İneklerde Kronik Endometritisin Cefuroxime İle Sağıhmı Üzerine Çabşma

Y.Y.o. Veı. FuJ:. Dtrx .. /999, 10(1-2): 1-4

İneklerde Kronik Endometritisin Cefuroxime İle Sağıhmı Üzerine Çabşma

ibrahim T AŞAL i ısmail Uakkı EKIN² Muhammet ALANI

i Yüzüncü VıI Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Do~um ve linekoloji Anabilim Dalı - VAN

1 Vüzünc\} VıI Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı - VAN

ÖZt.'T

Bu çalışmada, inelılerde kronik endomeıritis sorununun sef%sfYOrin grubu bir antibiyotik olan Cefuroxime'nin ill/muterin uygulaması ile hangi oranda giderifebileceği araştırıldı. Materyalolarak aynı çiftlikıe bulunan 15 Holştayn ırkı inek kuf(anıldı.

Tedaviye başlamadan önce bakıeriyo/ajik muayene için serviuıen swap alındı. Bunu takiben her hayvarw iıı/mulerin olarak üst üs/e 2 gün 500 mg Cefurmime uygulandı. Cefuroxime sağıtımından sonraki i hafta içinde bir inek dışında diğer inelılerde uterus/an gelen purulent veya mukopurulent karakıerdeki akıntının kesildiği ve ilk 3 tohum/ama sonrasında 15 inekten 12 'sinin gebe kaldığı (% SO) saptandı. Serviksten o/ınan numunelerde en yaygın alarak sırasıy/o, Corynebacterium !lyogenes, Bacil/us cereus ve Hemolitik Sırefltokoklor izole edildi. Üç hayvanda ise her hangi bir üreme tespit edilemedi, Anlibiyogramda15 hayvandan 9 'unun tedavide uygulanan anlibiyo/iğe duyarlı, 3 hayvanın ise dirençli olduğu görüldU..

SOIlUÇ olarak, ineklerde kroııik endametritis olgularının intrauterin sağıtımında Cefurmime uygulamasının diğer antibiyotik/er yanında bir aııernatif olarak önerilebifeceği Mnısıno varı/mışıır.

Analılar Kdimeler.' Endııııuıriıi,<. Cefort»:ime, fnd.

A Study on TreaimenI ofChronic Endomelrilis wilh Cefuroxime in Cows.

SUMMARY

In the present sıudy, cefuroxime. a seı'halosııorine group anıibiOlic, u.red Lo inve.<ıigate ıhe iıs effecı iıı COW.f wiılı chronic endomeıritis. Fifteen Holstein cows from the same farm W/!fe used (lS Iruııerial. 8efore treatment. swab,( W/!fe wken froııı cervix of the cows for bacterilogical exaıııinaıions. Af ter swabbiııg 500 mg per ılay cefuroxime ^W(lS applied LO ı/ıe CQW.f for Iwo days. One w~ek after c~furoxiııı~ ıreaımeııı Jluruleııı or mucopllnıleııı discharge comiııg from uıerus of ıhe cuws stopııed except one cow. Twefvı! COW,f oul of fifteen beClIIııe pregnant after three or/ificial inseminations ( 80 %). Corynebaeteriuııı Jlyogenes, Bacillus cereu.~ and Haeıııolitic slreplOcocci respecıively wae the mos/ commonly isola/ed microorgoni.Wlu from cervical .n"abs. On tlıe uılıer haıul iıı ıhe servical swabs obtained from 3 cows luıd no microorgaııisııı. In ılıe lIııtibiogram the

ıııicroorganisıııs isolaıedfrO/n 9 cows W/!fe l'uscepıible /o the amibiotic Iwwew/!f, 3 cows were usis/aııtto ılıe lIntibioıie used.

Finalı}'. cefuroxime can olsa be .<uggesıed a.f an al/ernaıive drug for the iııırouterine treatment of clıroıık endomeıri/is ılı

cows.

Key Worelf : Endomeıriti.r, Cefuroxiııı/!. Cow.

GiRiş

Kronik endometritisler ineklerde büyük ekonomik

kayıplara neden olan önemli bir infertilite sebebidir. Sorunun ortaya çıkmasında daha çok doğumu takiben oluşan çeşitli

puerpcral bozukluklar ve suni tohumlama hataları etkili

olmaktadır ( 2, 4, 7, II, 14, 18 ). Abortus. retentio secundimı­

rum, prematilr ve ikiz do~umlar, gUç do~umlar ve genital

organların yaralanmaları veya lezyonları sonunda kalıcı

endometritisler meydana gelebilmektedir (3, 7, IL, 19,21).

