilir: Sonsesteki çift sesdeşlerden sonuncusu söyleyişte düşebilir:

çift>çif, dost>dos, rast>ras, abdest>aptes.

• Bunların da bir sesli önünde türlü davranışları olur: çift-i, Bunların da bir sesli önünde türlü davranışları olur: çift-i, dost-um, rast-gelmek.

dost-um, rast-gelmek.

• “r” sesi, kelime sonlarındaki r sesleri fazla titremeden ^“r” sesi, kelime sonlarındaki r sesleri fazla titremeden

çıkarlar. Bu durum r sesinin söylenmemesi gibi bir durumu çıkarlar. Bu durum r sesinin söylenmemesi gibi bir durumu düşündürmektedir. R ile biten bir kelimeden sonra sesliyle düşündürmektedir. R ile biten bir kelimeden sonra sesliyle başlayan bir kelime varsa r muhakak söylenmelidir: bir ev, başlayan bir kelime varsa r muhakak söylenmelidir: bir ev,

• Kelime ortasındaki r ler de tam olarak seslendirilmelidir: Kelime ortasındaki r ler de tam olarak seslendirilmelidir:

yaparlar, giderler, tutuyorlardı.

• Bura,şura,ora,nere zarflarının son ünlüleri da,de,dan,den ile Bura,şura,ora,nere zarflarının son ünlüleri da,de,dan,den ile birleşince düşerler:burada<burda

birleşince düşerler:burada<burda

(15)

SESLİ DÜŞMESİ SESLİ DÜŞMESİ

• Eklemede düşme, iki heceli bir sıra isim tabanlarımız vardır ki çekim Eklemede düşme, iki heceli bir sıra isim tabanlarımız vardır ki çekim sırasında bir sesli önünde hemen daima orta hece seslilerini

sırasında bir sesli önünde hemen daima orta hece seslilerini düşürürler:beniz<benz-i, beyin<beyn-i, karın<karn-ından, düşürürler:beniz<benz-i, beyin<beyn-i, karın<karn-ından,

filim<film-i(yabancı kelimelerde de durum aynıdır).

• İsim ve eylem eklemelerinde de yaygın olarak bu kural göze İsim ve eylem eklemelerinde de yaygın olarak bu kural göze çarpar:şura<şur-dan, yukarı<yukar-sı, çocukları<çocuk-lar-nız, çarpar:şura<şur-dan, yukarı<yukar-sı, çocukları<çocuk-lar-nız,

götürür<götür-r-üm,ileri<iler-de.

• Eylem çatı ekleri de yardımcı seslerin bazan sesli düşürerek kelimeyi Eylem çatı ekleri de yardımcı seslerin bazan sesli düşürerek kelimeyi kısaltırlar: ayır<ayr-ıl-mak, devir<dev-ril-mek,

kısaltırlar: ayır<ayr-ıl-mak, devir<dev-ril-mek,

• ^“^“ğ” , kelime içinde ses değişmeleri yapabilir. ğ” , kelime içinde ses değişmeleri yapabilir.

• Hece sonunda, kendinden önce gelen ünlü bir değer uzar: Hece sonunda, kendinden önce gelen ünlü bir değer uzar:

ağlamak<aa:lamak, boğmak<boo-mak.

• ^“^“o”, “a” sesleri arasında karışık sesliler oluşur: boğaz:boaz, o”, “a” sesleri arasında karışık sesliler oluşur: boğaz:boaz, poğaça:poça.

poğaça:poça.

(16)

SESLİ DÜŞMESİ SESLİ DÜŞMESİ

• “o”, “u” sesleri arasında kaynaşarak karışık sesli oluşturur: ^“o”, “u” sesleri arasında kaynaşarak karışık sesli oluşturur:

oğul<oul, doğu<dou.

• “a”, “a” sesleri arasında ise, a b,r değer uzun söylenir: ^“a”, “a” sesleri arasında ise, a b,r değer uzun söylenir:

sağanak<saa:nak, mağara<maa:ra.

• “a”, “ı” sesler arasında a bir değer uzun söylenir: kağıt<kaa:ıt, ^“a”, “ı” sesler arasında a bir değer uzun söylenir: kağıt<kaa:ıt, çağır<çaa:r

çağır<çaa:r

• ““e” , “e” sesleri, arasında y sesine dönüşür: beğeni<beyeni, e” , “e” sesleri, arasında y sesine dönüşür: beğeni<beyeni, değer<deyer, meğer<meyer

değer<deyer, meğer<meyer

• ““e”, “i” sesleri arasında y ye dönüşür: değişim<deyişim, e”, “i” sesleri arasında y ye dönüşür: değişim<deyişim, eğilim<eyilim, eğitim<eyitim.

eğilim<eyilim, eğitim<eyitim.

• ““ğ” hece sonundaysa kendisinden önce gelen sesli uzar: ğ” hece sonundaysa kendisinden önce gelen sesli uzar:

daa:lamak,yaa:mur.

• İkinci hecelerin ortasındaki dar ünlüler birçok kelimede sesli ek İkinci hecelerin ortasındaki dar ünlüler birçok kelimede sesli ek aldıklarında düşerler: ağ(ı)z-a<ağza,fikire<fikre.

aldıklarında düşerler: ağ(ı)z-a<ağza,fikire<fikre.

(17)

DUDAKSILAŞMA DUDAKSILAŞMA

•

l>n değişmesi: Kalın ve ince l n geniz diş sesinden sonra l>n değişmesi: Kalın ve ince l n geniz diş sesinden sonra çoğu zaman söyleyişte ve her çevrede tam benzeşmeye çoğu zaman söyleyişte ve her çevrede tam benzeşmeye

uğrayarak n sesine dönebilir: yanlış<yannış, uğrayarak n sesine dönebilir: yanlış<yannış,

karanlık<karannık, dinlenmek<dinnenmek, karanlık<karannık, dinlenmek<dinnenmek,

önlük<önnük, insanlar<insannar, önlük<önnük, insanlar<insannar,

canlanmak<cannanmak, dayımlan<dayımnan, canlanmak<cannanmak, dayımlan<dayımnan,

sürylen<sürüynen.

