• ' J Y a b a n c ı m e m l e k e t l e r d e y a p ı i ş l e r i
Olimpiyat sahasının v e Olimpik köyün hava görünüşü. Olimpik köyde yeşillikler ara-
sında evler.
A l m a n y a Berlinde Olimpiyat hazırlıkları
X I inci O l i m p i y a t 1936 yılı i l k b a h a r ı n d a Berlin- de y a p ı l a c a ğ ı n d a n A l m a n y a b ü y ü k bir faaliyetle ha- zırlıklarına devam etmektedir. Son O l i m p i y a t ta, 1932 de Los A n j e l o s ' d a A m e r i k a l ı l a r ı n bu arsıulusal oyun- lara verdiği önemi A l m a n l a r ayni kuvvette devam et- tirmek isteğindedirler.
S p o r sahasına 131 hektarlık ve e t r a f ı o r m a n çev- rili bir yer tahsis edilmiştir. S a h a n ı n şehirle irtibatı elektrikli tren, omnibüs, tramvay ve yeraltı treni ile temin edilmiştir. S a h a n ı n merkez kısmını yerden 15 m.
yükselen ve orta kısmı 13 m. yere gömülen beton O l i m p i y a stadyomu teşkil etmektedir. Burası ekserisi oturabilecek 100 bin seyirci alacaktır. Esas methal d o ğ u d a d ı r . C e n u p t a şeref t r i b ü n ü vardır. Batıda tri- b ü n l e r i n arasındaki m e t h a l d e n o y u n c u l a r sahaya çı- k a c a k l a r d ı r .
S t a d y o m u n y a n ı n d a batı t a r a f ı n d a muazzam geçit resmi sahası, şimalde yüzme stadyomu v a r d ı r . Sahanın diğer k ı s ı m l a r ı n d a muhtelif s p o r l a r a tahsis edilen bü-
yük ve küçük s a h a l a r , havuzlar ve idare b i n a l a r ı var- dır. Y ü z m e s t a d y o m u n d a 16 bin, polo sahasında 6 0 bin, açık hava tiyatrosunda 20 bin, hokey .sahasınd ı 20 bin seyirci için yer ayrılmıştır. Bütün sahaya hâkim bir noktada 7 0 metrelik ö n d e r kulesi vardır. Yelken, ve kürek yarışları için G r ü n a u ' d a evvelden mevcut tesisattan istifade edilerek denizcilik k l ü p l e r i kurul- m a k t a d ı r . Ağır atletik s p o r l a r için A l m a n y a hâl bi- nası ( D e u t s c h l a n d h a l l e ) tahsis edilecektir.
Bu münasebetle Berlinden 20 dakika mesafede tepe, o r m a n , çayır ve dere gibi tabiat güzelliklerinin arasında misafir atletler için başlı başına bir köy inşa edilmektedir. M i m a r W e r n e r M a r c h ' i n başkanlığı al- tında ikmaline çalışılan bu köy 550,000 m2 bir saha üzerine k u r u l m u ş t u r . Bu sahanın ancak o n d a birini y a p ı l a r d o l d u r m a k t a , geriye k a l a n kısımlar arazi ha- linde bırakılmaktadır. Olimpik köyde her ulusun at- letlerine tahsis edilen evlerin o ulusa ait hususiyete uygun olmasına çok itina edildiği gibi k ö y ü n yolla-
rina, elektrik, telefon, gaz ve sıhhî tesisatına büyük bir ö n e m verilmiştir.
Köyün methalinde büyük kabul binası v a r d ı r . Burada sporcu m i s a f i r l e r i n şahsî ve içtimaî bütün ihtiyaçlarını karşılıyacak tertibat alınmış, kabul da- ireleri, takım k a p t a n l a r ı çalışma o d a l a r ı , telefon oda- ları, banka, posta, b a ğ a j daireleri d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r .
K a b u l binasından sonra sıra Sıra tertip edilen 140 m i s a f i r evi gelmektedir. Bunlar tek katlı yapılmıştır.
Her evde ikişer yataklı 8-12 oda, bir salon, veranda, duş vfe m a s a j o d a l a r ı vardır.
K ö y d e evlerden başka toplantılar, k o n f e r a n s l a r ve idman i m k â n l a r ı için büyücek bir bina, bir de ye- mekhane, m u t f a k ve çamaşırlık binası vardır.
