VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMA REHBERİ
Bu metnin tüm hakları mahfuzdur. Yazarın izni olmaksızın iktibas hükümleri dışında alıntı yapılamaz, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz. Bu metindeki ifadelerden hareketle yazılı uzman görüşü alınmaksızın işlem tesisi halinde oluşabilecek herhangi bir zarardan dolayı hiç bir sorumluluk kabul edilmez.
VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMA REHBERİ
İçindekiler
Sayfa No.
I Genel Açıklama 4
II Vergi İndiriminden Yararlanacak Olan Ücretliler 4 III Vergi İndirimine Konu Olan Harcamalar
1) Eğitim Giderleri 2) Sağlık Giderleri 3) Gıda Giderleri 4) Giyim Giderleri 5) Kira Giderleri
a) Peşin ödenen kiralarınn vergi indirimi karşısındaki durumu b) Gerçek kişilere ödenen kiralar nasıl belgelendirilecek ?
c) Kiraya verenin gelir vergisi beyannamesi verip vermemesi vergi indirimi açısından sonucu etkiler mi ?
d) Bankamatikler aracılığıyla yapılan kira ödemeleri vergi indirimi kapsamında mıdır ?
e) Kamu kurumlarına yapılan kira ödemeleri vergi indirimi kapsamında mıdır ?
f) Yurtdışındaki konutlar için ödenen kiralar vergi indirimi kapsamında mıdır ?
g) Eş adına ödenen kira ödemeleri vergi indirimi kapsamında mıdır?
4
IV Vergi İndirimine Konu Olan Harcama Belgeleri ve Adlarına Belge Düzenlenecek Olanlar
A. Harcamaların Vergi İndirimine Konu Olabilmesi İçin, Aranılacak Şartlar 1) Harcamanın Türkiye’de yapılmış olması
2) Harcamaların gelir ve kurumlar vergisine tabi olan mükelleflerden alınan belgelerle tevsik edilmesi
3) Harcamaların, ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları tarafından ve kendi ihtiyaçları için yapılmış olması
B. Vergi İndirimine Konu Olacak Harcama Belgeleri
1) Tutarı 480,00 YTL’yi aşan yazarkasa fişleri vergi indirimi açısından geçerli bir belge midir ?
2) Kurumlar vergisinden muaf kurumlarca düzenlenen belgeler geçerli midir?
3) Gerçek kişilere ödenen kiraların belgelendirilmesi C. Adlarına Harcama Belgesi Düzenlenecek Olanlar
D. Harcama Belgesinde Birden Fazla Harcama Çeşidinin Yer Alması
9
V Vergi İndirimi Uygulaması
1) Ücretlilerin harcama belgelerini biriktirmesi ve işverene ibrazı 2) Vergi indirimine ait bildirimin doldurulması
3) İşverenlerce yapılacak işlemler
4) Vergi İndiriminden doğan vergi farkının muhtasar beyanname ile beyanı ve bu farkın ücretlilere ödenmesi
5) Emeklilik nedeniyle işten ayrılan veya ölen ücretlilere uygulanacak vergi 11
indirimi
6) Bir işyerinde çalışmakta iken işten ayrılan ve başka bir işte ücretli olarak çalışmayanlar hakkında vergi indirimi uygulaması
7) İşveren değiştiren ücretlilerde vergi indirimi uygulaması
8) 01.01.2006 tarihinden itibaren işveren değiştiren veya işten ayrılan ücretlilerde vergi indirimi uygulaması
9) Aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alan ücretlilerde vergi indirimi uygulaması
10) Üçer aylık dönemlerde muhtasar beyanname veren işverenlerce vergi indirimi ile ilgili yapılacak işlemler
11) Yıllık beyanname veren ücretlilerde vergi indirimi uygulaması 12) Ücretini yabancı bir memleketteki işverenden alan ücretliler
13) 31 Aralık veya daha önceki tarihlerde mükellefiyeti sona eren işverenler yanında çalışmış olan ücretlilerde vergi indirimi uygulaması
VI Vergi İndirimine İlişkin Diğer Hususlar
1) Yıl içinde istisna muafiyet ve indirimler nedeniyle vergi matrahı doğmadığı için ücretlerinden vergi kesilmeyenlerin durumu
2) Özel şirkette çalışan emeklilerin durumu
3) Vergi indirimi nedeniyle tevkif suretiyle kesilerek ödenmesi gereken gelir vergisinin eksik hesaplanması halinde uygulanacak cezai müeyyideler
4) Vergi indiriminden doğan vergi farkının en son mahsup edileceği süre
16
VII Vergi İndirimi Kapsamına Girmeyen Harcamalar 17 VIII Vergi İndiriminden Doğan Vergi Farkının Hesaplanmasına İlişkin Örnek 20 IX Vergi İndiriminden Doğan Vergi Farkının Muhasebe Kayıtları 21
I Genel Açıklama
24.04.2004 tarih ve 25088 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış olan ‘4842 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 15. maddesi uyarınca 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda düzenlenen ücretlerde vergi indirimi konusu 01.01.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer 121. Maddesine göre ‘Gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde, mükellefin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili eğitim, sağlık, gıda, giyim ve ikamet edilen konuta ait kira harcamalarının yıllık toplam tutarının;
• 3.300 YTL’ye kadar %8’i
• 6.600 YTL’nin 3.300 YTL’si için %8’i, aşan kısmı için %6’sı,
• 6.600 YTL’den fazlasının, 6.600 YTL’si için %7’si, aşan kısmı için %4’ü, ücretlinin ertesi yılda ödeyeceği gelir vergisinden mahsup edilir veya işverenler aracılığı ile kendisine nakden iade edilir.’ Bu şekilde hesaplanacak vergi indirimi belirlenirken dikkate alınacak toplam harcama tutarı vergi indiriminden yararlanacak kişinin o yılki vergi matrahının toplamını geçmemelidir.
II Vergi İndiriminden Yararlanacak Olan Ücretliler
Vergi indiriminden, ücretleri gerçek usulde vergilendirilen ücretliler faydalanabilecektir. Dolayısıyla gerçek ücretliler dışında kalan diğer ücretliler ile diğer gelir unsurlarına sahip olan gelir vergisi mükelleflerinin, ücret dışında kalan gelir unsurları için vergi indirimi uygulamasından yararlanamaları mümkün değildir.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden ücretliler, vergi indirimine ait bildirimi ayrı ayrı verebilir ve her bir işveren kendi ödediği ücretlerin vergi matrahlarına, aşağıda açıklanan esaslara göre vergi indirimi uygulayabilirler.
Diğer taraftan ücretleri gerçek usulde tespit edilmekle birlikte, ücretin vergilendirilmesinde tevkif usulü cari olmayan ve bu gelirlerini yıllık beyanname ile beyan eden ücretlilere, vergi indirimi yıllık beyannameler üzerinden uygulanır.