•

Dağılma ve çift değişme, birleşik kaymalı ç ve c seslerinin Dağılma ve çift değişme, birleşik kaymalı ç ve c seslerinin içseste diş sesdeşleri önünde çözülmesi olayıdır. Bunlar içseste diş sesdeşleri önünde çözülmesi olayıdır. Bunlar

çoğu zaman söyleyişte meydana geldikleri tş, dj, çoğu zaman söyleyişte meydana geldikleri tş, dj,

sesliklerinden birincilerini düşürüp dişeti seslerine, ş ve j sesliklerinden birincilerini düşürüp dişeti seslerine, ş ve j

ye dönerler: içten<işten, geçti<geşti, içtima<iştima, ye dönerler: içten<işten, geçti<geşti, içtima<iştima,

vicdan<vijdan, meclis<mejlis, Necdet<Nejdet vicdan<vijdan, meclis<mejlis, Necdet<Nejdet

(18)

SESLİ DARALMASI SESLİ DARALMASI

•

acak, ecek ekleri sonu sessizle biten kelimelere acak, ecek ekleri sonu sessizle biten kelimelere eklendiklerinde “a”, “ı” olarak; “e”ler de ,”i” olarak eklendiklerinde “a”, “ı” olarak; “e”ler de ,”i” olarak

daralırlar: yap-ı-cak, ed-i-cek, al-ı-cak. yapacak<yap-ı- daralırlar: yap-ı-cak, ed-i-cek, al-ı-cak. yapacak<yap-ı-

cak(yapacağım<yapıci:m/yapıca:m) cak(yapacağım<yapıci:m/yapıca:m)

•

Eylem kökleri içinde yuvarlak sesliler bulunuyorsa , “a” Eylem kökleri içinde yuvarlak sesliler bulunuyorsa , “a”

lar, “u” ve “e” ler , “ü” olarak darlaşır: donacak<don-u- lar, “u” ve “e” ler , “ü” olarak darlaşır: donacak<don-u-

cak, duracak<dur-ı-cak, İki sesli arasındaki y sessizinden cak, duracak<dur-ı-cak, İki sesli arasındaki y sessizinden

önceki sesliler daralır: anlıyamadım, söyliyemem,.

•

^“^“y” sessizi acak,ecek ekleriyle bağlandığında kendinden y” sessizi acak,ecek ekleriyle bağlandığında kendinden önceki sesliyi daraltıp sonraki sesliyi de düşürür:

önceki sesliyi daraltıp sonraki sesliyi de düşürür:

söyleyecek<söylicek, söyleyecek<söylicek,

gülmeyecek<gülmiycek.,bekleyecek<bekliycek.

(19)

SESSİZ BENZEŞMESİ SESSİZ BENZEŞMESİ

• Türkçe’de sert sessizlerden sonra sert Türkçe’de sert sessizlerden sonra sert

sessiz gelir(p,ç,t,k,s,ş,h,f):kitapçı,taraftar.

• Yabancı sözcüklerin gövdelerinde bu kural Yabancı sözcüklerin gövdelerinde bu kural aranmaz: istikbal, mahcup, takdir.

aranmaz: istikbal, mahcup, takdir.

• p,ç,t,k sert sessizleri iki sesli arasında p,ç,t,k sert sessizleri iki sesli arasında yumuşar; b,c,d,g ye dönüşür: kitabı.

yumuşar; b,c,d,g ye dönüşür: kitabı.

(20)

SÖYLEYİŞ KUSURLARI:

Seyirciden olumlu tepkiler aldık Seyirciden olumlu tepkiler aldık

Dünyanın ilk üç bıçaklı traş makinesi Dünyanın ilk üç bıçaklı traş makinesi Alıcı kılığındaki polisler

Alıcı kılığındaki polisler Faydalar faydasız

Faydalar faydasız Koptum

Koptum Sıyırmış Sıyırmış

5 gibi gelirim 5 gibi gelirim Sakin ol ahbap Sakin ol ahbap Dehşetsin

Dehşetsin CoolCool

Large Large

Eşanlamlı sözcükleri kullanmak: çetin ve zor/ ilave Eşanlamlı sözcükleri kullanmak: çetin ve zor/ ilave

ek/koşulumuz şartımız/ arzunuz isteğiniz ek/koşulumuz şartımız/ arzunuz isteğiniz

(21)

8. 8. ANATOMİK KÖKENLİ SORUNLAR: Ses kısıklığı, tavşan dudaklık, ANATOMİK KÖKENLİ SORUNLAR: Ses kısıklığı, tavşan dudaklık, deviasyon, dişleklik vd.

deviasyon, dişleklik vd.

9. GRAMER YANLIŞLARI:

• Geldim ben/ Yeniden sevedebilirim. Geldim ben/ Yeniden sevedebilirim.

• Yanlış türetmeler yapmak: Sataraktan, demincek, sonracıma, Yanlış türetmeler yapmak: Sataraktan, demincek, sonracıma, mükemmelen.

mükemmelen.

• Fiil çekim eklerini eksik boğumlamak: vermişik, yemişiniz.Fiil çekim eklerini eksik boğumlamak: vermişik, yemişiniz.

• İle,ise,ken bağlaçlarını konuşmak: kurumlar ile/ yapıyor iken/ İle,ise,ken bağlaçlarını konuşmak: kurumlar ile/ yapıyor iken/

çalışanlar ise.

