MANYETİK ALAN TEDAVİSİ

MANYETİK ALAN

TEDAVİSİ

Manyetik alan tedavisi (Magnetoterapi)

• Magnetoterapi teriminin sözlük anlamı “hastalığın mıknatıslarla veya manyetizma ile tedavisi”dir.

• Manyetik enerji ile tanışma MÖ 800lü yıllarda manyetit (Fe3O4)in demir parçacıklarını çekme özelliğini

öğrenmeleriyle başlamıştır.

• 16yy Paracelcus ilk mıknatısla tedaviyi kullanmıştır.

Manyetize demir çubuklarının yaraları ve kırıkları

iyileştirdiğini, ödemi azalttığını, hepatitte yararlı olduğunu belirtmiştir.

• 18 yyda Franz Mesmer, insan vücudunun manyetik akımlarının etkisinde olduğunu ve hastalıkların

evrensel manyetik akımlarla insan kutuplarının

uyuşmamasından kaynaklandığını ileri sürerek her hastalıkta mıknatıs kullanmayı öneriyor.

• 1900lu yılların başlarında Manyetik alan tedavisi(MAT) yeniden ilgi odağı olmaya başlamış, çoğu ülkede

anemi, arterioskleroz, korea, konvülsiyonlar,

uykusuzluk, migren, nevralji, romatizmal hastalıklar gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaya

başlanmıştır.

• Japonya ve Uzak Doğuda ağrı ve rahatlatma amacıyla günlük giyilen bel korselerinin, bileziklerinin,

tabanlıklarının içine mıknatıs yerleştirilerek tedavide kullanılmaktadır.

• İtalya ve Almanya bilgisayarlı farklı frekanslarda MA oluşturan cihazlar üretilmiştir.

Manyetik alan-elektrik akımı ve manyetik enerji ilişkisi

• İçerisinden elektrik akımı geçen bir iletkenin etrafında MA meydana gelir.

• İletkenin şekline bağlı değişiklikler gösterir.

• Düz bir iletkenden elektrik akımı geçtiğinde, meydana

gelecek MAnın kuvvet çizgileri, iletkenin çevresinde dairesel bir durum oluşturur.

• İçinden elektrik akımı geçen düz bir iletken başparmak akım yönünü gösterecek şekilde avuç içerisine alınırsa, parmaklar MAnın yönünü gösterir. Bobin halindeki bir iletkende

parmaklar akım yönünü gösterecek şekilde bobin avuç

içerisine alınacak olursa başparmak MAnın yönünü gösterir.

• Telden akım geçince MA meydana gelir. Bunun tersi de iyi bilinmektedir.

• Bir tel MA maruz kalırsa veya tel sabit bir MA da hareket ettirilirse bir akım oluşabilmektedir.

• Dairesel halkadan geçen akım MA oluşturur. Akım akışı başladığında ve durduğunda MA değişir.

• Bu değişen MA tel halka yakınında akım akışı oluşturur.

İnsan vücudundaki nöral dokuyu stimüle etmek için akım akışı manyetik olarak oluşturulur.

• MA nın amplütüdü metrede amper olarak ölçülebilir (A/m).

• MA daha çok gauss veya tesla ünitesi ile MAnın gücü olarak tariflenir.

• 10.000 gauss 1 tesla (T)’ya eşittir.

• Tüm biyolojik materyaller diamanyetiktir. Yani, tüm biyolojik yapılar kendi içlerinde dışarıya da yansıyan MA oluşturabilirler.

• Ayrıca çevredeki diğer Ma lardan da etkilenirler.

• Son yıllarda çevrede giderek artan elektromanyetik alanların tüm canlılarla beraber insan sağlığını da etkilemektedir.

• Yüksek gerilim hatları, cep telefonları insan sağlığını etkiler. Malign hastalıklarda, depresyonda artış olduğu çalışmalarla gösterilmiştir.

• Rus araştırmacılar yüksek voltaj akımında çalışanlarda baş ağrısı, uyku bozuklukları, yorgunluk

gözlemlemişlerdir.

• Fiziksel tıpta kullanılan MA cihazları ise statik ve alçak frekanslı MA cihazlarıdır.

Fizik Tedavide Kullanılan Manyetik Alanlar

• MA nın şiddeti belirli bir düzeyin üzerine çıkarsa ısınma meydana gelir.

• Bobinden kesikli elektrik akımları geçirilirse, MA da aynı frekansta titreşimler oluşur.

• Bu yöntemle çok yüksek güçte MA seviyelerine istenmeyen etkiler olmaksızın çıkılabilir.

