Tip II Kombine Hiperlipidemi Olgularında

Türk Kardiyol Dem

Arş

2002; 30 : 88-92

Tip II Kombine Hiperlipidemi Olgularında

Fibrat Tedavisinin Lipid Profili, C-Reaktif Protein ve Fibrinojen Düzeylerine Etkisi

Uz. Dr. Meral KAYIKÇIOGLU, Y. Doç. Dr. Levent H. CAN, Doç. Dr. Fili z ÖZERKAN, Prof. Dr. Hakan KÜLTÜRSAY, Prof. Dr. Serda r PAYZİN , Prof. Dr. İnan SOYDAN Ege Üniversitesi Tip Fakiiltesi, Kardiyoloji Anabilim Dal1, İzmir

ÖZET

Diyabeies mellitusta /ipoproteinlerde

oluşan yapısal

ve fonksiyonel

değişikler

kardiyovaskiiler

hastalıkların

geli-

şiminden

esas sorumlu faktörlerdir. Tip ll diyabetikierde trigliserid dii:eylerinde

artışw

ön planda

olduğu

kombine

lıiperlipiclemi sık

göriilmektedir. Bu

çalışmada

ö:ellikle

lıipertrigliseridemi,

fibrinojen ve CR P

yiiksekli,~inin sık­

lıkla görüldii.~ii

tip ll diyabet

olgulamıda

bir jlbrik asit tiirevi olan fenojlbratw

etkinliği araştmlmıştır.

Yöııtem: Çalışmaya,

diye/ tedavisine dirençli trigliserid

yiiksekl(~inin

ön planda

oldu,~

u koroner arter

haswlı,qı

ol- mayan 47 komhine hiperlipidemi olgusu

alındi. Olguların

15'i tip ll diyabe1ikti. Tiim olgu/ara komrollii

salımm/ı

fe- no./lbrat (250 mg!giin )

başlandı. Fenoj/bratın etkinliğini

belirlemek için serum lipid. fibrinojen ve CRP diizeyleri Tedavi öncesinde, 3 ve 6. aylarda olmak iizere toplam 3 kez ölçiilclii. Tedavinin

somıcunda

olgular diyabetik olup

olmalarına

göre f enoj /braT tedavisine yamtlan açlSinde iii

karşılaştınldılar.

Bulgular: Tedavi öncesinde

grupların

genel özellikleri ve lipid profllleri bemerdi.

Çalışma

boyunca hiçbir olg uda ilaç do zunu ariirma gereksinimi olmad1.

Altı aylık

redavi

sonucu1ıda

Tiim hastalarda total kolesterol ( -%9 ), LDL (-

%17), trigliserid (-%58) ve apo B (-%6) diizey/erinde be- lirgin azalma oldu. Bu oranlar diyabet ik olan ve olmayan- larda çok bemerdi. Diyaberiklerde bazal fibrinojen dii:ey- /eri hafif yiikselai ( diyabetikierde 378±82mg!dl, diyabetik olmayanlarda 350±76mg!dl, p>0,05).

Fenofıbrattedavisi

ile diyabet ik olgularda fibrinojen diizeyi %1 6 ve diyabetik olmayan grupta %12 azalc/1. CRP diizeyleri ise tedavi ön- cesinde diyabetik grupta biraz

dalıa

yiiksekri (diyahetik - lercle 0 ,855± 0,681 diyabetik olmayanlarda 0,578±

0,584; p=0,05). Tedavi

sonucwıcla

ise tiim olgularda CRP diizeylerinde

anlamlı

a:alma

sağlamrken,

diyabeTik olgu- lardaki CRP

diişiiş

miktan istatistiksel olarak

anlamlı

ol- masa da daha fazla idi (%54 'e

karşın

%35; p=0,36) Ça-

lışma boywıca

fenofihra t

kullammı

ile hasw/arda ilaç

bı­

rakılmasuu

gerekT iren her hangi hir yan eTki gö:lenmedi.

