BÖLÜM 9 DC Harici Uyart ml Jeneratör Testleri

BÖLÜM 9

DC Harici Uyartml

Jeneratör Testleri

DENEY 9-1 Bo ta Çal ma Doyma Karakteristi i

AMAÇ

Testler tamamlandktan sonra DC harici uyartml jeneratörün bo ta çal ma doyma karakteristi inin belirlenmesi konusunda yeterli bilgiye sahip olunabilecektir.

GEREKL TEÇH ZAT

Adet Tanm Katalog No

1 DC Sabit Mknatsl Makine EM-3330-1A

1 DC önt Makine veya EM-3330-1D

DC Çok Fonksiyonlu Makine EM-3330-1B

1 DC Güç Kayna  Modülü EM-3310-1A

1 Üç fazl güç kayna  modülü EM-3310-1B

1 Üç faz AC/DC Güç Kayna  EM-3310-1D

1 Üç kutuplu akm limit koruma alter modülü EM-3310-2A

2 Dijital DC Voltmetre EM-3310-3B

2 Dijital DC Ampermetre EM-3310-3A

1 Dijital Devir Says Ölçer veya EM-3310-3G

Manyetik Toz Fren Ünitesi EM-3320-1A

Fren Kontrol Modülü EM-3320-1N

1 Laboratuar Masas EM-3380-1A

1 Deney çerçevesi EM-3380-2A

veya deney çerçevesi EM-3380-2B

1 Ba lant kablolar için tutucu EM-3390-1A

2 Kaplin EM-3390-2A

2 Kaplin Muhafazas EM-3390-2B

1 aft Sonu Muhafazas EM-3390-2C

1 Ba lant kablolar seti EM-3390-3A

1 Güvenli köprü ba lant fi leri seti EM-3390-4A

ek. 9-1-1 Bo ta çal ma doyma karakteristi i testi için devre diyagram

ek. 9-1-2 Bo ta çal ma doyma karakteristi i testi için ba lant diyagram

LEM BASAMAKLARI

D KKAT: Bu laboratuar deneylerinde yüksek gerilim vardr. Aksi belirtilmedikçe hiçbir ba lant ve ba lantlardaki de i iklik gerilim altnda yaplmayacaktr. Herhangi bir tehlikeli durum meydana geldi inde vakit kaybetmeden Üç Fazl Güç Kayna  modülü üzerinde bulunan krmz

EMERGENCY OFF butonuna baslmaldr.

1. DC sabit mknatsl motoru, DC önt makineyi, dijital devir says ölçeri ve 3 Faz AC/DC güç kayna n laboratuar masas üzerine yerle tiriniz. Kaplinleri kullanarak DC önt makineyi DC sabit mknatsl motora devir says ölçeri ba laynz. Üçgen vidalar kullanarak emniyetli bir ekilde sabitleyiniz. Kaplin muhafazasn ve aft sonu muhafazasn kurunuz.

Jeneratörü tahrik eden DC sabit mknatsl motor nominal devri saysnda dönerken, jeneratör uçlarnda olu an gerilin çok dü ükse motor üzerinde bulunan A1 ve A2 ba lant noktalarn jeneratörün gerilimini yükseltmek için yer de i tiriniz.

2. Deney düzene i üzerinde gerekli modülleri kurunuz. ekil 9-1-2 nolu ba lant

diyagram ve ekil 8-1-1 nolu devre emasna göre devreyi olu turunuz.

Devrenin kurulumu tamamlandktan sonra deney yöneticiniz devreyi kontrol etmelidir.

Bu deneyi, yük altnda olan sistemin scakl nn yükselmesini önlemek için mümkün oldu unca çabuk tamamlaynz.

3. DC güç kayna  modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi minimum konumunda ayarlaynz. 3 Fazl AC/DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi 0 konumuna ayarlaynz.

4. Srasyla üç kutuplu akm limit koruma alterini, üç fazl güç kayna  modülünü ve DC güç kayna  modülünü devreye ba laynz.

5. DC güç kayna  modülü üzerinde bulunan START tu una basnz.

6. DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesiyle Motor gerilimi E’ yi ayarlayarak sabit mknatsl motorun devir says 2000 rpm’e ula ana kadar yava ça arttrnz.

Laboratuar deneylerinde devir says bu mertebelerde olmaldr. Not : Motor akm I nominal akm de erinin (2.7Ax1.3=3.51 A) %130’unu, jeneratör çk

gerilimi nominal de erinin %130’unu geçmemelidir.

7. 3 Fazl AC/DC güç kayna n devreye alnz.

8. 3 fazl AC/DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi yardmyla uyarma akm If’i 0 A de erine ayarlaynz.

9. Tablo 9-1-1’de verilen di er If akmlar için 8 adm tekrarlaynz. Not : Uyarma akm sürekli olarak arttrlmaldr.

10. Srasyla 3 fazl AC/DC güç kayna , DC güç kayna  modülünü, üç fazl güç kayna  modülünü ve üç kutuplu akm limit koruma alterini devreden çkartnz.

11. Tablo 9-1-1’deki sonuçlardan, E0&If e risini ek.8-1-3’de olu turunuz.

Tablo 9-1-1 Ölçülen E0 ve If de erleri

If (A) 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.1 0.11 0.12 E0 (V)

0 50 100 150 200

0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 0.12 0.14

If (A)

ek. 9-1-3 E0 ba l If e risi

DENEY 9-2 Yük Karakteristi i

AMAÇ

Testler tamamlandktan sonra DC harici uyartml jeneratörün yük altnda çal ma karakteristi inin belirlenmesi konusunda yeterli bilgiye sahip olunabilecektir.

