• Sonuç bulunamadı

Prevalence of Respiratory Syncytial Virus, Parainfluenza Virus, Influenza Virus, and Human Metapneumovirus in Children With Wheezin

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Prevalence of Respiratory Syncytial Virus, Parainfluenza Virus, Influenza Virus, and Human Metapneumovirus in Children With Wheezin"

Copied!
8
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Hışıltılı Çocuklarda Respiratuar Sinsisyal Virüs, Parainfluenza Virüs, İnfluenza Virüs ve İnsan Metapnömovirüs Sıklığının Araştırılması

11

Abstract

Objective: The purpose of this study is to investi- gate the clinical manifestations and prevalence of respiratory syncytial virus (RSV), parainfluenza virus (PIV) , influenza virus, and human metapneumovirus (hMPV) in 0-5 year old children with wheezing.

Methods: Between January and June 2007, 0-5 year old children with wheezing attending the Pediatric Clinics, University of Mersin were pro- spectively enrolled. Nasopharyngeal wash speci- mens obtained at enrollment were tested for viral detection by HEXAPLEX® PLUS multiplex polime- rase chain reaction. Relationships between viral pathogen and patients’ demographic, clinical, and laboratory features and treatment modalities were assessed.

Results: At least one viral agent was detected in 73% of all patients. hMPV was found in 59.7%of the cases and it was the most commonly isolated agent. It caused wheezing in 6-11 month old chil- dren mostly. Bronchopneumonia was more fre- quent among hMPV positive patients than those infected by influenza. Clinical manifestations of hMPV and PIV were similar. Coinfection was detect- ed in 53%of all patients. Patients with hMPV coin- fections showed a relatively more severe clinical course than patients with non-hMPV coinfections.

Conclusion: Respiratory viruses are the most important cause of wheezing in this age group and hMPV was the most commonly isolated pathogen.

Hence, to prevent unnecessary antibacterial treat- ment and to apply suitable antiviral treatment to selected patients, virologic diagnosis from respira- tory secretions is mandatory. Nonspecific methods of protection from hMPV should be given impor- tance and specific methods should be developed.

(J Pediatr Inf 2009; 3: 153-60)

Key words: Wheezing, influenza, human metapne- umovirus, parainfluenza

Özet

Amaç: Bu çalÕùma 0-5 yaù arasÕ hÕùÕltÕlÕ çocuklarda respiratuar sinsisyal virüs (RSV), influenza virüs, insan metapnömovirüs (hMPV) ve parainfluenza virüs (PIV) sÕklÕüÕ ve bu viral etkenlerin klinik özellik- lerinin deüerlendirilmesi amacÕyla yapÕldÕ.

Yöntemler: ÇalÕùmaya Ocak-Haziran 2007 tarihleri arasÕnda Mersin Üniversitesi Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ polikliniklerine baùvuran 0-5 yaù arasÕ, hÕùÕltÕsÕ olan çocuklar alÕndÕ. Baùvuru anÕnda alÕnan nazofarengeal yÕkama örneklerinden virüs izolasyo- nu HEXAPLEX® PLUS Multipleks polimeraz zincir reaksiyonu ile yapÕldÕ. HastalarÕn demografik, klinik ve laboratuvar özellikleri, konulan klinik tanÕ, uygu- lanan tedaviler, varsa hastanede yatÕù süresi ile viral etkenler arasÕndaki iliùki deüerlendirildi.

Bulgular: HastalarÕn %73’ünde en az bir viral etken saptandÕ. hMPV’nin %59.7 ile en sÕk izole edilen ajan olduüu ve en sÕk 6-11 ay arasÕ çocuklarda akut hÕùÕltÕya neden olduüu saptandÕ. hMPV’nin influenza’dan daha çok bronkopnömoniye yol açtÕ- üÕ, hMPV ile PIV’ün klinik özelliklerinin benzer oldu- üu görüldü. HastalarÕn %53’ünde koenfeksiyon olduüu saptandÕ. Koenfeksiyonlarda hMPV varlÕüÕ- nÕn hastalÕüÕn kliniüinin daha aüÕr seyretmesine neden olduüu görüldü.

Sonuç: Bu yaù grubunda akut hÕùÕltÕnÕn en önemli nedeninin solunum yolu virüsleri olduüu ve hMPV’nin en çok izole edilen etken olduüu görüldü. Hastalara gereksiz antibiyotik tedavisi uygulamasÕnÕn önlen- mesi ve seçilmiù vakalarda uygun antiviral tedavinin uygulanmasÕ için solunum yolu sekresyonlarÕ ile virolojik tanÕ koyulmasÕ, hMPV’den korunmak için özgül olmayan yöntemlere önem verilmesi ve özgül yöntemlerin geliùtirilmesi gereklidir.

(Ço cuk En f Der g 2009; 3: 153-60)

Anahtar kelimeler: HÕùÕltÕ, influenza, insan metap- nömovirüs, parainfluenza

Geliù Tarihi: 11.08.2009 Kabul Tarihi: 02.09.2009 YazÕùma Adresi:

Correspondence Address:

Necdet Kuyucu Mersin Üniversitesi TÕp Fakültesi, Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ Anabilim DalÕ, Mersin, Türkiye Tel.: +90 324 337 29 25 Faks: +90 324 337 43 05 E-posta:

nkuyucu@mersin.edu.tr

Prevalence of Respiratory Syncytial Virus, Parainfluenza Virus, Influenza Virus, and Human Metapneumovirus in Children With Wheezin

Sevilay Topçuoülu1, Ali Ertuü Arslanköylü2, Semanur Kuyucu2, Necdet Kuyucu2

1Ümraniye Eüitim ve AraùtÕrma Hastanesi, Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ Kliniüi, ûstanbul, Türkiye

2Mersin Üniversitesi TÕp Fakültesi, Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ Anabilim DalÕ, Mersin, Türkiye

(2)

Giriù

Alt solunum yolu enfeksiyonlarÕ (ASYE) tüm dünyada çocuklarÕn saülÕüÕ için önemli bir tehdittir. YaùamÕn ilk yÕlÕnda, ASYE insidansÕ yÕlda 100 çocuk baùÕna 30-35 olgudur (1). ûstatistikler daha çok geliùmekte olan ülkeler- de tehlike olduüunu göstermekle birlikte coürafik ve sos- yoekonomik faktörlerden baüÕmsÕz olarak ASYE tüm çocuklar için önemli bir tehlike oluùturmaktadÕr.

