BÖLGE KAVRAMI ve TÜRLERİ
NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde bölge kavramını ve çeşitlerini, Dünya’dan ve Türkiye’den farklı bölge örneklerini, bölge sınırlarını, bölgeler ve ülkeler konusunu öğreneceksiniz.
Kazanım: 9.3.1. Dünyadaki farklı bölge örneklerini, özellikleri ve bölge belirlemede kullanılan kriterler açısından değerlendirir.
Kazanım: 9.3.2. Bölge sınırlarının amaca göre değişebilirliğini örneklerle açıklar.
Kazanım: 9.3.3. Harita kullanarak çeşitli coğrafi kriterlerle belirlenmiş bölgelerde bulunan ülkeleri sınıflandırır.
Yeryüzünün doğal veya beşerî unsurlar bakımından kendi içinde benzerlik gösteren parçalarına bölge adı verilmektedir. Yeryüzünde farklı ölçütler ve amaçlarla çok çeşitli bölge türleri oluşturulabilmektedir.
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNE GÖRE BÖLGELER
Dağ, ova veya plato gibi yer şekillerinin dağılışı esas alınarak oluşturulmuş bölgelerdir.
Himalaya Dağları Amazon Havzası Tibet Platosu
İskandinavya, Himalayalar, Andlar, Kayalıklar ve Alpler dağlık bölgelere örnektir.
Amazon, Ganj, Mississippi ve Kongo havzaları ile Doğu Avrupa, Orta Asya, Avustralya düz-ovalık bölgelere örnektir.
Tibet, Dekan, Kolarado, Kırgız, Erzurum-Kars, Parana, İran plato bölgelerine örnektir.
Dünyanın Dağlık Bölgeleri
Kayalık Dağlık Bölgesi
Amazon Düz-Ovalık Bölge
Orta Asya
Düz-Ovalık Bölge İskandinavya
Dağlık Bölge
Ganj Düz-Ovalık Bölge
And Dağlık Bölge Avusturalya Düz-Ovalık Bölge
Kongo
Düz-Ovalık Bölge
Doğu Avrupa Düz-Ovalık Bölge
Turan
Düz-Ovalık Bölge
İklim kuşaklarının veya iklim tiplerinin dağılışı esas alınarak oluşturulmuş bölgelerdir. Örneğin Ilıman İklimler Kuşağı, Ekvatoral İklim Bölgesi, Türkiye’de Akdeniz İklim Bölgesi; bu şekilde oluşturulmuş doğal bölgelerdir.
Dünya iklim tipleri haritası
İKLİM TİPLERİNE GÖRE BÖLGELER
BİTKİ (FLORA) ÖRTÜSÜNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, bitki örtüsüne bağlı olarak oluşturulan doğal bölgeleri kapsar.
Örneğin Türkiye’nin orman Alanları, Amazon yağmur ormanları, Afrika’nın savan bölgesi, Kuzey Yarım Küre’nin tundra bölgesi gibi.
Bitki örtüsüne göre bölgeler
SU (HİDROGRAFİK) ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Okyanus, deniz, göl, akarsu gibi su kaynaklarının dağılışı esas alınarak oluşturulmuş bölgelerdir. Örneğin Büyük Okyanus (Pasifik) Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Missisipi Nehri Havzası, Van Gölü Havzası; su kaynaklarının dağılışı esas alınarak oluşturulmuş doğal bölgelerdir.
Okyanuslar haritası
TOPRAK ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Toprak tiplerinin dağılışı esas alınarak oluşturulmuş doğal bölgelerdir. Örneğin dünyadaki laterit toprakların görüldüğü bölgeler, Avrupa’da kahverengi orman toprağının görüldüğü bölgeler, Türkiye’de çernezyom toprak tipinin görüldüğü bölgeler.
Türkiye toprak tipleri haritası
DOĞAL AFET BÖLGELERİ
Doğal afet türlerinin gerçekleşme alanlarının dağılışı esas alınarak oluşturulan doğal bölgelerdir.
Örneğin dünyadaki kasırga bölgeleri, Afrika’daki kuraklık bölgeleri, Türkiye’deki deprem bölgeleri bu şekilde oluşturulmuş doğal bölgelerdir.
Türkiye’de deprem bölgeleri
Aşağıda Türkiye fiziki haritası verilmiştir. Ön bilgilerinizden de yararlanarak cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz ve soruyu cevaplayınız.