GEREKL TEÇH ZAT

Adet Tanm Katalog No

1 DC Sabit Mknatsl Makine EM-3330-1A

1 DC önt Makine veya EM-3330-1D

DC Çok Fonksiyonlu Makine EM-3330-1B

1 DC Güç Kayna  Modülü EM-3310-1A

1 Üç fazl güç kayna  modülü EM-3310-1B

1 Üç kutuplu akm limit koruma alter modülü EM-3310-2A

1 DC Jeneratör Yük Direnci EM-3310-4H

1 3 Fazl AC/DC Güç Kayna  EM-3310-1D

3 Dijital DC Voltmetre EM-3310-3B

3 Dijital DC Ampermetre EM-3310-3A

1 Dijital Devir Says Ölçer veya EM-3310-3G

Manyetik Toz Fren Ünitesi EM-3320-1A

Fren Kontrol Modülü EM-3320-1N

1 Laboratuar Masas EM-3380-1A

1 Deney çerçevesi EM-3380-2A

veya deney çerçevesi EM-3380-2B

1 Ba lant kablolar için tutucu EM-3390-1A

2 Kaplin EM-3390-2A

2 Kaplin Muhafazas EM-3390-2B

1 aft Sonu Muhafazas EM-3390-2C

1 Ba lant kablolar seti EM-3390-3A

1 Güvenli köprü ba lant fi leri seti EM-3390-4A

ek. 9-2-1 Yük karakteristi i testi için devre diyagram

ek. 9-2-2 Yük karakteristi i testi için ba lant diyagram

LEM BASAMAKLARI

D KKAT: Bu laboratuar deneylerinde yüksek gerilim vardr. Aksi belirtilmedikçe hiçbir ba lant ve ba lantlardaki de i iklik gerilim altnda yaplmayacaktr. Herhangi bir tehlikeli durum meydana geldi inde vakit kaybetmeden Üç Fazl Güç Kayna  modülü üzerinde bulunan krmz

EMERGENCY OFF butonuna baslmaldr.

1. DC sabit mknatsl motoru, DC önt makineyi, dijital devir says ölçer ve 3 Fazl AC/DC güç kayna n laboratuar masas üzerine yerle tiriniz. Kaplinleri kullanarak DC önt makineyi DC sabit mknatsl motora ve devir says ölçere ba laynz. Üçgen vidalar kullanarak emniyetli bir ekilde sabitleyiniz. Kaplin muhafazasn ve aft sonu muhafazasn kurunuz.

Jeneratörü tahrik eden DC sabit mknatsl motor nominal devri saysnda dönerken, jeneratör uçlarnda olu an gerilin çok dü ükse motor üzerinde bulunan A1 ve A2 ba lant noktalarn jeneratörün gerilimini yükseltmek için yer de i tiriniz.

2. Deney düzene i üzerinde gerekli modülleri kurunuz. ekil 9-1-2 nolu ba lant

diyagram ve ekil 9-1-1 nolu devre emasna göre devreyi olu turunuz.

Devrenin kurulumu tamamlandktan sonra deney yöneticiniz devreyi kontrol etmelidir.

Bu deneyi, yük altnda olan sistemin scakl nn yükselmesini önlemek için mümkün oldu unca çabuk tamamlaynz.

3. DC güç kayna  modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi minimum konumunda ayarlaynz. 3 Fazl AC/DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesini 0 konumuna alnz. DC jeneratör yük direnci üzerinde bulunan

ayar dü mesini 1000 konumuna ayarlaynz.

4. Srasyla üç kutuplu akm limit koruma alterini, üç fazl güç kayna  modülünü ve DC güç kayna  modülünü devreye ba laynz.

5. DC güç kayna  modülü üzerinde bulunan START tu una basnz.

6. DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesini sabit mknatsl

motorun devir says 2000 rpm’e ula ana kadar yava ça arttrnz.

Bu devir says laboratuar deneylerinde olu turulmaldr. Not : Motor akm I nominal akm de erinin (2.7Ax1.3=3.51 A) %130’unu ve jeneratör çk gerilimi nominal de erinin %130’unu geçmemelidir.

7. 3 Fazl AC/DC güç kayna n devreye alnz. 3 Fazl AC/DC güç kayna  üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesini uyarma akmn If 0.1A olacak ekilde ayarlaynz. DC jeneratör yük direnci üzerinde bulunan ayar dü mesini endüvi akmn Ia 0A olacak ekilde ayarlaynz. Tablo 9-2-1’e Ia, If ve E0

de erlerini kayt ediniz. Jeneratör çk gerilimi E0, endüvi akm Ia ve uyarma akmn If de erlerini Tablo 8-2-1’e kayt ediniz. P0= IoxE0 denklemini kullanarak P0 de erini hesaplaynz. Jeneratör motoru a r yükten dolay

kilitlenirse, yükü azaltarak deneyi iptal ediniz.

8. Tablo 9-2-1’de verilen di er Ia akmlar için 6 adm tekrarlaynz.

9. Srasyla 3 fazl AC/DC güç kayna , DC güç kayna  modülünü, üç fazl güç kayna  modülünü ve üç kutuplu akm limit koruma alterini devreden çkartnz.

10. Tablo 9-2-1’deki sonuçlardan, E0&Ia e risini ek.9-2-3’de olu turunuz.

11. Tablo 9-2-1’deki sonuçlardan, P0&Ia e risini ek.9-2-4’de olu turunuz.

Tablo 9-2-1 Ölçülen E0 ve hesaplanan P0

If (A) 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 Ia (A) 0 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.09 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 E0 (V)

P0 (W)

0 20 40 60 80 100 120 140

0 0.5 1 1.5 2

Ia (A)

ek. 9-2-3 Ia ba l E0 e risi

0 50 100 150 200 250

0 0.5 1 1.5 2

Ia (A)

ek. 9-2-4 Ia ba l P0 e risi