Geliùmekte olan ülkelerde solunum yolu enfeksiyonlarÕ daha sÕk görülmekte ve daha aüÕr seyretmektedir. Bu ülkelerde ASYE en önemli ölüm sebebi olup yÕlda 4 mil- yondan fazla ölüme yol açmaktadÕr (2). Türkiye’de de SaülÕk BakanlÕüÕ 1998 yÕlÕ verilerine göre süt çocuüu yaù grubunda ölümlerin %48.4’ünden ASYE sorumludur (3).

HÕùÕltÕ, süt çocuüu ve çocukluk döneminde ASYE’nin sÕk karùÕlaùÕlan bulgularÕndan birisidir. ÇocuklarÕn

%20’sinde yaùamÕn ilk yÕlÕnda en az bir hÕùÕltÕ ataüÕ görül- mektedir (1). ûlk üç yÕlda bu oran %40’a çÕkmaktadÕr (4).

Geliùmiù ülkelerde 5 yaùÕndan küçük çocuklarda hÕùÕltÕnÕn kümülatif prevalansÕ %15-32 arasÕndadÕr (5). Türkiye’de 46.813 çocuüu kapsayan bir araùtÕrmada kümülatif hÕùÕltÕ prevalansÕ %15.1 olarak saptanmÕùtÕr (6). Akut hÕùÕltÕya neden olan hastalÕklar çocuklarda hospitalizasyonun önemli sebeplerindendir. Hastaneye yatÕrÕlan hastalarÕn yaklaùÕk %3’ünü bronùiolitli hastalar oluùturur (7).

Solunum yolu virüslerinin neden olduüu enfeksiyonlar çocukluk çaüÕnda akut hÕùÕltÕnÕn en önemli nedenidir (8, 9). Günümüzde viral patojenlerin tespit edilmesinde PCR gibi duyarlÕlÕüÕ daha yüksek tekniklerin geliùtirilmesi hÕùÕltÕ nedeniyle tedavi edilen hastalardaki viral enfeksiyon pre- velansÕnÕn daha doüru deüerlendirilmesini mümkün kÕl- maktadÕr. RSV ve influenzanÕn özellikle süt çocuüu döne- minde bronùiolite neden olarak, rhinovirüsün daha büyük çocuklarda astÕm alevlenmesini tetikleyerek hÕùÕltÕya yol açtÕüÕ bilinmektedir (10,11). ûlk kez 2001 yÕlÕnda van den Hoogen ve ark. tarafÕndan izole edilen hMPV’nün de çocuklarda akut hÕùÕltÕya neden olduüu yapÕlan çalÕùma- larla gösterilmiùtir (12-15).

Akut hÕùÕltÕda viral etiolojinin araùtÕrÕlmasÕ bazÕ virüsler ve seçilmiù hastalar için antiviral tedavi ve aùÕlamanÕn yapÕlabilmesi nedeniyle önemlidir. Bu çalÕùmanÕn amacÕ 0-5 yaù arasÕ akut ve tekrarlayan hÕùÕltÕlÕ çocuklarda RSV, influenza, hMPV ve PIV sÕklÕüÕnÕn ve bu viral etkenlerin kli- nik özelliklerinin deüerlendirilmesidir.

Gereç ve Yöntem

ÇalÕùmaya Ocak - Haziran 2007 aylarÕ arasÕnda Mersin Üniversitesi TÕp Fakültesi AraùtÕrma ve Uygulama Hastanesi, Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ Polikliniklerine baùvuran ve yatan hasta servisinde izlenen 0-5 yaù arasÕ hÕùÕltÕsÕ olan çocuklar alÕndÕ. ÇalÕùma için Mersin Üniversitesi TÕp Fakültesi Etik Kurulu’ndan izin alÕndÕ.

HastalarÕn yaùÕ, cinsiyeti, yakÕnmalarÕ ve yakÕnmalarÕ- nÕn süresi, geçmiùte tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü, varsa geç- miùte yapÕlmÕù atopiye yönelik test sonucu, birinci derece akrabalarda atopi varlÕüÕ sorgulandÕ. Baùvuru anÕndaki fizik muayene bulgularÕ, pulse oksimetre deüeri, tam kan sayÕmÕ, C reaktif protein (CRP) ve akciüer grafisi bulgula- rÕ, klinik tanÕ, uygulanan tedaviler, varsa hastanede yatÕù süresi ve tedavi baùlandÕktan sonra yakÕnmalarÕn devam süresi kaydedildi.

Bronùiolit, üst solunum yolu enfeksiyonu bulgularÕnÕ takiben takipne (solum sayÕsÕnÕn 2 aylÕk ve daha küçük hastalarda 60/dakika, 3-11 ay arasÕ 50/dakika, 1-5 yaù arasÕ yaùÕnda 40/dakikanÕn üzerinde olmasÕ) ve hÕùÕltÕ var- lÕüÕ olarak tanÕmlandÕ. NabÕz oksimetre ile ölçülen oksijen saturasyonunun %92’nin altÕnda olmasÕ hipoksemi olarak kabul edildi. Üç veya daha fazla hÕùÕltÕlÕ atak öyküsü olan hastalar hÕùÕltÕlÕ çocuk olarak deüerlendirildi. Kronik akci- üer hastalÕüÕ olan çocuklar çalÕùmaya alÕnmadÕ. AstÕm veya tekrarlayan hÕùÕltÕ kronik akciüer hastalÕüÕ olarak deüerlendirilmedi.

Bütün hastalardan baùvuru anÕnda tek kullanÕmlÕk kate- ter yardÕmÕyla 2cc serum fizyolojik ile nazofarengeal yÕka- ma örneüi alÕndÕ. Örnekler HEXAPLEX® PLUS Multipleks PCR için kullanÕlÕncaya kadar -80°C’de saklandÕ.

Her bir parametrenin normal daüÕlÕm gösterip göster- mediüi Shapiro-Wilk testi ile test edilmiù ve normal daüÕ- lan parametreler için parametrik teknikler normal daüÕl- mayan parametreler için parametrik olmayan teknikler kullanÕlmÕùtÕr. HastalÕüÕn görülme sÕklÕklarÕ bakÕmÕndan iki grup karùÕlaùtÕrmasÕ için iki oran testi kullanÕlmÕùtÕr. AyrÕca ikiden fazla gruplar arasÕndaki farklÕlÕklar varyans analizi ile test edilmiùtir. GruplarÕn varyanslarÕ homojen olduüu için One-Way ANOVA testi ile test edilmiùtir. ûstatistiksel analizler için SPSS 11.5 ve Medcalc 10 paket programÕ kullanÕlmÕùtÕr.