Dolayısıyla, ücret gelirinin stopaj veya beyan yoluyla vergilendirilmesi, vergi indirimi uygulaması açısından sonucu etkilemeyecektir.
III Vergi İndirimine Konu Olan Harcamalar
Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121 inci maddesinde belirtildiği üzere, ücretleri gerçek usulde vergilendirilen ücretlilerin kendilerinin, eş ve çocuklarının eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamaları vergi indirimine konu olacaktır. Ancak, indirime konu edilecek harcamanın Türkiye’de yapılması, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi ve bu belgelerin yasal süre içinde işverene verilmesi gerekir.
Bu harcamalara ilişkin ayrıntılı açıklama aşağıdaki bölümlerde yer almaktadır.
1) Eğitim Giderleri
Eğitim ve öğretim kurumları ile anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler ile kurs ücretleri, kitap ve kırtasiye alımları için yapılan harcamalar, eğitim amacına yönelik alınan araç ve gereçler için ödenen bedeller (Özel ders veren öğretmenlerden alınacak serbest meslek makbuzları, vergi indirimine esas alınacaktır).
Okullara veya okullara gidiş-geliş hizmeti veren mükelleflere ödenen taşıma (servis) ücretleri ile sürücü belgesi almak için sürücü kurslarına yapılan ödemeler de eğitim giderinin bir unsuru olduğundan vergi indirimine konu edilebilecektir.
Türkiye’de bulunan öğrenci yurtları tarafından düzenlenen faturaların, mükellefin çocukları için Türkiye harcama yapılması koşullarını taşıması halinde vergi indirimine konu harcama belgesi olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
Spor okullarına yapılan ödemeler de eğitim harcamları kapsamında değerlendirileceğinden buna ilişkin faturaların vergi indirimine konu edilebilicektir.
Üniversiteye giriş sınavlarına hazırlık, özel okul giriş sınavlarına hazırlık, yabancı dil kursları ile bu sınavlara yönelik olarak alınan dergiler vergi indirimine esas alınabilir.
Ancak diğer günlük gazeteler ile haftalık, aylık, yıllık yayınlanan dergiler, mecmualar bu kapsamda değerlendirilmemektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okulların okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan bağışlar, bu kurumların, kurumlar vergisinden muaf olması nedeniyle vergi indirimine konu edilemez.
Yabancı ülkelerde eğitim veren kurumlardan alınacak belgeler, vergi indirimi kapsamında geçerli belge olarak sayılmayacaktır.
Genel, katma ve özel bütçeli kurumlara yapılan eğitim harcamaları ile yurtdışında eğitim veren kurumlarca düzenlenen belgeler vergi indirimi kapsamına girmemektedir.
Üniversitelere ödenen kayıt harçları ile üniversiteler tarafından öğrencilere eğitime yönelik olarak verilen ders kitapları için yapılan harcamalar eğitim gideri kapsamına girmekte ise de, kurumlar vergisine tabi olmayan üniversitelerin Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen belgeleri verememesi nedeniyle, üniversitelere yapılan harcamalar vergi indirimi kapsamına girmemektedir. Ancak, kurumlar vergisine tabi olan özel üniversiteler tarafından verilecek belgeler ile bu üniversitelere ödenen paralar karşılığı alınan belgeler, vergi indirimine konu edilebilecektir.
2) Sağlık Giderleri
Ücretlilerin kendileri, eş ve çocuklarının yaptığı ilaç masrafı, sağlık malzemesi ve hastane giderleri ile muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve diş protez ücretleri, gözlük ve lens alımları gibi sağlık harcamaları vergi indirimine konu teşkil edecektir.
Temizlik malzemeleri, makyaj malzemeleri, sağlık gideri kapsamında kabul edilmediğinden, bunlar için yapılan harcamalar vergi indirimi kapsamına girmeyecektir. Ancak, doktor raporu ile kullanmak zorunda olunan ve cilt sağlığı için yapılan harcamalar, vergi indirimine konu edilebilecektir.
Ücretlinin yaptığı sağlık harcamalarının bir kısmının işverenlerce karşılanması halinde, ücretlinin kendisi tarafından karşılanan harcama tutarı vergi indirimine konu olacaktır.
Kısmen ücretli kısmen de işveren tarafından karşılanan sağlık harcamaları dolayısıyla tek belge alınması durumunda, ücretlinin ödediği kısmın vergi indirimine esas alınabilmesi hususunda maliye bakanlığınca herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
Ancak, faturanın veya diğer belgelerin aslı işverende kalacağından bu gibi durumlarda fatura fotokopisinin işverence onaylanarak ücretlinin ödediği tutarın fatura üzerinde gösterilmesi ve sigorta şirketince düzenlenecek konuya ilişkin bilgi formu eklenmesi şartıyla ücretlinin yaptığı ödeme vergi indirimine konu edilebilir.
Sağlık Bakanlığına ve üniversitelere bağlı hastaneler ile bunların döner sermayelerine yapılan sağlık harcamaları, anılan kurumların kurumlar vergisinden muaf olmaları nedeniyle vergi indirimine konu edilemez.
3) Gıda Giderleri
Gıda giderlerinden, her türlü yiyecek ve içecek için yapılan harcamaların anlaşılması gerekir. Ancak, içecek giderlerinden sigara ve alkollü içkiler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Lokanta, kafeterya, kantin otel vb. yerlerde yiyecek ve içecekler için yapılacak harcamalar bu kapsamdadır. Otel ve benzeri konaklama yerlerinden alınacak belgelerde konaklama bedeli ile yiyecek ve içecek bedellerinin ayrı ayrı gösterilmesi halinde yiyecek ve içecek bedelleri için ödenen tutarlar vergi indirimine konu edilebilecektir. Ancak, konaklama ve yiyecek-içecek bedellerine ilişkin olarak verilen belgede, yiyecek-içecek ve konaklama harcamalarının ayrı ayrı değil de toplam olarak verilmesi durumunda ise, bu belge vergi indirimine dahil edilmeyecektir.
Evlerde beslenen hayvanların tüketimi için alınan yem, mama, vb. gıda maddeleri ile temizlik maddelerine ait harcamalar vergi indirimine konu edilmeyecektir.
4) Giyim Giderleri
Giyim giderlerinden kumaş, hazır elbise, ayakkabı, şapka, iç çamaşırı, çorap, kemer gibi giyime müteallik her türlü malların satın alınması için yapılan harcamalar ile bunlara ilişkin dikim, tamir, onarım gibi harcamaların anlaşılması gerekir. Gelinlik alımı da giyime yönelik bir harcama olduğundan vergi indirimi kapsamında değerlendirilmelidir.
Giyim eşyası ile ilgili olarak yapılan boyama işlemleri, onarım kapsamında değerlendirildiğinden bu gibi harcamaların vergi indirimi kapsamına gireceği kabul edilmelidir.
