İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 5 ÖNSÖZ 7 TEŞEKKÜR 11 İÇİNDEKİLER 13 T A B L O L A R 19 K I S A L T M A L A R 21
GİRİŞ 23 B İ R İ N C İ B Ö L Ü M
TÜRK EMEKLİLİK SİSTEMİNDE
SOSYAL SİGORTA YARDIMLARINDAN YARARLANANLAR
I. Genel olarak 33 II. Yaşlılık riski ve sosyal güvenlik sistemlerinin kapsam
sorunu 34 III. Sosyal sigorta yardımlarından yararlananlar 37
A. Genel olarak 37 B. Sosyal Sigortalar Kanunu 42
1. Zorunlu sigortalılar 42 2. İsteğe bağlı sigortalılar 50 3. Tarımda iş sözleşmesiyle süreksiz çalışanlar 57
4. Topluluk sigortasından yararlananlar 62 5. 506 sayılı yasanın geçici 20. maddesine göre kurulan
özel emekli sandıkları 66 C. Bağ-Kur Kanunu 72
1. Zorunlu sigortalılar 76 2. İsteğe bağlı sigortalılar 84 3. Tarımda kendi adına ve bağımsız çalışanlar 87
D. Emekli Sandığı Kanunu 91 1. Kamu görevlilerinin yaşlılık riskine karşı korunması
bakımından yabancı ülke uygulamaları 91 2. Türkiye'de kamu görevlilerinin yaşlılık riskine karşı korunması 92
3. Uyuşmazlıkların çözüm yeri sorunu 99
4. İştirakçiler 101 a. Zorunlu iştirakçiler 101
b. İsteğe bağlı iştirakçiler 105
İ K İ N C İ B Ö L Ü M YAŞLILIK (EMEKLİLİK) AYLIĞINA
HAK KAZANMA KOŞULLARI VE BUNLARI ETKİLEYEN NEDENLER
I. Hak kazanma koşulları ^7
A . Genel olarak 1 0 7
1. Emeklilik yaşını doldurmuş olma 1 °7 a. Emeklilik yaşını belirleme yöntemleri 111 b. Emeklilik yaşının belirlenmesi konusunda
Türkiye'deki uygulamalar 1 1 °
aa. 5510 sayılı yasa öncesi dönem 118
bb. Reform süreci 123 c. Kısmi emeklilik uygulamaları 127
2. Belirli bir süre prim ödeme 131
a. Genel Olarak 131 b. Atipik çalışma ilişkileri bakımından
sigortalılık süresi 137 aa. Genel olarak 137 bb. Türk sosyal güvenlik sisteminde atipik
çalışanların korunması 143 B. Sosyal Sigortalar Kanunu 148
1. Normal emeklilik seçenekleri 148 2. Kolaylaştırılmış emeklilik seçenekleri 150
a. Maden işlerinin yer altı işlerinde çalışanlar 151
b. Sakatlar (özürlüler-engelliler) 157
c. Erken yaşlananlar 161 C. Bağ-Kur Kanunu 162
1.Ortak Koşul 164 2. Tam yaşlılık aylığı bağlanabilecek haller 170
3. Kısmi yaşlılık aylığı bağlanabilecek haller 171 4. Kolaylaştırılmış emeklilik seçenekleri 171
D. Emekli Sandığı Kanunu 175
1. Genel olarak 175 2. Fiili hizmet süresi kavramı 176
3. Emeklilik türleri 177 a. İstek üzerine emeklilik 178
b. Re'sen emeklilik 183 c. Yaş haddi nedeniyle emeklilik 185
II. Hak kazanma koşullarını etkileyen nedenler 187
A. Hizmet borçlanması 187 1. Askerlik borçlanması 190
a. Sosyal Sigortalar Kanunu 192
b. Bağ-Kur Kanunu 198 c. Emekli Sandığı Kanunu 202
d. Reform süreci 207 2. Yurt dışı hizmet borçlanması 212
a. Yurt dışı hizmet borçlanmasından
yararlanabilecek kişiler 213 b. Borçlanılabilecek süreler 214 c. Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra
yurda kesin dönüş koşulu 215 aa. Borçlanma talebinde bulunulabilmesi
bakımından 215 bb. Yaşlılık aylığı talebinde bulunulabilmesi bakımından . . . .220
d. Yurt dışı hizmet borçlanması yapanlardan yaşlılık aylığı
bağlananların yabancı ülkede çalışmaya başlaması 221
