I. GENEL BİLGİLER KONUMU NÜFUS ELEKTRİK ALTYAPISI... 4 I.4. İKLİM ÖZELLİKLERİ... 4 II. EKONOMİ - DIŞ TİCARET

(1)

1

(2)

2

I. GENEL BİLGİLER ... 3

1.1. KONUMU ... 4

1.2. NÜFUS ... 4

1.3. ELEKTRİK ALTYAPISI ... 4

I.4. İKLİM ÖZELLİKLERİ ... 4

II. EKONOMİ - DIŞ TİCARET ... 5

2.1. EKONOMİDE GELECEĞE YÖNELİK BEKLENTİLER ... 6

2.3. SENEGAL’İN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ ... 7

III. İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ İTHALATI ... 9

3.1.ISITMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI ... 11

3.2. SOĞUTMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI ... 13

3.3. KLİMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI ... 15

3.4.TESİSAT SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI ... 17

3.5.HAVALANDIRMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI ... 20

3.6.YALITIM MALZEMELERİ İTHALATI ... 21

IV. İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ İHRACATI ... 24

V.VERGİ ORANLARI VE İTHALAT UYGULAMALARI ... 26

VI. PRATİK BİLGİLER ... 28

SEKTÖREL DERNEKLER ... 28

SEKTÖREL FUARLAR ... 28

PASAPORT VE VİZE İŞLEMLERİ ... 28

TİCARETİ ETKİLEYEN KÜLTÜREL FAKTÖRLER ... 28

PARA KULLANIMI ... 29

(3)

3

I. GENEL BİLGİLER

Yönetim Biçimi Yarı Başkanlık Sistemi

Başkent Dakar (1,37 milyon kişi)

Nüfus 16.300.000 (2018-IMF Tahmini)

Yüzölçümü 196.722 km2

Sınır Komşuları Moritanya 813 km, Mali 419 km, Gine 330 km ve Gine Bissau 338 km

Para Birimi Batı Afrika CFA frangı (XOF)(1 USD=602,00 XOF) (13 Nisan 2020)

Dil Fransızca (resmi), Wolof, Serer, Pular ve Diola

Doğal Kaynakları Fosfat Taşı, Altın, Laterit, Bazalt, Çimento, Kireç, Kireçtaşı, Kil, Doğal Gaz, Petrol, Tuz ve Kum

Satın Alma Gücü Paritesi 3,782.5 $ (2018 Dünya Bankası) GSYİH 24,1 Milyar $ (2018 – Dünya Bankası) Kişi Başı GSYİH 1.474 $ (2018 – IMF Tahmini)

Büyüme Oranı (%) 6,2 (2018 IMF Tahmini)

İhracat (Tüm Ürünler) 4,1 Milyar $ (2019 Kaynak: TradeMap) İthalat (Tüm Ürünler) 8,1 Milyar $ (2019 Kaynak: TradeMap)

Denge - 4 Milyar $ (2019)

İklimlendirme Sektörü İthalatı 141,3 Milyon $ (2019 Kaynak: TradeMap) İklimlendirme Sektörü

İhracatı

5,3 Milyon $ (2019 Kaynak: TradeMap)

(4)

4

1.1. KONUMU

Afrika kıtasının en batısında bulunan Senegal kuzey ve kuzeydoğudan Moritanya, doğudan Mali, güneyden Gine ve Gine Bissau, batıdan Atlas Okyanusu ile kuşatılmıştır. Sınır komşularından Afrika’nın en küçük ülkesi olan Gambia ise kıyıdan doğuya doğru uzanan ince bir dil gibi Senegal’in içinde yer almaktadır. Resmî adı République du Sénégal, resmî dili Fransızca olan ülkenin yüzölçümü 196.722 km2, başkenti Dakar, diğer önemli şehirleri Thies, Kaolack, Ziguinchor ve St. Louis’dir.

1.2. NÜFUS

Senegal’in nüfusu 16.300.000’dir (2018 tahmini) ve yirmi kadar etnik unsur yaşamaktadır. Bunların en kalabalığı nüfusun % 43’ünü oluşturan bölgenin yerlisi Voloflar’dır ve halk arasında en çok kullanılan dil Volofça’dır. Diğer önemli etnik unsurlar Pular (Fûlânî) (% 23,8), Serer (% 14,7), Jola (% 3,7), Mandinka (% 3), Soninke (% 1,1), Avrupalılar ve Lübnanlılar’la (% 1) diğerleridir (Lebou, Niominka, Bassari ve Bambara; % 9,4). Nüfusun % 94’ü müslüman, % 5’i hıristiyan (çoğunluğu Katolik), geri kalanı animisttir.

Doğal nüfus artış hızı % 2,54 gibi çok yüksek bir seviyededir ve bu da yirmi yedi yıl içinde nüfusun iki katına çıkacağını göstermektedir. Halkın büyük bölümünün batıda ve ırmak kenarlarında toplandığı ülkenin genel nüfus yoğunluğu kilometrekareye elli bir, en kalabalık kesimini oluşturan Cap Vert yarımadasında ise kilometrekareye 1000 kişi düşmektedir.

1.3. ELEKTRİK ALTYAPISI

Senegal’de standart voltaj 220 V’dur. Standart frekans ise 50 Hz.’dir.

I.4. İKLİM ÖZELLİKLERİ

Senegal, yağışların miktarları göz önünde tutulursa üç ayrı bitki örtüsüne sahip üç bölgeye ayrılır;

Sahelian, Sudanik ve Casamance bölgeleri.

Sehelian bölgesi, ortalama 350 mm kadar yağış alır. Bölge kaba otlar, dikenli çalılıklar ve akasya fundalıklarıyla kaplıdır. Bunun güneyindeki Sudanik bölge ise yaklaşık 900 mm yağış alır. Burada bitki örtüsü daha kalın ve daha çoktur. Genellikle ipek-pamuk ve baobab ağaçları sayıca fazladır ve akasya fundalıkları daha iridir. Casamance bölgesinde ise yağışlar, yaklaşık olarak 900 ila 1500 mm arasında değişir. Ülkenin güneybatısı bataklık ve yer yer tropikal ormanlarla kaplıdır. Ormanlık olmayan kısımlar ise yeşillik arazidir ve bol yağış alır. Verde Burnu ise, kısmen yarıçöl ve kısmen kayalık ve tepelik bir bölgedir. Kıyı şeridiyse umumiyetle çamurlu arazi olup, tropikal mangrov ormanlarıyla örtülüdür.

Senegal’in iklimi bazı tezatlıklar arz eder. Kıyılar ve özellikle Dakar’ın kuzey kesimleri, deniz meltemlerine açık olup, tatlı bir iklime sahiptir. Bölgede ocak ayı, sıcaklık ortalaması yaklaşık 23°C civarındadır. Kuzeye gidildikçe Büyük Sahra’ya yaklaşılacağından sıcaklık birden artar. Casamance’nin güneyinde, kıyı rüzgarlarından dolayı nem oranı yüksektir.

Ülkede belirgin bir kuru ve bir de rutubetli iki dönem mevcuttur. Rutubetli mevsim Sahelian bölgesinde daha çok görülür ve hazirandan ekime kadar sürer. Sudanik bölgesindeyse mayıstan ekime ve Casamance’de mayıstan kasıma kadar rutubetli mevsim hüküm sürer.

(5)

5

II. EKONOMİ - DIŞ TİCARET

Senegal, Fransızca konuşulan Batı Afrika ülkeleri arasında sınai gelişmişlik düzeyi açısından Fildişi Sahili’nden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu başarının temeli, 1994 yılında başlatılan ve önceki ekonomi politikalarına göre şok sayılacak tedbirler içeren yapısal reformlara dayanmaktadır. Kamu tarafından belirlenmekte olan fiyatların serbest bırakılması ve kamu teşviklerinin kaldırılması bu tedbirlerden bazılarıdır. Ülke 2011 yılı başındaki politik sorunların da üstesinden gelerek, takip eden yıllarda özellikle altyapı yatırımları ve enerji sektöründeki sorunların giderilmesi ile yeniden hızlı büyüme trendine girmiştir.

Ülke ekonomisi tarıma dayalı olup, doğal kaynaklar oldukça sınırlıdır. Tarım sektörü halihazırda işgücünün %70’ine istihdam sağlayan en önemli sektördür. Bu nedenle ülke ekonomisi, iklim koşullarına, uluslararası piyasalardaki gelişmelere ve hammadde fiyatlarına aşırı duyarlıdır. Turizm de en önemli döviz kazandırıcı sektördür.