K ö y ü n yakininde, esas O l i m p i y a t sahasının bü- y ü k l ü ğ ü n d e bir spor sahası ve bir yüzme havuzu dai- mî a n t r e n m a n imkânını vermektedir. Bir k e n a r a , sun'î bir göl k e n a r ı n a ayrıca bir terleme h a m a m ı yapıl-
Bir içki kantini ve bir doktor dairesi de unutul- mamıştır. Her eve iki hademe tahsis edilmiş, sporcu gençlerden y a b a n c ı diller bilenler ayrı ayrı kısımlara tercüman olarak ayrılmış ve bütün d ü n y a sporcula- rının A l m a n y a h a k k ı n d a iyi bir intiba ile A l m a n y a d a n dönmeleri imkânları hazırlanmıştır.
Yapı s o s y e t e l e r i a r a s ı n d a r e k a b e t Y a p ı sosyeteleri arasındaki şiddetli rekabetin tev- lit ettiği ekonomik m a h z u r l a r hakkında (Die Bauin- dustrie) gazetesinin verdiği m a l û m a t a nazaran Al- m a n y a d a inşaat müteahhitleri a r a s ı n d a müthiş bir rekabet h ü k ü m sürmektedir. Bu hususta bir müessese- nin verdiği izahatta şöyle denilmektedir: «Betonarme inşaatında ihtisas peyda etmiş, 70 senelik bir maziye malik olan müessesemiz 1929 senesindenberi u m u m î m a s r a f l a r ı n ı asgarî h a d d i n e indirmiştir.
Müessesemizin u m u m î masraf yekûnu u m u m î iş- çilik m a s r a f ı n ı n ancak % 4 2 sini teşkil etmekte idi.
B u n u n l a da iktifa etmeyip sürekli rekabetler netice- sinde, % 4 2 nisbetini % 3 5 , % 30, % 2 8 ve hattâ bazı işlerde % 25 e k a d a r indirdiğimiz halde müna- k a ş a l a r d a rakiplerimizin bizden d a h a çok noksan fi- a t l a r teklif ederek iş deruhde ettiklerini g ö r d ü k . En müsait ş a r t l ş r altında çalışmak istiyen, bizim gibi, bir çok müesseseler de bu halden müştekidirler. Eğer h ü k ü m e t vaziyeti nazarı itibara alıp m ü n a s i p tedbir- ler a l m a d ı ğ ı takdirde, yakın bir istikbalde borçlarını ödiyemiyecek bir hale gelecek o l a n müesseselrimiz if- lâsla karşılaşacak ve binnetice ekonomik piyasada b u h r a n tevlit edeceklerdir.
Ayni z a m a n d a ; bu nihayetsiz rekabetin müesse- seleri gayri ahlâkî vasıtalarla mevcudiyetlerini ida-
meye teşvik edebileceğini de göz ö n ü n d e tutmak icap eder...»
Hiç ş ü p h e edilemez ki bu müessese ve emsali had- dinden fazla kırılmış f i a t l a r l a temiz ve n a m u s k â r a n e inşaat y a p ı l a m ı y a c a ğ ı n a k a n a a t getirmişlerdir ve bu yüzden p i y a s a d a iş göremem'ektedirler.
M ü n a k a ş a l a r d a «en doğru f i a t ; bütün m a s r a f l a r a tekabül ettikten sonra munsif ve âdil bir kâr bı- rakmalıdır.»
A l m a n y a f i a t kontrol komiserliği bu fikri kabul etmekle beraber, h ü k ü m e t idarelerine gönderdiği ta- mimlerde en az f i a t teklif edenlere işlerin havalesini emretmiştir. F a k a t bu emrin y u k a r ı d a k i m a h z u r l a r ı tevlit ettiği görülmektedir.
Ayni gazete başka bir yazısında, yine bu mevzua temas ederek, bazı müesseselerin içtimaî vazife ve mecburiyetlerinden bir kısmına riayet etmedikleri için f i a t l a r ı fazla kırdıklarını bir misalle g ö s t e r i y o r :
Bir m ü n a k a ş a y a giren dört müteahhitten A 79.700 KM
B 90.000 » C 92.000 »
D 96.000 » f i a t veriyorlar ve m ü n a - kasa en az f i a t teklif eden A ye ihale ediliyor.
Aşağıya dercedilen cetvelde g ö r ü l d ü ğ ü üzere, A nın hakikî piyasa f i a t l a r ı d u n u n d a bu işi taahhüt ettiği m e y d a n a çıkıyor.
1— U m u m malzeme 59.740 2 — U m u m işçilik 15.960 3 — İçtimaî m c b u r i y e t l e r :
Hastalık sigortası Kaza » İşsizlik » Sakatlık »
İşçilik üzerinden vergiler v. s.
4 — M u a m e l â t vergisi 1.600 U m u m yekû- nun °/o2 si.