• Çoğullaştırmada hatalar: mürettebatlar, evraklar, materyallerÇoğullaştırmada hatalar: mürettebatlar, evraklar, materyaller

(22)

B. DAVRANIŞA DÖNÜK KUSURLAR:

•

Gevezelik: Toplu taşıma araçlarında sık Gevezelik: Toplu taşıma araçlarında sık

karşılaşmak mümkündür . Bir de askerlikleri hiç karşılaşmak mümkündür . Bir de askerlikleri hiç bitmez.

bitmez.

•

Tekrarcılık: Bir konuyu yüz kez dinlemiş Tekrarcılık: Bir konuyu yüz kez dinlemiş olabilirsiniz

olabilirsiniz

•

Gafçı: Daha çok hastanelerde karşılaşılır.Gafçı: Daha çok hastanelerde karşılaşılır.

•

Bilgiç: her zaman bir fikri vardır.Bilgiç: her zaman bir fikri vardır.

•

Dedikoduculuk: Dedikoduculuk:

•

İtirazcılık- inatçılık: Oldukça olumsuz davranış İtirazcılık- inatçılık: Oldukça olumsuz davranış modelidir.

modelidir.

•

^Alaycılık:^Alaycılık:

•

İftiracılık:İftiracılık:

(23)

• ^{Kırıcılık:}^{Kırıcılık:}

• Yapmacıklık: Yapmacıklık:

• Övünmecilik:Övünmecilik:

• Nasihatçılık:Nasihatçılık:

• ^Kabalık:^Kabalık:

• Yalancılık:Yalancılık:

• Antipatiklik-baskıcılık:Antipatiklik-baskıcılık:

• Yabancı sözcük kullanımı: Simit land, Lahmacun centre.Yabancı sözcük kullanımı: Simit land, Lahmacun centre.

• Dinlememe: ( ...)Dinlememe: ( ...)

• Moda ifadeler: Acayip güzel, malumunuz veçhile, Moda ifadeler: Acayip güzel, malumunuz veçhile, fevkaledenin fevkınde, korkunç yararlı, dehşetsin.

fevkaledenin fevkınde, korkunç yararlı, dehşetsin.

• Argo kullanımı:Argo kullanımı:

(24)

C. ANLAM-İÇERİK C. ANLAM-İÇERİK

• DİNLEYEN YÖNÜNDEN:DİNLEYEN YÖNÜNDEN:

– İlginçlikİlginçlik

– Yakından uzağa ilkesine uygunlukYakından uzağa ilkesine uygunluk – MerakMerak

– İlgi alanına dönüklükİlgi alanına dönüklük – HoşagiderlikHoşagiderlik

– AnlaşılırlıkAnlaşılırlık – TutarlılıkTutarlılık

– Açıklık-sadelik-akıcılıkAçıklık-sadelik-akıcılık – ÖzgünlükÖzgünlük

(25)

•

ANLATAN YÖNÜNDEN:ANLATAN YÖNÜNDEN:

1.Yeterli süre kullanımı 1.Yeterli süre kullanımı

2. Konuya hakimiyet 2. Konuya hakimiyet

3. Hazırlık 3. Hazırlık 4. Samimiyet 4. Samimiyet 5. İkna-hitabet 5. İkna-hitabet

6. Nezaket 6. Nezaket

7. Giyim 7. Giyim

8. Göz iletişimi 8. Göz iletişimi 9. Yeterli dönüt 9. Yeterli dönüt

(26)

Sözcük hazinesi ve güçlü sözcükleri Sözcük hazinesi ve güçlü sözcükleri

kullanmak:

• a. Güçlü sözcükler:hemen/ivedi/en kısa a. Güçlü sözcükler:hemen/ivedi/en kısa süre/acil

süre/acil

• b. Güçlü fiiller: yükseliyor/artıyor/tırmanıyor. b. Güçlü fiiller: yükseliyor/artıyor/tırmanıyor.

• c. Üçlemeler: Para, para, para/ Geldim, c. Üçlemeler: Para, para, para/ Geldim, gördüm, yendim/ Türk, övün, çalış,

gördüm, yendim/ Türk, övün, çalış,

güven./Önce seçim, seçim, seçim diyorduk;

şimdi de geçim, geçim, geçim diyoruz./Yap şimdi de geçim, geçim, geçim diyoruz./Yap

işlet devret.

• d. Motif üçlemesi: Sizden beklediğim, başarıyı d. Motif üçlemesi: Sizden beklediğim, başarıyı hedeflemek, başarmak için çalışmak, başarıyı hedeflemek, başarmak için çalışmak, başarıyı

yakalamaktır arkadaşlar.

(27)

• e. Sloganlar kullanmak: Birimiz hepimiz, hepimiz e. Sloganlar kullanmak: Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için.

birimiz için.

• f. Zıtlıklardan yaralanmak: Kelebek gibi uçar, arı f. Zıtlıklardan yaralanmak: Kelebek gibi uçar, arı gibi sokar.

gibi sokar.

• g. Ritmik yinelemeler: Devlet ne yapsın? Devlet g. Ritmik yinelemeler: Devlet ne yapsın? Devlet ekonomiye baksın, yürütmeye baksın, alt yapıyı ekonomiye baksın, yürütmeye baksın, alt yapıyı

güçlendirsin. Devlet ne yapsın? Devlet siyasi güçlendirsin. Devlet ne yapsın? Devlet siyasi

istikrarı sağlasın...

• h. Koşullu tümceler: Ya bitecek ya bitecek./ Ya h. Koşullu tümceler: Ya bitecek ya bitecek./ Ya alacağız ya alacağız.

alacağız ya alacağız.

(28)

Olumsuz ifadelerden kaçınmak:

• Zayıf/ince yapılı-Anladın mı/ anlatabildim mi- Zayıf/ince yapılı-Anladın mı/ anlatabildim mi- sorun/gereksinim

sorun/gereksinim

• ^“ ^“ Ama” bağlacını kullanmamak: Çalıştın ama Ama” bağlacını kullanmamak: Çalıştın ama

başaramadın/ çalıştın ve başaramadın.-Ödeme başaramadın/ çalıştın ve başaramadın.-Ödeme gününüzü değiştirebilirsiniz ama(ve) bunu için gününüzü değiştirebilirsiniz ama(ve) bunu için

bir dilekçe göndermelisiniz.