5, 7, 9
1, 2, 3, 4, 8, 10 1, 3, 7
6
BEŞERİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
NÜFUS ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Nüfusun dağılışı, nüfusun özellikleri (yaş, cinsiyet, eğitim, meslek gibi), nüfus artışı ve göç hareketleri esas alınarak oluşturulmuş beşerî bölgelerdir. Örneğin nüfusu sık bölgeler, kadın nüfus oranı yüksek bölgeler, nüfus artış hızı yüksek bölgeler, göç alan bölgeler; bu şekilde oluşturulmuş beşerî bölgelerdir.
Sık ve seyrek nüfuslu bölgeler
YERLEŞME
ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Yerleşim bölgeleri, yerleşim tipleri ve bunların özellikleri esas alınarak oluşturulmuş beşerî bölgelerdir.
Örneğin dünyada yerleşme bölgeleri, Avrupa’nın kentsel yerleşme bölgeleri, Türkiye’nin dağınık kırsal yerleşme bölgeleri; bu şekilde oluşturulmuş beşerî bölgelerdir.
KÜLTÜR
ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
İnsan topluluklarının dil, din, ırk veya etnik kültürel özellikleri esas alınarak oluşturulan beşerî bölgelerdir. Örneğin dünyadaki İslam Kültür Bölgesi, Latin Amerika Kültür Bölgesi, Türk Kültür Bölgesi, Ural-Altay Dil Bölgesi; bu şekilde oluşturulmuş bölgelerdir
KONUT YAPI ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, konut yapı özelliklerine göre oluşturulan beşerî bölgeleri kapsar. Ekvatoral bölge ahşap, çöller kerpiç, volkanik alanlar ise taş mesken bölgelerine örnek verilebilir.
Kerpiç mesken
Aşağıda ülkemizin mülki idari bölümler haritası verilmiştir. Ön bilgileriniz ve atlaslarınızdaki Türkiye fiziki, iklim ve nüfus haritalarından da yararlanarak metinlerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.
1, 3, 7 2, 4, 5, 6, 8, 9
sık
seyrek
4 5 ahşap
2 6 kerpiç
1 2 3 10
SİYASİ-ASKERİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, siyasi sınır ve örgütler ile askerî özelliklere göre oluşturulan bölgeleri kapsar
Avrupa Birliği (2019)
İDARİ (YÖNETİM) ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Ülkelerin siyasi olarak oluşturduğu yönetim bölgeleri işlevsel bölgelerdir. Örneğin Almanya’nın eyaletleri, Türkiye’nin illeri, illerin yönetim bölgeleri; bu şekilde oluşturulmuş işlevsel bölgelerdir.
Türkiye İller Haritası
PLANLAMA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, belirli alanların coğrafi özellikleri göz önüne alınarak oluşturulan bölgeleri kapsar. Bu bölgelerin coğrafi özelliklerine göre planlama veya yatırımlar yapılır. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölgesi, Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)
planlama bölgelerine örnektir. GAP Planlama Bölgesi’nde yer alan iller
KÜLTÜR ve DİNİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler; dil, din, ırk ve kültür özelliklerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar. İslam Kültür Bölgesi, Avrupa Kültür Bölgesi, Latin Amerika Kültür Bölgesi ve Türk Kültür Bölgesi gibi.
Türk Dünyası
EKONOMİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
TARIM ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, tarımsal faaliyetlere göre belirlenen ekonomik özelliği olan bölgeleri kapsar.
Turunçgil tarım bölgeleri
SANAYİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Sanayi faaliyetlerinin dağılışı esas alınarak oluşturulan beşerî bölgelerdir. Avrupa’daki otomotiv sanayi bölgeleri, Türkiye’nin organize sanayi bölgeleri gibi.
Türkiye’de şeker fabrikalarının dağılışı
MADEN TÜRLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, maden türlerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
Dünyada bor madeninin bulunduğu bölgeler
TURİZM ÖZELİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, turizm faaliyetlerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
Ülkemizdeki kış sporları turizm bölgelerinden bazıları
SERBEST TİCARET ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler, dış ticaret için oluşturulan özel bölgeleri kapsar. Ülke genelinde uygulanan ekonomik düzenlemeler, bu bölgelerde kısmen ya da tamamen devre dışı bırakılır.