Ancak, giyim eşyaları ile ilgili kuru temizleme giderleri veya bunlar için alınan temizlik maddelerine ilişkin harcamalar giyim giderleri kapsamında değerlendirilemeyeceğinden bu nevi harcamalar vergi indirimi kapsamına girmeyecektir.
5) Kira Giderleri
İkamet edilen konut için yapılan fiili kira ödemesinin tamamı vergi indirimine konu edilebilecektir.
Bu uygulamada kiranın defaten veya birkaç aylık veya aylık dönemler itibariyle ödenmesinin önemi bulunmamaktadır. Ancak, kira ödemesinin kapsadığı dönemin belgede belirtilmesi gerekmektedir.
a) Peşin ödenen kiraların vergi indirimi karşısındaki durumu
Geçmişteki uygulamalara baktığımızda, ücretlinin, bir veya birkaç yıllık kirayı peşin ödemesi durumunda, yapılan ödemenin tamamının, ödemenin yapıldığı yılda vergi indirimine konu edilebiliyordu. Yani, 2005 yılı içinde 2005 ve 2006 yıllarının kirası peşin olarak ödenirse, yapılan ödemenin tamamı 2005 yılı için vergi indirimi kapsamına giriyordu. Ancak Maliye Bakanlığının 2000 yılında vermiş olduğu B.07.0.GEL.0.42/4214-734 no’lu muktezada, birden fazla takvim yılını kapsayan kira ödemelerinde, sadece ilgili yıla isabet eden kira tutarının vergi indiriminde dikkate alınacağı belirtilmiştir. Buna göre, 2005 yılı içinde 2005 ve 2006 yıllarının kirası peşin olarak ödenirse, yanlızca 2005 yılı kira bedeline tekabül eden tutar vergi indirimi kapsamında dikkate alınacaktır.
Yapılan kira ödemesinin vergi indirimine konu edilebilmesi için gereken şartlardan biri de, bu ödemenin gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden alınacak belgelerle tevsik edilmesidir.
b) Gerçek kişilere ödenen kiralar nasıl belgelendirilecek ?
Ancak, sadece gayrimenkul sermaye iradı nedeniyle mükellef olanların bu belgeleri düzenleme mecburiyeti bulunmamaktadır. Bu nedenle sadece gayrimenkul sermaye iradı nedeniyle mükellef olanlara yapılacak kira ödemelerinde fiş ya da fatura alınması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, gerçek kişilerden yapılan kiralamalarda,
• Banka aracılığıyla yapılan kira ödemelerinde banka dekontu,
• Kira ödemesinin nakden yapılması halinde ise ödemeye ilişkin mal sahibinin vereceği belge, kira sözleşmesinin bir örneği (kira sözleşmesi örneğinin noterden tasdikli olması gerekmemektedir.)
tevsik edici belge olarak kabul edilecektir.
Yukarıda belirtilen belgeler haricinde, kira kontratında yer alan (kiranın alındığına dair) bölümün mülk sahibi tarafından imzalanması ve bu kısmın işverene ibrazı halinde de yapılan kira ödemesi vergi indirimine konu edilebilecektir.
c) Kiraya verenin gelir vergisi beyannamesi verip vermemesi vergi indirimi açısından sonucu etkiler mi ?
Kiraya verenin elde ettiği gelir istisna tutarını aşmıyorsa, bu kişiler gelir vergisi mükellefi olmakla birlikte, bu mükellefler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 85 inci maddesi uyarınca yıllık beyanname vermemektedirler. Bu nedenle, gerçek kişilerden yapılan kiralamalarda, kira geliri elde eden gerçek kişinin yıllık gelir vergisi beyannamesi verip-vermemesinin bir önemi bulunmamaktadır. Yapılan kira ödemesinin, yukarıda belirtilen belgelerden herhangi birisi ile tevsik edilmesi halinde, yapılan harcama vergi indirimine konu edilebilecektir.
d) Bankamatikler aracılığıyla yapılan kira ödemeleri vergi indirimi kapsamında mıdır ?
Bankamatik vasıtasıyla yapılan kira ödemelerinde, bu fişler üzerinde paranın kimin adına ve ne için yatırıldığı anlaşılamadığından, bankamatikler tarafından verilen fişler vergi indirimi kapsamında değerlendirilmeyecektir.
e) Kamu kurumlarına yapılan kira ödemeleri vergi indirimi kapsamında mıdır
?
Genel bütçeye dahil kurumların, kurumlar vergisi mükellefi olmaması nedeniyle, kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan kira ödemeleri vergi indirimi kapsamına girmemektedir. Ancak, kurumlar vergisine tabi olan iktisadi kamu müesseseleri ile, diğer müesseseselere ait lojmanlar için ödenen kira bedelleri, bu kurumların aldıkları kira karşılığı fatura düzenlemeleri halinde vergi indirimine konu edilebilecektir.
f) Yurtdışındaki konutlar için ödenen kiralar vergi indirimi kapsamında mıdır
?
Yapılan harcamanın vergi indirimine konu edilebilmesi için gereken şartlardan biri de “harcamanın Türkiye’de yapılmış” olmasıdır. Bu nedenle yurtdışındaki konutlar için yapılan kira ödemeleri de vergi indirimi kapsamına girmeyecektir.
g) Eş adına ödenen kira ödemeleri vergi indirimini kapsamında mıdır?
Ücretlinin eşi adına düzenlenen kira kontratlarına ilişkin olarak ödenen kira bedelleri evlilik birliğinde müşterek bir harcama olduğundan vergi indirimine konu harcama olarak değelendirilmesi mümkündür.
Ancak ikamet edilen konut için yapılan kira ödemesinin ücretli ve eş tarafından ayrı ayrı vergi indirimine konu harcama olarak kullanılması mümkün değildir.
IV Vergi İndirimine Konu Olan Harcama Belgeleri ve Adlarına Belge Düzenlenecek Olanlar
A. Harcamaların Vergi İndirimine Konu Olabilmesi İçin, Aranılacak Şartlar Yukarıdaki bölümde açıklanan harcamaların vergi indirimine konu edilebilmesi için;
1) Harcamanın Türkiye’de yapılmış olması
Harcamaların vergi indirimine konu edilebilmesi için Türkiye’de yapılmış olması gerekir. Dolayısıyla Türkiye’de yapılmayan (Yurtdışında yapılan) harcamalar vergi indirimi kapsamına girmeyecektir.
2) Harcamaların gelir ve kurumlar vergisine tabi olan mükelleflerden alınan belgelerle tevsik edilmesi
Yapılan harcamanın vergi indirimine konu edilebilmesi için bu harcamanın gelir ve kurumlar vergisine tabi olan mükelleflerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi gerekir.
Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesi veya kendi özel kanunlarında yer alan hükümlerde kurumlar vergisi muafiyeti tanınan kurumlardan yapılan harcamalar, vergi indirimine konu harcama olarak kabul edilmeyecektir. Ancak, vergi muafiyeti tanınmamış vakıflar ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların iktisadi işletmeleri, kurumlar vergisine tabi olduğundan bu nitelikteki vakıfların iktisadi işletmelerine yönelik harcamalardan alınacak belgeler vergi indirimine konu edilebilecektir.