• Burada önemli olan frekanstır.

• Alçak frekanslarda manyetik enerji kullanılırken çok yüksek frekanslarda ısı etkisi ön plana geçer.

• Fizik tedavide kullanılan doğru akımların akım yönüne dik olarak oluşturdukları Ma nın çok zayıf olduğu ve magnetoterapi etkisi olmadığı düşünülmektedir.

• Sinuzoidal ve diadinamik akımların 50 civarındaki frekansların ise MA oluşturdukları ve bu akımların etkilerinin bir kısmının MA etkisi olduğu iddia

edilmiştir.

• MA STATİK ve ALÇAK FRAKANSLI MANYETİK ALAN diye ikiye ayrılabilir.

1-STATİK MANYETİK ALAN

• Modern mıknatıslar, alaşımlarında bulunan kobalt ve nikel dışında çeşitli nadir elementler sayesinde, çelikten yapılan eski mıknatıslarla doğal mıknatıslara oranla neredeyse 15 kat daha güçlü statik MA

oluşturabilirler.

• Bu mıknatısların vücuda yapıştırılarak yapılan tedavilere ilişkin yayınlar çelişkilidir.

• Bu yöntemler biomanyetizm, manyetik bandajlama, biofleks ve taban mıknatısıdır.

• Taiki tedavisi veya biyomanyetizm tedavi tekniğinde 1.5mm ve daha büyük mıknatıs parçaları 2cmlik bir flaster aracılığı ile tetik noktalar üzerine yapıştırılır.

• Statik MA tedavilerinden beklenen, dolaşımı aktive etmek

• Ağrıyı azaltmak

• Yara iyileşmesini hızlandırmaktır.

• Statik mıknatıslar hakkındaki ciddi klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

ALÇAK FREKANSLI MANYETİK ALAN

• MA tedavisine yönelik çok güçlü cihazlar geliştirilmiştir.

• Magnetotron ve vitapulse gibi cihazlarla güçlü titreşimli manyetik alanlar elde edilmektedir.

• Titreşimli MA cihazlarında frekans aralığı,

akım gücü,

elektrotların şekli,

uygulama süresi ve kolaylığı önemli parametrelerdir.

• Frekansın 3 herz ile 3 kiloherz aralığında olduğu durumlarda ELF (extremely low frequency range) aralığından bahsedilir ve alçak frekansı MA

uygulamalarının bu sınırlar arasında olması gerektiği düşünülmektedir.

• Frekans yükselmesinin ısı etkisinin Ma etkisinden daha ön plana geçmesine neden olmaktadır.

• Rutin uygulamalarda etkili olan Frekans 100Herzden daha düşüktür.

• MA cihazlarında genel kabul gören güç, 10mili tesla dolayıdır.

 Pulse MA uygulayan farklı cihazlar üretilmiştir.

 En güçlü MA yaratanlar, ilgili vücut bölgesini çevreleyen spiral elektrotlardır.

 Çember şeklinde elektrotlar yatan veya oturan hastaya MA enerjisi aktarabilmektedir.

 Bu çemberler ilgili bölgeye veya vücut kısmına olabildiğince yakın olması etkiyi arttırmaktadır.

 İlgili vücut kısımlarını arasına alabilen farklı

boyutlarda düz elektrotlar, tedavi yatağının altına gizlenmiş minder altı elektrotlar vardır.

MANYETİK STİMÜLASYON

1) Ağrısızdır

2) Derin yerleşimli nöral yapıların stimülasyonu için faydalıdır.

3) Uygulama esnasında stimulatör ile cildin direkt temasına ihtiyaç yoktur. Ancak hedef doku MA içinde olmalıdır.

 MA duyusal ağrı reseptörlerini etkilemez. Cilt

yüzeyinde oluşan akım, ağrı reseptörlerini depolarize edecek kadar fazla değildir.

 Geniş çaplı motor nöronlar eşik seviyede depolarize olurlar ve motor cevaba yol açarlar.

 Derin dokularda motor depolarizasyon sağlarlar, siyatik sinir ve brakial pleksus gibi derin yerleşimli yapıları MA ile stimüle edilebilir.

MA tedavisi düşünülüyorsa;

1) MA puls veya değişken süreli olmalıdır. Çünkü statik MA nöral dokularda depolarizasyona yol açmaz.

2) Oluşan akım akışı MA değişim oranıyla orantılı olmak ve oluşan akım manyetik puls oranının

karakteristiklerini taşımalıdır.