Yorum: Fenojlbrat, diyabeti olan ve olmayan kombine hiperlipidemi olgulannda etkin ve giivenilir bir antilipide-

Alındığı ı

ari h: 4 Kas

ını,

revizyon 24

Kasını

2001

Yazışma

adresi: Dr. M eral

Kayıkçıoğlu,

Gediz cad. 11 /2

Boıııova, Izıııir

35040

Tlf: (0232) 374 2695 Faks: (0232) 374 66 1 8

E-posıa: ıııekay@med.ege.cdu.ır

Bu

çıılışnıanııı

ön

sonuçları

"EAS-Low HDL in Cardiovascular Disease"

senıpozyunıunda

Istanbul'da Ni san 2000'de sözlü bildiri olarak

sunulmuştur.

88

mik ilaç

olmasının yanısıra

CRP ve fibrinoje n diizeylerini de azaltarak (l(eroskleroz

gelişimini

etki/eyehilecek bir ajan gibi göriinmekTedir. Tiirk Kardiyo/ Dem

Arş

2002; 30:

88-92

Anahtar kelime/er: İ1ısuline ba,~1111lı olmayan diyabet.

C-reaktif prootein, Jenofibrat, fibrinojen, komhine hiperlipidemi

Epidemi yolojik

çalışınalar

yüksek plazma

ırigliserid

düzey lerinin de koroner arte r

hastalığı

risk in i

artırdı­

ğ ın ı göster miştir ( 1 ,2). Öze llikle yüksek ırigli serid düzeyine sahip

kişilerde açlık

ve toklukta tri gliserid

taşıyan

lipo prote inlerin konsantrasyonu

artışı,

LDL ve HDL de

yapısal,

fonk siyonel ve metabolik bir ta-

kım değişikliklere

yol açarak LDL'nin daha

aıerojen,

HDL'nin ise dah a az koruyucu hale

dönüşmesine

ne- den olmaktadı r

(3),

Ti p II di yabetes mell iıu sta da benze r

şekilde

anan tri gli seridler makrova sküler

komplikasyonların gelişimine katkıda bulunmaktadır

(4-7). Bu

çalışmada,

korone r arter

hastalığı

o lmayan triglise rid

yüksekliğinin

ö n planda

olduğu

diyabetik kombine hiperlipidemi

olgularında

6

aylık fenofibraı

tedavisinin

senını

li pid , C-reaktif protein (CRP) ve fibrinojen düzey le rine etkisi diyabetik olm ayan ol- gularla

karşılaştırmalı

olarak

araştırılmıştır.

GEREÇ-YÖNTEM

Çalışmaya,

en az 3

aylık diyeı

tedavisi ilc regül asyon

sağ­

lanamadığı

için Lipid

Polikliniğinıize yönlenclirilnıiş ırigli­

serid

yüksekliğinin

ön pland a

olduğu

ko mbine hiperlip ide- m isi olan tip ll diyabet ik olgular (n= 1 5)

alındı. Aynı

dö- nemde lipid

polikliniğinıizclc

izleme

alınan cliyabeıi

o lma- yan kombine hiperlipidemi

olguları

(n=32) ise kon trol gru- bu olarak

değerlendirildi.

Sekonder

dislipidenıisi

olan ol- g ular, herhangi bir

cnclokriıı, karaciğer

veya böbrek hasta-

lığı

olanlar, kronik alkol kullananl ar,

karaciğerele

ilaç etki-

leşimine

yol açabi lecek he rhang i bir ilaç kullananlar ve her türl ü ho rmo n rcplasman tedav isi

altında

olan o lg ularla öykü sünde koroner arte r

hastalığı

olanlar

çalışma dışında

tutuldu lar.

Ayrıca çalışma

grubunun daha homojen

olması-

M.

Kaytkçw.~lu

ve ark.: Tip ll Kombine Hiperlipidemi Olgulannda Fibrat Tedavisinin Lipid Profili, CRP ve Fibrinojen Dtlzey/erine Etkisi

nı sağlamak amacıyla

insuline

bağınılı

diyabe t

varlığı

da bir

dışlama

krite ri olarak

değerlendirildi.

Tüm o lgular, ça-

lışma

protoko lü

hakkında

bilgile ndirildi ve sözlü

onayları alındı.

Çalışmaya alınan

tüm olgulara kontrollü

salınınılı

fcnofib - rat (250 mg/gün)

başlandı. Altı

ay süren tedavin in sonu- c unda olgular diyabet ik ve d iyabe tik

olmamalarına

göre feno fi brat tedavisine ola n

yanıtları açısından karşılaştırıl­

dılar. Çalışma

süresince hastalar, lipid

metaboliznıasını

et- kileye bilecek he rhangi bir

diğer

ilaç

kullanmadılar.