Bu nedenle genel, katma ve özel bütçeli kurumlara yapılan eğitim, sağlık ve gıda harcamaları vergi indirimine konu edilmeyecektir. Diğer bir ifade ile vergi indirimine konu olan harcamaların gelir ve kurumlar vergisine tabi olmayan kişi, kurum ve kuruluşlara yapılması halinde, bu harcamalar, vergi indirimine konu teşkil etmeyecektir. Örneğin, sağlık bakanlığına ve üniversiteler bağlı hastanelerde yapılan sağlık harcamaları için bu hastanelerin döner sermayelerine ödenen paralar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan bağışlar, Tüketim Kooperatiflerinde yapılan giyim ve gıda harcamaları, Ordu Yardımlaşma Kurumlarınca işletilen ordu pazarlarında yapılan harcamalar ilgili kurumların kurumlar vergisinden muaf olması nedeniyle vergi indirimi kapsamına girmeyecektir.
Diğer taraftan, Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinde yer alan istisnalardan yararlanan kurumlar ile bu maddenin 3946 sayılı kanunla değişmeden önceki hükümlerinde yer alan istisna uygulaması devam eden eğitim ve sağlık kurumlarına yapılan ödemeler (harcamalar), vergi indirimine konu edilebilecektir. Bu kapsamda, Kurumlar Vergisinden istisna belgesi almış özel bir okuldan alınacak eğitim giderlerine ilişkin fatura ve ödeme kaydedici cihaz fişi vergi indirimi uygulaması açısından geçerli kabul edilecektir.
Vergi indirimi uygulamasına esas teşkil eden giderlere ilişkin kurumlar vergisine tabi olan kooperatifler tarafından düzenlenen harcama belgeleri vergi indirimine konu olacak, ancak kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan kooperatifler tarafından düzenlenecek belgeler ise vergi indirimine konu olmayacaktır. (19.01.1996 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11.GVK-63/5(4509)-608)
3) Harcamaların, ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları tarafından ve kendi ihtiyaçları için yapılmış olması
Yapılan harcamaların ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları tarafından yapılması ve satın alınan mal ve hizmetlerin bunlar tarafından tüketilmesi gerekmektedir.
Ücretlinin ücreti ile mütenasip olmayan veya bunlar tarafından tüketilmeyen mal ve hizmetler vergi indirimine konu teşkil etmeyecektir.
Çocuk tabiri kimleri ifade etmektedir ?
Çocuk tabiri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 93 üncü maddesinde değişmeden önceki şekliyle; “mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verrilmek suretiyle bakılanlar dahil) 18 yaşını doldurmamış evlatları ifade etmektedir.” şeklinde tanımlanmakta iken, bu madde 29.07.1998 tarihinde 4369 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. Bu nedenle, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan çocuklar 18 yaşından büyük olsa dahi bunlar tarafından yapılan harcamalar vergi indiriminden yaralanabilecektir.
B. Vergi İndirimine Konu Olacak Harcama Belgeleri
Ücretliler vergi indirimine konu olan harcamalarını, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden alacakları şu belgelerle tevsik edeceklerdir.
a) Fatura
b) Serbest meslek makbuzu c) Perakende satış fişi
d) Ödeme kaydedici cihazlara ait satış (yazar kasa) fişi
1) Tutarı 480,00 YTL’yi aşan yazarkasa fişleri vergi indirimi açısından geçerli bir belge midir ?
Mal ve hizmet alımları karşılığında verilen, perakende satış fişleri ile yazar kasa fişlerinin limiti, 2005 yılı için 480,00 YTL’dir. Bu tutarın aşılması halinde, fatura verilmesi ve alınması zorunludur. Bu nedenle, vergi indirimine konu olan harcamalar karşılığında verilen perakende satış fişleri ile ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) fişlerinin 480,00 YTL’yi geçmemesi gerekir.
Tutarı 480,00 YTL’yi geçen mal ve hizmet alımları için alınan, yazar kasa fişleri ile perakende satış fişleri, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tevsik edici belge olarak kabul edilmediğinden, bu belgeler vergi indirimi kapsamına girmemektedir.
2) Kurumlar vergisinden muaf kurumlarca düzenlenen belgeler geçerli midir ? Kurumlar Vergisinden muaf olan kurumların düzenleyecekleri belgelerde ve ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişlerinde ‘Kurumlar Vergisinden Muaftır’ ibaresine yer verilmesi gerektiğinden, bu ibareyi taşıyan belgeler vergi indirimine konu edilmeyecektir.
3) Gerçek kişilere ödenen kiraların belgelendirilmesi Bu konuda, III/5-b bölümünde gerekli açıklamalar yapılmıştır.
C. Adına Harcama Belgesi Düzenlenecek Olanlar
Vergi indiriminden ücretleri gerçek usulde vergilendirilen ücretliler ile bunların eş ve çocukları yararlanacaktır. Bu nedenle, ücretlilerin kendileri, eş ve çocukları adına düzenlenen ve yukarıda açıklanan belgeler vergi indirimine konu olacaktır.
D. Harcama Belgesinde Birden Fazla Harcama Çeşidinin Yer Alması
Bir harcama belgesinde birden fazla harcama çeşidinin olması halinde, vergi indirimine konu olmayan harcamalar belge toplamından düşülerek indirime konu olacak harcama tutarı tespit edilecektir.
Ayrıca, aynı harcama belgesinde, indirime konu olan birden fazla harcama çeşidinin olması halinde ise, bu belge, belgede yazılı harcama çeşitlerinden tutarı en yüksek olan gruba dahil edilmelidir.
V Vergi İndirimi Uygulaması
1) Ücretlilerin Harcama Belgelerini Biriktirmesi ve İşverene İbrazı
Ücretliler, kendileri, eş ve çocukları adına düzenlenen harcama belgelerini 1 Ocak’tan başlayarak 31 Aralık tarihine kadar biriktireceklerdir.
Ücretliler bir yıl boyunca biriktirdikleri vergi indirimine konu harcama belgelerini, ertesi takvim yılının 20 Ocak (20 Ocak 2006) tarihinin mesai saati sonuna kadar, Vergi İndirimine Ait Bildirim ile işverenlerine beyan edeceklerdir.
Bu bildirimde ücretliler, harcamalarının toplam tutarını hesaplayarak, bildirimde göstereceklerdir.
2) Vergi İndirimine Ait Bildirimin Doldurulması
Vergi indiriminden yararlanacak ücretliler, vergi indirimine konu olan harcama belgelerini, vergi indirimine ait bildirimin arkasında yer alan bölüme gider grupları itibariyle yazacaklardır. Harcama belgelerinin adedi 50’den fazla ise, bu bölümün fotokopisi çekilerek belgelerin tamamının yazılabileceği kadar yaprak kullanılabilecektir.