Bunlardan retentio secundinarumun önemli oldu~unu

bildirenler (7, 12, 16) yanında. di~er bazı araştırıcılar (14) retentio sccundinarumun sı~ır infertilitesini önemli derecede

etkilemediğini belirtmektedirler. Burada retention'un süresi ve komplikasyon şckillenip şekiııenmediğinin sonucu

etkileyece~i ifade edilmiştir. Silt verimi, metabolik hastalıklar

ve uterusun herhangi bir şekilde patojen mikroorganizmalarla

bulaşması da endometritislere yol açabilmektedir (14, 16).

Postpartum ilk ovulasyon sonrası henüz involusyonun

tamamlanmadı~ı dönemde kronik endometritislerin sıkça görOldO~O ve bunların genel sa~lık durumunu etkilemesc de reprodüktif perfonnansı önemli derecede etkilediği

bildirilmektedir (21). Do~umdan sonraki i -2 hafta içinde uterusta yo~un bir kontaminasyon bulunur. Bunların önemli

bir kısmı kendili~inden uzaklaştırılır. Kontamimısyonun uzaklaştırılamaması metritisle sonuçlanır (7). Endometritisli ineklerde uterustan en fazla Actinoııı}'ces !,yogel/es (Coryne-

hacıeriu", pyogenes) izole edildigi (2,8. iL 16, 19, 21. 22, 23 ) ve postpartum 50. günden sonra bu mikroorganizmanın

daha da yaygınlaştı~ı ifade edilmektedir ( 12, 22 ).

Bunun dışında uterustan izole edilen başlıca mikro- organizmalar arasında sıreptokok, starilakok ve E. eoli

sıklıkla sayılmaktadır (6, 7, 8, IL, 15, 17, 18). Hastalzgm

oluşumunda anaerob bakterilerin de önemli yeri oldu~u belirtilmiştir (16).

Bazen alınan ömeklerde mikroorganizma izole edileme-

di~i bildirilmektedir (14). Endometritisin tanısında klinik belinilerin esas oldugu, rektal palpasyonun ise tam güvenilir sonuç vennedi~i ifade edilmektedir (16).

Tanı amacıyla utcrus biyopsisi ve kültürünün elverişli olaca~ı ancak, bunlarm saha şanlarmda pratik ve kolay

olmadı~ı belirtilmektedir (5, 14, 16). Endometritislcrin erken- den tanı ve tedavisinin yapılması gerekmektedir. Geç kalın­

dı~ı takdirde pyomeıra gelişmesi ve daha fazla yan etki ve ekonomik zarar meydana geldigi. bununla beraber olguların

bir kısmının ard arda şekillenen sikluslar sırasında kendi- liginden iyileşebildi~i kaydedilmektedir ( 14, 16, 24, 26).

r.r.O. Vei. Fuk.. ~rx .. 1999. 10(1-2,: 1-4

Uterusun savunma mekanizmaları baskılanmadan yapıla­

cak tedaviler önem kazanmaktadır. Tedavide ilaç uygulama

sıklıgı ve eıkinli~i de Onemli olmaktadır. GUnUmOzde

antibiyoıikler. sütfanamidler. iyot ve betadin gibi antisepıik­

ler. östrojen ve PGF2Q gibi hormonlar yaygın olarak kulla-

nılmaktadır ( 4, 5, 9, LO. 15. 16. 18,2],25. 28 ).

Gelecekte ise E. coli endoıoksinleri. serum. plazma.

hiperimmun serum. PMN ekstratları ve kompenentleri ile lenfokineslerin intrauterin uygulamasıyla tedavi yapılabile­

cegi öne sürOlmektedir ( i]. 14 ).

ınırauterin verilecek antibiotigin antibiyogramla belir- lenmesi en dogru olanıdır. Ancak, sahadaki zorluklar nedeniyle buna fazla başvurulmamaktadır ( 5, 14 l. Erken luteal dönemde ve proöstrUste tekrarlanan intrauterin anıi­

biyotik uygulamaları daha iyi sonuç vennektedir ( 14. 16).

Antibiyogram yapılmadan tedaviye geçilecekse daha önceden bölgede etkinligi bilinenen ve geniş spektrumlu antibiyotiklerin tek veya kombine olarak uygulanmasının yararlı olacagı belirtilmektedir ( 5. 14, 16,28 ).

Bu çalışmada. masıitis tedavisi için üretilen ve cefuroximc içeren bir preparatla kronik endometriıislerin ne ölçüde tedavi edilebilecegi araştırılmıştır.

MA TERY AL VE METOT

Çalışmada, özel bir çifilikte kronik endometriıis sorunu bulunan ]-6 yaşlarında 15 Holştayn ırkı inek kullanıldı.