Bulgular

ÇalÕùma süresince Mersin Üniversitesi Çocuk SaülÕüÕ ve HastalÕklarÕ Polikliniklerine baùvuran ve 0-5 yaù arasÕn- da olan 298 çocukta hÕùÕltÕ saptandÕ. Bu çocuklardan basit örnekleme yöntemi ile seçilen 77 hastanÕn örnekleri deüerlendirildi. ÇalÕùmaya alÕnan hastalarÕn yaùlarÕ 1-60 ay arasÕnda deüiùmekteydi. Ortalama yaùlarÕ 17±15.5 ay olan hastalarÕn 33’ü (%42.9) kÕz, 44’ü (%57.1) erkekti.

ÇalÕùmaya alÕnan hastalarÕn 35’inde (%45.4) tekrarla- yan hÕùÕltÕ öyküsü ve 10’unda (%13) birinci derece akra- balarÕnda atopik hastalÕk öyküsü mevcuttu. Ailede atopik hastalÕk öyküsü olan hastalarÕn 9’unda aynÕ zamanda tek- rarlayan hÕùÕltÕ yakÕnmasÕ vardÕ. Tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü olan hastalarÕn hiçbirisi herhangi bir koruyucu tedavi almÕ- yordu.

Yetmiù yedi hastanÕn dokuzunda (%12) sadece hMPV, üçünde (%4) sadece influenza ve üçünde (%4) sadece PIV izole edildi. 41 (%53) hastada koenfeksiyon

(3)

saptanÕrken 21 (%27) hastada bu virüslere rastlanmadÕ.

Koenfeksiyonlar dahil edildiüinde hastalarÕn 46’sÕnda (%59.7) hMPV, 34’ünde (%44.2) influenza, 33’ünde (%43) RSV, 33’ünde (%43) PIV izole edildiüi görüldü.

Koenfeksiyonu olan hastalarÕn 37’sinde (%48) hMPV koenfeksiyonu, 4’ünde (%5) hMPV dÕùÕ koenfeksiyonlar saptandÕ (úekil 1). hMPV koenfeksiyonu olan hastalarÕn 20’sinde virüslerin hepsi, beù hastada hMPV, influenza ve RSV, dört hastada hMPV, PIV ve RSV, dört hastada hMPV ve influenza, dört hastada hMPV ve PIV izole edil- di. hMPV dÕùÕ koenfeksiyonu olan dört hastanÕn ikisinde RSV ve influenza, diüer ikisinde RSV ve PIV birlikteliüi vardÕ.

HastalarÕn yaùlarÕ, cinsiyetleri, tekrarlayan hÕùÕltÕ öykü- sü, atopi ve aile öyküsü ile izole edilen etkenler arasÕnda anlamlÕ iliùki yoktu (Tablo 1). Baùvuru öncesinde hastala- rÕn hepsinde öksürük, 43 (%55.8) hastada ateù, 31 (%40.2) hastada burun akÕntÕsÕ yakÕnmasÕ mevcuttu. Virüs izole edilen hastalarÕn klinik özellikleri, fizik muayene ve laboratuar bulgularÕ ve tanÕlarÕ Tablo 2’de karùÕlaùtÕrÕlmÕù- tÕr. Burun akÕntÕsÕnÕn, sadece hMPV ile enfekte olan grup- ta hMPV koenfeksiyonu saptananlara göre daha sÕk oldu- üu görüldü (Tablo 1). Yaù gruplarÕ ve izole edilen etkenler arasÕnda anlamlÕ iliùki saptanmadÕ (Tablo 3). Örneklerin toplandÕüÕ Ocak-Haziran aylarÕ arasÕnda virüslerin en sÕk Ocak ve úubat aylarÕnda alÕnan örneklerden izole edildiüi görüldü (úekil 2).

HastalarÕn 40’Õ (%52) hastaneye yatÕrÕlarak izlendi.

Hastanede kalÕù süresi 1-10 gün arasÕnda deüiùmekteydi (ortalama 4.9±1.83 gün). Virüs izole elden hastalarÕn has- taneye yatÕù oranÕ, yatÕù süresi ve uygulanan arasÕnda iliù- ki saptanmadÕ (Tablo 4).

HastalarÕn 61’ine (%79.2) bronkodilatör tedavi, 29’una (%37.7) antibiyotik tedavisi, 12’ine (%15.6) sistemik ste- roid, 21’ine (%27.2) oksijen desteüi uygulandÕ. Ayaktan izlenen ve hastaneye yatÕrÕlan hastalara uygulanan teda- viler karùÕlaùtÕrÕldÕüÕnda hastaneye yatÕrÕlanlar da antibiyo- tik (p<0.001) ve bronkodilatör (p<0.001) kullanma oranÕ- nÕn daha yüksek olduüu görüldü (Tablo 4). Virüs izole edi- len hastalarda steroid tedavisinin sadece hMPV enfeksi- yonu olan 2 hastaya ve hMPV koenfeksiyonu olan 9 has- taya uygulandÕüÕ saptandÕ. Bu iki grup arasÕnda steroid uygulama oranÕ açÕsÕndan anlamlÕ fark yoktu (Tablo 4).

Ayaktan izlenen ve hastanede yatan olarak iki gruba ayrÕldÕüÕnda virüs izolasyon oranÕnÕn her iki grupta da ben- zer olduüu görüldü (Tablo 5).

Tedavi sonrasÕ ateù, burun akÕntÕsÕ ve solunum sÕkÕntÕ- sÕnÕn ortalama düzelme süresi ile etkenler arasÕnda iliùki saptanmadÕ. Sadece hMPV enfeksiyonu olan veya hMPV dÕùÕ koenfeksiyonu olan hastalarÕn öksü rük yakÕnmasÕnÕn hMPV koenfeksiyonu olanlara göre daha kÕsa sürede düzeldiüi görüldü (Tablo 2).

Tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü olan hastalarÕn diüerlerine göre yaù ortalamasÕnÕn daha yüksek olmasÕ dÕùÕnda bu iki grup arasÕnda demografik ve klinik özellikleri, tanÕlarÕ ve uygulanan tedaviler açÕsÕndan anlamlÕ fark saptanmadÕ (Tablo 6). Tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü olan hastalarda hMPV koenfeksiyonu tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü olmayanlarla kar- ùÕlaùtÕrÕldÕüÕnda anlamlÕ olarak daha fazla saptandÕ. Sadece hMPV, influenza, PIV ve hMPV dÕùÕ koenfeksiyon saptan- ma sÕklÕüÕ her iki grupta da benzer oranlardaydÕ.