• Emir ifadelerinden sakınmak: Sıraya girin/ Emir ifadelerinden sakınmak: Sıraya girin/

sıraya girmenizi rica ediyorum.-Cevabınızı en sıraya girmenizi rica ediyorum.-Cevabınızı en

kısa sürede bildirin/ cevabınızı hemen kısa sürede bildirin/ cevabınızı hemen

alabilirsek iyi olur.

(29)

• Yetersizliklerden kaçınmak: Hafta başına Yetersizliklerden kaçınmak: Hafta başına yetiştiremem/ Çarşamba gününe hazır yetiştiremem/ Çarşamba gününe hazır

olur.-Elimden bir şey gelmez/ Konuyu olur.-Elimden bir şey gelmez/ Konuyu

yetkililerle görüşebilirsiniz.-yetkili değilim/

konuyu yetkililer açıklayacak.

• ^“ ^“ Hayır’dan” uzak durmak: Hayır bunu Hayır’dan” uzak durmak: Hayır bunu yapmayacağım/ Böyle yapmayı tercih yapmayacağım/ Böyle yapmayı tercih

etmiyorum.

(30)

KONUŞMANIN PSİKOLOJİK KONUŞMANIN PSİKOLOJİK

BOYUTU:

• ^Heyecan ^Heyecan

• ^Korku ^Korku

• ^Utanma ^Utanma

• ^Kekemelik ^Kekemelik

• Empati/anlayış Empati/anlayış

• ^Duygu ^Duygu

(31)

E. ZİHİNSEL YÖNÜ:

• ^Bilgi ^Bilgi

• ^Zeka(dil) ^Zeka(dil)

(32)

SOSYOLOJİK YÖNÜ:

• Toplum açısından:Su küçüğün söz Toplum açısından:Su küçüğün söz büyüğün/Bir sus iki dinle.

büyüğün/Bir sus iki dinle.

• Demokratik/anti-demokratik tutumlar Demokratik/anti-demokratik tutumlar

• ^Eğitim ^Eğitim

• ^Aile ^Aile

(33)

FİZYOLOJİK YÖNÜ:

• ^{Nefes alma} ^{Nefes alma}

• Ses organları Ses organları

• İşitme organları İşitme organları

(34)

ESTETİK YÖNÜ:

• Hitabet sanatı Hitabet sanatı BEDEN DİLİ

BEDEN DİLİ

FİZİKİ GÖRÜNÜM

(35)

• ETKİLİ İLETİŞİM DAVRANIŞLARI ETKİLİ İLETİŞİM DAVRANIŞLARI

– Yargılama yerine tanıtmayı hedeflemek. Yargılama yerine tanıtmayı hedeflemek.

– Sorun çözücü olmak. Sorun çözücü olmak.

– Aldırmazlık yerine anlayışlı olmak. Aldırmazlık yerine anlayışlı olmak.

– Üstünlük yerine eşitlikçi olmak. Üstünlük yerine eşitlikçi olmak.

– Kesin tutum yerine denemeci olmak. Kesin tutum yerine denemeci olmak.

– Kendimiz için değil, başkaları için konuşmak Kendimiz için değil, başkaları için konuşmak – Emir vermeden konuşmak ve “hayır”ı Emir vermeden konuşmak ve “hayır”ı

kullanmamak.

(36)

Konuşma Planı:

• Konuşmada: giriş-gelişme-sonuç Konuşmada: giriş-gelişme-sonuç paragrafları oluşturma.

paragrafları oluşturma.

• Tekrar özetleme. Tekrar özetleme.

• Ara güdülemeler yapma. Ara güdülemeler yapma.

• Duygulara yer verme. Duygulara yer verme.

• Sloganları satma, onlar alsınlar. Sloganları satma, onlar alsınlar.

• Harekete geçirme. Harekete geçirme.

• Övgü dolu sözcüklere yer Övgü dolu sözcüklere yer

vermeme(Eğer içinizden gelmiyorsa).

(37)

•

Eylem soruları sorma.Eylem soruları sorma.

•

Neyi anlattığınız değil nasıl anlattığınız önemlidir.Neyi anlattığınız değil nasıl anlattığınız önemlidir.

•

Eğlenceli anlatım en iyisidir(Tabiki başsağlığı Eğlenceli anlatım en iyisidir(Tabiki başsağlığı verirken değil!).

verirken değil!).

•

Sizi dinleyenlerin beklentilerine kulak verin.Sizi dinleyenlerin beklentilerine kulak verin.

•

Sesin şiddetini ve tonlamaları doğru kullanın.Sesin şiddetini ve tonlamaları doğru kullanın.

•

Konuşmaların başında ve sonunda espri Konuşmaların başında ve sonunda espri

etkilidir(Yapamıyorsanız bu maddeyi unutun

etkilidir(Yapamıyorsanız bu maddeyi unutun).).

•

Sahnede olduğunuzu unutmayın ve sahneyi iyi Sahnede olduğunuzu unutmayın ve sahneyi iyi kullanın(yirmilik çiviyle çakılmadan).

kullanın(yirmilik çiviyle çakılmadan).

(38)

•

Bir aksesuarla oynamayın dikkat dağıtır.Bir aksesuarla oynamayın dikkat dağıtır.

•

Saatinize bakmayın.Saatinize bakmayın.

•

Bilinçsizce yargılarda bulunmayın(Görmeyene Bilinçsizce yargılarda bulunmayın(Görmeyene yeşili anlatmayın).

yeşili anlatmayın).

•

Din, siyaset, inançlar konusunda Din, siyaset, inançlar konusunda tartışmayın(Kazanan görülmedi).

tartışmayın(Kazanan görülmedi).