Para Birliği’ne üye olan ülkelerin para ve döviz politikaları Batı Afrika Ülkeleri Merkez Bankası (Banque centrale des Etats de l'Afrique de l'ouest, BCEAO) tarafından belirlenmektedir. 8 üye ülkede de para birimi olarak “CFA franc” kullanılmaktadır. Önceleri Fransız Frangına eşitlenen CFAfr değeri, Avrupa’da Euro’ya geçilmesinin ardından CFAfr 1.000 = €1,52 olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla para politikasında Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) etkisi fazladır. Enflasyonun düşürülmesi ve döviz kurunda istikrar önceliklidir.

Senegal’de sermaye/kar transferi ya da yatırımların döviz cinsi para ile finanse edilmesinde bir kısıtlama yoktur. Ancak şahısların yurt dışı seyahatlerinde yanlarında çıkarabilecekleri döviz miktarı sınırlandırılmıştır. Ticari transferlerde ise böyle bir zorunluluk yoktur. Para transferleri bankalar aracılığıyla yapılabilmektedir. Değeri CIF 500.000 CFAfr’ı geçen tüm ithalat transferlerinin yetkili bir banka aracılığıyla yapılması zorunludur. Senegal’de döviz kontrolü Para ve Kredi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Yurt dışına tüm döviz transferleri yetkili bankalar posta idaresi veya BCEAO tarafından yapılmak zorundadır.

İhracatın çeşitlendirilmesi, cari açık, çift haneli ve giderek artan işsizlik oranı ve yoksulluk Senegal ekonomisinin başlıca sorunlarıdır. Yoksulluğun giderilmesi için yıllık en az %7 reel büyüme kaydedilmesi gerektiği belirtilmekte ancak bu oranlara ulaşılamamaktadır. Özellikle genç nüfus işsizlik konusunda daha büyük sıkıntı içindedir. Bu durum, Avrupa ülkelerine yasa dışı göç olgusunu da tırmandırmaktadır.

%10 civarındaki işsizlik, sağlık koşullarının ve eğitim seviyesinin yetersizliği nedeniyle her yıl artmaktadır.

Ölçekleri küçük olmakla birlikte, Senegal ekonomik bakımdan bulunduğu bölgede en başarılı ülke konumundadır. Bu başarının temeli 1994 yılında başlatılan ve önceki ekonomi politikalarına göre şok sayılacak tedbirler içeren yapısal reformlara dayanmaktadır. Bunlar arasında kamu tarafından belirlenmekte olan fiyatların serbest bırakılması ve kamu teşviklerinin kaldırılması önemli yere sahiptir.

Ekonomi kısa vadede gerileme yaşamış, fakat ardından toparlanarak kararlı bir büyüme çizgisine girmiştir. Ekonomideki yapısal sorunlar ve dünya genelinde (özellikle Avrupa ve Çin ekonomilerinde) devam eden belirsizlik sebebiyle Hükümetin orta vadede hedeflediği yıllık %7-8 reel ekonomik büyüme oranlarına ulaşılması zor görünmekle birlikte; özellikle enerji, altyapı, tarım, balıkçılık, turizm, tekstil, bilgi teknolojileri ve madencilik sektörlerinde kamu ve özel sektör yatırımları istenen düzeyde gerçekleşirse daha sürdürülebilir büyüme oranlarına erişilebileceği tahmin edilmektedir. Enerji arzındaki kısıtlılık sorunu kıyılardaki petrol rezervlerinin keşfi ile çözüldüğü takdirde de ticaret ve sanayideki gelişim ekonomik büyümeyi canlandıracaktır. Çin ve Körfez ülkeleri kaynaklı yatırımların yanı sıra bağış şeklindeki yatırımlar da ekonomik büyümede etkili olacaktır.

(6)

6

2.1. EKONOMİDE GELECEĞE YÖNELİK BEKLENTİLER

Ekonomideki yapısal sorunlar ve dünya genelinde (özellikle Avrupa ve Çin ekonomilerinde) devam eden belirsizlik sebebiyle Hükümetin orta vadede hedeflediği yıllık %7-8 reel ekonomik büyüme oranlarına ulaşılması zor görünmekle birlikte; özellikle enerji, altyapı, tarım, balıkçılık, turizm, tekstil, bilgi teknolojileri ve madencilik sektörlerinde kamu ve özel sektör yatırımları istenen düzeyde gerçekleşirse daha sürdürülebilir büyüme oranlarına erişilebileceği tahmin edilmektedir. Enerji arzındaki kısıtlılık sorunu kıyılardaki petrol rezervlerinin keşfi ile çözüldüğü takdirde de ticaret ve sanayideki gelişim ekonomik büyümeyi canlandıracaktır. Çin ve Körfez ülkeleri kaynaklı yatırımların yanı sıra bağış şeklindeki yatırımlar da ekonomik büyümede etkili olacaktır.

Senegal ekonomisinin 2016 yılında %6,5 oranında büyüdüğü tahmin edilmektedir. Ekonomik büyüme için 2017 yılı öngörüsü ise %6,1’dir. Hükümetin orta vadeli, yıllık reel GSYİH büyüme hedefi %7,8’dir;

ancak bu iyimser olmaktan da ötedir. Çünkü ekonominin yapısal kısıtlamaları ve daha zayıf bir dış bağlam bulunmaktadır. Bununla birlikte, özellikle enerji, altyapı, tarım, balıkçılık, turizm, tekstil ve bilgi teknolojisi alanlarındaki yüksek kamu ve özel yatırımlar, istikrarlı ekonomik genişlemenin temelini atmaya devam edecektir.

Senegal’in enerji krizi, önemli bir aşağı yönlü risk olmaya devam etmektedir. Yetkililer yine de enerji kaynaklarını iyileştirme çalışmalarını sürdürmekte olup, elektrik arzı 2011 yılından beri önemli oranda iyileşme göstermiştir. 2011’de 912 saat olan elektrik kesintisi 2016’da 73 saate düşmüştür. Bu iyileşme, ticaret ve sanayideki etkinliklere de destek olacaktır.

Açık denizdeki petrol aramaları devam etmektedir. Birleşik Krallık merkezli Cairn Enerji, 2014’te bulduğu iki önemli offshore petrolünden sonra 2015-2017 yıllarındaki açık deniz petrol arama planını takip etmektedir.

Reel GSYİH’nın 2017’de %6,8 olacağı tahmin edilmektedir. Bunda baskı altındaki dış ortamın (Euro Bölgesi’ndeki yenilenmiş belirsizlik) ve daha pahalı ithal malların (özellikle petrol) etkisi büyüktür.

Bununla birlikte, altyapı inşaatı ve sanayi üretimi (fosfat ve çimento üretimi dahil) ekonomik etkinliği destekleyecektir. Çin’deki ekonomik yavaşlamadan kaynaklı dış talep daralmasının ileriki yıllarda ekonomik büyüme üzerinde daraltıcı etkisi olacaktır. Madencilik sektöründeki faaliyetler, petrol dışı emtia fiyatlarındaki ılımlı bir toparlanma ile birlikte hareketlenebilir; ama düşük seyreden demir fiyatları nedeniyle demir cevheri keşif ve üretim çalışmalarında önemli bir değişme beklenmemektedir.

Bankacılık, telekomünikasyon, lojistik (hava ve deniz yolu) faaliyetlerinde artış beklenmektedir.

2017 yılında %2,1 olarak gerçekleştiği tahmin edilen enflasyonun 2018-2019 yıllarında %2,2 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. 2017 yılında bütçe açığının GSYİH’nin %5’ini oluşturacağı tahmin edilmekte olup, bunda hükümetin vergi tabanını genişletecek olması ve cari harcamaları rasyonalize edecek olmasının etkisi bulunmaktadır. Ülke ekonomisi üzerinde önemli bir risk oluşturan cari açığın ise 2017 yılında GSYİH’nin %5,1’ini, 2018 yılında ise %5,2’sini oluşturacağı tahmin edilmektedir.

(7)

7

2.2. SENEGAL’İN GENEL DIŞ TİCARETİ

Senegal’in Dış Ticareti (1.000 ABD Dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2017 2.989.042 6.728.672 9.717.714 -3.739.630 2018 3.623.243 8.071.411 11.694.654 -4.448.168 2019 4.174.502 8.143.113 12.317.615 -3.968.611 Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)

Senegal’in başlıca ihraç ürünleri işlenmiş petrol ürünleri, Difosfor pentaoksit, fosforik asit ve polifosforik asitler; Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde); Balıklar (dondurulmuş); Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.);

Niyobyum, tantalyum, vanadyum, zirkonyum cevherleri vb. konsantreleri; Titanyum cevherleri ve konsantreleri; Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar ve yer fıstığıdır.

İhracat yapılan başlıca ülkeler; Hindistan, İsviçre, İspanya, Fildişi Sahili ve ABD’dir.

Senegal’in başlıca ithal ürünleri, Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar; Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar); Pirinç; Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar; Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içerenler)(m2. ağırlığı 200 gr. ı geçmeyenler); Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış arabaları dahil); Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) ve Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı müstahzarlardır.