Tanı için rektal ve vaginal muayeneler yapıldı. Puerperal dönem sona erdi~ halde uterusu dolgun ve duvarı kalınlaşmış olanlar. vaginada purulent akınlı belirlenenler, ösırus mukusu

bulanık ve irinli olan hayvanlar endometritisli olarak kabul edildi.

Tedavi öncesinde bUtUn hayvanlardan spekUlUm yardımıyla serviks içerisinden steril şartlarda mikrobiyolojik muayene için Ornek alındı.

Alınan örneklerde :ıntibiyogram ve mikroorganizma identifikasyonu yapıldı. Bakteriyolojik numuneler alındıktan

editen servikal

"

hemen sonra tedavi amacıyla hayvanlara 2 gün silreyle 500 mg Cefuroxime (Spcktrazol-DIF) inırauterin yolla verildi.

Tedavi sonrası östrüs gösteren inekler ilk östrüste

tohumlanmayıp ikinci öslrOste tohumlandılar.

Cefuroltime uygulaması sonrası klinik belirtileri ortadan kalkmayan ve ilk üç tohumlamada gebe kalmayan ineklcrin tedaviye cevap vennedigi, klinik belirtiler ortadan kalkan ve gebe kalan hayvanların ise tedaviye cevap verdikleri kabul edildi.

Ilacın etkinlik derecesi antibiyogrnm sonuçlarıyla da izlendi.

BULGULAR

~Iayvanların kayıtları ve anıımneze göre dogum sonrası

]-8 ay (ort. 5.5 ay ) geçti~i ve en az] kez tohumlandıkları

halde gebe kalmadıkları belirlendi. Son dogumu takiben 7 incktc retentio secundinarum. 2 inekte ise yavru atma oldugu

saptandı. Yapılan muayenelerde hayvanların 12' sinde purulent veya mukopurulent bir akıntı. diı1;er ] hayvanda ise öSlrüs mukusunda bulanıklık ı~ .. spit edildi.

Rektal muayene sırasında 9 inegin uterusunda dolgunluk.

di~erlerinin uterus duvarında kalınlaşma saptandı. Tedavi öncesi serviksten alınan numuncterin bakteriyolojik bulguları tablo i' de sunulmuştur.

Buna gOre en yaygın izole edilen ıııikroorganizmalar sırasıyla, Corynebacıeriımı p)"ogenes, Bw.:ilfus cereus ve Hernolitik streptokoklar olurken. ] hayvanda herhangi bir üremc: tespit edilemedi.

Onbeş hayvandan 9' u tedavide uygulanan antibiotige duyarlı iken, ] hayvanda direnç saptandı. Intrauterin ilaç

uygulamasından sonra 15 inekten 14'Ondc klinik belirtilerin ortadan kalktıgı gözlendi. Bir inekte ise merus akıntısının

kesilmedigi gOrOldO.

Tedavi sonrası 15 hayvandan B'inde ilk tohumlamada gebelik elde edilirken. ikinci tohumlamada 4 hayvan gebe

kııldl. Geriye kalan diger] hayvanda ise ilk 3 tohumlamada

gebelik elde edilemedi. .

i •.

i i

s.:rogrup +

ENR, : EııroO;ıxosin Pin :

2

TARTIŞMA VE SONUÇ

Abortus. retentio secundinarum. prematür ve ikiz dogumlar. güç dogumlar, uterusun bakteriyel konuminasyon.

ları, prolapsus meri. metabolik hastalıklar, vagina, vu[va.

serviks ve uterusun çeşitli yaralanma ve lezyonlarının

endomctritis oluşma riskini arttırdıgı ifade edilmektedir (2.7, 12. 14, 15. 16, 18, 27). Benzer şekilde bu çalışmada ele alınan kronik endometritisli hayvanlardan T sinde retenıio secundinarum. 2' sinde ise abortus şekillendilli tespit

edilmiştir.

Kronik endometriıis sorunu bulunan ineklerde tohumlarnaların başarısız kaldıllı, tohumlama - gebe kalma

aralıgının uzadığı ve bUyOk. ekonomik kayıpların oluştuğu

vurgulamnakıadır ( I, 3, 5, 14, 16. 21, '25 ). ineklerin dogumdan sonra 90. güne kadar tekrar gebe kalmaları hedeflenmesine karşılık ( i ). bu çalışmada da endometritisli hayvanların daha önce birden fazla tohumlandıkları veya ÇiRleşıirildikleri ve dollumdan itibaren ortalama 5.5 ay geçtiği halde gebe kalmadıkları belirlendi.

