Mahalleden iki görünüş
HELSİNKİ OLİMPİYAT MAHALLESİ
Tercüme eden: Y. Mühendis Bülent Yüngül
İkinci dünya harbinden sonra bütün memleketler-de olduğu giibi, Finlandiyada da hayat şartları güçleşe-rek iktisadî bir buhran husule gelmiş, memleket ener-ji kaynaklarının mühim bir kısmını kaybetmişti. Bu meyanda, inşaat malzemesinin fiatlarmm artması, pa-ra bulunamaması gibi sebeplerden, şiddetli bir mesken buhranı hüküm sürmekte idi. Harbin meydana getirdi-ği bütün bu sebepler neticesinde geniş guruplar halin-de ikamet bölgeleri yapmak zarureti hasıl oldu.
Fin parlamentosu, inşaat işlerini hem içtimaî, hem teknik cepheden inkişaf ettirmek gayesiyle, 1949
sene-Habitation'dan si 1 nisanında yeni bir kanun kabul etti. «Arva» isimli merkezî bir teşekkül kurarak 1949-1953 senelerinde harcanmak üzsre, 22 milyar Fin markı tahsis etti. (Ar-va) çalışmaları serbest bir anlayışla idare ederek, ga-yet müsbet neticeler aldı. Finlandiya mimarisi tabiata severek bağlanmıştır. Fin mimarı, binasını kurmak için tabiatı tahrip etmedi onunla ahenkli bir şekilde bağdaştı.
Finler bu şekilde birçok mahalleler inşa ettiler (Makelankatu da ikamet bölgesi,, veremliler için teda-vi merkeşi, (oulujoki) nehir barajları ikamet bölgesi,
Helsinki kira evleri, Sıhhat merkezleri, Helsinki Olim-piyat mahallesi, (Appeenranta) da memur evleri ma-halleleri gibi.
Bütün bunlar arasında aktüel bir mevzu olan Hel-sinki olimpiyat evlerini ele alacağız.
Helsinki, Olimpiyat mahallesi: Helsinki şehri 1938 de payitahtın eksantrik bir bölgesi olan «Kapila» ara-zisi üzerinde Olimpiyat mahallesi kurmak üzere bir in-şaat şirketiyle anlaşır. Bu anlaşmaya göre: Şirket inşa edeceği bu evleri teslim etmeden bir müddet kendi na-mına kiraya verebilecek ve burada kalacak olan 3000 atlet bu 600 evin daimî sahibi olmayacaktır.
Kapila bölgesi çok ârızalıdır. Cenup bölgesinde ga-yet güzel manzaralı bir meşe ormanı katederek tatlı bir meyille alçalır, henüz üzerinde inşaat başlamamış olan garp kısmı da düz değildir, bir çok yerlerde gö-züken kayalar pittoresque bir manzara arzeder ve ço-cukların oynamasına müsait sahalar hasıl olur.
Arazi tatbikattan evvel bir şehircilik plânının tan^ zimini icap ettirdi, yollar esasen mevcuttu. Buna rağ-men mevcut vaziyeti ıslah etmek yeni bir proje hazır-lamak lâzım geliyordu. Bu işle evvelâ bir komisyon meşgul oldu; Mimar Alvar Aalto, Hilding Ekelundin, Kaj Englundin, Georg Jagerroosin v e Martii Valikan-•kaan ilk etüdleri yapanlardır. Bunların içinde birinci plânda olan Hilding Ekelund'dir, Hildinıg mevzuu en u-fak detaylarına kadar büyük bir ihtimamla inceledi en iktisadî ve uygun şekilleri tatbik etti. Kabul edilen tipler üç katlı sıra evlerle, en ârızalı kısımlarda ve tabiatla tamamiyle imtizaç etmiş bulunan (uç) evler-den müteşekkildir. Bilhassa bu (uç) evlerin inşasında kayaların tabii vaziyetlerini muhafaza etmelerine iti-na edilmiştir.
Projenin aplikasyonu Ekelund ile Valikangas'a bırakıldı 1941 den sonra da Valikangas'ın başka bir m m -takaya nakli üzerine Ekelunding yalnız başına işi de-vam ettirdi.
Tatbikatın birinci kısmı komisyonun kabul ettiği projenin aynıdır: Sıra evler şimal-şimali garbiye amut müstevi çizgilerine gayet serbest bir şekilde paralel o-larak yerleştirilmişlerdir. Binaların güneşe karşı ga-yet müsait durumda bulunmaları ve birçoklarında da iki fasat elde edilebilmesi yüzünden bu tertip tercih edilmiştir. Bilâhara inşa edilen binalarda ise ekonomi endişesiyle cepheler daraltılmış her kata bir üçüncü daire ilâve edilmiştir. Birinci devrede inşa edilen bi-nalar 54 ilâ 60 m2 üzerinde üç oda bir mutfaktan
mü-teşekkil iki daire olarak inşa edilmiş ve Blokların ni-hayetlerine de 30 ilâ 40 m2 lik bir, iki odalı daireler
ilâve edilmişti, Harbi takip eden güçlükler neticesi v e bu tiplerin çok rağbet görmesi üzerine bu lojmanlar artırılmıştır. İşte bunun içindir ki 941 den sonra inşa edilen binalarda her birinin sahası 40 ilâ 50 m2 olan
üç daireli binalara rastlıyoruz. Bu evlerin derinlikleri 10,5 ilâ 11 metredir.
Sıhhî tesisat, penceresi ve merkezi sıcak su tesi-satı olmıyan banyo odalarından müteşekkildir, ikinci kısım inşaatında ise büyük bir banyo yerine sadece bir duşla iktifa edilmiştir. Yatak odaları 17 ilâ 20 m2, diğer
odalar 10 ilâ 12 m-', yemek mahalleri büyük dairelerde 8 m2 lik bir mutfak içinde ufak dairelerde ise 4 karelik
bir mutfakla beraber tanzim edilmişlerdir.
Her iki gurupluk evde müşterek bir çamaşır yı-kama yeri mevcuttur. Bir kooperatif, mahallenin mer-kezî bir mıntakasmda gıda ihtiyacını temin etmekte ve popüler bir lokantadan evlere yemek tevzi etmektedir. Ayrıca mahallenin bir elektrik santralı, fırını, gazinosu mevcuttur.
Bu mahalleyi kurmak için bir sigorta şirketi 41 se-nede ödenmek üzere sermayenin ilk % 60 mı vermiş Helsinki şehri ise 25 sene vadeli % 25 ini temin etmiş geri kalan % 15 ise bizzat kiracılar tarafından temin edilmiştir. Şayet harp çıkmamış olsaydı mahalle çok daha avantajlı olabilirlerdi.