Senegal’in ithalat yaptığı başlıca ülkeler ise Çin, Fransa, Hollanda, Belçika ve Hindistan’dır.

Mevsim koşulları ve kolay ulaşım imkanları değerlendirildiğinde Senegal, AB pazarına tarım ürünleri ihracatı bakımından avantajlı konumda bulunmaktadır. Ancak, AB’nin uyguladığı standartlara ulaşmada sorunları bulunmaktadır.

2.3. SENEGAL’İN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ

Türkiye ile Senegal arasındaki ikili ticaret 2011 yılında 100 milyon dolar sınırını aşmış, 2018 yılında 389 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı yıl bu ülkeden ithalatımız 12,6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İki ülke arasındaki ticarette ülkemiz lehine 376 milyon dolar dış ticaret fazlası mevcuttur.

2018 yılında Senegal’e ihracatımızda, demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.; demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olanIar dahil); demir veya alaşımsız çelikten profiller; çimento; ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) ile elektrik kontrol, dağıtım tabloları, panolar, konsollar, kabinler, diğer mesnetler ve sayısal kontrol cihazları öne çıkmaktadır.

2018 yılında Senegal’den, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar; et, sakatat, deniz hayvanı vs. (yemeye uygun olmayan) unu, pelleti, kıkırdakları (donyağı tortusu); balıklar (dondurulmuş);

(8)

8 diğer yağlı tohumlar ve meyveler ile fiziksel-kimyasal analiz alet-cihazlar; akışkanlık, genleşme vb ölçü cihazlar; ısı-ışık-ses ölçme cihazları; mikrotomlar gibi ürünler ithal edilmiştir.

İki ülke arasında 3.12.1992 tarihinde “Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır.

Söz konusu Anlaşma çerçevesinde kurulması öngörülen Karma Ekonomik Komisyonunun (KEK) ilk toplantısı 18-19 Aralık 2006 tarihlerinde Ankara’da, ikincisi ise 6 Nisan 2010 tarihinde Dakar’da gerçekleştirilmiştir.

Eş başkanlıkları Devlet Bakanı Beşir Atalay ve Senegal Dışişleri Bakanı Cheikh Tidiane Gadio tarafından yapılan 1. Dönem KEK toplantısında; ticaret, sanayi, el sanatları, tarım, bayındırlık, ulaştırma, turizm, kültür, eğitim, bilim ve yeni iletişim teknolojileri alanlarında işbirliğini kapsayan bir Protokol imzalanmıştır. Protokol uygulamalarının izlenmesi amacıyla, Senegal Dışişleri Bakanlığı ve T.C. Dakar Büyükelçiliği eş başkanlığında bir de karma KEK izleme komitesi kurulmuştur.

Eş başkanlıkları Devlet Bakanı Beşir Atalay ile Senegal Dışişleri Bakanı Madické Niang tarafından yapılan 2. Dönem KEK toplantısında, 1. Dönem Toplantısında alınmış olan kararlara ilişkin gelişmeler değerlendirilmiş ve iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için daha fazla çaba harcanması gerektiği vurgulanmıştır. Taraflar toplantı sonucunda, 2010-2012 yıllarını kapsayan iki yıllık bir dönem için; ticaret, sanayi, teknik işbirliği, tarım ve hayvancılık, ulaştırma, el sanatları, yerel yönetimler, bayındırlık ve altyapı, turizm, sağlık, balıkçılık ve deniz ürünleri, su ve atık su, enformasyon ve iletişim teknolojileri, kültür, eğitim ve bilimsel işbirliği, mesleki eğitim ve savunma alanlarında işbirliğini öngören bir protokol imzalamışlardır.

Türkiye-Senegal Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Dolar) Yıl İhracat İthalat Hacim Denge

2014 165.625 4.452 170.077 161.173 2015 128.206 5.517 133.723 122.689 2016 154.422 6.138 160.560 148.284 2017 243.641 4.946 248.587 238.695 2018 389.023 12.585 401.608 376.438 2019 282.234 10.124 292.358 272.110

Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)

(9)

9

III. İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ İTHALATI

Senegal’in İklimlendirme Sektörü ithalatı yaklaşık yüzde 11 oranında artışla 141,29 Milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. 2015-2016 ve 2017 yıllarında kademeli olarak artış gösteren Senegal’in sektör ithalatı 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 10 oranında azalmış, ardından 2019 yılında tekrar artış göstermiştir.

Senegal’in ülkeler bazında İklimlendirme Sektörü ithalatı incelendiğinde ise Fransa ve Çin’in yaklaşık olarak yüzde 60’lık bir paya sahip olduğu görülmektedir. Bu iki ülkeyi yaklaşık yüzde 6 oranıyla Türkiye takip etmektedir. Ardından birbirlerine yakın oranlarla İtalya, Almanya, İspanya, Belçika, Hindistan ve Hollanda gelmektedir.

Türkiye, Senegal’in sektör ihracatında üçüncü sırayı almakla birlikte ithalattaki payı ilk iki ülkenin payı kadar yüksek değildir. Türkiye, 2016 yılında yüzde 13 oranında azalan ihracat oranını 2017’den itibaren arttırmaktadır. 2019 yılında yaklaşık yüzde 1,5 oranında ihracatını arttıran Türkiye, 7,46 Milyon USD ile Senegal’in sektör ithalatı payındaki yerini almıştır.

Tablo: Senegal'in Ülkeler Bazında İklimlendirme Sektörü İthalatı (1.000 ABD Dolar)

ÜLKE İTHALAT ( BİN USD) 2019 YILI

İTHALATTAKİ PAYI (%)

2015 2016 2017 2018 2019

Fransa 29.361 32.054 35.932 30.955 42.765 33,59

Çin 15.735 21.330 18.188 25.028 32.432 25,48

Türkiye 4.219 3.682 5.202 7.356 7.464 5,86

İtalya 7.854 7.756 7.268 9.720 6.200 4,87

Almanya 4.849 2.964 5.146 4.686 6.182 4,86

İspanya 3.327 3.300 4.165 3.264 4.929 3,87

Belçika 10.872 6.961 3.955 6.165 4.904 3,85

Hindistan 5.307 36.300 32.781 8.337 4.874 3,83

Hollanda 1.205 2.983 3.515 2.868 4.403 3,46

İsviçre 3.802 2.272 1.690 2.742 4.349 3,42

G. Afrika 1.924 2.552 2.857 1.117 2.269 1,78

A.B.D. 6.874 3.251 1.734 1.657 2.240 1,76

İngiltere 2.224 2.950 2.237 764 1.758 1,38

Fas 702 971 827 2.165 1.637 1,29

Danimarka 405 429 1.006 8.042 1.553 1,22

Güney Kore 1.305 1.167 1.551 1.005 1.312 1,03

B.A.E. 1.679 999 1.114 1.508 1.301 1,02

Japonya 1.078 1.463 1.537 1.437 1.281 1,01

Hong Kong 19 49 99 69 936 0,74

Tunus 367 345 629 376 936 0,74

TOPLAM 121.982 139.766 141.882 127.303 141.294 100

(10)

10 Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)

Senegal’in ürün grupları bazından ithalatı incelendiğinde ise; ilk sırada 76,8 Milyar USD ile tesisat sistem ve elemanlarının yer aldığını görmekteyiz. Aynı zamanda yüzde 12’den fazla bir artış oranıyla tesisat sistem ve elemanları, ikinci en yüksek oranda artış gösteren ürün grubu olarak da karşımıza çıkmaktadır.

En çok ithalat yapılan diğer ürün grupları ise sırasıyla havalandırma sistem ve elemanları, klima sistem ve elemanları, soğutma sistem ve elemanları, ısıtma sistem ve elemanları ve yalıtım malzemeleri olarak görünmektedir. En çok artık yaklaşık yüzde 70 ile ısıtma ürün grubunda görünürken; yüzde 67 oranında azalış da yalıtım malzemeleri grubunda gözlenmektedir.

Tablo: Senegal’in Ürün Grupları Bazında İklimlendirme Sektörü İthalatı (1.000 ABD Dolar)

ÜRÜN GRUPLARI

İTHALAT ( BİN USD) 2018-2019 DEĞİŞİM 2017 2018 2019 (%)

ISITMA SİSTEM VE ELEMANLARI 16.469 6.793 11.516 69,53

SOĞUTMA SİSTEM VE ELEMANLARI 24.360 14.421 15.227 5,59

KLİMA SİSTEM VE ELEMANLARI 16.694 19.045 18.533 -2,69

TESİSAT SİSTEM VE ELEMANLARI 69.779 68.345 76.803 12,38 HAVALANDIRMA SİSTEM VE

ELEMANLARI 15.465 26.319 22.024 -16,32

YALITIM MALZEMELERİ 1.988 3.492 1.155 -66,92

(11)

11

3.1.ISITMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI

Isıtma sistem ve elemanlarında Senegal’in en çok ithal ettiği ürünler sırası ile Sanayi Laboratuvarlara Mahsus Diğer Fırınlar-Elektriksiz; Su Buharı Üreten Su Borulu Kazanlar < 45 Ton/Saat; Diğer Buhar Üreten Kazanlar (Karma Kazanlar Dahil); Brülörlerin Mekanik Kömür Taşıyıcılarının Aksam Parçaları şeklindedir.