TartÕùma

Viral solunum yolu enfeksiyonlarÕ özellikle küçük çocuklarda akut hÕùÕltÕnÕn en sÕk nedenidir. Heyman ve ark’nÕn (11) 2 ay-18 yaù arasÕ hÕùÕltÕ saptanan hastalarda yaptÕklarÕ bir çalÕùmada üç yaù altÕ çocuklarÕn %84’ünde viral ajan izole edilmiù ve hÕùÕltÕ için dominant risk faktörü- nün viral enfeksiyonlar olduüu gösterilmiùtir. Diüer çalÕù- malarda da bu oran %61.5-%88 arasÕnda deüiùmektedir (10,14,16). Bizim çalÕùmamÕzda da daha önce yapÕlan çalÕùmalarla benzer olarak akut hÕùÕltÕ saptanan hastalarÕn

%73’ünde solunum yolu virüsleri izole edildi.

Akut hÕùÕltÕlÕ çocuklarda viral etkenlere iliùkin çeùitli yaù gruplarÕnda yapÕlan çalÕùmalarda özellikle küçük çocuk- larda en sÕk karùÕlaùÕlan etkenin RSV, büyük çocuklarda ise rhinovirüs olduüu görülmüùtür. Heyman ve ark.’nÕn (11) yapmÕù olduüu çalÕùmada 3 yaù altÕndaki çocuklarda en sÕk etkenler RSV ve influenza iken 3-18 yaù arasÕnda en sÕk rhinovirüs izole edilmiùtir. Williams ve ark’nÕn (13) daha sonra aynÕ hasta grubuyla yaptÕüÕ çalÕùmada üç

¾nfluenza 4%

PIV 4%

hMPV 12%

virüs saptanmayan 27%

hMPV d¿â¿-ko 5%

hMPV-ko 48%

hMPV

¾nfluenza PIV hMPV-ko hMPV d¿â¿-ko virüs saptanmayan

úekil 1. ûzole edilen viral etkenlerin sÕklÕüÕ

úekil 2. ÇalÕùma süresince hMPV, ûnfluenza, PIV ve RSV aylÕk daüÕlÕmÕ

18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 hasta say¿s¿

Tarih

Ocak ãubat Mart Nisan May¿s hMPV influenza PIV RSV

(4)

yaùÕndan küçük hastalarda hMPV oranÕ %12.6, 3-9 yaù arasÕnda %8.8 olarak saptanmÕù, 9-18 yaù arasÕ hastalar- da hMPV’ye rastlanmamÕùtÕr. Benzer ùekilde Jartti ve ark’nÕn (10) 3 ay-16 yaù arasÕ çocuklarda yaptÕüÕ çalÕùma- da, en sÕk hÕùÕltÕ etkeninin süt çocuüu döneminde RSV (%54), üç yaù ve üzerinde ise rhinovirüs (%82) olduüu gösterilmiùtir. AynÕ çalÕùmada hMPV saptanma oranÕ tüm çocukluk çaüÕnda %4 iken süt çocuüu döneminde %11 olduüu görülmüùtür. Chung ve ark’nÕn (14) hastaneye yatÕrÕlan 5 yaù ve altÕ hÕùÕltÕlÕ hastalarla yaptÕüÕ çalÕùmada hMPV’nün saptanma oranÕ %7.8’dir. Bizim çalÕùmamÕzda daha önce bu yaù grubunda yapÕlan çalÕùmalarla benzer

ùekilde sadece hMPV ile enfekte hastalarÕn oranÕ %12 saptandÕ. Ancak diüer çalÕùmalardan farklÕ olarak hMPV ve influenzanÕn 6-11 ay arasÕnda özellikle daha sÕk (sÕray- la %37 ve %35, 2) görüldüüü, RSV ve PIV’ün ilk 5 ayda daha nadirken 6 ay-5 yaù arasÕndaki yaù gruplarÕnda görülme sÕklÕüÕnÕn hemen hemen eùit olduüu saptandÕ.

hMPV’nin sadece üst solunum yolu enfeksiyonu bul- gularÕna yol açabildiüi gibi krup, bronùit, pnömoni ve astÕm alevlenmesine neden olabildiüi hatta bazÕ hastalar- da yoüun bakÕm ihtiyacÕ geliùebildiüi bilinmektedir (13,16- 18). Principi ve ark.’nÕn (19) yaptÕüÕ çalÕùmada hMPV’nin neden olduüu bronùiolit, astÕm alevlenmesi ve pnömoni Tablo 1. Virüs izole edilen hastalarÕn demografik ve klinik özellikleri, fizik muayene ve laboratuar bulgularÕ ve tanÕlarÕ

hMPV ûnfluenza PIV hMPV-ko hMPV dÕùÕ-ko p

n=9 n=3 n=3 n=37 n=4

(%) (%) (%) (%) (%)

Cinsiyet

KÕz 4 (44.4) 1 (33.3) 2 (66.6) 19 (51.3) 1 (25) -

Erkek 5 (55.6) 2 (66.6) 1 (33.3) 18 (48.7) 3 (75) -

Yaù (ay) 17.2 ± 15.5 16± 15.0 17.1± 16.0 17.5 ± 15.7 16.9 ± 15.5 - Tekrarlayan hÕùÕltÕ 3 (33.3) 2 (66.7) 2 (66.7) 21 (56.8) 1 (25) -