Diya- betik

olguların

hepsi kan

şekeri

rcgülasyonu için oral anti- d iyabetik kullanmakta idiler.

Fcnofibratııı etkinliğini

belirlemek

amacıyla

tüm o lgular- da, serum lipid, fibri noje n ve C RP düzey le ri tedavi önce- sinde, 3 ve 6. aylarda olmak üzere toplam 3 kez ölçüldü.

Lipid analizl eri iç in e n az 12 saatlik

açlık sonrası alınan

kan larda total ko lesterol, HDL ve trig liserid düzey le ri e n- zi mat ik ola rak

oıoanalizör

ile ölçüldü (Techn icon Dax 48, Fransa). LDL düzeyi, Fricdewald (8) formü lü ile hesaplan-

dı

{LDL= tota l kolestcroi-(T G/5+HDL ) I. Apo lipoprotc in (apo) ve CRP düzey le ri tam plazmadan

imımınoturbido­

ınetri

ilc ö lçüld ü (Hitachi BM 704, Boehringer-Mannhe im, Almanya). Plazma fibrinoje n düzeyle ri ise B ehring Koa-

gülonıctri cihazında,

Claus me todunun modifikasyo nu ilc Multifi bre n U kitleri

kullanılarak otonıotik

olarak ölçü ldü.

ilacın güven ilirliğ ini değerl end i rme k amac ıy la tanı kan sa-

yımı.

serum krcatin fos fok inaz, aspartat

anıinotransferaz,

alanin amino transferaz, alka le n fosfataz,

gamnıa glutanıil

transpeptidaz, üre, serum kreatinin, ürik asid ölçümleri ve idrar

bakısı

tedavi ö ncesinde, birinc i, üçün cü ve

altıncı

ay sonund a

yapıldı. Ayrıca

her kontrol

bakısı sırasında

hasta- lar,

olası

bir kas

ağrısı

veya idrar renginde

koyulaşmayı

dc rhal bildirmeleri kon usunda

uyarıldılar.

İst atistiksel değe rlendirme Yeri analiz leri için SPSS (Windows 95) paket program ı kullanıldı. İki grub un labo- ratuar parametreleri Ma nn-Whitney U testi ile

karşılaştı­

rıldı.

Se rum lipid ve

diğer

parametrele rin tedavi ö nces i ve

sonrası karşılaştırılması

için Wilcoxon Signed Rank testi

uygulandı.

T üm veriler iç in ortalama ve standart sapma

değerleri kullanıldı.

P<0.05

değeri

istatistiksel olarak an-

lamlı

ka bul edildi.

BULGULAR

Çalış

maya 1 5'i diyabe tik olm ak üzere toplam 47 kombine hipe rlipidemi olg usu

alınmıştı.

Tablo !'de d iyabetik olgu la rla kontrol grubunun klinik özelli k- leri

özetle

nmiş tir. G rupla rın yaş ortal

amaları,

bede n kitle indeksleri ve koroner risk faktörle rinin

dağılım

ı

istatistiksel olara k benzerdi. Diyabetik gru pta sadece

kadın

olgu

say

ısı d iyabetik olmayanlara göre da ha fazla idi.

Grupları

n fenofibratla tedavi öncesi ve

sonrası

se- rum lipid ve lipoproL ein düzey leri Tablo 2'de gös te-

ril miştir. Tedavi öncesinde

grupların

total kolesterol, trigli serid, LDL, HDL , apo A ı ve apo B düzeyleri

Tablo 1.

Hastaların başlangıç

klinik üzellikleri

Diyabetik Diyabct ik olgular olmayan

olgııl:ıı·

Hasta

sayısı

15 32

Yaş (yıl±

SD) 54±8 55±9

Cinsiyet, n(%)

Kadın

1 0 lO

Erkek 5 22

B Ki ,

kg!ın2,

(ort± S D) 27±8 29±6 Kardiyak risk faktörleri , n(%)

Aile öyküsii 6 (%40) 8 (%25)

Hipertansiyon 4 (%27) 7 (%22)

Sigara 6(%40) 1 5 (%47)

Obesiıe (VKİ>30kg!ın2)

5 (%33) 8 (%25)

IJKİ:

hede11 kiitle indeksi

çok benzerd i.