•

Süre uzayacakmış gibi konuş ama kısa kes.Süre uzayacakmış gibi konuş ama kısa kes.

•

Değer, başarı ve birlikteliği vurgulama.Değer, başarı ve birlikteliği vurgulama.

•

Konuştuğunuz kişiye muhakkak ismiyle hitap Konuştuğunuz kişiye muhakkak ismiyle hitap etmek gerekmektedir.

etmek gerekmektedir.

•

^“^“Unutmayın iki kulağımız bir ağzımız var.”Unutmayın iki kulağımız bir ağzımız var.”

(39)

Konusmaya girerken : Konusmaya girerken :

1. Espri ile giriş yapmak hatadır 1. Espri ile giriş yapmak hatadır

2. Teşekkür veya benzeri sözlerle giriş 2. Teşekkür veya benzeri sözlerle giriş

yapılmaz yapılmaz

3. Giriş güçlü olmalıdır 3. Giriş güçlü olmalıdır

4. Doğrudan konuya geçilmelidir

(40)

1. Manset 1. Manset

Beyazı sever misiniz?

2. Bilgilendirme 2. Bilgilendirme

Ayse teyze bir pilav yapar. Bembeyaz, Ayse teyze bir pilav yapar. Bembeyaz,

3. İnandırma 3. İnandırma

Annemin ise pilavı hiç öyle olmaz. Her zaman biraz Annemin ise pilavı hiç öyle olmaz. Her zaman biraz

sarıdır.

4. Eylem 4. Eylem

a. Tek hedef (ağzındaki baklayı çıkar) a. Tek hedef (ağzındaki baklayı çıkar)

Ögrendim ki Ayşe teyze pilav yaparken limon sıkarmış.

b. Çözüm b. Çözüm

Eger pilavın beyaz olmasını istiyorsan pilav suyu Eger pilavın beyaz olmasını istiyorsan pilav suyu

kaynarken limon sıkmalısın.

(41)

Bitişi Söylemeyin:

Dinleyicilere sözünüzün bittigini söylemeyin.

Uygun bir veda ile ayrılabilirsiniz ama sözünüzün Uygun bir veda ile ayrılabilirsiniz ama sözünüzün

kalmadığını söyleyemezsiniz.

Doruk Noktasında Durun:

Sözünüzün bittigi nokta tam bir doruk noktası Sözünüzün bittigi nokta tam bir doruk noktası

olmalıdır. Heyecanları zirveye taşıdığınız noktada olmalıdır. Heyecanları zirveye taşıdığınız noktada

son sözünüzü söylemelisiniz. Doruk noktası bir son sözünüzü söylemelisiniz. Doruk noktası bir

siir okunarak, güldürücü veya duruma göre siir okunarak, güldürücü veya duruma göre

ağlatıcı bir söz söylenerek, kompliman yapılarak , ağlatıcı bir söz söylenerek, kompliman yapılarak ,

taltif veya övgü ile, büyük bir insanin sözüyle taltif veya övgü ile, büyük bir insanin sözüyle

tamamlanabilir.

(42)

• Özetleme Yapın: Özetleme Yapın:

Sonuçta söyleyeceğiniz sözler bastan beri ileri Sonuçta söyleyeceğiniz sözler bastan beri ileri

sürdüğünüz düşüncelerin özetini taşımalıdır.

Gelişme boyunca tüm anlattıklarınız sonuçta iki Gelişme boyunca tüm anlattıklarınız sonuçta iki

cümlede özetlenebilmelidir.

• Harekete Davet Edin: Harekete Davet Edin:

Sözlerinizin ise yaramasını ve daha sağlıklı Sözlerinizin ise yaramasını ve daha sağlıklı şekilde dinleyicileri etkilemesini istiyorsanız şekilde dinleyicileri etkilemesini istiyorsanız

sonucunuz ayni zamanda bir eylem davetini sonucunuz ayni zamanda bir eylem davetini

içermelidir. Anlattıklarınızın gerektirdiği bir içermelidir. Anlattıklarınızın gerektirdiği bir

eylemi onlarla birlikte yapmaya davet eylemi onlarla birlikte yapmaya davet

ediyorsunuz.

(43)

Fikirlerinizi Mal edin : Fikirlerinizi Mal edin :

a) “Kobra yılanları çok tehlikeli ve a) “Kobra yılanları çok tehlikeli ve

zehirlidir. Insanlara çok büyük zarar zehirlidir. Insanlara çok büyük zarar

verebilirler. Bu yüzden kobra yılanından verebilirler. Bu yüzden kobra yılanından

kaçmalıyız.”

b) “Kobra yılanlarının dişlerindeki zehir b) “Kobra yılanlarının dişlerindeki zehir 100 kişiyi öldürmeye yeter. Bu yılanların 100 kişiyi öldürmeye yeter. Bu yılanların

ağızları o kadar büyüyebiliyor ki bir kuzuyu ağızları o kadar büyüyebiliyor ki bir kuzuyu

bile yutabilirler. Bu yüzden kobra bile yutabilirler. Bu yüzden kobra

yılanından kaçmalıyız.”

(44)

a) “Değerli dinleyenler! bildiğiniz atom korkunç a) “Değerli dinleyenler! bildiğiniz atom korkunç

bir kuvvete sahiptir. Eğer bu kuvveti açığa bir kuvvete sahiptir. Eğer bu kuvveti açığa

çıkarabilsek bu güç büyük isler yapabilir.

Dolayısıyla atom gücünü kullanırken çok dikkatli Dolayısıyla atom gücünü kullanırken çok dikkatli

olmalıyız.”

b) “Değerli dinleyenler Atom’un ne kadar büyük b) “Değerli dinleyenler Atom’un ne kadar büyük

bir kuvvet taşıdığını düşündünüz mü ? Kalemle bir bir kuvvet taşıdığını düşündünüz mü ? Kalemle bir

kağıda ‘atom’ kelimesini yazın. Eğer o yazının kağıda ‘atom’ kelimesini yazın. Eğer o yazının

mürekkebini oluşturan atomları mürekkebini oluşturan atomları

parçalayabilseydik ortaya büyük bir enerji çıkardı.