Ülkelere göre Senegal’in Isıtma Sistem ve Elemanları ithalatı incelendiğinde, ilk sırada yaklaşık yüzde 50 payla Çin’in yer aldığı görülmektedir. Çin’i Belçika, Fransa, Hindistan, Almanya ve 6. Sırada Türkiye takip etmektedir. Türkiye’nin, Senegal’in bahsi konu ürün grubu ithalatından aldığı pay yaklaşık olarak yüzde 5,2 olarak karşımıza çıkmaktadır. Senegal’in Isıtma Sistem ve Elemanları ithalatı yaptığı ilk 10 ülkenin içinden en büyük artış Belçika, ardından Güney Kore ve Çin’dedir.

Tablo: Senegal'in Ürünler Bazında Isıtma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

GTIP

NO GTIP AÇIKLAMA DÜNYADAN İTHALATI TÜRKİYE'DEN

İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019

ISITMA TOPLAMI 16.469 6.793 11.516 202 348 598

'841919 Diğer Elektriksiz Anında/Depolu Su

Isıtıcıları 241 384 489 47 42 335

'840212 Su Buharı Üreten Su Borulu Kazanlar <45 Ton/Saat 130 1 1.984 0 0 154

'732190 Demir/Çelikten Soba Vb, Ev İşleri İçin Benzer Cihaz Aksam Ve Parçaları

50 220 140 20 22 38

'851610 Elektrikli Su Isıtıcılar, Daldırma Suretiyle Isıtıcı Cihazlar 342 541 845 38 36 34 '841780 Sanayi-Laboratuvarlara Mahsus

Diğer Fırınlar-Elektriksiz 373 1.774 3.136 43 1 16

'841620 Diğer Yakıt Brülörleri-Karma

Brülörler Dahil 242 537 419 8 17 13

'841610 Akaryakıt Brülörleri 85 332 125 2 0 3

'841690 Brülörlerin-Mekanik Kömür

Taşıyıcılarının Aksam-Parçaları 105 833 1.020 2 1 2

'732181 Demir/Çelikten Diğer Cihazlar (Gaz

Yakıtlı/Hem Gaz Hem Diğer Yakıtlı) 28 145 44 0 4 1

'841939 Diğer Kurutucular 180 86 146 8 4 1

'851629 Herhangi Bir Mahalli Isıtan Diğer

Elektrikli Cihazlar 75 65 105 4 1 1

'732189 Demir/Çelikten Soba Vb; Diğerleri

(Katı Yakıtlı Cihazlar Dahil) 10 4 33 0 1 0

'732211 Dökme Demirden Radyatör, Aksam Ve Parçaları 5 0 2 0 0 0

(12)

12 '732219 Demir/Çelikten Radyatör, Aksam Ve Parçaları 7 19 6 0 0 0 '732290 Demir/Çelik Sıcak Hava Jeneratör, Distribütörleri Aksam-Parça. 24 9 22 0 0 0 '840219 Diğer Buhar Üreten Kazanlar

(Karma Kazanlar Dahil) 567 358 1.703 23 0 0

'840220 Kızgın Su Kazanları 12.550 70 65 0 1 0

'840290 Buhar Kazanı Aksam, Parçaları 797 448 614 0 2 0

'840310 Merkezi Isıtma Kazanları 175 44 95 0 6 0

'840390 Merkezi Isıtma Kazanlarının Aksam-Parçaları 44 57 54 0 0 0

'840410 Buhar Kazanları İçin Yardımcı

Cihazlar 36 131 192 0 0 0

'840420 Buhar Güç Üniteleri İçin

Kondansörler 86 217 9 0 205 0

'840490 Buhar Ve Isıtma Kazanları İçin Yardımcı Cihazların Aksam Ve

Parçaları 169 167 195 0 2 0

'841911 Gazla Çalışan Elektriksiz Anında Su

Isıtıcılar 9 4 9 6 0 0

'841931 Tarım Ürünleri İçin Kurutucular 131 341 54 0 0 0

'841932 Ağaç, Kağıt Hamuru,

Kağıt/Kartonlar İçin Kurutucular 1 1 5 1 0 0

'851621 Depolu Isıtıcı Radyatörler 7 5 5 0 3 0

Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Isıtma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar )

ÜLKELER İTHALAT (BİN USD) 2018-2019

DEĞİŞİM (%) 2019 PAYI

2017 2018 2019 (%)

Isıtma Toplam 16.469 6.793 11.516 69,53 100

Çin 425 740 5.653 663,92 49,09

Belçika 109 54 928 1618,52 8,06

Fransa 941 1.763 920 -47,82 7,99

Hindistan 12.658 1.303 755 -42,06 6,56

Almanya 237 338 609 80,18 5,29

Türkiye 202 348 598 71,84 5,19

(13)

3.2. SOĞUTMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI

15 Milyon USD olarak gerçekleşen Senegal’in 2019 yılındaki Soğutma Sistem ve Elemanları ithalatındaki önemli kalemler: Pastorize, Kondanse Etme Vb. İşler İçin Cihaz, Tertibat; Soğutucu/Dondurucu Isı Pompalarına Ait Aksam Parçalar; Isı Pompaları; Diğer Soğutucu-Dondurucu Tertibat Olanlar ve Dondurucu Veya Soğutucu Ekipmanlar İle Mücehhez Depolama ve Teşhir Amaçlı Diğer Mobilya şeklindedir.

Senegal’in ürün grubu bazındaki ithalatı 2018 yılında yüzde 40 oranında azalış gösterirken; 2019 yılında yüzde 5,5 artış göstererek 15 Milyon USD’den fazla bir şekilde olmuştur. Soğutma Sistem ve Elemanları ürün grubunda en yüksek ithalat yüzde 25,8 paya sahip Fransa’dan yapılmaktadır. Fransa’yı Çin, İspanya, Danimarka ve İtalya takip etmektedir. Türkiye, yaklaşık yüzde 3,5 oranı ile 9. Sırada yer almaktadır.

Tablo: Senegal’in Ürünler Bazında Soğutma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

GTIP

İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019

SOGUTMA TOPLAM 24.360 14.421 15.227 1.430 1.458 527

'841850 Dondurucu Veya Soğutucu Ekipmanlar İle Mücehhez Depolama Ve Teşhir Amaçlı Diğer Mobilya ( Konsol, Do

1.947 2.058 2.092 544 463 281

'841891 Soğutucu/Dondurucu Cihazlara

Mahsus Mobilyalar 1.676 534 695 122 95 102

İtalya 201 757 553 -26,95 4,80

Mısır 169 267 378 41,57 3,28

Güney Kore 65 40 312 680,00 2,71

Japonya 3 0 168 - 1,46

Portekiz 0 25 122 388 1,06

Hollanda 35 24 117 387,50 1,02

Taipei, Çin 4 139 67 -51,80 0,58

Paraguay 0 0 51 - 0,44

Avusturya 57 64 47 -26,56 0,41

İsviçre 13 23 34 47,83 0,30

B.A.E. 29 64 30 -53,13 0,26

Güney Afrika 248 7 30 328,57 0,26

İspanya 283 439 28 -93,62 0,24

Avustralya 43 17 26 52,94 0,23

(14)

14 '841869 Kondenserleri Isı Değiştiricisi

Fonksiyonu Gören Kompresörlü Ünite

10.233 3.832 2.398 236 109 43

'841990 Isı Değişikliği Yöntemi İle Maddeleri İşlemek İçin Cihazların Aksam- Parçaları

2.337 1.276 1.232 168 137 41

'841899 Soğutucu/Dondurucu-Isı Pompalarına

Ait Aksam-Parçalar 1.671 1.500 2.534 188 433 20

'841989 Pastörize, Kondanse Etme Vb. İşler

İçin Cihaz, Tertibat 4.029 3.108 3.995 32 88 19

'841950 Isı Değiştiriciler (Eşanjörler) 1.448 1.285 518 20 104 15

'290339 Diğer Asiklik Hidrokarbonların Florlanmış/Bromlanmış/İyodlanmış Türevleri