Çalışına

boyunca hiçb ir o lguda ilaç dozunu

artırma

gereksinimi

ol

madı. Altı

aylık

tedavi sonucunda tüm hastalar e le

alındığında

total koleste- rol ( -%9), LDL ( -% 17), trig liserid ( -%58) ve apo B (-%6) düzeyle rinde belirgin azalma oldu. Bu azalma

o

ranla rı d iyabetik gru pta tota l koles terol ele (-% I 0), LDL'de ( -% 13), trigliserid dü zeyinde ( -%59) ve apo B düzeylerinde (-%8) idi. Non- diyabeti k grupta ise lipid parame trele rinde elde edilen

düşüş

ler sıras

ıyla

(-%9), (-%23), (-%54) ve (-%9), idi. HDL ve apo A I düzeyleri ise her iki grupta da

artmışt

ı

:

diyabetikier- de

artış sırasıyla

( +% 15 ) ve (+% I 3) iken diyabetik olmaya n olgularda (+% 1 9) ve (+% 1 4) idi.

O lgu l arın tedavi önces i ve sonras ı , ortalama serum fibr inojen ve CRP dü zeyleri tablo 3 de göste ri l m iş­

ti r. Diyabet ikierde istatistiksel olarak

anlamlı

olmasa da bazal fibrinoj en dü zeyleri hafif yüksekti (d iyabe- tikle rde 378±82 ın

g/di,

di yabetik olmayanlarda 350±76 mg/d i, p>0,05). Diyabetik olgu larda fenefib- rat tedav is i ile fibrinojen düzey inde % I 6 azalma ol- du. Diyabetik olmayan grupta ise benzer

şekilde

fe- nofibrat· tedav is i sonuc unda fibrinojen düzeyleri

% 12

aza

ldı. CRP düzeyleri ise yine tedavi öncesinde diyabetik grupta biraz daha yüksekti (diyabetiklerde 0,855± 0,68 ı mg/d!, diyabetik o lmayan larda 0,578±

0,584

ıng/d

i

;

p=0,05). T ed avi sonucunda ise tüm o l- g ularda CRP düzeyle rinde

anlamlı

azalma

sağlan

ı

r­

ken, diyabetik olgulardaki CRP

düşüş mi

ktarı istatis-

tiksel olarak

an

l

amlı

olmasa da daha fazla idi (diya-

Tiirk Kardiyol Dem

Arş

2002:30:88-92

Tablo 2.

Başlangıç

ve

çalışına sırasındaki

plazma

liı>id

düzeyleri

(ıng/di)

Oiyabetik olgular Diyabet ik olmayan olgular

Tedavi öncesi 6.ay P

değeri

Tedavi öncesi 6.ay P

değeri

Total kolesterol 238±21 2 1 8±17 0.0 1 237±28 213±26 0.001

Trigliserid 347±78 142±37 <0.0001 375±63 172±51 0.0001

HDL 40±12 47±10 0.1 15 37±9 46±11 0.001

LDL 1 44±45 126±23 1.1 93 1 64±57 1 26±20 0.000 1

Apo Al 136±24 154±12 0.017 128±24 149±28 0.002

Apo B 107±19 99±18 0.2 117±17 106±29 o.

ı

AKŞ (nıg!dl)

138±70 128±30 0.6 94± 14 91±11 0.2

Tiim

de,~

erler ort±SD olarak

belirtilmiştir. AKŞ: açlık

kan

şekeri,

Apo: apolipoprotein

be tik le rde %54, diyabe tik o lmayanlarda %35;

p=0,36;

Şekil

1, T abl o 2).

Çalışına

boyunca fenofibrat

kullanımı

ile hastalarda ilaç

bırakılınasını

gerektiren her hangi bir yan etki gözlenmedi. Sadece 2 hastada kolel itiyazise

bağlı

akut kolesistir

atağı gelişti. Ayrıca

gerek

karaciğer

gerekse kas enz imlerinde hi çbir hastada olumsuz bir yükselme gözle nmedi.

TARTIŞMA

Günümüzde diyabetik olgul arda koron er arter has ta-

lığı gelişme

r iski, diyabetik olm ayan koroner arter

hastalarındaki

koroner olay tek ra rlama riskine

eşde­

ğer

kabul edilme ktedir

(9).