PULSE MA’NIN ETKİLERİ

• İnvitro çalışmalar Ma nın potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi katyonların yarı geçirgen hücre zarlarından geçebilirliğini etkilerler.

• Hücre zarı düzeyinde MA potasyum pompasını uyararak hiperpolorizasyona yol açar.

• Pulse MA uygulamasında lizozom, ribozom ve

mitokondri stimülasyonu olduğu, enzimatik aktivite ve yapıtaşları sentezinin pozitif yönde değiştiği

belirlenmiştir.

• Laboratuvar şartlarında eritrosit membran potansiyeli ve doku oksijen içeriğinin olumlu yönde arttığı

saptanmıştır.

• Pulse uygulama ile otonom sinir sisteminin etkilenebildiği ve vazodilatasyon ile eritrosit esnekliğinin artması ile doku perfüzyonu

iyileşmektedir.

• Metabolik artıklar dokudan uzaklaşır, parsiyel O2 basıncı artar.

• Geniş vücut bölgelerine uygulanan MA solunum volümünü arttırır

• Kalp atım hızı ve kan Phsı değişir.

• Makrofajları stimüle eder.

• Enzim miktar ve aktivitelerini arttırır.

• Antiinflamatuvar, analjezik, antiseptik, antimikrobial değişikliklere yol açar.

• Osteoblast, kondrosit ve fibroblastların hücresel aktivitelerini fizyolojik sınırlar içinde arttırdığı gözlenmiştir.

• Nöral dokuların büyüme ve rejenerasyonunu arttırır.

• MA iç kulağı uyarabilir

• Adrenal glandlarda hücresel aktiviteyi arttırır

• Testisler üzerine uygulandığında kan testesteron düzeyi artar.

• Endokrin fonksiyonlarda regülasyon yaptığı gösterilmiştir.

• Bu kadar çok etkisi olmasına rağmen kullanım alanı çok yaygın değildir.

• Çünkü bu etkilerin hepsi laboratuvar çalışmalarıdır

klinikte hastalar üzerinde yapılan uygulamalardan aynı olumlu sonuç alınamamıştır.

• Genelde 50Hz lik düşük frekanslarla 30-60 gauss gücünde 10-60 dakikalık 10-40 seanslık tedavilerdir.

• En yaygın kullanım:

• Akut enflamasyonlarda 3mT(30gauss) güç, 6hz ile 10 dakika, 1-2 hafta

• Kronik olgularda 6mT güç, 25-50 Hz frekansında, en az 15 dakika, 2 hafta hergün, sonra haftada 2-3 seans.

Toplam süre yaş ve klinik tabloya göre değişmektedir.

• Pulse ve statik MA tedavisi hala yaygın ve tartışmasız kabul gören uygulama değildir.

Endikasyonlar

1) Lokomotor sistemin akut ve kronik hastalıkları:

 Burkulma, zorlanma, ezilme gibi yumuşak doku spor yaralanmaları

 Tendinit, bursit, epikondilit, fasiit ve kas zedelenmeleri

 Dejeneratif ve enflamatuvar romatizmal hastalıkların akut subakut ve kronik dönemleri

 Kırıklarda iyileşmeyi arttırır.

 Endoprotezlerin gevşemesi

 Aseptik nekroz

 Akut ve kronik kas spazmları

 Ankilozan spondilit

 osteoporoz

2) Dermatolojik ve periferik vasküler hastalıklar

• Gecikmiş yara iyileşmesi

• Kladikasyo intermittan

• Ateroskleroz

• Kol ve bacaklarda benign damar kökenli ekstremite arteriyel ve venöz dolaşım bozukluğu

• ödemler

3) Nörolojik hastalıklar

• Nevraljiler

• Ağrılı enflamatuvar periferal sinir sistemi hastalıkları

• Servikal bölge kas ve yumuşak doku kaynaklı baş ve boyun ağrıları

• Migren

• Kompleks bölgesel ağrı sendromu

• Bell paralizisi

• Brakial pleksus yaralanmaları

• Optik sinir atrofisi

4) Diğerleri

• Bronşit

• Sinüzit

• Diabetik anjiopati

• Lipid metabolizma bozuklukları

• Metabolik hastalıkların eklem ve damarlara ilişkin komplikasyonları

MA tedavisin kontrendikasyonları

• Bilinen bir yan etkisi yoktur.

• Pace maker kullanmında

• Gebelikte ilk trimestrda

• İmplante iç kulak işitme cihazı kullananlarda

• Mada etkilenebilecek diğer küçük metalik implantı olanlarda kullanılması sorun yaratabilir.