79.700
Bu cetvel hakikî piyasa f i a t l a r ı ve işçilik saat ve yevmiyeleri üzerinden doğru olarak hesap edilmiştir.
Müteahhidin aşağıdaki mecburiyetleri hesaba kat- madığı g ö r ü l m e k t e d i r :
1— İşin 18 a y d a bitmesi lâzım geldiğinden muh- telif amele g r u p l a r ı ile çalışacağına nazaran (kondük- tör, işbaşı gibi) kontrol m a s r a f l a r ı .
2—• Bu işte hizmetleri geçecek müessesenin dai- mî m e m u r l a r ı için bir hak.
3 — A l â t ve edevat ve makinelerin amortismanı için bir yüzde.
4 — Bu işte çalışacak işçiler için b a r a k a l a r inşası m a s r a f ı .
5 — inşaatı idare edecek direktör ve m e m u r l a r ı n bu iş için ihtiyar edecekleri m a s a r i f .
6 — Yazıhane m a s r a f l a r ı , p l â n ve istatistik mas-'
7—— H e r h a n g i muhtemel bir zarara karşılık ko- nulan bir yüzde.
G ö r ü l ü y o r ki bu müessese haddinden fazla feda- kârlık edip büyük bir mesuliyet altına g i r m i ş bulunu- yor. Bu vaziyetin yalnız kendisi için d e ğ i l ; f a k a t mü- teahhitler birliği için de z a r a r l ı bir iş olduğu aşikâr- dır. Bu sebeple u m u m a zararı dokunabilecek hâdise- lere meydan vermemek için endüstri birlikleri fazla cüretkârlık gösteren azalarını istifaya davet etmekte- dirler.
A v u s t u r y a Yapı işlerinde kredi ve biriktirme hareketleri Geçen eylülde «Salzburg» şehrinde t o p l a n a n
" Y a p ı sosyeteleri beşinci arsıulusal' kongresi,, nde y a p ı işlerinde kredî ve biriktirme müesseselerinin oy- nadığı rol h a k k ı n d a müzakere ve m ü n a k a ş a l a r yapıl- m ı ş t ı r ; bu gayeyi güden müesseseler ilk d e f a o l a r a k 1781 de Ingilterede tesis edilmiş, b i l â h a r a bütün Av- r u p a memleketlerinde revaç b u l m u ş t u r . Birleşik Ame- rika h ü k ü m e t l e r i n d e bu nevi müessesatın dokuz mil- yon azası olup, bir m i l y a r sterlinlik varidat temin et- tikleri g ö r ü l m ü ş t ü r .
A v r u p a u l u s l a r ı n d a Büyük H a r p t e n s o n r a inki- şaf edebilen y a p ı kredî ve biriktirme sosyetelerini;!
b u g ü n 390,000 üyesi olup umumî gelir yekûnu 1 0 milyon sterline yükselmiştir.
îııgilterede, son iki sene zarfında, bu sosyetelerin y a p j işleri için verdikleri avans miktarı senevî 100 milyon sterlini geçmiş ve bu p a r a l a r l a yapılan evle- rin adedi senede vasatî olarak 100 bini b u l m u ş t u r .
Belçika Brüksel sergisi yıkılıyor Brüksel arsıulusal sergisi nizamnamesinin mad- delerine tevfikan, serginin yıkılma işleri nihayet 15 İkincikânun 1936 da bitirilecektir.
Sergi genel direktörlüğü yıkılma işlerinin kolay- laştırılması için şu tedbirleri a l m ı ş t ı r :
1— Bu işlere tahsis edilmek üzere demiryollar idaresi t a r a f ı n d a n sergi m a h a l l i n e hususî ve muvak- kat bir hat inşası.
2 — Gece ve g ü n d ü z çalışmasını temin için (Avenue Von Paet) mahallesinde malzeme nakliyatı için hususî bir geçit.
3 — Sergi m a h a l l i n d e sıhhî i m d a t teşkilâtı.
F r a n s a 1937 arsıulusal sergisi Son günlerde Arch. M. Gerber t a r a f ı n d a n veri- len bir k o n f e r a n s t a 1937 sergisinin hazırlanış tarzına
ait çok enteressan n o k t a l a r a işaret edilmiştir. M . Ger- ber ezcümle demiştir k i : « F i l h a k i k a şimdilik göze ç a r p a n hiç b i r şeye tesadüf edilmemektedir. F a k a t u- n u t m a m a l ı d ı r ki b u g ü n ü n çalışma metodları d ü n k ü n e nisbetle çok değişmiştir.