Di yabetes

ınellitusta

li- poproteinlerde meydana gelen

yapısal

ve fo nksiyo- nel

değişikler

kardi yevaskü le r

hastalıkların gelişi­

minde esas olarak sorumlu tutulan faktörlerdir (4-5).

Özell ikle T ip II diyabetikierde ateroje nik potansiyeli

400

^{0 Tüm grup}

• Diyabetikıer

350

• Diyabetik

olmayanlar

300

250

200 150

100 50

o

bazal 6.ay

A.

Olguların

ortalam a fibrinojen düzeyleri

olan

şilomikron

ve VLDL

kalıntıları

birikir.

Ayrıca

HDL ve LDL'de trigliserid

içeriği arıması

son ucunda kanda HDL dü zeyleri

düşerken,

küçük ve

yoğun

LDL subfraks iyonunda

artış

meydana gelir. Bunlara ek olarak diyabetle trigliseridden zengin

lipoproıein­

lerin temi zlenmes inde bozukluk

vardır.

Sonuçta bu hastalarda trigliserid düzey le rinde

artışın

ön planda

olduğu

kombine hiperlipidemi görü lür.

Fibrik asit türevl eri,

hipertrigliserideınilerde

birinci seçenek kullanılan ajanlardır

(3).

Özellikle de diya- betik dislipidem i ve metabolik sendrom fibrat e ndi - kasyon ları aras ına girmeye başlam ıştır (3, 10). Ancak fi bratlarla ilgili

çalışınalar sıatinler

kadar yeterli dü- zeylere

ulaşmamıştır

ve bu

ajanların olası

pleyotro- pik e tkile ri bilinmemektedir. Bu

çalışınada

özellikl e hipertrigliseridemi, fibrinojen ve CRP

yüksekliğinin sıklıkla görüldüğü

tip II d iyabe tik olgularda bir fib- rik asit türevi olan

fenofibratın etkinliğini araştırmak

is tedik.

0.8

0.6

0.4

0.2

o

El Tüm grup

• Diyabetikıer A---,~~---1 • Diyabetik

olmayanlar

bazal 6.ay

B.

Olguların

ortalama CRP düzeyleri

Şekil

I.

Fenofibraı

tedavisi önce ve

sonrası

ortalama fibrinojen ve CRP düzeyleri

90

M.

Kayıkçw,~lu

ve ark.: Tip ll Kombine Hiperlipidemi Olgulannda Fibrat Tedavisinin Lipid Profili, CRP ve Fibrinojen Diizeylerine Etkisi

Tablo 3.

Olguların

tedavi önce ve

sonrası

fibrinojen ve C reaktif protein düzey leri _mız ise

fen

ofibrat

ı

n CRP dü - zeylerine etkisi ilk kez

araştırıl­

mış olup 6 aylık tedavi ile CRP düzey lerinde hem diyabetikier- d e (%54) hem de diyabetik ol-

ın

ayan

l

a

rda (%35) anlamlı

azalma elde

edilmiştir.

Bu so-

Tüm olgular Diyabet ik olanlar Diyabetik olmayanlar Fibrinojen (mg/di)

Bazal 366±91 378±82

6.ay 309±77 310±91

C rcakti f protein (mg/di)

Bazal 0.786±0.755 0.855±0.681

6. ay 0.372±0.398 0.386±0.406

Al tı ay

lık

fenofi brat tedavisinin lipid dü zeyleri üze- rindeki etk isini genel olarak literatürle uyumlu bul- duk. Çeşi tli

çalışmalarda

hipe rlipidemik olgula rda fenofib rat kull anımı ile LDL düzeyleri nde % 10-25 ve trigliserid düzeylerinde %35-50 azalma elde edil-

miştir (1 1- 12). Tüm olgul arıını z birlikte değerlend iril­

diğinde

total kolesterol ( -%9), LDL ( -% 17), triglise- rid ( -%58) ve apo B ( -%6) dü zeyle rinde belirgin azalma

saptanmıştır.