ULAŞIM
ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgeler; hava yolu, demir yolu, kara yolu ve deniz yolu özelliklerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
KARMA
BÖLGELER
Bu bölgeler, birden fazla işlevin ön plana çıktığı bölgeleri kapsar. Örneğin İstanbul; ticaret, eğitim, sağlık, turizm, kültür ve sanayi bölgelerinin tamamında yer alır.
• 1 numaralı alanda taş kömürü, 10 numaralı alanda petrol çıkarılmaktadır. Buna göre bu alanlar ...
bölgelerine örnektir.
• 3 numaralı alanda pamuk, 8 numaralı alanda incir ve 14 numaralı alanda çay yoğun olarak yetiştirilmektedir. Buna göre bu alanlar ... bölgelerine örnektir.
maden
tarım
• 7 numaralı alanda İpraş Rafinerisi, 5 numaralı alanda Kardemir Demir-Çelik Fabrikası, 12 numaralı alanda İzmir Aliağa Petrol Rafinerisi bulunmaktadır. Buna göre bu tesislerin bulunduğu alanlar ... bölgelerine örnektir.sanayi
• Yaz turizm bölgelerine 6, ..., ... ve ... numaralı alanlar örnek verilebilirken ... ve ... Numaralı alanlar kış turizm bölgelerine örnektir.
8 9 12 2 11
• Bir alanda tarım, turizm, ticaret ve sanayi gibi ekonomik faaliyetler bir arada yapılabiliyorsa bu alanlara karma bölgeler denir. Buna göre ... ve ... alanlar karma bölgelere örnek verilebilir. ..., ... ve ... numaralı alanlarda ticaret, turizm ve sanayi gelişmiştir.4 12
4 8 12
İŞLEVSEL ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
MÜLKİ İDARİ
ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
İl, ilçe ve köy gibi idari anlamda oluşturulan bölgelerdir.
YEREL YÖNETİM
ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
KAMU KURUMLARININ HİZMET ÖZELLİKLERİNE
GÖRE BÖLGELER
Bursa il haritası
İl özel idareleri ile belediyelere ait yönetim alanlarını gösteren bölgelerdir.
Göksun Belediyesi
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü vb.
DSİ Bölge Müdürlükleri
BÖLGE SINIRLARI
Doğal özelliklere (yer şekilleri, iklim, su durumu, bitki örtüsü vb.) bağlı olarak oluşturulan bölgelerin sınırlarının değişmesi çok uzun zaman alabilir. Ancak beşerî ve ekonomik özelliklere (tarım, nüfus vb.) göre oluşturulan bölgelerin sınırları kısa sürede değişebilir.
Bazı bölgelerin sınırları birbiriyle örtüşürken bazılarınınki tamamen birbirinden farklı olabilir. Örneğin ılıman iklim bölgeleri, yoğun nüfuslu bölgeler ve gelişmiş ulaşıma sahip bölgelerin sınırları birbirleriyle örtüşmektedir. Genç oluşumlu araziler ile taş kömürü çıkarma alanları örtüşmemektedir.
Bazı bölgelerin sınırları tam olarak belliyken bazı bölgelerin sınırları tam olarak belli değildir. Örneğin ülkemizin siyasi sınırları kesin hatlarla bellidir. Ancak Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasındaki sınırlar kesin olarak belirlenemez.
Genellikle;
• Akdeniz ikliminde yer alan bölgelerle yaz turizminin görüldüğü bölgelerin
• Nüfusun yoğun olduğu bölgelerle ulaşımın geliştiği bölgelerin
• Maden bölgeleriyle sanayi bölgelerinin
• İklim bölgeleriyle bitki örtüsü bölgelerinin birbirleri ile çakıştığı görülür.
BİLGİ NOTU
BÖLGELER ve ÜLKELER
Dünyadaki ülkeler, farklı özelliklere sahip olmakla birlikte bazı ülkeler benzer özellikler de taşımaktadır. Bu nedenle benzer özelliklere sahip olan ülkelerin oluşturduğu bölgeler de bulunmaktadır. Örneğin ekonomisi güçlü olan devletlerin oluşturduğu bir siyasi bölge olan G20 sınırları içerisinde;
ABD, Rusya, Almanya ve Japonya gibi ülkelerin yanında ülkemiz de yer almaktadır.