Atopi 0 3 1 7 4

% 0 100 33.3 18.9 100 -

Aile öyküsü 2 1 3 5 4 -

% 22.2 33.3 100 13.5 100 -

Klinik özellikler

Ateù 5 (55.6) 1 (33.3) 2 (66.6) 22 (59.4) 1 (25) -

Öksürük 9 (100) 3 (100) 3 (100) 37 (100) 4 (100) -

Burun akÕntÕsÕ 8 (88.8) 2 (66.6) 2 (66.6) 16 (43.3) 2 (50) p3=0.001 Bulgular

Ekspiryum güçlüüü 6 (66.7) 1 (33.3) 2 (66.7) 20 (54.1) 3 (75) -

Krepitan ral 3 (33.3) 1 (33.3) 1 (33.3) 19 (51.4) 2 (50) -

Retraksiyon 4 (44.4) 1 (33.3) 2 (66.7) 16 (43.2) 1 (25) -

SPO2 ’%92 3 (33.3) 1 (33.3) 1 (33.3) 12 (32.4) 0 -

Laboratuar

Lökosit (/mm3) 10788 8750 9433 13187 11150 *

± 2540 ± 3266 ± 2079 ± 4963 ± 2236 *

CRP (mg/L) 15 1.63 16 13.9 3

± 19.8 ± 1.09 ± 18.33 ± 18.7 ± 4.08

Akciüer grafisi

Normal 3 (33.3) 3 (100) 2 (66.7) 15 (40.5) 3 (75) p1<0.001

ûnfiltrasyon 4 (44.4) 0 1 (33.3) 19 (51.4) 3 0 -

Hava hapsi 2 (22.2) 0 0 (8.1) 1 (25) -

Klinik tanÕ

Bronùiolit 5 (55.5) 3 (100) 2 (66.6) 18 (48.6) 4 (100) p1=0.007

Bronkopnömoni 4 (44.4) 0 1 (33.3) 16 (43.2) 3 0 -

AstÕm alevlenmesi 0 0 0 (8.1) 0 -

p1: hMPV-ûnfluenza, p2: hMPV-PIV, p3: hMPV- hMPV-ko, p4: hMPV-ko- hMPV dÕùÕ-ko *: p1, p2, p3, p4 >0.05

(5)

sÕklÕüÕnÕn RSV ile benzerken diüer çalÕùmalarda hMPV’nin sebep olduüu astÕm alevlenmesinin RSV’ye göre daha sÕk görüldüüü saptanmÕùtÕr (13,17,18,20). Wolf ve ark.’nÕn (17) ASYE nedeniyle hastaneye yatÕrÕlmÕù 5 yaùÕndan küçük çocuklarda yaptÕklarÕ çalÕùmada hMPV ile enfekte hastalar ile RSV, influenza A ve hMPV koenfeksiyonu olan hastalar arasÕnda; üst solunum yolu enfeksiyonu bulgula- rÕ, ateù, takipne, ral, ortalama beyaz küre sayÕsÕ ve akci- üer grafisinde infiltrasyon varlÕüÕ açÕsÕndan fark olmadÕüÕ görüldü. AynÕ çalÕùmada hMPV ile enfekte hastalarda hÕùÕltÕ, ekspiryum güçlüüü, hipoksi ve akciüer grafisinde atelektazi oranÕnÕn influenza A’ya göre daha yüksek oldu- üu saptandÕ. Wolf ve ark.’nÕn çalÕùmasÕndan farklÕ olarak bizim çalÕùmamÕzda sadece hMPV ve sadece influenza ile enfekte hastalar arasÕnda ekspiryum güçlüüü ve hipoksi açÕsÕndan fark saptanmadÕ. Diüer yandan Wolf ve ark’nÕn çalÕùmasÕna benzer ùekilde bizim çalÕùmamÕzda da hMPV’nin influenzaya göre pnömoniye daha sÕk neden olduüu görüldü. Sadece influenza ile enfekte hastalarÕn hepsi bronùiolit tanÕsÕ alÕrken sadece hMPV ile enfekte olan hastalarÕn %55’ine bronùiolit, %45’ine bronkopnö- moni tanÕsÕ koyuldu. Her iki grup arasÕnda hastanede yatma oranÕ, ortalama yatÕù süresi, bronkodilatör uygula- ma oranÕ ve tedavi sonrasÕ ùikâyetlerin düzelme süresi açÕsÕndan anlamlÕ fark yoktu.

úimdiye dek yapÕlan çalÕùmalarda hMPV enfeksiyonu- nun klinik özelliklerinin PIV ile benzer olduüu görülmüùtür (21,22). Bizim çalÕùmamÕzda da ailede atopi öyküsünün

PIV ile enfekte hastalarda daha sÕk saptanmasÕnÕn dÕùÕn- da demografik ve klinik özellikler, laboratuar bulgularÕ, tanÕlar ve tedavi sonrasÕ ùikâyetlerin devam süresi arasÕn- da anlamlÕ fark yoktu.

Heymann ve ark.’nÕn (11) yaptÕüÕ çalÕùmada hÕùÕltÕlÕ solunum nedeniyle hastaneye yatÕrÕlan 3 yaù altÕ hastalar- da kontrol grubuna göre daha yüksek oranda viral etken izole edilmesi nedeniyle hMPV dahil herhangi bir virüsün pozitif saptandÕüÕ hastalarÕn yatarak izlenme ihtimalinin daha yüksek olduüu görüùüne varÕlmÕùtÕr. Bizim çalÕùma- mÕzda ise virüs izole edilen hastalarÕn %50’si yatarak izle- nirken, virü s izole edilmeyen hastalarÕn %57’sinin yatarak izlenmesi virüs izolasyonunun hastaneye yatÕù için risk faktörü olmadÕüÕnÕ düùündürmüùtür.

Çeùitli çalÕùmalarda hMPV’nin RSV gibi havayolu deüi- ùikliklerine sebep olarak hÕùÕltÕya yol açabildiüi gibi astÕ- mÕn baùlangÕcÕ ve tetiklenmesine neden olabildiüi göste- rilmiùtir (13-16, 23, 20). Jartti ve ark.’nÕn (10) birbirini izle- yen iki çalÕùmasÕnda akut hÕùÕltÕ nedeniyle hastaneye yatÕ- rÕlan hastalarÕn %8 ve %4’ünde hMPV izole edilmiù ve hMPV’nin bu hastalÕüÕn tetikleyicisi olabileceüi düùünül- müùtür (16). Peiris ve ark. (23) ve Bosis ve ark.’nÕn (24) yaptÕüÕ çalÕùmada hMPV’li hastalarda astÕm alevlenmesi oranÕ sÕrasÕyla %18.8 ve %14.3 iken RSV’li hastalarda bu oran %6.3 ve %7.1 saptanmÕùtÕr. Ancak bu çalÕùmalarda hMPV’li hastalarÕn yaù ortalamasÕnÕn RSV’li hastalara göre daha yüksek olmasÕ nedeniyle bronùiolite göre astÕm alevlenmesinin bu grupta daha sÕk görüldüüü düùünül- müùtür. Bizim çalÕùmamÕzda üç hastaya astÕm alevlenme- si tanÕsÕ koyuldu. Bu hastalarÕn hepsinde hMPV koenfek- siyonu saptandÕ. Bu hastalarÕn yaù ortalamasÕ daha önce yapÕlan çalÕùmalarla uyumlu olarak bronùiolitli hastalarÕn yaù ortalamasÕna göre daha yüksekti. Hasta sayÕsÕnÕn az olmasÕ ve tek enfeksiyöz ajanÕn izole edilmemiù olmasÕ nedeniyle bizim çalÕùmamÕzda astÕm alevlenmesi ve solu- num yolu virüsleri arasÕndaki iliùki deüerlendirilememiùtir.