Bu oranlar ülkemizde Acartürk ve arkadaş la

n

nın kontrollü

s

alı n

ımlı

fenofibr atla

yapt ıklan (250 ıng/gün) çalışm

anın son

uçları ile uyumludur ( 1 3). Acartürk ve arkadaşları, J 2 haftalık

fenofibrat tedav isi ile hipe rlipide mi olg ularında

(n=249) total ko lesterol düzeylerinde -% 14,82, LDL düzeyinde-% I 3, trigliserid düzeyinde -%40,65 azal- ma ve HDL dü zeyinde % I 8 artı ş saptamı

şlardır.

Bu

çalışınada başlangıç

LDL (I 69±55 ıng/d i) ve total kolesterol (269±58 mg/di) düzeyle ri bizim çalış ma­

mı

zın

bazal değerlerine göre biraz daha yü ksektir.

Bu durum bizim başlangıçta koroner arter has talarını dışla m

ış olmamızdan

kaynakl anıyor olabilir.

Lipid profili değ işimini diyabetik o lan ve olmayan olarak

gruplandırd

ı ğı mızda her iki grupta elde edilen

değ i

şimi

erin oldukça benzer olduğunu gördük. Yal-

nızca diyabeti k olmayan g rupta LDL düzeylerindeki

dü

ş

üş daha belirgin ( diyabetikie rde % 12, diyabetik olmayan larda %23 LDL azalması) fakat istatistiksel olara k an

l

amlı değildi .

İ nflamasyonun duyarlı bir göstergesi olan CRP dü- zeyleri de diyabetikierde aynen normal popülasyon- da

olduğu

g ibi bir mortalite ve kardiyovasküler olay öngörücüsüdür (1 4). Statin çal

ış

malarında e lde edilen CRP düzeylerindeki azal ma bu ajan l

arın

pleyotropik bir etkisi olarak kabul edi lmektedir ( 1 5). Fibratl

arın

ise CRP düzeylerine etkisi bilinme mektedir. Litera- türele bu konu ile ilgili tek çalı

şmad

a fibrat g rubunun bir başka üyesi ola n bezafibratın koroner arter hasta-

larında

24

hafta

lık tedavi sonucunda CRP düzeyleri-

ne etki si o

lmadığı

saptanmıştır (t6). Bizim çalışma-

350±76 340±68 0.578±0.584

0.359±0.396 nuç il acın antii nflaınatuar e tki- sinden ziyade doğrudan trigli- serid düşürücü etkisi ile ilişkil i olabilir. Nitekim

bazı

çalış malarda da akut faz

reaktantları

ile plazmadak i trig liseridden zengin lipoprotei n düzey leri

aras

ından doğrudan

ilişki

gösteri

lmiştir(l7-18).

Korone r arter hastalığ ı için yeni risk fa ktörü olarak kabul ed ilen fibrinoj en düzeyleri , topl umumuzda ba-

tıl ı popülasyonlara göre orta derecede veya bir mik- tar yüksek olup toplumumuzun koroner riskine kat-

kıda bul unduğu dü şünülmekted ir (1 9) . Fenofibrat te- da visi ile tüm olgul arımızda fibrinojen düzeyleri is- tatistiksel olarak anlamlı bir

şekilde azal

mış t

ır.

Bu sonuç genel olarak literatürle ol dukça uyum ludur. İs­

panya'da yapılan bir çalışmada (20) 2 y ıll ık fenofibrat tedavisi ile fibrinojen düzeyle rinde %8 azalma ol ur-

ken İta lya'da yapıl an başka bir çal ı şınada I aylı k te-

davi ile %9 azalma gösterilmişt i r (21). Acartürk ve

arkadaşları nın

çalışmasında

ise 12 haftalı

k

tedav i ile fibrin ojen dü zeylerinde %8,2 azalma

olmuştur

(13).

Çalışmamızda fibrinojen düzeylerinde elde edi le n azalma biraz daha fazla olup % 12-%

ı

6 dolayındadır.

De ney h

ayvanlarında

da

fib

ratları n doza ve süreye

bağl

ı

olarak "peroxiso me pro liferator-activatecl alp- ha" reseptörü üzerinden fib rinojen genini baskıladık­

ları göste

rilmiştir (22). Çalışmamı

zda

diyabetik olgu- larda gene11ikle tüm diyabet ik ie rde

gözlemlend

i

ği

g ibi (23-24) fibrinojen dü zeyleri b

aşlangıçta anla

mlı

olmasa da biraz d aha yüksekti. Ayrıca tedavi so nu- c unda meydana gele n fibrinojen düzey le rinin düş­

mesi yine diyabetik olgul arda daha belirgind i. Fibri- nojen dü zeyle ri

çalış

mala

rda

öze lli kle diyabetik has- talarda CRP düzeyleri ile ilişk ili bu l

unmuş

ve vaskü- ler kamplikasyon geliş iminin diyabe tin süres i, hiper- tansiyon varlığı ile birlikte üç bağımsız prediktörü n- den biri olarak

saptanmıştır

(25).