G20 ülkeleri
Atlaslarınızdan yararlanarak numaralarla belirtilen ülkelerin isimlerini yazınız.
Yandaki tabloyu örnekteki gibi doldurunuz.
1) 2) 3) 4)
5) 6) 7) 8)
Kazakistan Özbekistan Kırgızistan Tacikistan
Türkmenistan Azerbaycan Türkiye
KKTC
x x x
x x x
x x
x x
x x
x
x x x x
x
x
Yeryüzünde doğal, beşerî, ekonomik ve siyasi özellikleri açısından benzerlik gösteren alanlara bölge adı verilir. Bu nedenle bir ülke, sahip olduğu her özelliğe göre farklı bölgeler içinde yer alabilir.
Buna göre,
• iklim tipine göre, ılıman okyanusal iklim bölgesinde,
• nüfus yoğunluğuna göre, çok yoğun nüfuslu bölgede,
• ekonomik özelliğine göre, endüstrileşmiş bölgede,
• yer altı kaynaklarına göre, maden kömürü bölgesinde,
• siyasi özelliğine göre, Avrupa Birliği bölgesinde yer alan ülke aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) İngiltere B) Yunanistan C) Norveç D) İtalya E) İzlanda
2010 – LYS 4
I. Siyasi bölgeler zamanla işlevini yitirebilir.
II. Siyasi bölgeyi oluşturan ülkelerde dil, din ve ırk birliği vardır.
III. Siyasi bölge sınırları içerisinde kalan ülkelerin yönetim biçimleri farklı olabilir.
IV. Siyasi bölge sınırları yeni üye ülkelerin birliğe katılmasıyla genişler.
V. Siyasi bölgelerin tümünde, birliğe üye ülkeler ortak para birimi kullanır.
Siyasi bölgelerle ilgili olarak yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
A) II ve IV B) III ve V C) I, II ve V D) I ve III
E) I, III ve IV
2011 – YGS
Değişik ölçütler göz önüne alınarak çizilen bölgelerin sınırları bazı durumlarda birbiriyle örtüşürken bazı durumlarda farklılık gösterir.
Buna göre, aşağıda verilen bölgelerin hangisinde sınırların birbirine en fazla benzerlik göstermesi beklenir?
A) Asya’da doğal gaz çıkartılan yerler – Asya’da doğal gazın yoğun olarak tüketildiği yerler
B) Afrika’da yağmur ormanları – Afrika’da nüfusun yoğun olduğu yerler
C) Kuzey Amerika’da göller yöresi – Kuzey Amerika’daki zengin petrol bölgeleri
D) Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerler – Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler
E) Güney Amerika’da Amazon Havzası – Güney Amerika’da yağmur ormanları
2012 – YGS
I. Çatalca-Kocaeli Endüstri Bölgesi II. Akdeniz Ardı Geçiş İklimi Bölgesi
III. Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi Bölgesi
IV. Türkiye’nin güney kıyılarındaki sık nüfuslu bölgeler V. Türkiye’nin tarım bölgeleri
Yukarıda verilen bölgelerden hangilerinin sınırlarının, diğerlerine göre daha uzun sürede değişime uğraması beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve IV E) IV ve V
2012 – LYS3
Yukarıdaki harita üzerinde taranarak gösterilen alanlarda değişik ölçütlere göre coğrafi bölgeler belirlenmek istenmektedir.
Buna göre oluşturulacak;
I. ekvatoral iklim bölgesi,
II. yağmur ormanları bölgesi, III. tsunami risk bölgesi,
IV. aktif volkanlar bölgesi
sınıflamalarından hangilerinin, bütün alanlar için geçerli bir bölge sınıflaması olduğu söylenebilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
2013-YGS
Aşağıdaki bölge sınıflamalarından hangisi, yukarıdaki haritada gösterilen alanların tümü için ortak değildir?
A) Liman bölgeleri B) Ticaret bölgeleri C) Sanayi bölgeleri
D) Nüfus artış hızının yüksek olduğu bölgeler E) Nüfusun kalabalık olduğu bölgeler
2013-LYS3
Bu bölgeler oluşturulurken aşağıdaki ölçütlerden hangisi dikkate alınmıştır?