81 105 255 12 18 4

'841861 Isı Pompaları; Diğer Soğutucu-

Dondurucu Tertibat Olanlar 405 159 807 103 0 2

'290371 Klorodiflorometan 94 131 109 0 0 0

'290379 Diğer Asiklik Hidrokarbonların

Halojelenmiş Türevleri 183 144 176 0 0 0

'382478

Perflorokarbon

(Pfcs)/Hidroflorokarbon (Hfcs) İçeren, Fakat Kloroflorokarbon/

Hidrokloroflorokarbon

95 145 124 0 0 0

'841960 Hava/Diğer Gazları Sıvılaştırmaya

Mahsus Makineler 161 144 292 5 11 0

Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Soğutma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

DEĞİŞİM (%)

2019 YILI İTHALATTAKİ

PAYI (%)

2017 2018 2019

Soğutma Toplam 24.360 14.421 15.227 5,59 100

Fransa 4.111 2.634 3.934 49,35 25,84

Çin 2.230 2.090 1.703 -18,52 11,18

İspanya 897 958 1.234 28,81 8,10

Danimarka 426 66 1.160 1657,58 7,62

İtalya 1.635 1.745 1.077 -38,28 7,07

Hong Kong 1 0 931 - 6,11

Hollanda 384 581 608 4,65 3,99

(15)

3.3. KLİMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI

Senegal’in Klima Sistem ve Elemanları ürün grubundaki 2019 yılı ithalatı 18.5 Milyon USD ile bir önceki yıla oranla yüzde 2,6 azalış göstermiştir. Bunun yanında, Türkiye’den bu ürün grubu ithalatı ise yüzde 102 oranında artış göstermiştir.

Klima Sistem ve Elemanları ürün grubu içerisinde Senegal’in en çok ithal ettiği ürünler sırasıyla: Klima Cihazları (Self-Contained ya da Split); Hava,Gaz Pompası, Kompresörü, vantilatör Vb. Aksamı, Parçaları;

Klima Cihazlarının Aksam Parçaları; Soğutma Tertibatı Bulunan Diğer Klima Cihazları ve Bir Soğutucu Ünite ve Soğutma/Isıtma Çevrimli Klimalar şeklindedir.

Senegal’in bu ürün grubunda en çok ithalat yaptığı ülkeler Çin ve Fransa olmakla birlikte toplamdan aldıkları pay yüzde 50’den fazladır. Türkiye yaklaşık yüzde 10’luk bir pay ile 3. Sırada yer almaktadır ve diğer iki ülkeye nazaran 2019 yılında Senegal’e Klima Sistem ve Elemanları ürün grubunda yaptığı ithalatındaki artış oranı çok daha büyüktür.

Tablo: Senegal’in Ürünler Bazında Klima Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar) GTIP

NO

GTIP AÇIKLAMA DÜNYADAN İTHALATI TÜRKİYE'DEN

İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019 KLIMA TOPLAM 16.694 19.045 18.533 1.470 892 1.802 '841582 Soğutma Tertibatı Bulunan Diğer

Klima Cihazları

1.645 2.656 2.585 107 108 694 '841581 Bir Soğutucu Ünite Ve Soğutma/Isıtma

Çevrimli Klimalar

383 288 943 156 0 589

'841590 Klima Cihazlarının Aksam-Parçaları 1.474 902 3.593 80 58 240

Güney Kore 1.100 365 556 52,33 3,65

Türkiye 1.430 1.458 527 -63,85 3,46

B.A.E. 73 32 478 1393,75 3,14

Tunus 3 8 377 4612,50 2,48

Hindistan 10.020 2.032 364 -82,09 2,39

Kanada 2 0 296 - 1,94

Macaristan 69 0 283 - 1,86

Belçika 471 1.354 253 -81,31 1,66

İngiltere 99 63 238 277,78 1,56

Almanya 454 214 189 -11,68 1,24

Fas 128 29 161 455,17 1,06

Güney Afrika 56 83 156 87,95 1,02

Taipei, Çin 4 4 133 3225,00 0,87

(16)

16 '841510 Klima Cihazları (Self-Contained Veya

Split Sistem]; Pencere, Duvar, Tavan Veya Zemine Sabitlenecek

9.857 10.891 5.358 1.067 541 170

'841430 Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler

908 1.008 904 35 44 72

'841490 Hava, Gaz Pompası, Kompresörü, Vantilatör Vb. Aksamı, Parçaları

2.350 2.891 4.807 25 141 37

'841520 Motorlu Taşıtlarda Şahıslar İçin Kullanılan Türden Klimalar

53 73 234 0 0 0

'847960 Havayı Nemlendiren Soğutucular 24 336 109 0 0 0

Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Klima Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

Değişim (%)

PAYI (%)

2017 2018 2019

Klima Toplam 16.694 19.045 18.533 -2,69 100

Çin 5.739 5.776 6.689 15,81 36,09

Fransa 2.109 2.433 2.696 10,81 14,55

Türkiye 1.470 892 1.802 102,02 9,72

İsviçre 501 853 1.539 80,42 8,30

Almanya 578 351 1.193 239,89 6,44

Belçika 972 1.482 858 -42,11 4,63

Hindistan 716 922 711 -22,89 3,84

Tayland 452 321 449 39,88 2,42

İtalya 807 2.165 400 -81,52 2,16

G. Kore 263 272 270 -0,74 1,46

İspanya 305 114 263 130,70 1,42

Fas 126 352 248 -29,55 1,34

B.A.E. 656 738 247 -66,53 1,33

Hollanda 71 388 225 -42,01 1,21

Avustralya 165 26 116 346,15 0,63

Lübnan 312 0 91 - 0,49

Malezya 105 194 90 -53,61 0,49

Güney Afrika 193 172 90 -47,67 0,49

Portekiz 120 28 87 210,71 0,47

Tunus 9 25 71 184,00 0,38

(17)

17

3.4.TESİSAT SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI

Senegal, 2019 yılında yüze 12,3 oranında bir artışla Tesisat Sistem ve Elemanları ürün grubundan 76.8 Milyon USD’lik ihracat gerçekleştirmiştir. Bu iharacatta en başı çeken üç kalem: Suyun Filtre Edilmesi/Arıtılmasına Mahsus Cihazlar; Diğer Muslukçu Eşyası; Pompaların Aksam Parçaları şeklindedir.

Türkiye’nin bu ürün grubundaki ithalat payı yaklaşık olarak yüzde 3,6 oranındadır ve Türkiye 5. Sırada yer almaktadır. İlk sırada yüzde 40 pay ile Fransa, ardından yüzde 17,4 ile Çin takip etmektedir.

Türkiye’nin Senegal’e Tesisat Sistem ve Elemanları ürün grubundaki 2019 yılı ihracatı yüzde 8 oranında azalış göstererek 2.7 Milyon USD olarak karşımıza çıkmıştır. 2019 yılındaki en büyük artış ise 3 Milyon USD’lik ihracatı ile İspanya’da gözlenmektedir

Tablo: Senegal’in Ürünler Bazında Tesisat Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

GTIP NO

GTIP AÇIKLAMA

DÜNYADAN İTHALATI TÜRKİYE'DEN

İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019

Tesİsat Toplam 69.779 68.345 76.803 1.556 2.995 2.757

'848180 Diğer Muslukçu Eşyası 14.528 11.723 12.453 133 920 555 '391740 Plastikten Tüp, Boru Ve Hortum

Bağlantı Elemanları 3.281 6.112 3.452 453 478 384

'841381 Diğer Pompalar 6.524 6.537 5.393 57 165 313

'848110 Basınç Düşürücü Valflar 319 194 517 1 0 299

'730799 Demir/Çelikten Diğer Boru Bağlantı Parçaları

2.959 2.083 3.065 23 82 270

'841370 Diğer Santrifüjlü Pompalar 9.622 3.943 3.959 29 14 200 '391721 Tüpler, Borular, Hortumlar (Sert)

Etilen Polimerlerinden 3.342 2.823 3.279 152 142 199

'391739 Diğer Tüp, Boru Ve Hortumlar- Plastikten

1.974 792 2.295 81 15 100

'741129 Diğer Bakır Alaşımlarından İnce Ve Kalın Borular

203 584 190 1 328 93

'401693 Vulkanize Kauçuktan Conta, Rondela Ve Diğer Eşya

4.684 4.180 4.763 26 40 79

'741220 Bakır Alaşımlarından İnce, Kalın Boru Bağlantı Parçaları (Rakor, Dirsek Vb)

128 119 211 0 0 46

'841391 Pompaların Aksam-Parçaları 5.393 5.264 9.083 48 63 44

(18)