Sonuç olara k, 6 ay süre li fenofi brat tedavisi, koro ne r arter has talığı olmayan tip II diyabe tik kombine hi- pe rlipidemili olgu

larında

LDL ve trigliserid düzeyle- rini e tkin ve güvenili r bir şek ilde düşü rmüştür. Ayrı­

ca diyabetikierde koroner arter h

astalığı

için en a z

Tiirk Kardiyo/ Dem

Arş

2002; 30: 88-92

diyabetik olmayanlardaki kadar öngörücü olarak de-

ğerlendirilen

CRP ve fibrinoje n düzeylerini de azalt-

mıştır.

Nitekim

sonuçları

yeni

açıklanan

DAIS

çalış­

m as ında (26) diyabetikierd e fen ofibratın koroner plak

gelişimini yavaşlattığının gösterilmiş olması

da göz önüne

alındığında fibratların

klinik kardiyevaskü le r olay lar üzerindeki

olası

o lum lu e tkile rinin saptana- bi lmesi için diyabetikierd e primer

korunınayı sağla­ yıcı

etkilerini test edebil ecek güç te uzun ve

geniş

prospekti f

çalışınalara

gereksinim

vardır_

Hale n de- vam ede n LOS (Lipids in Diabetes Study) ve FIELD (Fe nofibrate in Event Lowering in Diabetes)

çalış­ malarının sonuçları

da konuya daha

açıklık

getire- cektir (27)_

KAYNAKLAR

I. Yüksel H, Özeler A : Hipertrigli scrid emi koro ner kalp

hastaliği

için

bağımsız

risk faktörü müdür? Türk Kareliyol

Derıı Arş

200

ı

;29: 3 13-320

2. Scott MG: Hypertrigl yccridemia, atherogcnic dyslipi- dcm ia and the mctabolic syndrome. Am J Card io l

1 998;8 1: 18B-25B

3. Gotto AN , Pown all HJ: Lipid regulating drugs and LDL aphcresis. In: Gotto AN , Pownall HJ , eds. Manual Lipid Disorders. Baltimore: Lippincott Williams & Wil- kins 1999: 292-328

4. Syviinne M, Task inen MR: Lipids and lipoproteins as coronary risk factors i n non-insulin-dependent el iabctes mcllitu s. Lancet 1997; 350 (suppl 1 ): 20-23

5.

Kı·eisberg

RA: Diabetic disl ipidemia. Am J Cardiol.

1998;82 ( 12A):67U-73 U

6. Dean JD, Durrington PN: Treatment of dys lipoprotei- naemia in eliabctes mellitus. Diabet. Med. 1 996; 13:297- 3 12

7. Howard BV, Howard WJ:

Dyslipidenıia

in non-i nsu- lin dependent di abctes mcllitus. Endocr. Rev. 1994; 15:

263-74

8. Fried ewald WT, Levy RI, F r ed erick son DS:

Esıima­

tion of concentratio n of low density lipoprotein cholcsterol in plasma, wi thout the use prcparativc ultracentrifuge. Clin

Cheııı. ı

972; 18:499-502

9. C leeman JI: Exec utive

suııııııary

o f the third report of the National Cholesterol Education

Progranı

(NCEP) ex- pcrt panel on detection , evaluation, and treat ment of high blood

cholcsıcrol

in ad ults (adult treatment panel III). JA- MA 2001 ; 285 :2486-97

10. Yüksel H: Fibratlar ne zaman

kullanılmalı?

Türk Kar- diyol Dern

Arş

200 1 ;29:7 1 5-22

ll. Fr ost RJ, Otto C, Geiss HC, Sch wandt P, Pa rhofer KG :

Effecıs

of atorvastatin versus

fcnofibraıe

o n lipopro- tcin profilcs, low-clcnsity lipop rotein subfraction distributi- on, and

hcıııorheologic paranıcıers

in type 2 eliabctes mel-

liıus wiıh ıııixed hyperlipoprotcineıııia.