Harcama belgelerinin yazılı olduğu yapraklardaki genel toplam, zarfın arka yüzünde yer alan genel toplam satırına yazılacaktır. Her bir gider çeşidine ait harcama belgelerinde yer alan tutarların toplamı da zarfın ön yüzündeki ilgili kısma yazılacaktır. Ayrıca zarfta yer alan bilgiler doldurulup, ücretli tarafından imzalanacaktır.
3) İşverenlerce Yapılacak İşlemler
İşverenler, ücretliler tarafından kendilerine ibraz edilen bildirim ve harcama belgelerini alarak, harcama belgelerinin geçerli olup-olmadığını, harcamanın vergi indirimi kapsamına girip-girmediğini ve harcama toplamının doğru beyan edilip edilmediğini, ayrıca, harcama tutarının ilgili ücretlinin 2005 yılı gelir vergisi matrahını aşıp-aşmadığını kontrol edeceklerdir.
İşverenler, kendilerine ibraz edilen vergi indirimine ait bildirimde yer alan harcama tutarlarını da dikkate alarak, Vergi İndirimine ait bordroyu Ocak ayı sonuna kadar düzenlemek zorundadırlar. Bu bordrolarda, her bir ücretli için, ücretlinin yararlanacağı vergi indiriminden kaynaklanan alacağın ayrı ayrı hesaplanarak, bordroda gösterilmesi zorunludur.
‘Vergi İndirimine Ait Bordro’ fiilen çalışan ücretliler, emekli olanlar, işten ayrılan ancak başka bir işveren nezdinde çalışmayanlar ile ölenler için ayrı ayrı düzenlenecektir.
İşverenler, kendilerine ibraz edilen bildirim ve harcama belgelerini 5 yıl saklamak ve istenildiğinde, vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz etmek zorundadırlar.
4) Vergi İndiriminden Doğan Alacağın Muhtasar Beyanname İle Beyanı ve Bu Alacağın Ücretlilere Ödenmesi
İşverenler, ücretlileri için ötedenberi uygulandığı şekliyle ücret bordrolarını düzenleyecekler ve bu bordrolarda tevkif edilen gelir vergisini göstereceklerdir.
İşverenler, ücretlilerinin ücretlerinden tevkif suretiyle kestikleri vergileri, eskiden olduğu gibi yine muhtasar beyanname ile beyan edeceklerdir.
Ayrıca, işverenler halen çalışmakta olan ücretlileri ile ilgili olarak düzenleyecekleri vergi indirimi bordrosunda, her ücretli için vergi indiriminden doğan gelir vergisi alacağını da hesaplayacaklardır.
İşverenler, Ocak ayı sonuna kadar düzenleyecekleri vergi indirimine ait bordroda yer alan gelir vergisi alacağını, 1 Şubat tarihinden itibaren ücretlilerine ödeyecekleri ücretlerin gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Bu mahsup işlemleri, her biri ücretli için ayrı ayrı hesaplanacaktır. Bir ücretliye ait mahsup edilecek vergi, diğer ücretlilerin vergileriyle ilgilendirilmeyecektir.
İşverenler, vergi indiriminden doğan vergi alacağının o ayda mahsubu yapılan toplam tutarını da muhtasar beyannamenin ilgili satırında göstereceklerdir. Bu tutar, muhtasar beyannamede yer alan tevkif suretiyle kesilen vergiler toplamından mahsup edilecek ve kalan tutar işveren tarafından ilgili vergi dairesine ödenecektir.
Mahsubu yapılan vergi indiriminden doğan alacak, işverenlerce en geç o aya ait muhtasar gelir vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar ücretlilere ödenecektir. Bu sürede ödenmeyen alacak tutarı, işverenlerce muhtasar beyanname üzerinden eksik beyan edilmiş ve ödenmemiş gelir vergisi olarak addolunacaktır.
Ücretlilere ödenecek vergi indiriminden doğan alacağın o ayda ilgili ücretlinin ücretinden yapılan tevkifattan fazla olması durumunda, tevkif edilen gelir vergisini aşan tutar, izleyen aylara ait hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
5) Emeklilik Nedeniyle İşten Ayrılan veya Ölen Ücretlilere Uygulanacak Vergi İndirimi
Emeklilik nedeniyle işinden ayrılan ücretliler, 1 Ocak tarihinden başlayarak işlerinden ayrıldıkları tarihe kadar biriktirdikleri vergi indirimine konu olan harcama belgelerini, yukarıda açıklanan esaslar ve süreler dahilinde işverene bildireceklerdir.
Ölüm nedeniyle işten ayrılan ücretlilerin varislerinden bir tanesi (kendisi ve diğer varisleri adına) yine yukarıda açıklanan şekilde 1 Ocak’tan ölüm tarihine kadar olan harcama belgelerini murisin işverenine ibraz edebilecektir.
Emekli olan veya ölenlerin vergi indiriminden doğan gelir vergisi alacakları, Ocak ayına ait olup, 20 Şubat akşamına kadar muhtasar beyanname ile beyan edilen tevkif suretiyle kesilen vergilerden mahsup edilecektir.
Bu mahsuba rağmen arta kalan vergi indiriminden doğan alacağının bulunması halinde bu alacak, muhtasar beyanname veren işverene, vergi inceleme raporuna dayanılarak, vergi dairelerince nakten iade edilecektir.
Mahsup edilen vergi tutarları işverenlerce 20 Şubat akşamına kadar hak sahiplerine nakden ödenmesi zorunludur. Diğer taraftan, iadenin vergi dairesinden bu tarihten sonra alıınması halinde, vergi indiriminden doğan alacak, hak sahiplerine alındığı tarihten itibaren 3 gün içinde ödenecektir.
6) Bir İşyerinde Çalışmakta İken İşten Ayrılan ve Başka Bir İşte Ücretli Olarak Çalışmayanlar Hakkında Vergi İndirimi Uygulaması
Bir işveren nezdinde çalışmakta iken bu işyerinden ayrılıp, bir daha ücretli olarak
yukarıda açıklanan esaslar dahilinde 21 Ocak tarihinin mesai saati sonuna kadar işverenlerine ibraz edeceklerdir.
Bu ücretlinin işten ayrılma tarihinden sonraki dönemlere ait yani ücret gelirini elde ettiği tarihle ilişkilendirmeksizin ücret gelirinin elde edildiği takvim yılı içinde yapılan harcamalara ait belgelerin de vergi indirimine konu edilebilmesi mümkündür.(B.07.4.DEF.0.34.II/GVK-63/5)
İşverenler, hesaplanan vergi indiriminden doğan alacağı, vergi indirimine ait bordroda göstermek, Şubat ayı içinde nakten ödemek ve ödemeye ait belgeyi saklı tutmak kaydıyla Şubat ayı veya takip eden ayların muhtasar beyannamesi ile ücretlerle ilgili tevkif edilerek beyan edilen gelir vergisinden mahsup edebileceklerdir.