Eskiden malzeme ile sergi m a h a l l i n d e çalışılır, şekil değiştirilir ve nihayet her şey yerli yerine ko- n u l u r d u . H a l b u k i b u g ü n bu şekil değişmiştir. Sergi m a h a l l i n d e fazla faaliyete tesadüf edilmemektedir.
Şekli değiştirilen malzemeler ancak nihaî- ve kat'î şe- killerini aldıktan sonra, m a h a l l e r i n e vazedilmek üzere m e y d a n a çıkacaktır.»
M. Gerber işlerin kemali intizamla devam ettiğini bu şerait altında serginin küşat tarihinde hiç bir ge- cikme mevzuu b a h s o l a m ı y a c a ğ m ı temin etmiştir. 1937 sergisinin en enteressan ciheti; canlı vasıtalara ve ha- kikatlere f a z l a ehemmiyet verilmesidir. İstatistikler- den, ş e m a l a r d a n , p l â n l a r d a n m a n k e n l e r d e n v e sessiz vitrinlerden m ü m k ü n olduğu k a d a r f e r a g a t edilecek ve ' b u n l a r ı n yerleri, zarafet ve a r m o n i kaidelerine tebean, insanlar ve canlı m a h l û k a t ile doldurulacaktır.
Ziyaretçiler, insanlar t a r a f ı n d a n y a r a t ı l a n eser- lerin ne şekil ve surette m e y d a n a geldiğini b ü t ü n sa- f a h a t i l e gördükleri gibi, yine canlı misallerle eşyanın sureti istimallerini öğreneceklerdir.
1937 sergisinde m a l l a r ı n ı teşhir edecek olan tica- rethaneler, kostüm, a y a k k a b l a r ı , eldiven ve iç çama- şırları gibi m o d a eşyası için canlı reklâm siyasetini bütün inceliklerile y a r a t a c a k l a r ı n a şüphe yoktur.
F r a n s a n ı n 1937 arsıulusal sergisine b i l û m u m memleketlerin iştirak edeceği tahmin edilmektedir.
Parisin merkezî vaziyetteki dört büyük mahallesi ortasına k u r u l m a k t a olan serginin mesahai sathiyesi şimdilik 2 7 hektardır. 22 b ü y ü k cadde ile iltisak pey- da eden 12 büyük antresi olacaktır. Genel bir tasnife g ö r e ; 7 5 sınıfa ayrılmış 14 g r u b u ihtiva edecektir.
Bu g r u p l a r m e y a n ı n d a bizi enterese edecek g r u p l a r ı aşağıya s ı r a l ı y o r u z :
G r u p I I — Sosyal teşkilât, kooperatifçilik, sıh- hiye teşkilâtı, fikri mesaî, el işçiliği ve k ü ç ü k san'at- lar.
G r u p I I I — Artistik ve teknik tesisat.
G r u p V — Şehir mimarisi, köy, p a r k , bahçe, stad ilâh m i m a r i l e r i , ıesmî ve hususî m i m a r î usulleri.
G r u p V I I — Y a p ı l a r ve y a p ı işlerine müteallik her t ü r l ü araçlar.
G r u p V I I I — Dahilî dekorasyon, mobilye ve te- ferruatı...
27 hekterdan 11 hektarı F ı a n s a y a tahsis edilmiş- tir. Bütün Fransız san'at eserlerinin canlı nümune- İcrini b u r a y a t o p l a m a k kabil olacaktır. 1937 sergisi- nin umumî k a r a k t e r i n i teşkil eden canlı gösteri siste-
mi her hususta tatbike çalışılacaktır. Halk işçinin, san'atkârın ve güzel san'atlar erbabının nasıl çalış- tığını, nasıl m e y d a n a getirdiğini gözile görecek ve öğrenecektir.
H o l a n d a 3000 müteahhidin protestosu 6 İkinciteşrin 1935 te, 3000 müteahhit (La H a y e ) de t o p l a n a r a k bayındırlık işlerinin reji suıetile hükü- met t a r a f ı n d a n icra edilmesini protesto etmişlerdir.
Bunlar m e y a n ı n d a çok şöhretli şahsiyetler de vardır.
T o p l a n t ı d a söz a l a n l a r ezcümle ş u n l a r ı söylemişler- d i r : (1) Bayındırlık ve inşaat işlerinin r e j i suretile hükümet t a r a f ı n d a n idaresi müteahhitlere ihale sure- tile y a p ı l a n d a n çok d e f a l a r dajıa p a h a l ı y a m a l olur.