Am J Cardiol.

200

ı

;87:44-8

92

12. Packard CJ: Overview of fe nofibrate. Eur

Hcarı

J.

1998; 19 Supp l A:A62-5

13. Acartürk E, Dörtlemez H: Primer hi perlipidemi li has- talarda

fenofibratın etkinliğinin

ve

güvenilirliğinin değer­

lendiri lmesi. Türk Ka reliyol Dern

Arş

2000;28: 121-5 14.Jager A, van Hinsbergh VW, Kostense PJ et a l: C- reactive protein, anel 5-year morta lity in eliabctic anel non- eliabctic subjccts: the Hoorn Study. Arterioscler Thro mb Vasc Bi ol.

ı

999;

ı

9:307

ı

-8

15. Kluft C, de Maat MP, Gever s Leuvcn JA, Potler van Loon BJ, Mo hr sch ladt MF: Stat ins and C-reactive protein . Lancet. 1 999;353: 1274

16. Cortellaro M, Cofr an cesco E, Boschetti C et a l: Ef- fe cts of fluvastatin anel bezafibrate combination on

plasıııa

fibrinogen ,

t-plasnıinogen

activator inh ibitor anel C

reacıive

protein levels in coro nary art cry disease paticnts with

nıi­

xed

hyperlipiclaenıia

(FACT stud y). Flu vastatin Alonc and in Com b ina tion Treat ment.

Thronıb

Hae most.

2000;83 :549-53

17. G r onholdt ML, Sillesen H , W ieb c BM,

Lauı·sen

H, Nor destgaard BG: lncreasccl acute phase reactants are as- sociated with levcl s of lipoproteins anel inercaseel caroticl plaque

volunıe.

Eur J Vasc Endovasc Surg. 2001 ;2 1:227- 34

18. Mendali MA, Pa tel P , Balla m L, Str ach an D, N ort-

lıfield

TC: C reactivc protein and its relation to carcliovas- cular risk factors: a population basecl cross scctional study . BMJ. 1996;3 12:1061-5

19. O nat A, Hergenç G,

Yıldırım

B ve ark: Türk

erişkin­

lerinde kanda fibrinojen düzeyleri ve

bazı

risk parametrele- ri ile

ilişkileri.

Türk Kareliyol

Derıı Arş

2000;28: 1 15-20 20. de la Serna G, Cadarso C : Fenofibrate dccreascs plas- ma fibrinogen, impro vcs lipid profile, anel recluces urice-

nıia.

C lin

Pharnıacol Tlıer

1 999;66: 166-72

21. Br anchi A, Rovelli ni A,

Somınariva

D, G ugliandolo AG, Fasoli A: Effect of three fibratc clerivatives anel of two HMG-CoA reductase inhi bitors on

plasnıa

fibrinogen le vel in patients with

prinıary hypercholcsterolcnıia.

Thronıb

Hacmost 1993;70: 24 1 -3

22. Kockx M, Gervois PP, Poulain P , et al : Fibratcs suppress fib rinogen gene

exprcssioıı

in roclents via activati- on of the

peroxisonıe

prolifcrator-activatecl reccptor-al pha.

Blood 1999;93:299 1-8

23. Jain A, G u pta HL, Narayan S: Hyperfib rinogencm ia in patients of eliabctes

nıellitus

in relation to g iycem iceont- rol and urinary

albunıin

excrction ratc. J Assoc Physicians Inclia 200 1 ;49:227-30

24. C arr ME:

Diabeıes nıellitus.

A hypercoagulablc state.

J Diabetes

Conıplications

2001; 15:44-54

25. Ga nda OP, Ar kin CF:

Hyperfibrinogencnıia.

An

İnı­

portant risk factor for vascular

coıııplications

in eliabctes Diabetes Care 1 992; 15: 1245-50

26. Stein er G, Hamsten A, Hoskin g J: Effcct o f fenorib- rate on progression of coronary-artery disease in type 2 d i- abetes: The Diabetes Atherosclerosis lntervention Study, a

randonıisecl

study, Lancet 2001 ;357: 905-9 1 O

27. Stein er G: Lipid intervention trials in diabctes. Dinbe-

tes Care. 2000;23(S):B49-53