Bununla birlikte beù yaù altÕnda astÕm tanÕsÕ koyulmasÕnÕn güç olmasÕ nedeniyle bu yaù grubunda hMPV ve astÕm arasÕndaki iliùkinin deüerlendirilebilmesi için daha çok çalÕùma yapÕlmasÕna ihtiyaç vardÕr.

Tablo 3. hMPV, RSV, influenza ve PIV ile enfekte hastalarÕn yaù daüÕlÕmlarÕ

Yaù aralÕüÕ hMPV RSV ûnfluenza PIV p n=46 n=33 n=34 n=33

(%) (%) (%) (%)

<6 ay 6 (13) 3 (9) 4 (11.7) 5 (15) * 6-11 ay 17 (37) 10 (30) 12 (35.2) 9 (27.2) * 12-23 ay 12 (26) 10 (30) 8 (23.5) 9 (27.2) *

“24ay 11 (24) 10 (30) 10 (29.4) 10 (30.3) * p1: hMPV-RSV, p2: hMPV-influenza, p3: hMPV-PIV, p4: hMPV-ko- hMPV dÕùÕ-ko *: p1, p2, p3, p4 >0.05

Tablo 2. Virüs izole edilen hastalarda tedavi sonrasÕ ùikayetlerin ortalama düzelme süreleri

Tedavi sonrasÕ hMPV ûnfluenza PIV hMPV-ko hMPV dÕùÕ-ko p

Ortalama süre (gün) n=9 n=3 n=3 n=37 n=4

Ateù 1.4 0.66 0.66 1.05 0 *

± 1.25 ± 1.15 ± 1.15 ± 1.17

Öksürük 4 3.66 4.66 6 3.25 p3=0, 020

± 1.87 ± 1.15 ± 0.57 ± 2.08 ± 2.06 p4=0, 033

Burun akÕntÕsÕ 1.88 1.33 2.66 1.62 3.5 *

± 1.05 ± 1.15 ± 2.51 ± 1.87 ± 1.29

Solunum sÕkÕntÕsÕ 1.77 1.66 1.33 2.13 0 *

± 0.97 ± 1.15 ± 0.57 ± 1.51

p1: hMPV-ûnfluenza, p2: hMPV-PIV, p3: hMPV- hMPV-ko, p4: hMPV-ko- hMPV dÕùÕ-ko *: p1, p2, p3, p4 >0.05

(6)

Çeùitli çalÕùmalarda hMPV’nin diüer solunum yolu virüsleriyle birlikte koenfeksiyonunun nadir olduüu bildiril- mekle birlikte bizim çalÕùmamÕzda virüs izole edilen has- talarÕn %48’inde hMPV koenfeksiyonu, %5’inde hMPV dÕùÕ koenfeksiyonlar saptanmÕùtÕr (25,26). Garcia-Garcia ve ark. (20), Wilkesmann ve ark. (27) ve Greensil ve ark.’nÕn (28) serilerinde koenfeksiyon oranÕ sÕrasÕyla

%27.9, %44.3, %70 saptanmÕù ve bu durumun virüslerin mevsimsel daüÕlÕmÕnÕn benzer olmasÕnÕn bir sonucu oldu- üu düùünülmüùtür. úimdiye dek yapÕlan çalÕùmalarda hMPV’nin RSV ve influenza ile mevsimsel daüÕlÕmÕnÕn benzer olmakla birlikte bizim çalÕùmamÕzda olduüu gibi özellikle Ocak-Mart aylarÕ arasÕnda daha sÕk izole edildiüi görülmüùtür (14,18,20,27).

Koenfeksiyonlarda hMPV’nin patojen olarak rolü henüz tam olarak anlaùÕlamamÕùtÕr. hMPV koenfeksiyonu- nun daha ciddi klinik tabloya yol açÕp açmadÕüÕ konusun- da çeliùkili sonuçlar mevcuttur. Greensil ve ark.(28) RSV bronùioliti olan ve mekanik ventilasyona gerek duyulan hastalarÕn %70’inde aynÕ zamanda hMPV’de izole etmiù ve hMPV koenfeksiyonunun RSV broùiolitinin ciddiyetini arttÕrdÕüÕ sonucuna varmÕùlardÕr. Benzer ùekilde Semple ve ark.’da (29) 2 yaùÕndan küçük, bronùiolit tanÕsÕ koyulan 196 süt çocuüu ile yaptÕklarÕ bir çalÕùmada orta derecede hasta infantlarÕn %14’ünde, oksijen ihtiyacÕ olan aüÕr derecede hasta infantlarÕn %26’sÕnda ve mekanik ventila- töre baülÕ hastalarÕn %72’inde hMPV ve RSV birlikteliüi olduüu görülmüùtür. Bu çalÕùma sonucunda koenfeksiyo-

nun mekanik ventilasyon ihtiyacÕ için rölatif riski on kat arttÕrdÕüÕ saptanmÕùtÕr. König ve ark.’nÕn (21) prospektif çalÕùmasÕnda da 3 yaùÕndan küçük ve ASYE nedeniyle yoüun bakÕmda izlenen hastalarÕn %60’Õnda RSV-hMPV koenfeksiyonu saptanmÕùtÕr. Bununla birlikte diüer seriler- de hMPV’nin RSV veya influenza ile birlikte enfeksiyonu- nun hastalÕüÕn ciddiyetini arttÕrmadÕüÕ sonucuna varÕlmÕù- tÕr (13,23,20,27). Bizim çalÕùmamÕzda da sadece hMPV enfeksiyonu ve hMPV koenfeksiyonu saptanan hastalarÕn klinik özellikleri karùÕlaùtÕrÕldÕüÕnda sadece hMPV ile enfek- te olanlarda tedavi sonrasÕ öksürük yakÕnmasÕnÕn daha kÕsa sürmesi ve burun akÕntÕsÕ yakÕnmasÕnÕn bu hastalarda daha sÕk görülmesi dÕùÕnda fark saptanmadÕ. Ancak hMPV dÕùÕ koenfeksiyonu olan hastalarÕn hepsinin ayak- tan tedavi edilmesi, hiçbirinin oksijen ihtiyacÕnÕn olmama- sÕ, bu gruptan hiçbir hastaya antibiyotik ve steroid teda- visi uygulanmamasÕ, tedavi sonrasÕ öksürük yakÕnmasÕnÕn hMPV koenfeksiyonu olan hastalara göre daha kÕsa sür- mesi koenfeksiyonlarda hMPV varlÕüÕnÕn hastalÕüÕn kliniüi- nin daha aüÕr seyretmesine neden olduüunu düùündür- mektedir.