Bu enerjiyle 10 tonluk bir kamyonu 1 km. havaya Bu enerjiyle 10 tonluk bir kamyonu 1 km. havaya

firlatabilirdik. Dolayısıyla atom gücünü firlatabilirdik. Dolayısıyla atom gücünü

kullanirken çok dikkatli olmalıyız kullanirken çok dikkatli olmalıyız

(45)

Otoritelere dayanın:

“Başarının sırrının zekadan değil “Başarının sırrının zekadan değil çok çalışmaktan geçtiğini artık

çok çalışmaktan geçtiğini artık

görmeliyiz. 200’ün üzerinde buluşa görmeliyiz. 200’ün üzerinde buluşa

imza atan elektriğin buluşçusu imza atan elektriğin buluşçusu

Edison başarının % 1’nin zekadan % Edison başarının % 1’nin zekadan %

99’nun da çalısmaktan 99’nun da çalısmaktan

kaynaklandığını söylüyor.”

(46)

Örneklere Başvurun:

a) “O insan hep güzel sözler söyler. (Örneğin)Bir a) “O insan hep güzel sözler söyler. (Örneğin)Bir

defasında tüm topluluğa çalışmasının önemini defasında tüm topluluğa çalışmasının önemini

anlatıyordu. (Örneğin)Onu bir keresinde anlatıyordu. (Örneğin)Onu bir keresinde

heyecanla çocukları teşvik ederken gördüm vs.

b) “Bazı kuşların verdikleri sesler insanlara müzik b) “Bazı kuşların verdikleri sesler insanlara müzik

gibi gelir. Örneğin bülbülün bahçedeki ötüşü, gibi gelir. Örneğin bülbülün bahçedeki ötüşü,

kekliğin vadilerdeki bağırışı harika bir senfoniyi kekliğin vadilerdeki bağırışı harika bir senfoniyi

andırır.”

(47)

Görsel Canlandirma Yapiniz:

a) “Insan vücudunda binlerce kilometre a) “Insan vücudunda binlerce kilometre

uzunlugunda bir damar sebekesi vardir.”--(daha uzunlugunda bir damar sebekesi vardir.”--(daha

görsel yapalim) “Insan vücudundaki damar aglari görsel yapalim) “Insan vücudundaki damar aglari

örümcek aglarindan çok daha karmasiktir.”-- örümcek aglarindan çok daha karmasiktir.”--

(daha görsel yapalim) “Vücudumuz o kadar çok (daha görsel yapalim) “Vücudumuz o kadar çok

damarlarla kusatilmistir ki bu damarlari uç uca damarlarla kusatilmistir ki bu damarlari uç uca

getirip ip yapsaydik Dünyanin etrafini üç defa getirip ip yapsaydik Dünyanin etrafini üç defa

sarabilirdi.”

(48)

Isitsel Canlandirma Yapiniz:

a) “Adamin sesi çok yavas çıkıyordu-- a) “Adamin sesi çok yavas çıkıyordu--

Adam sinek vızıltısı gibi konusuyordu.”

(49)

Dokunsal Canlandirma Yapiniz:

a) “Elleri çok yumusakti.-- Elleri pamuk a) “Elleri çok yumusakti.-- Elleri pamuk

gibi yumusakti.”

(50)

Kokusal Canlandırma Yapınız:

Bu alanı nadiren kullanmayı tavsiye ediyoruz.

Zira insanların kokuları değerlendirme biçimleri Zira insanların kokuları değerlendirme biçimleri çok farklı olabilmekte, birisinin sevdiği bir koku çok farklı olabilmekte, birisinin sevdiği bir koku

diğerini tiksindirebilmektedir. Yine de ortak diğerini tiksindirebilmektedir. Yine de ortak

olarak paylaşılan belli başlı koku imajları vardır, olarak paylaşılan belli başlı koku imajları vardır,

örneğin herkes çürük yumurtadan tiksinir.

Kokular genellikle çiçeklere dayanılır, gül, leylak, Kokular genellikle çiçeklere dayanılır, gül, leylak,

menekşe, zambak gibi kokular bilinir. Bunlar menekşe, zambak gibi kokular bilinir. Bunlar

keskin ve hafif olarak sınıflandırılabilirler.

(51)

Tatsal Canlandırma Yapınız:

Bu duyu az kullanılma imkanına sahiptir ama Bu duyu az kullanılma imkanına sahiptir ama doğru kullanıldığında çok etkileyici olabilir.

doğru kullanıldığında çok etkileyici olabilir.

İnsanlar acı, tatlı, ekşi, tuzlu, mayhoş, yakıcı gibi İnsanlar acı, tatlı, ekşi, tuzlu, mayhoş, yakıcı gibi tatları bilir ve bunları az ve çok olmak üzere tatları bilir ve bunları az ve çok olmak üzere sınıflayabilir. Ayrıca bu tat türlerini çeşitli sınıflayabilir. Ayrıca bu tat türlerini çeşitli yiyeceklerle ilişkilendirebiliriz: Bal, biber, limon, yiyeceklerle ilişkilendirebiliriz: Bal, biber, limon, tuz, erik... Bunların dışında tat duyusunu tuz, erik... Bunların dışında tat duyusunu psikolojik olarak etkileyen faktörler vardır ki psikolojik olarak etkileyen faktörler vardır ki

bunlar bizim etkili iletimimizde asıl faktörlerdir.

(52)

Eylem Sorusu Sorun Eylem Sorusu Sorun

Örneğin topluluğunuza hitaben:

“Acaba aramızda kaç kişi başarılı bir

“Acaba aramızda kaç kişi başarılı bir geleceği hayal ediyor? Bu saygıdeğer geleceği hayal ediyor? Bu saygıdeğer

insanların ellerini görebilir miyim?...