Bu işlemin yapılabilmesi için bu işverenlerin yıl içinde tevkif ettikleri vergileri vergi dairelerine ödemeleri şarttır.
7) İşveren Değiştiren Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulaması
Bir işveren nezdinde ücretli olarak çalışmakta iken, bu işverenden ayrılarak başka bir işveren nezdinde çalışan ücretliler, işveren değiştirdiği takvim yılına ait vergi indirimine ait bildirimi, en son çalıştığı işverene verecektir.
Ancak, bu ücretliler, daha önce çalıştığı işyerinde kendilerine ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu matrahtan kesilen gelir vergisini ve bu vergilerin ilgili vergi dairesine yatırılmış olduğunu gösterir bir belgeyi alarak, bu belgeyi de en son çalıştığı işverene ibraz etmek zorundadır. En son çalıştığı işveren, bu belgeleri de dikkate alarak, genel esaslar çerçevesinde işlem yapacaktır.
8) 01.01.2006 Tarihinden İtibaren İşveren Değiştiren Veya İşten Ayrılan Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulaması
Öteden beri çalışmakta iken 01.01.2006-19.01.2006 tarihleri arasında işveren değiştiren veya işten ayrılan ücretliler, 01.01.2005-31.12.2005 tarihleri arasında vergi indirimine konu olan harcama belgelerini, vergi indirimine ait bildirimde yer alan bilgiler doğrultusunda doldurarak, bu bildirim eki ile birlikte 20 Ocak 2006 tarihine kadar 01.01.2006 tarihinden önce nezdinde çalıştıkları işverenlerine vereceklerdir.
20 Ocak 2006 tarihinden sonra işten ayrılan ücretliler (Başka bir işveren nezdinde çalışmaya başlasın veya başlamasın) vergi indirimine ait bildirimi işverenlerine vermiş olacaklarından, bunlar ayrıca herhangi bir işlem yapmayacaklardır.
9) Aynı Zamanda Birden Fazla İşverenden Ücret Alan Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulaması
Ücretlilerin aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverene, vergi indirimine ait bildirimi vermesi mümkündür.
Her bir işveren kendi ödediği ücretlerin vergi matrahlarına, yukarıda açıklanan esaslara göre vergi indirimi uygulayacaktır.
10) Üçer Aylık Dönemlerde Muhtasar Beyanname Veren İşverenlerce Vergi İndirimi İle İlgili Yapılacak İşlemler
Üçer aylık dönemlerde muhtasar beyanname veren işverenler, Kasım, Aralık ve Ocak aylarına ait muhtasar beyannamelerini 20 Şubat akşamına kadar vereceklerdir.
Bu işverenler, halen çalışmakta olan ücretliler ile emekli olan, işten ayrılan ve ölenlere ait vergi indiriminden doğan vergi alacağını, 20 Şubat akşamına kadar vereceği muhtasar beyanname ile beyan edeceği vergiden, yukarıdaki bölümde açıklanan esaslara göre mahsup edecekler ve hak sahiplerine ödeyeceklerdir.
11) Yıllık Beyanname Veren Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulaması
- Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı,
- Gelir Vergisi Kanununun 16 ncı maddesinde yazılı istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri,
- Maliye Bakanlığınca yıllık beyanname ile bildirilmesinde zaruret görülen ödemeleri elde edenler.
gelirlerini, yıllık beyanname ile bildirirler.
Ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretlilerde, hesaplanan vergi indiriminden doğan alacak, bunların yıllık beyanname ile beyan ettikleri gelir vergisi tutarından mahsup edilir.
Ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretlilerin verdikleri yıllık gelir vergisi beyannamesine, diğer kazanç ve iratlarını da dahil etmeleri halinde, vergi indirimi sadece vergi tevkifatı cari olmayan ücretlerin vergi matrahına uygulanacaktır. Bu nedenle, toplam matrah içindeki bu ücretlere ait matrah kısmı ayrılacaktır.
II. bölümde açıklandığı üzere, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş olmak kaydıyla birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler tutarı ne olursa olsun bu gelirleri için beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için beyanname verseler dahi ücret gelirlerini bu beyannamelere dahil etmeyeceklerdir.
12) Ücretini yabancı bir memleketteki işverenden alan ücretliler
Ücretini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan ücretliler, düzenleyecekleri gelir vergisi beyannamesinde, vergi indirimini ücretlerin gayrisafi tutarından tenzil edebileceklerdir.
13) 31 Aralık Veya Daha Önceki Tarihlerde Mükellefiyeti Sona Eren İşverenler Yanında Çalışmış Olan Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulaması
31 Aralık veya daha önceki tarihlerde mükellefiyeti sona eren işverenler yanında çalışmakta iken, işverenin mükellefiyetinin sona ermesi ve başkaca bir işveren
nezdinde de ücretli olarak çalışmaması nedeniyle işverenleri aracılığıyla vergi indiriminden yararlanamayan ücretliler, vergi indiriminden yararlanabilmeleri için,
‘Vergi İndirimine Ait Bildirimi’ Nisan ayı içinde eski işverenin muhtasar gelir vergisi beyannamesi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine vereceklerdir. Bu bildirime ayrıca, işverenlerce tasdikli ücret bordrosu da eklenecektir.
Vergi daireleri ücretlilerin vergi indiriminden doğan alacaklarını hesaplayarak, işverenin daha önce muhtasar beyanname ile beyan ettiği vergilerin ödenmiş olması kaydıyla, hesapladıkları söz konusu alacakları ücretliye iade edeceklerdir.
İşverenlerin yıl içinde muhtasar beyanname ile beyan ettiği vergilerin kısmen ödenmiş olması halinde, kısmen ödenen vergi tutarı, vergi indiriminden doğan alacağın tamamını karşılaması kaydıyla, bu alacak da iade edilecektir. Ancak, işverenlerce, muhtasar beyanname ile beyan edilen vergilerin kısmen ödenmiş olması halinde, vergi alacağı, ödenen tutar kadar yapılacaktır. Arta kalan bir tutarın bulunması veya vergilerin hiç ödenmemiş olması halinde, vergi alacakları söz konusu vergilerin tahsilini müteakip ödenecektir.
Tasfiye haline girmiş olup da tasfiyesi sona eren şirketlerde, vergi indirimi ile ilgili olarak yapılması gereken işlemler tasfiye memurlarınca yerine getirilecektir.
VI Vergi İndirimine İlişkin Diğer Hususlar
1) Yıl İçinde İstisna, Muafiyet ve İndirimler Nedeniyle Vergi Matrahı Doğmadığı İçin Ücretlerinden Vergi Kesilmeyenlerin Durumu
Vergi indirimi, ücretlilerin vergi matrahlarından vergi indirimine konu olan harcamaların belli bir kısmının düşülmesi suretiyle uygulanmaktadır. Buna göre, ücretlilerin yararlandığı istisna, muafiyet ve indirimler nedeniyle, vergi matrahı doğmadığı için ücretinden vergi kesilmeyenler, vergi indiriminden yararlanamayacaktır.