Literatürlerde (5. 14, 16. 19.20) kronik endometritisli ineklerde görüldOğü bildirilen irinli vaginal akınu, bu çalışmada kullanılan 15 hayvandan 12'sinde izlenmiş, diğer

3 hayvanda da hafif irin karışması sonucu östros mukusunun bulamk olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca aynı araştırmacıların

kronik endometritisin tanısında yar.ı.rlandıklarını belirttikleri involusyon gecikmesi, sunulan çalışmada 9 hayvanda uterus dolgunluğu \'e 6 hayvanda uterus kalınlaşması şeklinde hissedilmiştir.

Endometritisli ineklerin uteruslarından alınan

numunelerde en yaygın olarak izole edilen mikroorganizma türlerinin Corynebacterium pyogcnes Olduğu. ayrıca diğer bakteri türlerinden sterptokok. statilakok. E. coli ve anaerob mikroorganizmaların saptandığı ve bu türlerin daha çok postpanum ileri dönemlerde ortaya çıktığı bildirilmektedir (2.7.8. i ı. 12, 16, 19.21, 23 ). Post partum ortalama 5.5 aylık dönemde ele alınan ve bu çalışmanın materyalini oluşıuran hayvanlardan da benzer şekilde en fazla Corynebaeterium pyogenes i7.ole ı..odilmiş ve bunu sırasıyla,

Bacillus eereus ve Hemolitik streptokoklar izlemişlir.

Çalışmada kullanılan 15 inekten 3'ünde herhangi bir mikrobial Oremenin tespit edilememesi, araştırıcıların (14,16) belirtti!i gibi. alınan Ornekteki mikroorgaoima yogun- lugunun dllşük olmasından veya kullanılan kOllOr ortamının

tOm mikroorganizmalar için uygun olmamasından ileri gelmiş olabilir.

Araştınnacılar (5. 14, 16, 27, 28 ). aynı bölgede daha Onee etkinli!i kanıtlanan ve bakterilere karşı direnç oluşumu nedeniyle, yeni kullanıma sunulan antibiyotiklerden yarar-

lanmayı önermektedirler. Gerçekten de. bu çalışmada hayvanların çogu penisiline karşı dirençli bulunurken, 9

hayvanın eefuroxirne'e duyarlı olduğu antibiyogramla

izlenmiş ve tedavide de başarılı sonuçlar alınmıştır.

Apaydın ve ark. ( 5 ) aynı bölgedeki endometritisleri eefaporozone ile tedavi ederek % 78.9 gebelik sağladıklarını

bildinnektedirler. Sunulan çalışmada da elde edilen 0/. 80

oranındaki gebeligin. Apaydın ve ari: ( 5 )' nın bulgularıyla

hemen hemen aynı oldugu görülmektedir.

Sonuç olarak, iocklerde kronik endometritis olgularının intrauterin sagıtımında Cefuroxime uygulamasının diger

Y.Y.O. V<tl. Fuk.. {),er)[ •• 1999. /0(1.2).'14

antibiyotikler yanında bir alternatif olarıık önerilebileeegi

kanısına varılmıştır.

KAYNAKLA.R

I-Alaçam E. (1997): inekte infertilitc Sorunu. Evcil Hayvanlarda Dogum ve Infertilite. Editör. E. Alaçam. 269- 292. Medisan Yayınları, Ankara.

2-Andriamonga S., Sterron

J.

Metritis in dairy herds:An epidimilogical approach with spccial reference to ovarian cyclicity. Ann. Rech. Vet .• 15.4.

503-50g.

3-Apaydın A. M. (1987): Elazıg Yöresinde Döl Tutmayan (Repeat Breeder) Ineklcrde Subklinik Endomet- ritisin Teşhis ve Tedavisi Üzerine Çalışma. Doktora Tezi, 54 Sayfa. Elazıg.

4--Apaydın A. M. (1989): ineklerde 2. derece endometritisin östrojen ile tedavisi Uzerine çalışma. TOrk Vet.

Hek. Derg.. 7·8. 8-11.

5--Apaydın A. M., Kalilin C. ve ÖCal H. (11)93): inek- lerde kronik endometritisin Cefaporozone ile tedavisi ijzerine

çalışma. TOrk Vet. Hek. Derg .• 5. ı. 19-20.

6-Benjamin B.R., Yada" V.K., Ans.ııri M.R. :ı.nd Naidu M.K.(l982): Bacteriological studies on cases of repcat breeders and metritis in bovines. Indian Vct. J. Mic. immun. and infec. Diseases., 3, 4, 201-203.