Aramızda kimler 30 yaşın Aramızda kimler 30 yaşın

üzerindedir?.... Bu tür sorulara üzerindedir?.... Bu tür sorulara

herkes el kaldırarak cevap herkes el kaldırarak cevap vermeyebilir ama herkes dikkat vermeyebilir ama herkes dikkat

kesilerek cevap verir.

(53)

Bir Nesne Gösterin:

Dinleyicilere elinizde tuttuğunuz bir nesneyi Dinleyicilere elinizde tuttuğunuz bir nesneyi

gösterebilirsiniz. Salona dikkat etmelerini veya kendilerini gösterebilirsiniz. Salona dikkat etmelerini veya kendilerini incelemelerini isteyebilirsiniz. Bakışları ve dikkatleri sizin incelemelerini isteyebilirsiniz. Bakışları ve dikkatleri sizin istediğiniz noktaya yönelecektir.

istediğiniz noktaya yönelecektir.

Örneğin konuşma esnasında “Şu elimdeki saati görüyor Örneğin konuşma esnasında “Şu elimdeki saati görüyor musunuz?... Bu saat her bir saniyesi önemli olan

musunuz?... Bu saat her bir saniyesi önemli olan zamanımızı sayıyor?... Su elimdeki kağıtlara bakın!

zamanımızı sayıyor?... Su elimdeki kağıtlara bakın!

Bunlarda size anlatacağım “başarının sırrı” yazıyor...

Sevgiden ve gönül birliğinden söz ediyorduk. Şurada bir Sevgiden ve gönül birliğinden söz ediyorduk. Şurada bir araya gelen muhteşem topluluğa bakın!”

araya gelen muhteşem topluluğa bakın!”

(54)

Sorular Sorun Sorular Sorun

Konuşma esnasında soracağınız sorular Konuşma esnasında soracağınız sorular

dalgınlıkları yok eder. Örneğin Türkiye’de dalgınlıkları yok eder. Örneğin Türkiye’de

erozyon tehlikesi hakkında bilgi erozyon tehlikesi hakkında bilgi

vereceksiniz “Değerli dostlar” Türkiye’nin vereceksiniz “Değerli dostlar” Türkiye’nin

her yıl ne kadar toprağını kaybettiğini her yıl ne kadar toprağını kaybettiğini

biliyor musunuz? Her yıl erozyon nedeniyle biliyor musunuz? Her yıl erozyon nedeniyle

Kıbrıs kadar toprağımız denize akıyor?

(55)

Dinleyicilerinizi takip edin:

Dinleyicileri dikkatle izleyin. Konuşurken doğrudan Dinleyicileri dikkatle izleyin. Konuşurken doğrudan

dinleyicilere bakin, gözlerinizin üzerlerinde dolaşmasına dinleyicilere bakin, gözlerinizin üzerlerinde dolaşmasına izin verin. Topluluk üzerinde en küçük bir hareketi veya izin verin. Topluluk üzerinde en küçük bir hareketi veya donukluğu fark edeceksiniz. Dinleyenlerle ilgili

donukluğu fark edeceksiniz. Dinleyenlerle ilgili

dolduğunuz ve onları takip ettiğiniz ölçüde onlar da sizinle dolduğunuz ve onları takip ettiğiniz ölçüde onlar da sizinle ilgilidirler ve sizi takip ederler. Onlara donuk bakarsanız ilgilidirler ve sizi takip ederler. Onlara donuk bakarsanız size öyle bakarlar. somurtursanız somurturlar, gökyüzüne size öyle bakarlar. somurtursanız somurturlar, gökyüzüne bakarsanız gökyüzüne bakarlar. Onların sizi takip

bakarsanız gökyüzüne bakarlar. Onların sizi takip etmelerini istediğiniz kadar onları takip ediniz.

etmelerini istediğiniz kadar onları takip ediniz.

(56)

Vurguyu Yayınız:

Özellikle fark edilmesini istediginiz Özellikle fark edilmesini istediginiz kelimeleri yavaşlayarak, hece hece kelimeleri yavaşlayarak, hece hece

vurgulayarak veya vurguyu yayarak vurgulayarak veya vurguyu yayarak

seslendiriniz. Örneğin: “Eminim, Tekrar seslendiriniz. Örneğin: “Eminim, Tekrar

ediyorum. ba--şa--ra--bi--li--riz!... Zaaalim!

Bu adam zaalim!... Oluuur hem de öyle Bu adam zaalim!... Oluuur hem de öyle

olur ki!..!”

(57)

Duraklar Oluşturunuz:

Çok önemli bir kelimeyi söylemeden önce ve Çok önemli bir kelimeyi söylemeden önce ve sonra 3-7 saniye arasında ( süre duruma göre sonra 3-7 saniye arasında ( süre duruma göre

değişebilir) kısa duraklar oluşturun. Sözden önce değişebilir) kısa duraklar oluşturun. Sözden önce sözü sabırsızlıkla beklercesine bilinçli ve kontrollü sözü sabırsızlıkla beklercesine bilinçli ve kontrollü

susmanız dikkatlerin gelecek kelimeyi beklemek susmanız dikkatlerin gelecek kelimeyi beklemek

üzere toparlanmasına, sözden sonra durmanız da üzere toparlanmasına, sözden sonra durmanız da

söylediğinizin zihinlerde tekrarlanmasına yol söylediğinizin zihinlerde tekrarlanmasına yol

açar.