A) Tarım B) Dağlar
C) Volkanizma D) Bitki örtüsü
E) Yer altı kaynakları
2014-YGS
Aşağıdaki haritada farklı kıtalardaki bazı bölgeler koyu renkle gösterilmiştir.
• Yüksek sıcaklıklar ve bol yağışa bağlı olarak bitki tür ve çeşitliliğinin fazla olduğu yoğun bitki bölgesi oluşmuştur.
• Yıl içerisinde basınç farkına bağlı rüzgârların esiş yönünün değişmesi, özellikle yaz döneminde sel ve taşkınların görüldüğü bölgeleri oluşturmuştur.
• Sıcaklıkların fazla, yağışların ise düzensiz ve az olduğu bu bölgede, fiziksel ayrışma yoğun olarak görülmektedir.
• Yıl boyunca sıcaklıkların çok düşük olması sonucu toprak örtüsü tamamen donmuş olduğundan bu bölgede bitki örtüsü otsu bitkilerden oluşmaktadır.
Buna göre, haritada numaralandırılarak gösterilen bölgelerden hangisine ait özellik verilmemiştir?
A) I B)II C) III D) IV E) V
2014-LYS3
Aşağıda, numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiş beş bölge ve bu bölgelerden dördünün sınırlarının belirlenmesinde kullanılan bazı özellikler verilmiştir.
I. Zaman içinde bölge sınırları değişebilir veya ortadan kalkabilir.
II. Bölge sınırları kesin hatlarla birbirinden ayrılabilir.
III. Bölge sınırları birbirinden kademeli bir geçiş özelliğiyle ayrılır.
IV. Bölge sınırlarının belirlenmesinde öncelikle doğal unsurlar ön plandadır.
Yukarıdakilerden hangileri, doğal ve ekonomik bölge sınırlarının ortak özelliklerindendir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve IV E) III ve IV
2014 – LYS4
Siyasi özelliklere bağlı olarak oluşturulan bölge sınırları zamanla değişebilir. Örneğin, eskiden güçlü olan bir ülkenin siyasi sınırları, ülkenin zamanla zayıflayıp bölünmesiyle değişebilmektedir.
Bu durum, aşağıdaki bölgelerin hangisinde günümüze yakın bir dönemde görülmüştür?
A) Kafkaslar
B) Kuzey Afrika C) İskandinavya D) Orta Amerika
E) Güneydoğu Asya
2015 – YGS
Bölge sınırları belirlenirken doğal özellikler, yaygın olarak kullanılan ölçütler arasında yer alır. Ancak zaman içerisinde meydana gelen beşerî müdahaleler, doğal özelliklerle belirlenmiş bir bölge sınırının değişebildiğini göstermektedir.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisi için geçerli değildir?
A) Dağlık bölgelerin madencilik faaliyetine bağlı olarak yerleşime açılması B) Bataklık bölgelerin iklime bağlı olarak kuruması sonucu tarıma açılması C) Orman bölgelerinin tahribat sonucu yerleşim alanına dönüşmesi
D) Mera bölgelerinin sayfiye alanı olarak turizm faaliyetlerine açılması E) Ovalık bölgelerin nüfus artışına bağlı olarak yerleşime açılması
2015 – LYS3
Yukarıdaki haritada numaralandırılarak koyu renkle gösterilen alanların hangilerinde, step bitki örtüsü bölge sınıflandırmasında bir ölçüt olarak kullanılabilir?
A) I ve II B) I ve V C) II ve IV D) III ve IV E) III ve V
2015-LYS3
Coğrafi özellikleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi bu alanlar için ortak bir bölge sınıflandırmasıdır?
A) Dağlık bölgeler B) Maden bölgeleri
C) Tarım bölgeleri D) Ormancılık bölgeleri E) Hayvancılık bölgeleri
2016-LYS3
Aşağıdaki haritada Türkiye’nin farklı yörelerinden bazı alanlar koyu renkle gösterilmiştir.
Bu alanların tümü aşağıdaki hangi bölge sınıfı içerisinde yer alır?
A) Çöl bölgesi
B) Ekvatoral iklim bölgesi C) Petrol üretim bölgesi D) Platolar bölgesi
E) Akdeniz iklimi bölgesi
2017-YGS
Aşağıdaki haritada bazı alanlar koyu renkle gösterilmiştir.
Bu alanlardan hangileri yüksek dağlık bölgeler arasında yer almaz?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve V E) IV ve V
2018-TYT
Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiştir.