e. Reform süreci 223 3. Grev ve lokavtta geçen süreler 230
B. İtibari hizmet süreleri 233 1. Sosyal Sigortalar Kanunu 234 2. Emekli Sandığı Kanunu 237
a. Fiili hizmet müddeti zammı 237 b. İtibari hizmet müddeti 239
3. Reform süreci 240 a. Fiili hizmet süresi zammı 240
b. İtibari hizmet süresi 246 III. Yaşlılık sigortası bakımından Avrupa Birliği Sosyal
Güvenlik Hukukuna genel bir bakış 248
Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M
YAŞLILIK AYLIĞININ HESAPLANMASI VE FİNANSMANI
I. Yaşlılık aylığının hesaplanması 257 A. Yaşlılık aylığının belirlenmesinde esas alınan
kazancın bulunmasına ilişkin yöntemler 258
1. Sosyal Sigortalar Kanunu 259
2. Bağ-Kur Kanunu 262 3. Emekli Sandığı Kanunu 268
a. Genel olarak 268 b. Emeklilik aylığının hesabına esas tutulan kazanç 272
B. Aylık bağlama oranının bulunmasında kullanılan yöntemler 277
1. Sosyal Sigortalar Kanunu 279
2. Bağ-Kur Kanunu 281
3. Emekli Sandığı Kanunu ^ 982 4. Reform süreci
C. Asgari ve azami aylık miktarının belirlenmesi, yaşlılık
aylığının hesaplanması 2 8"^
1. Sosyal Sigortalar Kanunu 2 8 9 2. Bağ-Kur Kanunu 2 9 0 3. Emekli Sandığı Kanunu 2 9 0
4. Reform süreci ^y
D. Yaşlılık aylığının değişen geçim koşullarına göre ayarlanması . . .301
1. Sosyal Sigortalar Kanunu 302 2. Bağ-Kur Kanunu 3 0 5 3. Emekli Sandığı Kanunu 305
4. Reform süreci 3^ 6
E. Tamamlayıcı emeklilik programları-Bireysel emeklilik sistemi . . .309 II. Sosyal güvenlik kurumlarının finansman yöntemleri ve
fonların işletilmesine ilişkin sorunlar ve devlet katkısı 314 A. Finansman yöntemleri ve fonların işletilmesine ilişkin sorunlar . .314
B. Devlet katkısı 321
D Ö R D Ü N C Ü B Ö L Ü M
YAŞLILIK SİGORTASINA İLİŞKİN BAZI U Y G U L A M A L A R VE SONUÇLARI
I. Yaşlılık aylığı alırken yeniden çalışmaya başlama 337
A. Sosyal Sigortalar Kanunu 340
B. Bağ-Kur Kanunu 347 C. Emekli Sandığı Kanunu 352
D. Reform süreci 356 II. Toptan ödeme 361
A. Sosyal Sigortalar Kanunu 363
B. Bağ-Kur Kanunu 366 C. Emekli Sandığı Kanunu 367
D. Reform süreci 369 III. Yaşlılık aylığı almakta olanlara sağlanan yardımlar 372
A. Sosyal yardım zammı 372 B. Analık yardımları 374 C. Sağlık yardımları 376
1. Sosyal Sigortalar Kanunu 377
2. Bağ-Kur Kanunu 380 3. Emekli Sandığı Kanunu 383
4. Reform süreci 386
G E N E L DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
I. Sosyal güvenlik sisteminde reform yöntemi 395 II. Türk sosyal güvenlik sisteminde reform 400
A. Genel olarak 400 B. Yaşlılık sigortası sisteminde reform 401
1. Kapsama ilişkin değerlendirme 401 2. Emeklilik yaşına ve prim ödeme süresine ilişkin
değerlendirme 403 a. Emeklilik yaşı 403 b. Prim ödeme süresi 406 3. Yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarını etkileyen
faktörler 407 4. Emeklilik aylığının hesaplanması ve finansmanı 411
a. Aylığın hesaplanması 411
b. Finansman 413 5. Yaşlılık sigortasına ilişkin bazı uygulamalar 414
III. Bir Model Önerisi 416 A. Tamamlayıcı sosyal güvenlik sistemlerinin kurulması 416
B. Sosyal güvenlikte reform için yapılması gerekenler 419
K A Y N A K L A R 427
ÖZET 451 S U M M A R Y 453