2) Özel Şirkette Çalışan Emeklilerin Durumu
Emekli olan kişilerin, emekli aylığı yanında gelir vergisine tabi bir ücretlerinin bulunması halinde, gelir vergisine tabi ücretleri dolayısıyla, yukarıda açıklanan esaslara göre vergi indirimi müessesesinden yararlanmaları mümkündür.
3) Vergi İndirimi Nedeniyle Tevkif Suretiyle Kesilerek Ödenmesi Gereken Gelir Vergisinin Eksik Hesaplanması Halinde Uygulanacak Cezai Müeyyideler İşverenler, yanlarında çalıştırdıkları ücretlilerin ücretlerinden tevkif ettikleri vergilerin doğru olarak beyan edilip ödenmesinden sorumludurlar. İşverenler, tevkif suretiyle kesilen vergilerin eksik beyanı dolayısıyla yapılan re’sen veya ikmalen tarhiyatlarda vergi aslı ile buna ilişkin cezalardan da sorumlu olacaklardır.
Bu çerçevede işverenler, vergi indirimi dolayısıyla tevkif suretiyle kesilen vergilerin eksik beyanından sorumludurlar.
Ancak, ücretlilerin sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandıklarının sabit olması halinde, işverenlerin ücretlilerin bu belgelerine dayanarak eksik ödedikleri gelir vergisi için adlarına ikmalen veya re’sen tarh edilen vergi aslı, ceza ve gecikme faizi, genel hükümler çerçevesinde ücretlilere yansıtılabilecektir.
Diğer taraftan, ücretlilerin ücretlerinden kesilerek beyanı gereken gelir vergisinden mahsup edilen vergi indiriminden doğan alacağın, mahsup işleminin yapıldığı ayda ücretliye nakden ödenmesi gerekir. Aksi takdirde, ücretliye nakten ödenmeyen alacak, işverenler tarafından haksız yere yapılan bir mahsup işlemi niteliği taşıyacak ve tevkif suretiyle kesilen verginin bu tutar kadar olan kısmı, muhtasar beyanname ile eksik beyan edilmiş olacaktır. Eksik beyan edilen bu vergiler hakkında cezalı tarhiyat işlemi yapılacaktır.
4) Vergi İndiriminden Doğan Vergi Farkının En Son Mahsup Edileceği Süre Vergi indiriminden doğan alacaklar, ücretlilerden kesilen vergilerden mahsup edilmek suretiyle hak sahiplerine ödenecektir.
Mahsup işleminin çeşitli nedenlerle takvim yılının son ayına kadar yapılamaması halinde, kalan tutar, Aralık ayına ait muhtasar beyanname üzerinden mahsup edilecektir. Aralık ayına ait tevkif suretiyle kesilen vergilerin vergi indiriminden doğan ve mahsubu yapılamayan alacağı karşılayamaması halinde, kalan tutarın tamamı Aralık ayına ait muhtasar beyannamede gösterilerek mahsuplar sonunda ortaya çıkan tutar, vergi dairelerince işverenlere nakden iade edilecektir.
VII Vergi İndirimi Kapsamına Giren Ya da Girmeyen Harcamalar Vergi İndirimine konu olan harcamalar türlerine göre aşağıda yer almaktadır:
Eğitim
Kabul Edilen Harcamalar
• Eğitim ve öğretim kurumları
• Anaokulu, kreş ve dersaneler
• Kurs ücretleri, kitap ve kırtasiye alımları
• Eğitim amaçlı araç ve gereçler
• Özel ders veren öğretmenlerin giderler (Makbuz karşılığı olmak koşulu ile)
• Okul servisleri, sürücü kursları
• Üniversite ve özel okul giriş sınavlarına hazırlık
• Yabancı dil kursları, bunlarla ilgili dergiler Kabul Edilmeyen Harcamalar
• Günlük gazeteler ve dergiler
• Müzik eğitimi için alınan enstrümanlar
• Okul aile birliği veya okul koruma derneklerine yapılan bağışlar
• Yabancı ülkelerde eğitim veren kurumlara yapılan ödemeler
• Üniversite eğitim harçları ile Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullara yapılan bağışlar
Sağlık
Kabul Edilen Harcamalar
• Ücretlilerin kendileri, eş ve çocuklarının yaptığı ilaç masrafları
• Sağlık malzemesi, hastane giderleri
• Muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve diş protez ödemeleri
• Gözlük ve lens alımı
• Steril pamuk, diş macunu ve sabun
• Sakat ve malul arabası Kabul Edilmeyen Harcamalar
• Temizilik ve makyaj malzemeleri (Doktor raporu ile zorunlu olarak kullanılan maddeler hariç)
• Spor merkezlerine üyelik bedelleri
• İsteğe bağlı sigorta prim ödemeleri
• Sağlık Bakanlığı veya üniversite hastanelerine yapılan ödemeler Gıda
Kabul Edilen Harcamalar
• Her türlü yiyecek ve içecek
• Lokanta, kafeterya, kantin, otel gibi yerlerde yiyecek içecek için yapılan harcamalar
• Kurbanlık koyun alımı Kabul Edilmeyen Harcamalar
• Sigara
• Alkollü içkiler
• Evlerde beslenen hayvanlar için alınan yem, mama ve benzeri gida giderleri
• Hal komisyoncularından alınan faturalar
• Düğün, ziyafet ve iftar yemekleri Giyim
Kabul Edilen Harcamalar
• Kumaş,hazır giyim, ayakkabı, şapka, iç çamaşırı, çorap, kemer gibi her türlü giyim eşyası
• Giyim eşyalarının dikim ve onarımı ile yün ve tuafiye gibi giyime mütealik harcamalar
• Giyim eşyalarının boyanması
• Gelinlik
Kabul Edilmeyen Harcamalar
• Kuru temizleme
• Giyim eşyaları ile ilgili temizlik maddeleri
Vergi indirimi kapsamı dışında tutulan muhtelif harcamalar ise aşağıdaki gibidir.