(2 İşlerin iyi yapılması için yüksek maaşlı memurla- rın kullanılması lâzımdır. (3) Müteahhitler zararı kendi üzerlerine a l d ı k l a r ı için herhangi bir ziyan vu- k u u n d a h ü k ü m e t z a r a r d i d e olmaz. (4) Müteahhitler bu işlerde h ü k ü m e t m e m u r l a r ı n d a n d a h a çok ihtisas sahibi o l m u ş l a r d ı r . Kendilerinin hususî organizasyon- ları sayesinde işleri d a h a iyi, d a h a çabuk ve daha u- cuz y a p a r l a r . Nitekim şimdiye k a d a r taahhüt ettikleri işleri m u v a f f a k i y e t l e b a ş a r m ı ş l a r d ı r .
T o p l a n t ı y a , müteahhitlere itimat edilip iş veril- mesi için y a p ı l a n temennilerle nihayet verilmiştir.
A l â k a d a r m a t b u a t bu hususta uzun yazılar neş- retmişlerdir.
H a b e ş i s t a n d a y a p ı işleri G ü n ü n en enteresan memleketi olan Habeşistanda yapı işlerinde son y ı l l a r d a kay de değer yenilikler be- lirmiştir. İ m p a r a t o r Menelik z a m a n ı n d a A v r u p a tarz ve d ü ş ü n ü ş ü n d e b i n a l a r yapitıak hevesi • başlamıştır.
Menelik kendi sarayını ve payitahtının p l â n ı n ı A v r u p a l ı m i m a r l a r a yaptırmıştır. Meneliğin ölümün- den s o n r a da, hükümet konağı, mektepler ve belediye binası yine modern ve sade olarak inşa edilmiştir.
Habeşistanda yapı işlerinde en çok karşılaşılan zorluk zeminin k a y p a k k u m ile gayri mütecanis kaya o l u ş u d u r . Bunun için bir çok b i n a l a r ve dolayısile y o l l a r evvelce tasarlandıkları yerlerden büsbütün u- zakta inşa edilmek zaruretinde kalınmıştır. H a r a r ' d a bir depo binası inşaatına başlandıktan 14 ay sonra evvelce sağlam gibi g ö r ü n e n k u m u n k a y m a ğ a başla- ması dolayısile tatil edilmek lâzım gelmiştir.
Bu sebeplerle Habeşistanda bütün binaların tek katlı (azamî iki kat) o l d u ğ u n u ve şehir h u d u t l a r ı n ı n kesafetine nazaran l ü z u m u n d a n f a z l a genişlediğini gö- rürüz. Memleketin bir kaç büyük şehrinde bütün müş- külâta rağmen lüzumlu b i n a l a r yeni i m k â n l a r l a inşa edilmektedir.
K a b u l edilen imar p r o g r a m ı n d a ilk o l a r a k hü- kümet konakları ve idare b i n a l a r ı tahakkuk ettiril-
mekte iken son beş sene z a r f ı n d a mesken inşaatına da ehemmiyet verilmeğe başlanmıştır. Yeni b i n a l a r d a bil- hassa çelik iskelet basit bir tarzda olmak üzere kul- l a n ı l m a k t a d ı r .
Modern tesisatile yeni meskenler memlekette me- deni yaşayışın esaslarını hazırlamaktadır. Evlerin yüz- leri doğu t a r a f ı n a y a p ı l m a k t a d ı r . Habeşistanda şimal ve cenup istikametlerinde sıcak ve sıhhate z a r a r l ı rüz- g â r l a r estiği h a l d e doğu r ü z g â r l a r ı denizden serinlik getirmektendir. Geçen yıl sonuna k a d a r demir ve kâr- gir b i n a l a r ı n tutarı 14 bin k a d a r d ı . Bu b i n a l a r ı n ya- rısı mesken, yarısı da depo, idare binası ve sanayi b i n a l a r ı n d a n ibaretti. Son h a r p mâni olmasaydı yarısı A d i s a b a b a ve S i d a r d a y a p ı l m a k ve 3 senede ikmal edilmek üzere 12 bin mesken inşası tasarlanıyordu.
Bu maksatla A n k a r a d a n da y a p ı ustaları celbolun- muştu.
Mavi ve Kırmızı Nilin m e n b a l a r ı civarında bulu- nan Gondaı- şehri, b ü y ü k sermayelerle bir bent yapıl- mak teşşbbüsile son yıllarda esaslı bir inkişaf gös- termiştir. Mevcut Cibuti - Adisababa demiryolu Ha- r a r a ve G o n d a r a uzatıldıktan sonra bu m ı n t a k a l a r d a yeniden bir çok sınaî ve idarî b i n a l a r inşasına lüzum hasıl olacaktır.
