• Sonuç bulunamadı

Bir gecede yanıp kül olan 3 milyar lira...

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Bir gecede yanıp kül olan 3 milyar lira..."

Copied!
4
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Bir Gecede Yanıp

Kul

Olan 3 Milyar Lira...

YAZAN: YILMAZ ÖZTUNA — FOTOĞRAFLAR: KUTLU ERTUNA

Lâle Devrinde.

mum ve kandil ışığında

gece âlemlerinin

yapıldığı yerde

yükselen

muhteşem saray

YAZI VE İSTİRAHAT SALONU — Dolmabahce'de A lt Mabeynin sağında bulunan bu «kırmızı salonu» padişahlar yazılarını yazmak ve dinlenmek için kullanırlardı

(2)

• 28 yıl Çırağan Sa­

rayından çıkm a­

dan annesi, zevce­

leri, kızları ve şeh­

zade oğluyleyaşa-

yan düşükpadişah

• Saray, Meclisi Me-

busana tahsis edil­

dikten sonra bir sa­

lonu milletvekilleri­

ne, diğer salonu

senatörlere, üçün­

cü salonu da pa­

dişaha ayrılmıştır...

FİLDİŞİ ŞAMDAN — Dolmabehçe Sarayı nda paha biçilmeyen saatler, gözleri kamaştıran kristaller ve kıym etli halılardan sonra İlk dikkati çeken eşya, fild iş i şamdanlardır. Üst Mabeyn'de salonun iki tarafına ye rleştirilm iş olan bu muhteşem şamdan­ lar, normal boyda fildişinden yapılm ışlardır. Bu özellik, şamdanların değerini daha da artırmaktadır.

(3)

B

UGÜN Dolmabahçe Sarayı'nın durumunun pek iyi olduğu söylenemez. Çok ihmal edil­ miş ve bakımsız kalmış, bazı daireleri âde­ ta harap olmuştur. Bugün, Saray'da b îr sü­ rü İsparta halısı göze çarpmaktadır. Saraylarda asla İsparta halısı bulunmayacağı malumdur.

Belli ki, değerine paha biçilmez Hereke halıları yok olmuş, yerine bu ucuz İsparta halıları konmuştur. Bu da ayrıca hazin b ir olaydır.

Yazlık Zevk ve

Sefa Sarayı

A

ZAMET bakımından asla Dolmabahçe’den aşa­ğı kalmayan ikinci b ir saray, Çırağan idi. O da yanmıştır. Bugün enkaz halindedir.

«Çırağan», mum ve kandil ışığında, bilhassa Lâle Devri'nde (1718 -1730) yapılan gece eğlencelerine de­ nir. Lâle Devri'nde, sarayın bulunduğu yerde bu çe­ ş it eğlenceler yapıldığı için, ona bu İsim ve rilm iştir. Gerçekten de, Boğaz'ın bu mevkiinde, Beşiktaş’la Or- taköy arasında. Lâle D e vrin in sadrazamı Damat Nev­ şehirli İbrahim Paşa ile zevcesi Fatma Sultan, bir sahilsaray yaptırm ışlardı. Bu yapıya «Çırağan Sara yı» denildi. Daha önce burası «Kazancıoğlu Bahçesi» diye anılırdı. Sahllsarayın yanında bir Mevlevihane bu­ lunuyordu. I ’inci Mahmut (1730-1754), Çırağan Sa- rayı'nın camlı köşkünü tam ir e ttird i. Burada ecnebi sefirlerle siyasî görüşmeler yapılıyordu. Ill'ü n cü Se­ lim zamanında (1789-1807), saray, padişahın kız kar­ deşi Beyhan Sultan'a geçti. Beyhan Sultan, b ir süre burada oturduktan sonra, kardeşi Ill'üncü Selim 'e sat­ tı. Bu padişah, yaz günleri bu sarayda kalmaktan bü­ yük zevk alıyordu.

Ill'ü n cü Selim, Çırağan Sahilsarayı'nı yeniden ve büyük bir şekilde yaptırmak istedi. Sonra vazgeçti.

Tamiriyle yetindi. Il'n c l Sultan Mahmut (1808-1839), amca oğlu Ill'ü n cü Selim gibi yazları burada geçirmek­ ten çok hoşlanırdı. 1836'da sarayı genişletti. Çevre­ deki m escit, mektep ve başka binaları sarayın saha­ sı içine alıp istim lâk e tti. Sarayı yeniden inşa et- tirirce sin e tam ir e ttird i ve ek binalar yaptırarak ge­ n işle tti. inşaatın b ittiğ i 1839 yılında da öldü. Yerine Sultan Abdülmecît (1839 -1861) geçti.

Yıldız'a Kadar

Uzanan Bahçe

S

ULTAN M ecit de kendinden önceki padişahlar gibi yazın uzun süre burada kaldı. Il'n c i M ahm ut' un ölüm yılında tamam lattığı saray; Mabeyn, Hünkâr. Harem, Veliaht Daireleri'nden başka, beş binadan meydana geldi. Harem’in büyük salonu, 50 x 20 = 1 000 m etre kare idi. Bugünkü Yıldız Par­ kı, sarayın bahçesini teşkil ediyordu.

Sultan M ecit, bu sarayı, yeniden yaptırmak üze­ re yıktırdı. Dolmabahçe Sarayı henüz bitm işti. Çıra- ğan Sarayı'nın yeniden inşası başlamak üzereyken, padişah öldü.