7-Brelzlarr K.N., Whitmore H.L., Spahr S.L. and 011 R.8.(1982):[ncidence and ıreatmenıs of postpartum repro·

ducıive problems in dairy herd. Theriogenology, 17, S, 527- 535.

8-Davld C. (1986): Chronic metritis of the dairy oow :

b:ıcterological firıdings. Point Vet., 18. 99. 414-4 1 7.

9-Davi5 E.L. (1982): Ther:ıpeutic use of prostaglandin F2a. JAVMA, 181. 9. 932-934.

IO-Oeveci H., Timurkan H. ve Apaydın A. M. (1985):

Ineklerde kronik endometritisin alfasilin ilc tcdavisi:II., Elazığ BöL. Vet. Hek. Odası Derg., 5, i, 15-19.

II-Dobson D.P. and Noakes D.E. (1990): Use of a uterine pessary to prevent infection of the uterus of the cow arter panurition. Vet. Rec., 127. 128-131.

12-Elherington W.G., ChrisUe K.A., Walton J.8., Ltiilie K.E., Wiekslorm S. and Johnson W.H. (1991): Progesteron profiles in postpanum Holstein dairy cows as an aid in the study of retained fetal membranes, pyometra and anestrus. Theriogenelogy. 35.731-746.

13-Gilbert R.O., 8asu W.T.K. and Peter A.K. (1990):

The effect of Escheriehia coli endotoxin on luteal funetion in Holstein heirers. Theriogenelogy,33. 3, 645-651.

14-Huss.ııin A.M. and Dımlel R.C.W. (1991): Bovine endometritis: Currenı and future alternative therapies. J. Vet.

Med. (A). 38, 641-651.

IS-Jaekson P .8.(lm): Treatment of chronic postpartum endometritisin cattle with eloprosteool. Vet.Rec .• IOI,44I- 443.

16-Lowder M.Q. (1993): Diagnosing and treating boyine postpartum endometritis. Veı. Medicine., 474-479.

17-Messier S., Higgins R., Couture Y. and Morrin M.

(1984): Compatison of swabbing and biopsy for sıudying the flora of the bovine uterus. Can. Vet. 1.. 25. 7. 283-288.

18-Murray R.D., Allison

J.

Bovine endometritis: Comparative emcııey of alfaprostol and

3

Y.y.o. Ve/. Fa):. ~rx., /999. /0(1-2): 1-4

intrauterine thernpies and other faetors inlluencing clinical success. Vet. Ree., 127,86-90.

19·01son J_D., Balı L., Martiamer R.G., Farin P.W.

and Huffman E. M. ( 1984) : Postpartum Bovine Pyometra.

Compcnd. Cont. Educ. Pract. Vel.. Speciallssue. 12-15.

2o..Oxender W.D. and Seguin B.E. (1976): Bovine intrauterine ıherapy. JAVMA, 168.3.217-219.

21-Pugh D.G., Lowder M.Q. -and Wenzel J.G.W.

(1994): Retrospcctive analysis of the managemenl of 78 eases of postpartum metritis in the eow. Theriogenelogy. 38. 3, 455-463.

22-Steffan J., Andriamanga S. and Thibier M_ (1984):

Treatment of metriıis with antibiotics or prosıoglandin F2u and influence of ovarian eyclicity in dairy cows. Am. Vet. J.

Res., 46, 6.1090-1094.

23-Stephens L.R. and Slee K.J. (1987): Metranidazole for the treatment of bovine pyometra. Ausl. Vet. 1.. 64, 11, 343-346.

4

24-Taşal

i.

niımaları. TOrk Vel. Hek. Derg., 4, 3, 27-31

2S-Vural R., KOplillü $., Kıhço~lu

ç,

(1991): Süt incklerinde postpartum endonıcıritis olgularının

PGF20 enjeksiyonu ve intrauterin iyoı solusyonu enfılzyonu

ile sagaltınıları Ozerinde çalışmalar. A. Ü_ Yel. Fak. Derg ..

38.3,339-346.

26-Winter AJ, (i982):Mierobial ummuniıyin the repro-

dueıive trael. JAYMA. 181, ıo, 1069-1073.

27-Zemjanis R. (1980): Repeat breeding or coneeption failure in catlle. In: "Current Therapy in Theriogenology'·.

D.A. Morrow (Ed), 205-2\3, W.B. Sounders Co.

Philadelphia.

28-Ziv G.(1980): Clinical pharmacology of antibacterial

dnıgs and their appliealion in ıreating bovine meıritis. In:

"Current Therapy in Theriogenology". D.A. Morrow (Ed).

25-45, W.B. Sounders Co. Philadelphia.