İrakta eski s a n ' a t a r a ş t ı r m a l a r ı Cenubî Irakta V a r k a a d ı verilen S ü m e r harabe- lerinde ilmî a r a ş t ı r m a l a r a ve kazılara Dr. Nöldeke'nin başkanlığı altında bir A l m a n heyeti t a r a f ı n d a n tekrar başlanacaktır.
İngiltere
Mimar ve müteahhitler yaptıkları binaları müşterilerine garanti etmeli midirler : Bu mevzu hakkında Jngilterede ( l l l u s t r a t e d Car- penter & Builder) gazetesinde neşredilen bir makaleye nazaran b i n a l a r ı n garantisi meselesi (National Fede- ration of House Builders) in bir toplantısında münaka- şa edilmiştir. Müzakerat neticesinde, federasyon üyele- rinin müşterilerine tahrirî teminat vermeleri m u v a f ı k g ö r ü l m ü ş t ü r . Bu teminatın şekil ve şeraiti henüz mü- zakere edilmemiştir.
F e d e r a s y o n u n yapı y a p a n l a r t a r a f ı n d a n yaptı- r a n l a r a verilmesini istediği bu teminatın y a p ı san'atı n a m ı n a çok f a y d a l ı bir çığır açacağı u m u l m a k t a d ı r . Bu suretle halkın inşaatçılara karşı emniyet ve itimadı çoğalacak, yapı endüstrisi sahasında geniş k a l k ı n m a hareketlerine şahit olunacaktır. Federasyon üyelerinin kısmı azamı müşterilerine g a r a n t i vermek h u s u s u n d a m u v a f a k a t etmişlerdir. Bu da İngilteredeki inşaatçı- ların ötedtenberi mesleklerinin şerefi ve inkişafı için d ü r ü s t hareket ettiklerini ve edeceklerini halka gös- termiştir.
Şİmalt Ingilterede büyük yapı faaliyetleri Son neşredilen istatistiklere n a z a r a n , îngilterenin büyük şimal şehirlerinde m ü h i m m i k t a r d a y a p ı faali- yetlerine şahit o l u n m u ş t u r . B i r m i n g h a m d a yirmi k ü s u r milyon sterlin s a r f i l e 40.863 ev inşa edilmiştir. Liver- poolda 26.030, Mançesterde de 22.918 ev yapılmıştır.
Gayri sıhhî b i n a l a r ı n k a l d ı r ı l m a s ı n a dair, 1933 sene- sinde mer'iyete giren k a n u n üzerine halk modern ve sıhhî y a p ı l a r a rağbet göstermiştir. İstatistiklere naza- r a n ; yeni yapılan binaların ekserisini üç odalı, salou- suz aile y a p ı l a r ı teşkil etmektedir.
İtalya 1335 de Romadaki yapı faaliyetleri Tarihî R o m a şehrinin güzelleştirilmesi hususun- da sarfedilen gayretlere 1935 senesi z a r f ı n d a da de- vam edilmiş, bu m e y a n d a kayde şayan o l a r a k Mauso- lee d'Auguste ile V e n ü s mabedindeki ç a l ı ş m a l a r iler- letilmiştir. Mausplee meydanını çerçeveliyecek olan b i n a l a r ı n inşasına önümüzdeki sene başlanacaktır.
1935 senesi z a r f ı n d a d ü n y a n ı n en b ü y ü k üniver- site sitesi olacak mahaldeki binaların inşası bitirilmiş- tir. Bayındırlık faaliyetlerine gelince:
Roma şehrinin suyunu temin edecek olan Vergine bendi ile muhtelif yolların inşası ve genişletilmesi için 42 p r o j e mevkii icraya k o n m u ş ve şimdiye k a d a r bu işlere 4 0 milyon liret sarfedilmiştir.
1935 te nihayetlenen büyük y a p ı l a r m e y a n ı n d a 26.000 m2 lik b i r yer işgal eden millî lise binası, yeni hastalıaııe binası (15 paviyon 13.400 m2) , muhtelif mektepler, büyük bir kışla, baytarî bakteriyoloji lâ- boratuvarı ve bir s t a d y u m sayılabilir.