18 '841990 Isı Değişikliği Yöntemi İle Maddeleri

İşlemek İçin Cihazların Aksam- Parçaları

2.337 1.276 1.232 168 137 41

'902690 Sıvı-Gazların Değişken Özelliklerini Ölçen Alet Parçaları

433 267 472 0 0 26

'392111 Stiren Polimerlerinden Levha, Yaprak,

Film, Folye Ve Şerit (Gözenekli) 99 167 110 0 2 25

'842129 Diğer Sıvı Filtre/Arıtma Cihazları 2.755 2.212 2.322 24 249 24

'848140 Emniyet/Bırakma Valfları 314 306 364 1 11 18

'848120 Yağlı Hidrolik/Pnömatik Transmisyon Valfları

1.088 980 1.401 302 173 17

'730650 Diğer Alaşımlı Çelikten Kesiti Daire Şeklinde Kaynaklı Borular

103 63 1.000 0 0 10

'760900 Aluminyum Boru Bağlantı Parçaları 56 25 89 0 0 6

'902620 Basınç Ölçen/Kontrol Eden Cihazlar 847 694 856 2 1 2 '391731 Tüpler, Borular, Hortumlar

(Esnek)Kırılma Basıncı >= 27,6 Mpa 333 378 568 1 3 1 '392113 Poliüretanlardan Gözenekli Levha,

Yaprak, Pelikül, Lamlar 191 205 509 34 32 1

'741110 Rafine Edilmiş Bakırdan İnce Ve Kalın Boru

123 286 680 0 5 1

'760820 Aluminyum Alaşımlarından İnce Ve Kalın Borular

476 643 44 0 0 1

'848130 Çek Valflar (Klapeler, Subaplar) 1.004 647 934 2 27 1 '902519 Diğer Termometreler Ve Diğer

Pirometreler (Diğer Aletlerle Kombine Olmayanlar)

239 321 387 0 1 1

'400911 Boru Ve Hortumlar; Vulkanize Kauçuktan, (Takviyesiz/Birleşmemiş) Donanımsız

107 254 126 0 0 0

'741210 Rafine Edilmiş Bakırdan İnce ve Kalın Boru Bağlantı Parçaları (Rakor, Dirsek vb)

718 1.508 784 0 13 0

'830710 Demir/Çelikten Eğilip Bükülebilen Borular

388 8.224 577 1 16 0

'841410 Vakum Pompaları 248 793 354 0 1 0

'842121 Suyun Filtre Edilmesi/Arıtılmasına

Mahsus Cihazlar 2.947 3.588 14.069 17 75 0

(19)

19 '902511 Termometre Ve Pirometreler (Sıvılı

Olanlar) 52 69 52 0 1 0

'902610 Sıvıların Akışını Ve Seviyesini Ölçen,

Kontrol Eden Aletler 1.738 917 1.081 0 1 0

'903210 Termostatlar 125 79 80 0 0 0

'903220 Manostatlar (Basınç Kontrol

Cihazları) 101 89 52 0 0 0

Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Tesisat Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

Değişim (%)

PAYI (%)

2017 2018 2019

Tesisat Toplam 69.779 68.345 76.803 12,38 100

Fransa 24.976 20.089 30.378 51,22 39,55

Çin 7.165 12.671 13.423 5,93 17,48

İtalya 4.199 4.264 3.640 -14,63 4,74

İspanya 2.257 1.404 3.007 114,17 3,92

Türkiye 1.556 2.995 2.757 -7,95 3,59

Hindistan 8.861 3.338 2.661 -20,28 3,46

Almanya 3.548 2.772 2.434 -12,19 3,17

İsviçre 351 931 2.276 144,47 2,96

Hollanda 2.392 1.446 2.216 53,25 2,89

Belçika 1.644 2.203 2.134 -3,13 2,78

Güney Afrika 2.290 807 1.870 131,72 2,43

A.B.D. 1.373 1.035 1.639 58,36 2,13

İngiltere 1.629 431 1.177 173,09 1,53

Fas 497 1.622 1.173 -27,68 1,53

Japonya 788 792 881 11,24 1,15

Portekiz 161 133 587 341,35 0,76

B.A.E. 257 460 389 -15,43 0,51

Finlandiya 183 85 379 345,88 0,49

Danimarka 740 7894 349 -95,58 0,45

Avustralya 2222 467 333 -28,69 0,43

(20)

20

3.5.HAVALANDIRMA SİSTEM VE ELEMANLARI İTHALATI

Senegal’in Havalandırma Sistem ve Elemanları ithalatında en fazla talep ettiği ürünler şu şekildedir:

Diğer Amaçlar İçin Kullanılan Komresör, Vantilatör, Aspiratör; Diğer Fanlar; Soğutma Tertibatı Bulunan Diğer Klima Cihazları; Diğer Motorlar İçin Hava Filtreleri.

Bu ürün grubunda Senegal’in 2018 yılındaki ithalatı yüzde 70 oranında artış göstererek 26.3 Milyon USD olmuş, 2019 yılında ise yüzde 16,3 azalış göstermiş ve 22 Milyon USD olmuştur.

Diğer ürün gruplarında da olduğu gibi Havalandırma Sistem ve Elemanları ürün grubunda da ilk iki sırayı Çin ve Fransa almakta ve Türkiye 3. Sırada takip etmektedir. Bu ürün grubunda Türkiye Senegal’in azalan ithalatının aksine yüzde 400 oranında ithalatını arttırmıştır.

Tablo: Senegal’in Ürünler Bazında Havalandırma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

GTIP

İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019

Havalandırma 15.465 26.319 22.024 681 607 3.068

'841459 Diğer Fanlar 2.319 2.226 3.498 146 149 820

'841582 Soğutma Tertibatı Bulunan Diğer

Klima Cihazları 1.645 2.656 2.585 107 108 694

'841581 Bir Soğutucu Ünite Ve Soğutma/Isıtma

Çevrimli Klimalar 383 288 943 156 0 589

'841480 Diğer Amaçlar İçin Kullanılan

Komresör, Vantilatör, Aspiratör 3.985 4.256 5.556 99 18 583 '842139 Diğer Motorlar İçin Hava Filtreleri 1.972 2.178 2.077 4 29 147

'841451

Fanlar; Kendinden Elektrik Motorlu Masa, Yer, Duvar, Pencere, Tavan

Veya Çatı İçin, Gücü= <125 W 1.471 2.098 1.781 25 47 143 '842199 Filtre, Arıtma Cihazlarının Aksam, Parçaları 2.731 3.035 3.984 136 22 53 '841460 Aspiratörlü Davlumbazlar; En Büyük Yatay Kenarı <= 120 Cm. 99 120 141 3 18 35 '830790 Diğer Adi Metallerden Eğilip

Bükülebilen Borular 69 227 111 4 0 4

'830710 Demir/Çelikten Eğilip Bükülebilen

Borular 388 8.224 577 1 16 0

'841583 Soğutma Tertibatı Bulunmayan Diğer

Klima Cihazları 403 1.011 771 0 200 0

(21)

21 Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Havalandırma Sistem ve Elemanları İthalatı (1.000 ABD Dolar)

Değişim (%)

2019 YILI İTHALATTAKİ PAYI 2017 2018 2019 (%)

Havalandırma Toplam 15465 26319 22024 -16,32 100

Çin 2760 4209 5453 29,56 24,76

Fransa 3496 3472 4822 38,88 21,89

Türkiye 681 607 3068 405,44 13,93

Almanya 766 991 1866 88,29 8,47

Hollanda 285 924 1423 54,00 6,46

Belçika 766 1303 1007 -22,72 4,57

Italya 729 1861 570 -69,37 2,59

Hindistan 1091 758 447 -41,03 2,03

A.B.D. 140 300 447 49,00 2,03

İsviçre 741 730 403 -44,79 1,83

İspanya 263 80 281 251,25 1,28

Finlandiya 58 94 217 130,85 0,99

Japonya 736 545 216 -60,37 0,98

Güney Kore 197 125 203 62,40 0,92

Tunus 15 36 170 372,22 0,77

B.A.E. 89 189 168 -11,11 0,76

Fas 49 106 168 58,49 0,76

İngiltere 174 113 133 17,70 0,60

Malezya 5 588 126 -78,57 0,57

Tayland 1 65 81 24,62 0,37

3.6.YALITIM MALZEMELERİ İTHALATI

Yalıtım Malzemeleri ürün grubuna baktığımızda, Senegal’in 2018 yılında yüzde 75,6 oranında ithalatını arttırdığı fakat 2019 yılına gelindiğinde ise yüzde 67 oranında azalttığı görülmektedir. Türkiye de bu anlamda Senegal’in genel tutumu ile paralellik izlemiştir. 2018 yılında Senegal’e bu ürün grubunda ihracatı yaklaşık olarak yüzde 360 oranında artarak 1.2 Milyon USD olmuştur. Fakat 2019 yılında yaklaşık yüzde 96 oranında azalış göstermiştir.

Senegal’in Yalıtım Malzemeleri ürün grubunda en çok ithal ettiği ürünler: Gözenekli Kauçuktan Levha, Tabaka ve Şeritler; Curuf Yünü, Kaya Yünü ve Benzeri Mineral Yünler ve Gözenekli Kauçuktan Çubuk ve Profiller şeklindedir.