• İkamet edilen konuta ait yakacak giderleri (odun, kömür, fuel-oil, gazyağı alımı) ile bunların nakliyesi için yapılan giderler,
• Vekalet ücretleri
• Makul ve olağan ölçüler dışında yapıldığı iddia edilen tüketim harcamaları
• Dayanıklı tüketim malı alımları (mobilya, mefruşat, halı, kilim, yatak ve örtüsü, yorgan, yastık, battaniye, yer muşamması, müzik aletleri, tabanca, av ve deniz malzemesi, radyo, televizyon, video, bilgisayar, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinası, ütü gibi elektrikli ev aletleri, duvar, masa ve kol saati, dürbün, telsiz, telefon makinesi, fotoğraf makinesi, resim tabloları, daktilo ve benzeri nitelikteki alımlar ile 1 yılı aşkın süre ile kullanılabilen sair dayanıklı tüketim malları için yapılan harcamalar)
• Ticari, zirai ve mesleki kazanca ilişkin olarak yapılan harcamalar
• Otomobil ve benzeri araç alımları ile bunların bakım, onarım ve yakıt (LPG dahil), park, oto yol geçiş ve kiralama giderleri
• Gayrimenkul alımları
• İnşaat malzemesi alımları
• Yolcu ve yük taşıma giderleri (hava, deniz ve ve demir yolu ile yapılan)
• Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri;
• Tiyatro, sinema, konser salonu, plaj, yüzme havuzu giderleri (eğlence-dinlenme giderleri)
• Ziynet ve süs eşyaları, ayna
• Temizlik madde ve malzemesi alımları,
• Her türlü kadın ve erkek tuvalet ve ıtriyat madde ve malzemesi alımları,
• Kozmetik maddelerinin alımları,
• Çiçek alımları,
• Kuaför ve berberlere ödenen ücretler,
• Fotoğraf filmi ve tab ücreti,
• Ampul, flüoresan ampul ve pil alımları,
• Plak, teyp ve video kaset alımları ile bunların kiralanması karşılığında ödenen ücretler,
• Konutların boya ve badana giderleri ile duvar kağıdı giderleri, asansör, kalorifer, güneş enerjisi ve benzeri nitelikteki tesisat ve bunlara ait bakım ve onarım giderleri ile kapıcı ücretleri,
• Hayvanların sağlık ve beslenmesi için yapılan harcamalar,
• Derneklere ve kuruluşlara yapılan bağışlar,
• PTT ve noter masrafları,
• Elektrik ve su tesisatı için yapılan ödemeler,
• Billuriye, züccaciye,
• Çocuk oyuncakları,
• Havlu, çarşaf, nevresim alımları,
• Plastik eşya alımları,
• Çanta, valiz alımları,
• Tüpgaz giderleri
VIII Vergi İndiriminden Doğan Vergi Farkının Hesaplanmasına İlişkin Örnek (X) A.Ş.’de çalışan ücretli (A)’nın 2005 yılında elde ettiği ücret gelirine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir;
Toplam vergi matrahı : 15.000 YTL
Vergi İndirimine konu olan harcamalar tutarı : 17.000 YTL Vergi İndirimine konu edilebilecek harcamalar tutarı : 15.000 YTL (*)
Bu bilgiler doğrultusunda, ücretli (A) için hesaplanan, vergi indiriminden doğan alacağı aşağıda yer almaktadır.
Harcamaların vergi indirimine esas olacak tutar : 15.000 YTL 3.300 YTL’ye kadar olan kısmın %8’i : 264 YTL Sonraki 3.300 YTL’lik kısmın %6’sı : 198 YTL 6.600 YTL’yi aşan kısmın %4’ü : 336 YTL Toplam vergi indirimi tutarı : 798 YTL (*) Vergi matrahını aşan kısım dikkate alınmamıştır.
Muhtasar beyanname vermek zorunda olan (X) A.Ş. 798 YTL olarak hesaplanan vergi alacağı, 01.02.2006 tarihinden itibaren ücretli (A)’nın ücretinden tevkif edeceği vergiden mahsup edecektir. Diğer bir ifade ile işveren, 01.02.2006’dan itibaren ödeyeceği ücretten mahsup edeceği vergi tutarını ücretli (A)’ya o ay içinde nakten ödeyecektir.
İşveren, ücretlinin Şubat ayı ücretinin gelir vergisinden mahsup ettiği vergiyi, ücret bordrosunda ayrıca gösterecektir. Mahsuba rağmen arta kalan kısım, müteakip ayların ücretinden kesilecek vergiden mahsup edilecektir. Mahsup edilen bu tutar da o ay içinde ücretliye nakten ödenecektir.
IX Vergi İndirimi Tutarının Muhasebe Kayıtları
Yukarıdaki örnekte yer alan ücretli (A)’nın Şubat 2006 dönemindeki gelir vergisi matrahı 2.000 YTL ve bu ayda ücretinden kesilmesi gereken gelir vergisi 300 YTL’dir.
Bu veriler dikkate alındığında yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır.
1) Ücretli (A) için hesaplanan vergi indiriminden doğan alacağının ilk kaydı;
__ ____ / ________________________
136 Diğer Çeşitli Alacaklar 798 (Vergi Dairesi'nden Alacaklar)
336 Personele Diğer
Çeşitli Borçlar 798 _____ / ____________________________
2) 2.000 YTL’lik matrah üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi tahakkuku:
_____ / _____________________________
770 Ücret Gideri 300 360 Ödenecek Gelir
Vergisi Tevkifatı 300
_____ _ / __________________________
3) Şubat ayında ücretlinin ödeyeceği gelir vergisini aşmamak kaydıyla ücretliye yapılması gereken iade tutarı
___ __ / _____________________________
336 Personele Diğer Çeşitli
Borçlar 300
100 Kasa 300
___ _ / _____________________________
4) Ödenecek Gelir Vergisi Tevkifatı'na istinaden vergi dairesinden olan alacakların azaltılması:
____ / ______________________________
360 Ödenecek Vergiler 300 136 Diğer Çeşitli Alcaklar 300
____ / _____________________________.
Örnekten de anlaşılacağı üzere, ücretliye iadesi gereken 798 YTL'lik vergi indirimi tutarının, Şubat ayında ancak 300 YTL'lik kısmı iade edilebilmektedir. Kalan kısmın iadesinin takip eden aylarda yapılması gerekmektedir.
PwC Türkiye Vergi ve Mali Hukuk Hizmetleri Bölümü hakkında daha detaylı bilgi edinmek için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz
PricewaterhouseCoopers Türkiye Vergi ve Mali Hukuk Hizmetleri
PricewaterhouseCoopers Türkiye Ofisleri:
İstanbul
Süleyman Seba Cad. BJK Plaza No.48 B-Blok Kat: 9 34357 Akaretler, Beşiktaş, İSTANBUL Tel: (90-212) 326 6060
Faks: (90-212) 326 6050 Büyükdere Cad. No.111 K.2-5 34394 Gayrettepe, İSTANBUL Tel: (90-212) 355 5858
Faks: (90-212) 355 5850 Ankara
Paris Cad. No.12/4 06540 Kavaklıdere, ANKARA Tel: (90-312) 410 4545 Faks: (90-312) 410 4550 İzmir
Hürriyet Bulvarı, No:4/1 Kavala Plaza K.6/605 35210 Alsancak, İZMİR Tel: (90-232) 497 7070
Faks: (90-232) 497 7050 Bursa
Y.Yalova Yolu 4. Km Buttim Plaza No:424 K:9 D:1622 16250 Orhangazi, İZMİR Tel: (90-224) 270 29 29
Faks: (90-224) 270 29 30
www.pwc.com/tr www.vergiportali.com
