3. konu
Tüketim ve
Antropoloji
6. hafta
• Dersin altıncı haftası, toplam üç hafta sürecek antropoloji ile tüketim ilişkisini veya tüketimin antropolojisini aydınlatmaya başlayacağımız ilk hafta. Şu ana kadar kurduğumuz zeminle
antropolojinin beslendiği ve meydan okuduğu kavramsal çerçevelere artık aşinayız.
• Bu ilk hafta Mary Douglas’ın ekonomik rasyonalite kavramı ile hesaplaşmasını ve antropolojinin
tüketimi ele alışında sunabileceği orijinalliği
kurguladığı kimi önemli kavramlarla tanışacağız.
6. hafta
• Tüketimin gündelik ölçekte vuku bulan mikro bir
siyaset alanı olarak değerlendirilmesi önemli ve ilginç bir bakış sunabilir. İnsanlar tükettiklerinde kendilerine ve ait oldukları kollektivitelere dair bir şey söyler,
kendi ayrıcalıklarını veya dezavantajlılıklarını ayrı ayrı veya aynı anda dışa vururlar. Bu noktada, kısıtlı bir gelir sahibinin lüks tüketiminin irrasyonel oluşundan bahsetmek yerine bu tüketimle toplumsal bir aktörün kendisi için açmaya çalıştığı alanların, yeni imkanların ve sahaların izini sürmek değerlidir. Bir tüketim, bu sebeple, tüketilen nesnenin, atfeden kaynağı belirsiz, simgesel anlamında değil toplumsal işaretlemeler için sunduğu kollektif imkanlarda başlar ve biter.
6. hafta
• Tüketim, bu haliyle, büyük çaplı neredeyse ayinsel gündelik eylemlerin (bayram alışverişleri, Kara
Cuma, vs.) ve küçük çaplı oyunsu jest ve
konuşmaların (hal hatır sormalara eşlik eden kahve bardakları, bir kahve içer miyiz teklifleri, vs.) içiçe geçtiği, Douglas’ın ifadesi ile toplumsal işaretleme hizmetleri sunar. Topluluk tüketimle, ne olduğunu, hangi toplumsal bilgi dairesinde yürüdüğünü, kimi işaretlediğini, kim tarafından işaretlenmek
istediğini açıkça toplumsal alana yayar. İşaretler, okunur, okunmaz, okumayı bilenler öne çıkar ve işaretleyicilerin önerdiği okumaların dışına taşılır.
6. hafta
• Zorunlu okumalar:
• Mary Douglas, Baron Isherwood (1999). Tüketimin Antropolojisi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
(1996 Basımına Giriş ve 3. Bölüm: Malların Kullanımları)