M a c a r i s t a n Londra - İstanbul Transkontinental yolu Bütün A v r u p a kıt'asını baştan başa katedecek o- lan T r a n s k o n t i n e n t a l y o l u n u n t a m a m l a n m a s ı n ı temi- ııen, a l â k a d a r memleketlerdeki mesaiyi çabuklaştırmak gayesile son g ü n l e r d e Budapeştede bir k o n f e r a n s top- lanmıştır. Bu yol L o n d r a d a n başlıyarak Dovers - Calais - Brüksel - Kolonya - N ü r n b e r g - V i y a n a d a n geçerek Budapeşteye vâsıl olacak ve b u r a d a ikiye ay- r ı l a r a k biri Belgrad - S o f y a - E d i r n e tarikile îstan- b u l a k a d a r gelecek, diğeri de Budapeşte ile Köstence arasını bağlıyacaktır.
Bu yolun bir kısmı y a p ı l m ı ş olup, inşaatı tamam- landıktan sonra yalnız otomobillere değil, b i l û m u m nakil vasıtalarına salih bir hale gelecektir.
Budapeşte k o n f e r a n s ı n d a Transkontinenal yolu- nun genişliği 10 metre olmak üzere kabul edilmiştir.
Fakat şehirlerde geçtiği yerlerde ayrıca bir y a y a pisti yola refakat edecektir. İlerideki ihtiyaçlara tekabül e- debilmesi için yola iki metrelik d a h a bir genişleme hakkı bırakılması kararlaştırılmıştır. Y o l u n , v i r a j ve
şimendifer geçitleri gibi, tehlikeli yerlerine İ 9 3 İ se- nesinde U l u s l a r Sosyetesi t a r a f ı n d a n tesbit ve kabul edilmiş olan arsıulusal yol işaretleri konulacak, ayni z a m a n d a kazalara sebebiyet vermemek için sesli ve zi- yalı aletlerle yolun tehlikeli m m t a k a l a r ı teçhiz edile- cektir.
Budapeşte k o n f e r a n s ı n d a , Transkontinental yolu- na ait işleri incelemek için daimî bir komite teşkiline k a r a r verilmiştir. Bu komitenin içtima m a h a l l i Bııda pcştede olacak ve her a l â k a d a r memleketin göndereceği ikişer delege ile 18 üyeden teşekkül edecektir.
R u s y a Volganın amenajmanı
Volga havzasındaki akar suların adedi takriben bin k a d a r o l u p b u n l a r ı n mecmu uzunluğu 80.000 ki- lometreyi b u l u r . Hazar denizine akan bu nehrin d ü n y a ticaret y o l l a ı i l e irtibatı cncak sun'î k a n a l l a r vasıtasile temin edilebileceğinden on dokuzuncu asırda Volga- nın açık denizlere r a p t m a teşebbüs edilmişse de ya- pılacak m a s r a f l a r ı n alınacak r a n d m a n a tekabül etme- diği görülerek bu işten vazgeçilmişti. Son z a m a n l a r d a ayni gaye ile yeni ve muazzam b i r çalışma p r o ğ r a m ı hazırlamak için k a r a r verilmiştir.
Bu k a r a r a göre V o l g a n ı n belli başlı tâbilerinin asgarî derinliği beş metreye iblâğ edilecektir ki bu da küçük k a r g o l a r ı n seyrüseferine müsaittir. Y a p ı l a c a k b ü y ü k m a s r a f l a r ı n ileride bir kısmını telâfi etmek kas- dile, sudan istihsal edilecek elektrik kuvvetlerile mü- teharrik büyük sulama merkezleri yapılacaktır. Bu tesisat iki milyon kilovat kuvvetinde olacaktır.
Volga a m e n a j m a n ı çalışma plânı 3 büyük kısma taksim edilmiştir:
Birinci kısım: Volga ile serbest denizlerin ara- sındaki büyük nakliyat yollarını temin edecek kanal- l a r d ı r . (Volga - Don, Onega - Şimal Denizi, Şimalî Volga - M o s k o v a ) .
İkinci k ı s ı m : Vasatî Volganın kanalizasyonu ve bu mıntakada yapılacak su ile elektrik istihsal tesisa- tını ihtiva edecektir. Bu f a b r i k a n ı n kuvveti de 1 mil- yon kilovatlik olacaktır. K a n a l s u l a r d a n bu suretle istifade edildikten sonra, sular cenubî V o l g a n ı n k u r u steplerini sulamak için sevkedilecektir.
Üçüncü kısım: Volga havzasını sulamak islerini neticelendirerek vasatî Volganın derinleştirilmesini te- min edecektir.
Volga - D o n k a n a l ı h a k k ı n d a şu izahatı vermek f a y d a d a n hali d e ğ i l d i r : Bu kanal Staliııgrad yakının- da V o l g a d a n başlıyacaktır. Kanalın uzunluğu 100 ki- lometredir. Volga ve Don sularının muhtelif seviyeleri arasındaki nakliyatı temin için gemileri bir sü sevi- yesinden diğer su seviyesine ç ı k a r m a ğ a m a h s u s eklüz-
ler yapılacak, dördü Don, dokuzu Volga tarafında olmak üzere on üç eklüz tesis edilecektir.