Abdülm ecit'in yerine geçen kardeşi Sultan Abdül- aziz (1861 -1876), yeni sarayın inşasını üzerine aldı ve ağabeysinin tasarladığından çok daha m ükellef şe­ kilde yaptırmaya karar verdi.

Çırağan Sarayı’nın İnşası, 1861'den 1865'e kadar 4 yıl sürdü. Deniz kıyısından uzunluğu 750 metre ‘di. Dolmabahçe gibi beyaz mermerden yapılm ıştı. Pa­ dişah, Dolmabahçe'den buraya geçti ve saltanatının sonuna kadar, esas ikamet yeri Dolmabahçe olmak­ la beraber, arada Çırağan Sarayı'nda da kaldı. Ama Sultan Abdülaziz'in zaman zaman Beylerbeyi Sarayı'na geçip, Boğaz'ın karşı sahilinde kaldığı da oluyordu.

Dolmabahçe'den

Muhteşem Salonlar

Ç

IRAĞAN Sarayı'nın salonlarının döşenmesine. Dolmabahçe'den daha fazla itina edilm iş ve pa­ ra harcanmıştı. Bu saray da Dolmabahçe gibi bugünkü paramızla 3 m ilyar liraya mal olmuştu. Bu paran.n büyük kısm ı, saray eşyasına harcanmıştı. Beşiktaş Mevlevîhanesi de istim lâk edilerek, saray sahasına eklenmiş ve alan, eskisinden çok genişle­ tilm iş ti.

V’inci Murat, 1876'da üç aylık b ir saltanattan son­ ra, tahttan İndirilince, arzusu üzerine, Çırağan Sa­ rayı, kendisine ve ailesine, ikametgâh olarak v e ril­ di. 28 yıl buradan çıkmadan Çırağan’da, annesi Va­ lide Sultan, zevceleri kadınefendiler, kızları sultanlar, oğlu Şehzade Selâhattin Efendi ve onun çocuklarıyla yaşadı. Kalabalık b ir hizmetkâr k itle si, ona hizmet ediyordu. V'lnci Murat, 1904 yılında burada öldü.

Çırağan Vakası

ve Suavi Efendi

MAYIS 1878'de Suavi Efendi'nin te rtip et­ tiğ i V in c i M urat'ı yeniden tahta geçirmek için yapılan darbe teşebbüsü, burada cere­ yan e tti ve tarihe «Çırağan Vakası» diye geçti.

ikinci M eşrutiyet'te saray. Sultan Reşat'ın karşı koymak istemesine rağmen, 14 kasım 1909 günün­ den başlayarak Meclis Mebusan'a tahsis edildi. Üst kattaki üç büyük salondan biri m illetvekillerine, öte­ k i senatörlere ayrıldı. Ûçüncüsüne de, padişah için b ir taht kondu. Yıldız Sarayı'ndan getirilen birtakım değerine paha biçilm ez eşya da buraya ye rleştirild i.

(4)

ATATÜRK'ÜN ÖLDÜĞÜ ODA — Atatük, Dolmabahçe’de «lort odadan meydana gelen dairesinin 71 numaralı bu odasında hayata gözlerini kapadı. Daha önce V in c i Sultan Mehmet Reşat'la l l ’nci Abdülm ecit’in yatak odaları olan odadaki karyola cevizdir. Atatürk'ün kullandığı eşya halen ye rli yerinde aynen muhafaza edilmektedir.

MABEYN BEKLEME SALONU — Muayede Salonu ve Veliaht Dairesin'den sonra sarayın en önemli bölümü olan Mabeyn Dairesi, büyük salonlardan meydana gelmiş­ tir. Sarayın kapısından girer girmez sağda ve soldaki odalar, Mabeyn Bekleme Salonlarıdır. Mabeyn, Muayede Salonundan sonra sarayın en büyük salonudur.

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi

Referanslar

Benzer Belgeler

Etkinlik kapsamında İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü iş birliğiyle 10 liseden 50 öğrenci Hesarek Kayak Merkezi'ne getirildi.. '2021

2016 yılı Kasım ayı içerisinde aletsel büyüklükleri M=1.0 – 5.1 arasında değişen toplam 940 adet deprem meydana gelmiştir.. KASIM AYI TÜRKİYE ve YAKIN ÇEVRESİNDE

2016 yılı Ekim ayı içerisinde aletsel büyüklükleri M=1.0 – 5.0 arasında değişen toplam 1146 adet deprem meydana gelmiştir.. EKİM AYI TÜRKİYE ve YAKIN ÇEVRESİNDE

5846 sayılı fikir ve sana eserleri kanununda belirtilmiş olan telif hakları gereği bu proje üzerinde telif hakkı sahibi SPORTAN Sportif Projeler Üretim ve Danışmanlık Ltd..

CO- salınımı için her ne kadar organik türler ile çalışmalar yapılmış olsa da akla ilk gelen molekül türü yapısında karbon monoksiti ligand olarak bulunduran metal

Abdi İpekçi Spor Salonu, 102x86 met- relik alanı örten 1400 ton ağırlığındaki kaynaklı uzay kafes çelik çatı sistemi ile Türkiye’deki

Böylece halkın taşıt yollarını kesme- sinin ve muhtemel kazaların önüne geçil- miş; halkın rahatça Royal Festival Hail, Queen Elizabeth Hail ve tamamlanacak o- lan

ve fuaye açık - kapalı teraslar ve tabiî rıh- tımlar ile göle bağlanmış, deniz vasıtaları- nın bina altına yaklaşmaları temin edil- miştir.. Birinci katta; denize açılan