EGZERSİZ VE SİSTEMLER FARKLI ORTAMLARDA
EGZERSİZ
EGZERSİZ VE TERMAL STRES
• İnsan ancak belirli vücut sıcaklığında tüm yaşamsal fonksiyonlarını devam ettirebilir.
• vücut sıcaklığı 36.5 derece dolayındadır.42.8 derecenin üzeri ve 35.4 derecenin altında
olması halinde özellikle merkezi sinir sistemindeki dokuları meydana getiren aminoasitlerin bir daha düzeltilemeyecek
şekilde bozulmasına ve hayati tehlikeye neden olmaktadır.
ISI ALIŞVERİŞ MEKANİZMASI
• Vücudun içi ;baş, boyun ve beynin derin vücut dokuları olarak tanımlanmıştır ve genellikle
rektal ısı olarak vücut iç ısısı 2-3 derecelik bir dar aralıkta korunur.
• Yüzeyel sıcaklık ise vücudun yüzeyinde oluşan ısıdır .Daha çok ısısal streslere bağlı olan ve 11 derecelik range üzerinde değişebilir.
ISI HASTALIKLARI
• ÇEVRESEL FAKTÖRLER
• SPORCUYA BAĞLI FAKTÖRLER
ÇEVRESEL FAKTÖRLER
• Yüksek ısı
• Azalmış buharlaşma ile sonuçlanan yüksek değişici nemlilik
• Azalmış solar radyasyon
• Rüzgarın olmaması
SPORCUYA BAĞLI FAKTÖRLER
• Hastalık > ateş, enfeksiyon, kusma
• Sakatlık
• Isı aklimatizasyon eksikliği
• Yorgunluk
• Koşu süratindaki artış
• Obesite
• Alkol kullanımı
Sıcakta Egzersiz ve Isı Değişikliği Hastalıkları
• Kutanöz vazodilatasyondan sonuçlu artmış deri kan akımı
• Terlemenin artması, buharlaştırıcı soğuma
Sıcak ve nemli ortamlarda büyük dolaşımsal istekler ;
• O2 ve co2 nin artmış solunumsal değişikliği, kaslara büyük kan akımı
• Su ve ter bezi ihtiyacı,kanı soğutmak için deri kan akımı
SPORCULARDA ISI HASTALIKLARI
• Sıcak krampları
• Sıcak bitkinliği
• Sıcak çarpması
Sıcak krampları; kollarda ,abdomende ve bacaklarda kas spazmlarıyla ya da seğirmeler ile karakterizedir;
genellikle ortama uyum sağlamayan sporcularda görülür.
Sıcak senkopu; genel bir halsizlik hali, bulanık görme solgunluk ve senkop ile karakterizedir.Yükselmiş deri ve iç sıcaklığı ortama uyum sağlanamadığında oluşur.
Sıcak çarpması ;başağrısı, konvülsiyonlar,bilinç kaybı hızlı nabız ve 40 derecenin üzerinde rektal ısı ile karakterizedir.
Soğukta Egzersiz
Cold strain
• Soğuk maruziyeti fizyolojik ve psikolojik zorluklar
• Yağ yüzdesindeki farklılıklar fonksiyonu etkiler.
Soğukta Solunum Sistemi
Soğuk respirtuar yollara zarar vermez .Solunan soğuk havanın nemi, solunum yolunda su ve ısı kaybına sebep olur.
Yüksek İrtifanın Etkileri
• Yükseklikte temel problem, havadaki oksijenin vasıtasıyla kana diffüzyonu azaltan basıncın
düşmesidir.vücut dokularındaki eksikliği yani hipoksia söz konusudur.
• Çok yüksekte ikamet etme barometrik
basınçta büyük oranda azalma olması hipoksia için potansiyel dönüşümdür.
Akut Dağ Hastalığı
• Yüksek irtifa hipobarik ve hipoksik bir ortamdır.
• Bu sebeple birçok kişide ilk defa yüksek irtifaya çıkılması ile akut dağ hastalığı oluşur.
• Bu sendrom 1800 m üzeri yüksekliğe
ulaşıldıktan sonra 8-24 saatte gelişir ve 4-8 gün boyunca devam eder.
Akut Dağ Hastalığı
• Bağ ağrısı, bulantı, kusma ,uykusuzluk ,yorgunluk ve periferk ödemle karakterize bir hastalıktır.
Bu sendromun şiddeti
• Tırmanma hızına
• Çıkılan nihai yüksekliğe
• Şahsın hassasiyetine bağlıdır.
Yüksek irtifada
İdrar hacminin azalımı
Ciddi şekilde pulmoner ve beyin ödemi oluşumu Koma ve ölüm gibi etkiler de görülebilir.
• Karbonhidrattan zengin bir diyet alımı ile dağ hastalığının etkileri ve fiziksel performansın düşüşü önlenebilir.
• Aşırı derecedeki dağ hastalığına yapılacak acil yardım kişiye oksijen verilmesi ya da düşük irtifaya taşınması veya ikisinin aynı anda
yapılmasıdır.