(22)

22 Yalıtım ürün grubunda da ilk sırada yüzde 33 payla Çin ve yüzde 19 payla Fransa ilk iki sırayı işgal etmektedir. Ardından İspanya ile Hindistan gelmekte ve Türkiye yüzde 4,5 pay ile 5. Sırada yer almaktadır. İlk 5’te yer alan Türkiye dahil bütün ülkeler 2019 yılında Yalıtım ürün grubunda Senegal’e yaptıkları ihracatı bir önceki yıla oranla düşürmelerine rağmen bir tek Hindistan büyük bir oranda artış göstermiştir.

Tablo: Senegal’in Ürünler Bazında Yalıtım Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Dolar)

GTIP

NO GTIP AÇIKLAMA

DÜNYADAN İTHALATI TÜRKİYE'DEN İTHALATI 2017 2018 2019 2017 2018 2019

Yalıtım Toplam 1.988 3.492 1.155 274 1.257 53

'400811 Gözenekli Kauçuktan; Levha, Tabaka Ve

Şeritler 404 570 478 11 128 46

'680790 Asfalttan/Benzeri Maddeden Eşya (Diğer) 426 859 66 4 571 5 '701990 Diğer Cam Lifi, Cam Yününden Mamuller 158 1.111 89 1 5 2

'400819 Gözenekli Kauçuktan Çubuk Ve Profiller 33 41 154 0 1 0

'680610 Cüruf Yünü, Kaya Yünü Ve Benzeri Mineral Yünler (Birbirleriyle Karışımları Dahil); Kütle, Yaprak Vey

473 759 290 8 539 0

'701939 Camdan Örtüler, Şilteler, Panolar;

Dokunmamış Mensucattan Eşya 494 152 78 250 13 0

Tablo: Senegal’in Ülkeler Bazında Yalıtım Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Dolar)

Değişim (%)

2019 YILI İTHALATTAKİ PAYI 2017 2018 2019 (%)

Dünya 1.988 3.492 1.155 -66,92 100

Çin 370 469 380 -18,98 32,90

Fransa 480 735 221 -69,93 19,13

İspanya 355 243 121 -50,21 10,48

Hindistan 124 25 92 268,00 7,97

Türkiye 274 1.257 53 -95,78 4,59

A.B.D. 11 0 44 - 3,81

İngiltere 61 19 37 94,74 3,20

(23)

23

Almanya 46 107 32 -70,09 2,77

Lübnan 0 12 23 91,67 1,99

İsviçre 5 0 22 - 1,90

Portekiz 4 1 19 1800,00 1,65

Güney Afrika 7 0 17 - 1,47

Sierra Leone 0 14 14 0,00 1,21

Slovakya 13 12 14 16,67 1,21

İtalya 34 108 13 -87,96 1,13

Avusturya 0 4 12 200 1,04

Brezilya 0 0 12 - 1,04

S. Arabistan 0 0 12 - 1,04

Tunus 64 13 6 -53,85 0,52

B.A.E. 7 42 5 -88,10 0,43

(24)

24

IV. İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ İHRACATI

Senegal’in İklimlendirme Sektörün’ndeki toplam ihracatı 2019 yılında yüzde 26,15 oranında artış göstererek 5.301.000 USD olmuştur. 2015 yılından itibaren genel ihracat tablosuna baktığımızda 2016 yılında en üst noktasına ulaşarak 10 milyon USD’nin üzerine çıktığını görmekteyiz.

Senegal’in ülkeler bazında İklimlendirme Sektörü alanındaki ihracatına baktığımızda ithalattan pay alma bakımından Mali, Moritanya, Gambiya, Gine-Bissau ve Gine gibi sınır komşuları ve Burkina Faso gibi coğrafi bakımdan yakın olan ülkeleri ilk sıralarda görüyoruz. Mali ile Burkina Faso toplamda yüzde 43,62’lik ihracat payları ile Senegal’in İklimlendirme Sektörü’ndeki ihracat payının neredeyse yarısını oluşturmaktadır.

Afrika kıtası haricinde 7. Sırada İngiltere, 12. Sırada Avustralya ve 13. Sırada Almanya’yı görmekteyiz.

Türkiye ise 35. sırada yüzde 0,04 oranında yer almaktadır. 2015-2018 yılları arasında Türkiye İklimlendirme Sektörü alanında Senegal’den ithalat yapmamıştır. İlk defa 2019 yılında 2.000 USD miktarında ithaltta bulunmuştur.

Tablo: Senegal'in Ülkeler Bazında İklimlendirme Sektörü İhracatı (1.000 ABD Dolar)

ÜLKE

İHRACAT ( BİN USD) 2019 YILI

İHRACATTAKİ PAYI (%)

2015 2016 2017 2018 2019

Mali 967 893 418 437 1.172 22,11

Burkina Faso 100 81 26 31 1.140 21,51

Moritanya 125 346 116 85 911 17,19

Gambiya 1.078 190 248 227 789 14,88

Gine-Bissau 616 1.148 1.252 775 241 4,55

Gine 22 128 410 730 188 3,55

İngiltere 92 86 89 18 115 2,17

Kongo 161 105 140 68 72 1,36

Kamerun 22 0 11 9 66 1,25

Fas 11 2 1 0 54 1,02

Nijerya 0 48 34 16 49 0,92

Avustralya 31 0 3 0 48 0,91

Fildişi Sahili 111 257 69 64 46 0,87

Almanya 2 1 3 9 45 0,85

Togo 52 180 50 192 44 0,83

Gana 9 0 302 21 42 0,79

İtalya 21 5 2 81 41 0,77

Sierra Leone 63 20 151 38 40 0,75

Gabon 118 0 12 5 38 0,72

Fransa 333 41 160 421 21 0,40

(25)

25

Türkiye 0 0 0 0 2 0,04

TOPLAM 4.690 10.284 4.670 4.202 5.301 100

Senegal’in ürün grupları bazında ihracatı incelediğinde; en fazla payı klima sistem ve elemanları ürün grubunun aldığını, ardından ise tesisat sistem ve elemanlarının geldiğini görmekteyiz. En yüksek değişim yaklaşık yüzde 123 artış oranı ile yalıtım malzemeleri ürün grubunda gerçekleşmektedir. Yalnızca ısıtma sistem ve elemanları ürün grubunda ise yüzde 92,86 oranında azalış görünmektedir.

Tablo: Senegal’in Ürün Grupları Bazında İklimlendirme Sektörü İhracatı (1.000 ABD Dolar)

ÜRÜN GRUPLARI

İHRACAT ( BİN USD) 2018-2019 DEĞİŞİM 2017 2018 2019 (%)

ISITMA SİSTEM VE ELEMANLARI 94 392 28 -92,86

SOĞUTMA SİSTEM VE ELEMANLARI 138 69 102 47,83

KLİMA SİSTEM VE ELEMANLARI 1.586 1.059 2.059 94,43

TESİSAT SİSTEM VE ELEMANLARI 2.172 1.485 2.048 37,91

HAVALANDIRMA SİSTEM VE ELEMANLARI

648 844 976 15,64

YALITIM MALZEMELERİ 62 70 156 122,86

(26)

26

V.VERGİ ORANLARI VE İTHALAT UYGULAMALARI

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi olan Senegal, En Çok Kayırılan Ülke (MFN) statüsündedir ve 2001 yılında da az gelişmiş ülke olarak kabul edilmiştir.

1994 yılında oluşturulan Batı Afrika Ekonomi ve Para Birliğine (WAEMU) üye ülkeler (Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine Bissau, Mali, Nijer, Senegal ve Togo) kendi aralarındaki ticarette tarifelerin serbestleştirilmesi sürecinde önemli mesafe kaydetmişlerdir. Bu çerçevede, gümrük tarifelerinde ve KDV’de harmonizasyonuna gidilmiş ve topluluk bünyesinde rekabet uygulamalarına yönelik ortak bir anti-damping kodu ortaya konulmuştur. 2002 yılında bu çerçevede Senegal belirlenen ortak tarife uygulamasına geçmiştir.

Aynı yıl başlatılan yapısal reform ve makroekonomik istikrar programı ile devletin nihai olarak ekonomik aktivitelerden uzaklaşması öngörülmüştür. Fiyat liberalizasyonu, ticari serbesti ve KİTlerin özelleştirilmesi hedeflenmiş; ticaret politikası serbest hale getirilip, sınai ve ticari faaliyetlerin icra edilmesi ile ilgili sınırlamalar ile ithalat ve ihracattaki miktar kısıtlamaları kaldırılmıştır.

Tarifeler ve Diğer Vergiler

Batı Afrika Ekonomi ve Para Birliği (WAEMU), temel mallara %0; sermaye malları, hammaddeler ve spesifik girdilere %5, aramalı ve girdilere %10, nihai tüketim malları ve diğer mallara %20 oranlarında Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaktadır.