ÇalÕùmamÕzÕn sonuçlarÕna göre 0-5 yaù arasÕ hÕùÕltÕ saptanan çocuklarÕn %73’ünde en az bir viral etken sap- tanmÕùtÕr. Bu yaù grubunda akut hÕùÕltÕnÕn en önemli nede- ninin solunum yolu virüsleri olduüu görülmüùtür. hMPV

%59.7 ile en sÕk izole edilen ajan olup en sÕk 6-11 ay arasÕ çocuklarda akut hÕùÕltÕya neden olmaktadÕr. hMPV’nin influenza’dan daha çok bronkopnömoniye yol açtÕüÕ, hMPV ile PIV’ün klinik özelliklerinin benzer olduüu görül- müùtür. Viral etken tespit edilen hastalarÕn %73.2’sinde koenfeksiyon olduüu görülmüù ve bu durum solunum yolu virüslerinin benzer dönemlerde epidemilere yol açmasÕna baülanmÕùtÕr. Koenfeksiyonlarda hMPV varlÕüÕ- nÕn hastalÕüÕn kliniüinin daha aüÕr seyretmesine neden olduüunu düùünülmüùtür. Tekrarlayan hÕùÕltÕsÕ olan hasta- larÕn yaù ortalamasÕnÕn olmayanlara göre daha yüksek olmasÕ dÕùÕnda her iki grup arasÕnda demografik ve klinik özellikler açÕsÕndan fark saptanmamÕùtÕr.

Tablo 4. Virüs izole edilen hastalarÕn hastaneye yatÕù oranÕ, yatÕù süreleri ve uygulanan tedaviler

hMPV ûnfluenza PIV hMPV-ko hMPV dÕùÕ-ko p

n=9 n=3 n=3 n=37 n=4

(%) (%) (%) (%) (%)

Hastanede yatan 5 (55.6) 1(33.3) 2 (66.6) 20 (54) 0 -

YatÕù süresi (gün) 2.65 ± 2.82 2 2.43 ± 2.93 2.89 ± 3.0 0 -

Tedavi

Bronkodilatör 6 (66.7) 2 (66.7) 2 (66.7) 31 (83.8) 3 (75) -

Antibiyotik 4 (44.4) 0 1 (33.3) 16 (43.2) 0 -

Steroid 2 (22.2) 0 0 9 (24.3) 0 -

p1: hMPV-ûnfluenza, p2: hMPV-PIV, p3: hMPV- hMPV-ko, p4: hMPV-ko- hMPV dÕùÕ-ko *: p1, p2, p3, p4 >0.05 Tablo 5. Ayaktan izlenen ve hastaneye yatÕrÕlan hastalara uygu-

lanan tedaviler

Ayaktan izlenen Hastanede yatan p

n=37 n=40

(%) (%)

Bronkodilatör 23 (62.1) 38 (95) <0.001 Antibiyotik 7 (19) 22 (55) <0.001

Steroid 0 12 (30) -

Virüs izole edilen 28 (75.6) 28 (70) *

*: p>0.05

(7)

Kaynaklar

1. Henrickson KJ. Viral pneumonia in children. Sem Pediatr Infect DisJ 1998; 9: 217-33.

2. Rudan I, Tomaskovic L, Boschi-Pinto C, et al. Global estimate of the incidence of clinical pneumonia among children under five years of age. Bull World Health Organ 2004; 82: 895.

3. T.C. Hükümeti - UNICEF 2001-2005 ûùbirliüi ProgramÕ. Türkiye’de çocuk ve kadÕnlarÕn durumu raporu. AralÕk 2000: 103-85.

4. Jokinen C, Heiskanen L, Juvonen H, et al. Incidence of community-acquired pneumonia in the population of four muni- cipalities in eastern Finland. Am J Epidemiol 1993; 137: 977.

5. Wilson NM. The significance of early wheezing. Clin Exp Allergy 1994; 24: 522-9.

Tablo 6. Tekrarlayan hÕùÕltÕ öyküsü olan ve olmayan hastalarÕn demografik ve klinik özellikleri, tanÕlarÕ ve uygulanan tedaviler

Tekrarlayan hÕùÕltÕ Tekrarlayan hÕùÕltÕ p

öyküsü olanlar öyküsü olmayanlar

n=35 (%) n=42 (%)

Cinsiyet

KÕz 18 (51.4) 15 (35.7) *

Erkek 17 (48.6) 27 (64.3) *

Yaù (ay) 21.45 (±17.5) 13.3 (±12.7) 0.022

Virüs izole edilen 29 (82) 27 (64) *

Klinik özellikler

Ateù 19 (54.2) 24 (57) *

Burun akÕntÕsÕ 16 (45.7) 25 (59.5) *

Solunum sÕkÕntÕsÕ 11 (31) 10 (23.8) *

Bulgular

Ekspiryum güçlüüü 17 (48.6) 26 (62) *

Krepitan ral 17 (48.6) 15 (35.7) *

Retraksiyon 16 (45.7) 14 (33.3) *

SPO2 ’%92 11 (31) 10 (23.8) *

Laboratuar

Lökosit (/mm3) 12674 (±3986) 11614 (±4905) *

CRP (mg/L) 9.9 (±14) 15 (±21.5) *

Akciüer grafisi

Normal 16 (45.7) 18 (42.8) *

ûnfiltrasyon 17 (48.6) 16 (38) *

Hava hapsi 2 (5.7) 8 (19) *

Klinik tanÕ

Bronùiolit 18 (51.4) 26(62) *

Bronkopnömoni 14(40) 16(38) *

AstÕm atak 3 (8.5) 0 -

Hastanede yatan 18(51.4) 22(52.3) *

YatÕù süresi (gün) 5.16 (±1.61) 4.6 (±2) *

Tedavi

Bronkodilatör 26(74.2) 35(83.3) *

Antibiyotik 13(37) 16(38) *

Steroid 7 (20) 5 (12) *

Tedavi sonrasÕ (gün)

Ateù 0.8 (±1.05) 1.04 (±1.14) *

Öksürük 5.8 (± 2.2) 5.14 (±1.77) *

Burun akÕntÕsÕ 1.42 (±1.57) 1.8 (±1.72) *

Solunum sÕkÕntÕsÕ 1.94 (±1.43) 1.71 (±1.29) *

*: p> 0.05

(8)

6. Türktaù û, Selçuk ZT, Kalyoncu AF. Prevalance of asthma and wheezing in Turkish children. World asthma meeting. 9-13 AralÕk1998 Barselona/ ûspanya. Eur Respir J 1998; (Suppl 29): 52.