(58)

Ses Tonunuzu Değiştiriniz:

Ses tonu yükselme alçalma arasında Ses tonu yükselme alçalma arasında değişime uğratılmalıdır. Duyulabilir olmak değişime uğratılmalıdır. Duyulabilir olmak

şartıyla fısıltıya kadar inilebilir. Ton şartıyla fısıltıya kadar inilebilir. Ton

yükseltildiğinde ise bağırma izlenimi yükseltildiğinde ise bağırma izlenimi

oluşturulmamalıdır. Sürekli yüksek veya oluşturulmamalıdır. Sürekli yüksek veya

sürekli alçak ton hem monotondur, hem sürekli alçak ton hem monotondur, hem

de rahatsız eder. Ancak ton değişimi her de rahatsız eder. Ancak ton değişimi her

defasında dikkatleri üzerine çeker.

(59)

Cümle Yapısını Değiştiriniz:

Aynı zaman kipinde, benzer yapıda veya eşit Aynı zaman kipinde, benzer yapıda veya eşit

uzunlukta cümleler monotondur, can sikicidir ve dikkati uzunlukta cümleler monotondur, can sikicidir ve dikkati

dağıtırlar. Çok iyi bir konuşmacı düz-devrik cümleleri dağıtırlar. Çok iyi bir konuşmacı düz-devrik cümleleri

uygun bir sırada çok iyi kullanır. Zaman kipleri arasında uygun bir sırada çok iyi kullanır. Zaman kipleri arasında sıçramaları, dili geçmiş zamandan mişli geçmiş zamana, sıçramaları, dili geçmiş zamandan mişli geçmiş zamana,

şimdiki veya gelecek zamana sıçrayarak çok iyi şimdiki veya gelecek zamana sıçrayarak çok iyi

gerçekleştirir. Yine devamlı uzun cümleleri veya çok kisa gerçekleştirir. Yine devamlı uzun cümleleri veya çok kisa

cümleleri art arda sıralamaz. Bunun yerine orta cümleleri art arda sıralamaz. Bunun yerine orta

uzunlukta ve kısa cümleleri birbirleriyle yoğurarak uzunlukta ve kısa cümleleri birbirleriyle yoğurarak

kullanır. Su örneklere bakalım: “Hedefe ulaşmak istiyor kullanır. Su örneklere bakalım: “Hedefe ulaşmak istiyor

musunuz? Zirveye çıkmak, mükemmel olmak... Yüzlerce musunuz? Zirveye çıkmak, mükemmel olmak... Yüzlerce insan başarmıştır. Siz de başarabilirsiniz. Kendinize gelin insan başarmıştır. Siz de başarabilirsiniz. Kendinize gelin sadece. Hedefinizi kalbinize yazın. Emin olun ki her şeye sadece. Hedefinizi kalbinize yazın. Emin olun ki her şeye

hedefinizden bakmaya devam ettiğiniz sürece basari hedefinizden bakmaya devam ettiğiniz sürece basari merdivenine tırmanmaya devam eden siz olacaksınız.

merdivenine tırmanmaya devam eden siz olacaksınız.

(60)

Etkili İletişimde Çalışma Planı:

•

Etkili konuşma en az iki yıllık bir çalışma izleği ister.Etkili konuşma en az iki yıllık bir çalışma izleği ister.

•

Önce dinle, sonra konuş.Önce dinle, sonra konuş.

•

Çıkartamadığın sesler için ses temrinlerine, boğumlama Çıkartamadığın sesler için ses temrinlerine, boğumlama çalışmalarına zaman ayır. En az 12 ay.

çalışmalarına zaman ayır. En az 12 ay.

•

Dil becerilerini geliştir. Sheakespeare’i unutma!Dil becerilerini geliştir. Sheakespeare’i unutma!

•

Kendi sesini tanı.Kendi sesini tanı.

•

Çevrendeki sesleri tanı.Çevrendeki sesleri tanı.

•

Korkunun üstüne git.Korkunun üstüne git.

•

Abartılı çene ve dudak çalışmasını ihmal etme.Abartılı çene ve dudak çalışmasını ihmal etme.

•

Beden dilini iyi kullanmayı öğren. Savunucu beden Beden dilini iyi kullanmayı öğren. Savunucu beden dilinden uzaklaş.

dilinden uzaklaş.

•

Ya olduğun gibi görün/Ya da göründüğün gibi ol.Ya olduğun gibi görün/Ya da göründüğün gibi ol.

(61)

•

İnsan duygularıyla vardır.İnsan duygularıyla vardır.

•

Başarmak için denem gerekir.Başarmak için denem gerekir.

•

Olumlu olmak ve yeni bir şey söylemek gerektir.Olumlu olmak ve yeni bir şey söylemek gerektir.

•

^Empati^Empati

•

Öfke kontolüÖfke kontolü

•

Heyecan güzeldir. Yeter ki kontrol edilebilsin.Heyecan güzeldir. Yeter ki kontrol edilebilsin.

•

Ayna kuralını hiçbir zaman unutma.Ayna kuralını hiçbir zaman unutma.

•

Bahane bulma; çöz.Bahane bulma; çöz.

(62)

KAYNAKÇA:

• Suat TAŞER,”Konuşma Eğitimi.” Suat TAŞER,”Konuşma Eğitimi.”

• Can GÜRZAP,”Konuşan İnsan.” Can GÜRZAP,”Konuşan İnsan.”

• Sıddık AKBAYIR,”Dil ve Diksiyon.” Sıddık AKBAYIR,”Dil ve Diksiyon.”

• Müjgan ÖZÇAY,”Sesler,Sözler,Etkiler.” Müjgan ÖZÇAY,”Sesler,Sözler,Etkiler.”

• Birol VURAL,”Doğru ve güzel Konuşma.” Birol VURAL,”Doğru ve güzel Konuşma.”

• Tahsin BANGUOĞLU,”Türkçenin Grameri.” Tahsin BANGUOĞLU,”Türkçenin Grameri.”

• Kamil SÖNMEZ,”Makaleler ve Ders Notları.” Kamil SÖNMEZ,”Makaleler ve Ders Notları.”

(63)

Kamil SÖNMEZ Kamil SÖNMEZ Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü ksonmez@education.ankara.edu.tr ksonmez@education.ankara.edu.tr