Bölge sınırları, bölgeyi oluşturma amacı ve ölçütlerine göre değişiklik gösterebilir.
Sınırlardaki bu değişiklik;
I. karasal iklim bölgesi, II. kuru tarım bölgesi,
III. karstik kayaçlar bölgesi, IV. serbest ticaret bölgesi
türlerinin hangilerinde daha kısa sürede gerçekleşebilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
2020 – TYT
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
Tibet, Dekan, Kolarado, Kırgız, Erzurum-Kars, Parana, İran ………
bölgelerine örnektir.
İskandinavya, Himalayalar, Andlar, Kayalıklar ve Alpler ……….
bölgelere örnektir.
………. Bölgeler; okyanus, deniz, göl, akarsu gibi su kaynaklarının dağılışı esas alınarak oluşturulmuş bölgelerdir.
Dünyadaki kasırga alanları, Afrika’daki kurak alanlar, Türkiye’deki deprem alanları ……….. bölgeleri içerisinde yer alır.
Yeryüzünün doğal veya beşerî unsurlar bakımından kendi içinde benzerlik gösteren parçalarına ……….. adı verilmektedir. bölge
Su (Hidrografik)
dağlık plato
BOŞLUK DOLDURMA
doğal afet
Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak ve İran Orta Doğu Petrol Üretim Bölgesi içerisinde yer alan ülkelerdir.
Şekilsel ve işlevsel kriterlere göre oluşturulan bölgelerin sınırları zamanla değişebilir.
Amazon Havzası, Trabzon ve Rize’de kerpiç konut bölgelerine sıkça rastlanır.
Akdeniz iklim bölgesi ile maki bitki örtüsü bölgesi sınırları birbiri ile çakışır.
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölgesi, Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) yerel yönetim bölgelerine örnektir.
DOĞRU-YANLIŞ
Doğal özelliklerine göre oluşturulan bölge sınırlarının değişimi, beşeri özelliklerine göre oluşturulan bölge sınırlarının değişiminden daha zordur.
1) Buna göre aşağıda verilen bölge sınıflandırmalarından hangisinin sınırlarının zaman içerisinde değişimi diğerlerine göre daha zordur?
A) İklim bölgesi
B) Tarım bölgesi
B) Turizm bölgesi
D) Maden bölgesi
E) Sanayi bölgesi
2) Haritada numaralandırılarak verilen yerlerin hangisi Muson İklim Bölgesi sınırları içerisinde yer alır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Siyasi bölgelerden bazıları zamanla işlevini yitirip ortadan kalkmıştır.
3) Aşağıdakilerden hangisi bu bölgelere örnek olarak gösterilebilir?
A) Karadeniz Ekonomik İş Birliği Teşkilatı B) İslam Konferans Örgütü
C) Birleşmiş Milletler D) Avrupa Birliği
E) Sadabad Paktı
4) Bu yerler ile ilgili olarak verilenlerden hangisi söylenemez?
A) I numaralı yer Engebeli Bölge sınırları içerisinde yer alır.
B) II numaralı yer Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde yer alır.
C) III numaralı yer Çöl Bölgesi sınırları içerisinde yer alır.
D) IV numaralı yer Maki Bitki Örtüsü Bölgesi sınırları içerisinde yer alır.
E) V numaralı yer Ekvatoral İklim Bölgesi sınırları içerisinde yer alır.
Aşağıda Dünya haritası üzerinde beş farklı yer işaretlenmiştir.
I. Kutup İklimi Bölgesi II. Delta ovası bölgesi
III. Tarımsal üretim bölgesi IV. Enerji üretim bölgesi
5) Yukarıda verilen bölge sınıflandırmalarından hangi ikisinin sınırlarının benzerlik göstermesi beklenir?
A) I ve II
B) I ve III
C) I ve IV
D) II ve III
E) II ve IV
KAYNAKLAR
MEB Coğrafya 9 Ders Kitabı, 2017
Yazarlar
İsmail ÖZDOĞAN Kenan TÜRKEZ Mutlu KARAKOÇ
MEB Coğrafya 9 Ders Kitabı, 2019
Yazarlar
Alper SOYATLAR Bülent AKÇA
Halil COŞAR İsmail SOLAK
Mehmet KARAGÖZ