7. Boyce TG, Mellen GB, Mitchel EF. Rates of hospitalization for respiratory syncytial virus infection among children in medica- id. J Pediatr 2000; 137: 865-70.

8. Rakes GP, Arruda E, Ingram JM. Rhinovirus and respiratory syncytial virus in wheezing children recquiring emergency care.

IgE and Eosinophil analysis. Am J Respir Crit Care Med 1999;

159: 785-90.

9. Rawlinson WD, Waliuzzaman Z, Carter IW. Asthma exacerbati- ons in children associated with rhinovirus but not with human metapneumovirus infection. J Infect Dis 2003; 187: 1314-8.

10. Jartti T, Lehtinen P, Vuorinen T. Respiratory picornaviruses and respiratory syncytial virus as causative agents of acute expiratory wheezing in children. Emerg Infect Dis 2004; 10:

1095-101.

11. Heymann PW, Carper HT, Murphy DD. Viral infections in rela- tion to age, atopy, and season of admission among children hospitalised for wheezing. J Allergy Clin Immunol 2004; 114:

239-47.

12. Van den Hoogen BG, de Jong JC, Groen J, et al. A newly dis- covered human pneumovirus isolated from young children with respiratory tract disease. Nat Med 2001; 7: 719-24.

13. Williams JV. The clinical presentation and outcomes of children infected with newly identified respiratory tract viruses. Infect Dis Clin N Am 2005; 19: 569-84.

14. Chung JY, Han TH, Kim SW. Detection of viruses identified recently in children with acute wheezing. J Med Virol 2007; 79:

1238-43.

15. Schildgen O, Wilkesmann A, Simon A. Wheezing in patients with human metapneumovirus infection. J Allergy Clin Immunol 2005; 117: 223.

16. Jartti T, van den Hoogen B, Garofalo RP et al. Metapneumovirus and acute wheezing in children. Lancet 2002; 360: 1393-4.

17. Wolf DG, Greenberg D, Kalkstein D, et al. Comparison of human metapneumovirus, respirator syncytial virus and influen- za A virus lower respiratory tract infections in hospitalised young infants. Pediatr Infect Dis J 2006; 25: 320-4.

18. Manoha C, Espinosa S, Serge-Ludwig A. Epidemiological and clinical features of hMPV, RSV and RVs infections in young children. J Clin Virol 2007; 38: 221-6.

19. Principi N, Esposito S, Bosis S. Human metapneumovirus in otherwise healthy infents and children. N Eng J Med 2004; 350:

1788-90.

20. Garcia-Garcia ML, Calvo C, Perez-Brena P. Prevalence and characteristics of human metapneumovirus infections in hospi- talised infants in Spain. 2006; 41: 863-71.

21. Konig B, Konig W, Arnold R, et al. Prospective study of human metapneumovirus infection in children less than 3 years of age.

J Clin Microbiol 2004; 42: 4632-5.

22. Esper F, Martinello AR, Boucher D. A 1-year experience with human metapneumovirus in children aged <5 years. J Infect Dis 2004; 189: 388-96.

23. Bosis S, Esposito S, Niesters HG, et al. Impact of human metap- neumovirus in childhood: comparison with respiratory syncytial virus and influenza viruses. J Med Virol 2005; 75: 101-4.

24. Peiris JS, Tang WH, Chan KH, et al. Children with respiratory disease associated with metapneumovirus in Hong Kong.

Emerg Infect Dis 2003; 9: 628-33.

25. Vicente D, Cilla G, Montes M. Human metapneumovirus and community-acquired respiratory illness in children. Emerg Infect Dis 2003; 9: 602-3.

26. Esper F, Boucher D, Weibel C. Human metapneumovirus infec- tion in the United States: Clinical mannifestations associated with a newly emerging respiratory illness in children. Pediatrics 2003; 11: 1407-10.

27. Wilkesmann A, Schildgen O, Eis-Huebinger A. Human metap- neumovirus infections causes similar symptoms anda clinical severity as RSV infections. Eur J Pediatr 2006; 165: 467-75.

28. Greensill J, McNamara PS, Dove W, et al. Human metapneu- movirus in severe respiratory syncytial virus bronchiolitis.

Emerg Infect Dis 2003; 9: 372-5.

29. Semple MG, Cowell A, Dpve W. Dual infection of infants by human metapneumovirus and human respiratory syncytial virus is strongly associated with severe bronchiolitis. J infect Dis 2005; 191: 382-6.

Referanslar

Benzer Belgeler

Influenza virus vaccine - 流行性感冒疫苗 [ 發表藥師 ] :黃俊傑 藥師. [ 發布日期

The input consists of an unbearable sensing element that is capable of sensing the obstacles ahead of it at a distance of up to 50 cm. It is interfaced to the

Ac- cording to Spanish study (SEMICYUC working group), 32 patients with confirmed influenza A (H1N1) virus infection were admitted to ICU with severe respiratory failure between 23

We report a neonate with supraventricular tachycardia (SVT) who presented with respiratory findings due to respiratory syncytial virus (RSV) infection.. A previously well

A case of myocarditis mimicking acute coronary syndrome associated with H1N1 i ̇nfluenza A virus infection 575 nervous system complications such as encephalopa-..

ÖZET: Bu raporda, hematolojik hastalığı nedeni ile erişkin kan kök hücre nakli (KKHN) ünitesinde yatmakta olan üç hastada solunum sinsityal virus (RSV)

Prevalence of antibodies to bovine respiratory syncytial virus, bovine viral diarrhea, bovine herpes virus-1, and bovine parainfluenza-3 virus in sheep and goats

An- cak altı aylıktan küçük bebekler, bronkopulmoner displazi (BPD) gibi altta yatan akciğer hastalığı olan bebekler ve çocuklar, 35 gebelik haftasından önce