Volga - Don kanalının, Rus malları kolayca ve • ucuzca harice akıtmak hususunda ekonomik büyük
faydaları olacağı gibi ayni zamanda (Hazer Denizi - Volga - Don - Karadeniz - Tuna - Main - Ren) ta- rikile Almanya ve İranı nehir yollarile birbirine bağ- lıyacaktır.
D u y u
A t a n m a l a r
Mimar Necmi Ateş, 3 üncü genel inspektörlük mimarlığına, mimar Adnan Yazıcı Gazi Antep ' bele- diye mimarlığına, mimar Bedri Ucar Samsun beledi- yesi fen direktörlüğüne atanmışlardır. Arkadaşları- mıza muvaffakiyet dileriz.
R e s i m S e r g i s i
— Kadıköy Halkevinde bir resim sergisi açıl-
K e r e s t e f i a t l a r m d a y ü k s e l m e Yeni orman kanununun tatbikinden sonra yapı işlerinde kullanılan kerestelerde müthiş bir yükselme görülmüştür. Evvelce 24 liraya kadar alınan kalıplık keresteler 32 liraya çıkmıştır. Bütün kereste fabrikaları orman verilmediği için faaliyetlerini durdurmuşlar- dır. Yalnız Zingal çalışmaktadır. Diğer fabrikalar hü- kümet tarafından Verilecek tomrukları işliyebilecek- lerdir.
Şimdilik kereste piyasası dar bir vaziyet göste- riyor. Fabrikalara tomruk verme işi teşkilâtlandıktan sonra fiatların düşeceği ümit edilmektedir. Aksi tak- dirde baharda kereste bugünkünden daha pahalı ola-
A n t a l y a d a b ü y ü k b i r a b i d e : (Fırat Gazetesinden) Ankaradaki Emniyet abidesinin Yenişehire ba- kan kısmını tamamlıyacak olan heykeltıraş Thorak Antalyada 88 metre yükseklikte büyük bir abide ya-
m I a r
pacaktır. Deniz kıyısında ve 50 metre yüksek bir ka- yanın üzerinde yapılacak olan bu abide tamamen gra- nitten olacaktır. Abidenin tepesinde müteyakkız vazi- yette ve kuvvet ifade eden on metro büyüklükte bir bozkurt bulunacaktır. Bunu, 30 metroluk granit bir kolon takip edecektir. Kolonun altında da 15 metro eninde ve 8 metro boyunda gene granit bir kabartma bulunacaktır. Bu kabartmada başta Atatürk olmak ü- zere göğsünde çocuğu bulunan bir Türk annesi, diğer çocukları, Türk askerleri ve bütün Türk milleti bu- lunacaktır.
Akdeniz kıyısında dikilecek olan bu sembolik abide uzaktan geçen vapurlardan da görülebilecektir.
A n k a r a d a k i E m n i y e t a b i d e s i Ankaradaki Emniyet abidesinin Yenişehire ba- kan cephesinin ortasında bir kabartma bulunacaktır.
Bunun ortasında 6 metro yüksekliğinde Atatürkün bir büstü, sağında ve solunda" da eski ve yeni devirleri temsil eden ve elele veren ikişer genç ve ikişer ihtiyar Türk tipi bulunacaktır.
Atatürkün iki tarafında da eli kılıçlı ve kuvvet ifade eden timsali bir figür, yanında da elini kılıcı üzerine koymuş ikinci bir figür bulunacaktır. Bunlar kuvveti ve memleketin Atatürke olan hürmetinin tim- sali mahiyetinde olacaktır.
Kabartmanın sağ tarafında da Türk endüstrisi, san'atını, ilmini, kültürünü ve el sanayiini, solunda da Türk ziraatini temsil eden tipler bulunacaktır.
Profesör Thorak nisan sonunda Emniyet abidesi- ni bitirecektir.
A r k i t e k t . Aylık y a p ı s a n ' a t ı , şehircilik ve dekoratif s a n a t l a r dergisi. İ m t i y a z s a h i b i M. Zeki S a y â r Neşriyat m ü d ü r ü : M i m a r Abidin M o r t a ş . İ d a r e yeri:- A n a d o l u h a n . N o : 24. İ s t a n b u l . Basıldığı y e r :
M a t b a a c ı l ı k ve N e ş r i y a t T.- A. Ş. Klişe K e n a n