Halihazırda değişik oranlarda “diğer tarife ve vergiler” başlıklı bir uygulama ve ek bazı resimler de uygulanmaktadır. Bunlardan iki ek vergi önemlidir: “RC-Statistical Charge” (%1) ve “PCS-Community Solidarity Levy” (%1). Ayrıca tarım ürünlerini korumak amacıyla TCI olarak isimlendirilen özel ithalat vergisi şeker, buğday ve rafine bitkisel yağ gibi ürünlere uygulanmaktadır. WAEMU dışında soğan, sigara, patates, muz, darı ve süpürge darısı gibi bazı ürünlere süreli olarak sürşarj uygulanmaktadır.

Vergiye konu ürünlerde kıymetler CIF üzerinden değerlendirilmektedir. İlaveten üye ülkeler tarafından vergiye konu bütün işlemlere %15-20 arasında değişen oranlarda KDV uygulanmaktadır. Senegal’de uygulanan kurumlar vergisi oranı ise %25’tir.

Tarife Dışı Engeller

UEMOA üyesi ülkeler arasında tarife ve tarife dışı engellerin tümü 1 Ocak 2000’den itibaren kaldırılmıştır. Bu çerçevede değerinin en az %60’ı UEMOA kökenli olan sanayi ürünleri de UEMOA ürünü sayılmakta ve bu ürünlerin UEMOA içi dolaşımına tarife uygulanmamaktadır.

Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar

Senegal, serbest ticarete engel oluşturacak milli standartların kullanılmasını önleyen Tokyo Round Anlaşmasını imzalamıştır. Genellikle Fransız standartları dikkate alınmaktadır. Resmi dil Fransızca olduğundan ürün bilgilerinin Fransızca yazılması gerekmektedir. Standartlar, Senegal Standardizasyon Derneği (lAssociation Sénégalaise de Normalisation-ASN) tarafından hazırlanmaktadır.

Tablo: GTİP bazında gümrük vergileri (%)

GTİP ÜRÜN TANIMI VERGİ NO

'842121 Suyun Filtre Edilmesi/

Arıtılmasına Mahsus Cihazlar

5%

'848180 Diğer Muslukçu Eşyası 10%

(27)

27

'841391 Pompaların Aksam-Parçaları 5%

'841480 Diğer Amaçlar İçin Kullanılan Komresör, Vantilatör, Aspiratör 5%

'841381 Diğer Pompalar 5%

'841510 Klima Cihazları (Self-Contained Veya Split Sistem]; Pencere,

Duvar, Tavan Veya Zemine Sabitlenecek 5%

'841490 Hava, Gaz Pompası, Kompresörü, Vantilatör Vb. Aksamı,

Parçaları 10%

'401693 Vulkanize Kauçuktan Conta, Rondela Ve Diğer Eşya 10%

'841989 Pastörize, Kondanse Etme Vb. İşler İçin Cihaz, Tertibat 10%

'842199 Filtre, Arıtma Cihazlarının Aksam, Parçaları 5%

'841370 Diğer Santrifüjlü Pompalar 5%

'841590 Klima Cihazlarının Aksam-Parçaları 5%

'841459 Diğer Fanlar 20%

'391740 Plastik Tüp, Boru Ve Hortum Bağlantı Elemanı 20%

'391721 Tüpl, Boru, Hortumlar (Sert) Etilen Polimerlerinden 20%

'841780 Sanayi-Laboratuvarlara Mahsus Diğer Fırınlar-Elektriksiz 5%

'730799 Demir/Çelikten Diğer Boru Bağlantı Parçaları 20%

'841582 Soğutma Tertibatı Bulunan Diğer Klima Cihazları 20%

'841899 Soğutucu/Dondurucu-Isı Pompalarına Ait Aksam-Parçalar 5%

'841869 Isı Pompaları; Diğer Soğutucu-Dondurucu Tertibat Olanlar 5%

(28)

28

VI. PRATİK BİLGİLER

SEKTÖREL DERNEKLER

Mécanical Engineering Association of Senegal (MEAS)

l'Ecole Superieure Polytehnique de Dakar okulunun 2005-2007 sınıfındakilerinin oluşturduğu bir dernektir.

SEKTÖREL FUARLAR

SENCON Expo 2020 Fuarı Tarih: Mart 2021

Yer: Dakar

Web: http://www.senconexpo.com/

PASAPORT VE VİZE İŞLEMLERİ

Umuma Mahsus, Hususi ve Hizmet Pasaportu hamili Türk vatandaşları Senegal’e girişte vizeye tabi olup, Diplomatik Pasaport hamili Türk vatandaşları 90 güne kadar ikamet süreli seyahatlerinde vizeden muaftır. Ancak bu bilgilerin seyahat öncesinde T.C. Dışişleri Bakanlığı web sitesinden (www.mfa.gov.tr) ve ilgili ülkenin Büyükelçiliğinden teyit edilmesi önerilmektedir.

TİCARETİ ETKİLEYEN KÜLTÜREL FAKTÖRLER

Senegal’de geleneksel kolektif yaşam tarzı baskın konumda ve oldukça belirgindir. Resmi olarak konuşulan dil varlığını gösteriyor olmakla birlikte ülkenin kültürel mirası olan yerel konuşma geleneği özellikle toplumda yer alan yaşlı ve saygın bireylerin öncülüğünde sürdürülmektedir.

Özellikle kırsal kesimde ayinler ile törenlere aktif katılım görülmektedir. Yasalara göre cinsiyet ayırımı yasak olmakla birlikte erkekler aile reisi konumunda yer almaktadır. Ülkede ayrıca birçok dini kutlama ve tatil günleri bulunmaktadır. Senegal’in bağımsızlık günü 4 Nisan’dır.

Günlük yaşam içinde selamlaşma hafife alınmaması beklenen önemli bir unsur olup iyi ilişkiler kurulması bakımından önemsenmektedir. Aile ilişkileri de önemsenmekte ve karşılaşmalarda aile bireylerinin sorulması sıkça rastlanan ön konuşmalar arasında yer alır. Tokalaşma da yaygın olup bu tip konuşmalar uzun tokalaşmalar ile birlikte görülebilmektedir.

Senegal’de bir dizi günlük yemek çeşidi bulunmakla birlikte mısır ekmeği, kuskus ve pirinç temel tüketilen yiyeceklerdir. Ayrıca fıstık ve taze deniz ürünleri ana protein kaynaklarıdır. Chili sos ve palm yağı da yemeklerde sık olarak kullanılmaktadır. Başlıca yemek çeşitleri arasında; thiéboudienne (kızarmış taze balık, pirinç ve sebze sosu), yassa au poulet or yassa au poisson (balık veya tavuk ızgara, kuru soğan ve limon sosu) ve mafé (fıstıklı güveç) yer alır. Yemekler genellikle toplu olarak yenir ve servis tek tabak ile yapılır. Burada Afrika’da yaygın olan “fayda” terimi adı altında uygun paylaşım yönteminin ifadesi vurgulanır. Senegal içkisi olan bira Dakar’daki bira fabrikalarında üretilmektedir.

(29)

29 Senegal zengin müzik kültürüne sahip bir ülkedir. Uluslararası üne sahip Baaba Maal, Mbaye Dieye, Faye Akon gibi Afropop müzik sanatçısı yetiştirmiştir. Topluluk içinde el çırpma ve kalça sallama hareketleri ile müzik eşliğinde dans sıkça görülebilmektedir. Her bir etnik grubun kendisine ait özgün müzik aletleri bulunmaktadır. Çoğunluğu vurmalı sazlardan oluşur.

Senegal’de el yapımı hediyelik eşya da oldukça yaygındır. Mücevher, kumaş, sepet örme ve müzik aletleri yaygındır. Ayrıca cam altı yazı ve resim işleme popular bir gelenek halini almıştır. Özellikle şehirler ve bazen kırsal kesimde de çok popular olan, günlük yaşamda görülen olayların cam altına boyama ile anlatıldığı bu aktiviteler ince sanatlar olarak değerlendirilmektedir. Kum ile boyama da bilinen en eski sanatlardan birisidir.

PARA KULLANIMI

Senegal para birimi olan CFAfr ile Fransız Frangı arasında sabit bir kur vardı. Bu sebeple daha önce çoğu yerde FrFrg da kullanılmaktayken, Euro’ya geçilmesinin ardından CFAfr Euro’ya eşitlenmiştir ve Euro da değişimde kullanılabilir hale gelmiştir. Diğer taraftan, bankalar arasında büyük kur farkları bulunmamaktadır. Ülke genelinde kredi kartı kullanımı yaygın değildir.

CFAfr, Fransa hariç sadece CFA ülkelerinde konvertible dövizdir.