Yükseklik akciğer ödemi
• Varıştan 6-12 saat sonra gelişir
• Hızlı tırmanış ,ağır efor nedeniyle
• Hipoksik hipobarik ortama uyumsuzluk
SUALTI FİZYOLOJİSİ
• S u altında basıncın artması vücut
boşluklarında bulunan havanın da değişmesine ve bu boşlukların etkilenmesine sebep olur .
Nitrojen narkozu
• Havanın yaklaşık 4/5 i nitrojendir.
• Deniz düzeyindeki basınçta nitrojenin vücut fonksiyonları üzerine bilinen bir etkisi
yoktur.fakat yüksek basınçlarda çeşitli derecelerde narkoza yol açabilir.
• Nitrojen narkozu derinlik sarhoşluğu olarak adlandırılır.
• Dalgıç deniz dibinde bir saat ya da daha fazla kalırsa ve basınçlı hava solursa 40 m derinlikte
Hafif narkozun ilk belirtileri görülemeye başlar.
Sportif dalışlarda izin verilen derinlik genelllikle 20-30 m kadardır. Bu düzeyde neşe belirtileri göstermeye ve ilgisini kaybetmeye başlar
50-60 m de uyuşukluk başlar
60-80 m de gücü önemli ölçüde azalır ve iş yapmakta beceriksiz olur
80 m den daha derinde ise dalgıç iş yapamaz hale gelir.
Kalp Kan Dolaşımı
• Su altında artan basınç , vücudunuzun zaman su altında kalmasıyla vücut ısısının düşmesi kanın dolaşımını güçleştirir.
• Gövdeye kıyasla baş, kol ve bacaklarda ısı daha çabuk düşer .
• Derin nefes alıp uzun zaman tutmak,tok karnına dalış yapmak ,aşırı su altında kalmak ,ani ve hızlı hareketlerden kaçınmakla kalp korunabilir.
Akciğerler
• Havanın içinda bulunan gazların kana geçmesi
sonucunda oksijen, karbondioksit gazı haline dönüşür.
• Dalışlarda derin nefes alarak uzun zaman bu havayı kullanmak , vücudu alıştırmadan aletli veye aletsiz derin dalışlar yapmak,su altında sık sık nefes alıp vermek akciğerlerin yorulmasına sebep olur.
• Bir kişi 12 saat kadar atmosfer oksijene maruz
kaldıktan sonra bronş ve alveol çeperinin harabiyetinin neden olduğu solunum yolu konjesyonu ,pulmoner
ödem ve atelektazi gelişmeye başlar.
Mide ve Bağırsaklar
• Dalışlarda mide ve bağırsakların dolu olması , basınç altında çalışmalarını daha da
güçleştirecek,kalbin daha fazla çalışmasına ve yorulmasına , mide ve bağırsaklarda meydana gelen birikimlerin vücut fonksiyonlarının
bozulmasına da sebep olacaktır.
Dokuda
• Çok miktardaki okside edici serbest radikaller karşısında onları uzaklaştıracak enzim
sistemleri yetersiz kalarak hücrelerde ciddi hasar ve hatta öldürücü etkiler gösterirler.
Karbondioksit Toksisitesi
• Dalgıç başlığı ve farklı tip solunum aygıtları gibi,bazı tip dalgıç donanımlarında , karbondioksit sıklıkla aygıtın ölü hava
boşluklarında birikir ve dalgıç tarafından tekrar solunur.
• Alveolar P02 basıncı yaklaşık 80 mm Hg ye çıkıncaya kadar dalgıç bu birikimi kısmen ve ya tamamen tolere eder.bu seviyenin üzerinde solunum merkezi PCO2 nin negatif
metabolik etkisinden dolayı uyarılma yerine depresyone uğrar.
• Dalgıcın solunumunda kompansasyon yerine azalma başlar .dalgıçta gelişen şiddetli solunumsal asidoz , farklı derecelerde uyuşukluk ,narkoz ve sonuçta anestezi meydana getirir.
DEKOMPRESYON HASTALIĞI
• Bir dalgıç uzun süre deniz dibinde kalır ve
aniden su yüzeyine dönerse , intrasellüler ya da ekstrasellüler olmak üzere vücut sıvılarında önemli miktarda nitrojen kabarcıkları oluşur ve bu kabarcıkların sayı ve çapına bağlı olarak
vücutta küçük ya da ciddi hasarlar ortaya çıkar.
• Bu koşullarda oksijen baloncukları da oluşur,oksijen oksidasyonlar yolu ile hızlı bir şekilde harcandığı için tehlikesizdir.
• Nitrojen özellikle damarlarda emboliye neden olarak ilgili dokularda iskemiye ve doku ölümüne götürür.ayrıca
sinirlerin miyelin kılıflarında açığa çıkmışsa bu gaz
baloncukları çevrelerindeki sinir yolları üzerine basınç yapabilir.
• Bu şartlarda aşırı ağrı,sıcak ve soğuk duyumları
alınabilir.eğer motor yollar etkilenmişse ekstremitelerde
‘bends’ denilen ağrılı kıvrık durum ortaya çıkabilir.
