Beyin ve Medulla Spinalis in Zarları

Beyin ve Medulla Spinalis’in Zarları

Meninges

• Santral sinir sisteminin, vücuttaki diğer dokulara göre daha yumuşak bir yapıya sahip olması nedeni ile, destek ve korunmaya ihtiyacı vardır.

• Santral sinir sistemi, dış tarafta

cranium ve columna vertebralis, iç tarafta ise her birine meninx adı verilen üç ayrı zar tarafından sarılmıştır.

• Dıştan içe doğru dura mater,

arachnoidea mater ve pia mater olarak sıralanan bu zarların hepsine birden meninges denir.

• Dıştan içe doğru dura mater, arachnoidea mater ve pia mater olarak sıralanan bu zarların hepsine birden meninges denir.

• Dura mater set zar olup pachymeninx,

arachnoidea mater ile pia mater ise yumşak zar olup leptomeninx adı da alır.

Klinik bilgi

• Beyin ve medulla spinalis’i saran zarların inflamasyonuna menenjit (meningitis) denir.

• Bu durum genellikle yüksek ateş, meninx irritasyonuna bağlı baş ağrısı ve ense sertliğine yol açar.

• Lumbar ponksiyon ile alınan beyin-omurilik sıvısının laboratuvar incelemesi, hastalığın tanısı ve etiyolojisinin tespiti için önemlidir.

Dura mater Arachnoidea mater

Pia mater

Dura mater

• Dura mater cranialis (dura mater encephali): Beyni

çevreler. Venöz sinusleri çevreleyen kısmı hariç tek tabaka halinde birbirine yapışıktır.

• Dura mater spinalis: Omuriliği çevreler.

Dura mater cranialis

Dura mater cranialis,

lamina externa (periosteal- endosteal tabaka)

Dura mater cranialis, lamina interna

(meningeal tabaka)

Her iki yaprağı da kollajen lif içeren sıkı fibröz bağ dokudan yapılmıştır

Dura mater

• Dura mater cranialis lamina externa, kafa kemiklerinin iç yüzünü döşeyen periosteumdur.

Derinindeki lamina interna’ya sıkıca yapışıktır.

Foramen magnum ile kafa kemiklerindeki diğer deliklerin kenarına yapışan lifler gönderir, dış yüzdeki periosteum ile devamlıdır.

• Dura mater spinalis, dura mater cranialis’in lamina interna’sının kaudale doğru uzantısıdır.

Canalis vertebralis’i oluşturan vertebra’ların

periosteum’u ise dura mater cranialis’in lamina

externa’sına karşılık gelir.

Dura mater cranialis

• Dura periostealis (dura mater cranialis lamina externa), crista frontalis, crista occipitalis int, proc. clinoideus anterior, proc. clinoideus media, proc. clinoideus post, basis crani internadaki kemiklere sıkıca diğer kemiklere de gevşek olarak tutunmuştur.

• Dura encephali (dura mater cranialis lamina

interna), esas dura tabakası olup kranial sinirlerin

etrafında da tüp şeklinde kafadan çıkış deliklerine

kadar uzanır. Sonra perineurium olarak devam

eder. N. opticus etrafında ise göz küresine kadar

devam eder. For. magnum’un aşağısında dura

mater spinalis olarak uzanır.

Dura mater spinalis:

• Yukarıda foramen magnum’dan başlayan ve aşağıda ikinci

sakral vertebra seviyesinde kapanan bir kese şeklindedir.

• Dura mater spinalis’in kaudal ucu, bu seviyeden itibaren filum terminale externum (filum

terminale pars duralis) adını alarak fibröz bir bant şeklinde 2. coccygeal vertebra’ya kadar uzanır.

Plexus venosus vertebralis internus

Spatium epidurale

Dura mater spinalis’in dış yaprağı vertebraları saran periosteumdur.

Periosteum’un

bulunmadığı vertebra

arkusları arasında ise lig.

flavum bulunur.

Plexus venosus vertebralis internus

spatium epidurale

Periosteum ile dura mater spinalis arasında spatium epidurale yer alır.

Spatium epidurale’de yer alan ven plexusu, sinus venosus’ların karşılığıdır.

arachnoidea mater spinalis spatium subdurale

pia mater spinalis

Spatium epidurale

Canalis vertebralis’te, epidural aralık içerisinde bir bölgeden verilen lokal anestetik madde, bu boşlukta yayılarak, komşu spinal sinirleri de etkiler ve yaygın bir anestezi oluşturur. Bu yol ile yapılan anesteziye epidural anestezi denir.

Epidural aralık içerisine kanama olması durumuna epidural hemoraji denir. Bu tür kanamalar genellikle travma sonucu dura mater cranialis’i besleyen arterlerin

zedelenmesine bağlı olarak gelişir.

• Os parietale ve os temporale kırıklarına bağlı olarak a.

meningea media ve dallarının zedelenmesi epidural hemorajilerin en sık görülen nedenidir.

• Daha nadir olarak, sinus sagittalis superior ve sinus transversus gibi venöz sinüslerin zedelenmesine yol açan kırıklara bağlı olarak da epidural hemoraji

görülebilir.

• Epidural kanamalar, cranium içerisindeki diğer

kanamalar gibi, genellikle erken dönemde baş ağrısı, bulantı, kusma ve şuur kaybı gibi belirtiler verir.

• Dura mater cranialis’in lamina interna’sı beynin bölümleri

arasına bazı uzantılar

gönderir. Bu uzantılar baş hareket ederken beyin

bölümlerinin pozisyonunda kalmasını ve zarar

görmemesini sağlar.

• Falx cerebri

• Falx cerebelli

• Tentorium cerebelli

• Cavum trigeminale

• Diaphragma sella

Falx cerebri

Tentorium cerebelli

Falx cerebelli

Diaphragma sella

Falx cerebri

• Dura mater uzantılarının en genişi olup orak

şeklindedir.

• İki beyin hemisferinin arasındaki fissura

longitudinalis cerebri’

nin içerisinde yer alır.

• Orta hatta, önde crista galli’ den arkada

protuberentia occipitalis interna’ya kadar uzanır.

• Falx cerebri’nin alt kenarı, arkada tentorium

cerebelli ile devam eder.

Sinus sagittalis superior

Sinus sagittalis inferior

Tentorium cerebelli

Incisura tentorii Proc.clinoideus

anterior Proc.clinoideus posterior

tentorium cerebelli

Tentorium cerebelli

• Cerebellum ile beynin

occipital lobu arasında yer alır. Öndeki inc. tentorii adlı konkav kenarı

mesencephalon ile komşuluk yapar.

• Arkada occipital kemiğe yapıştığı yerde sinus

transversus bulunur.

Tentorium cerebelli

• Ön yanda pyramis’in üst kenarına yapıştığı yerde sinus petrosus superior yer alır.

• Falx cerebelli alttan, falx cerebri üstten tentorium cerebelli’ye yapışır ve ikisi arasında sinus rectus bulunur.

sinus rectus

sinus petrosus superior

tentorium cerebelli

Falx cerebelli

• Ön kenarı inc.

cerebellaris posterior’a girer. Yukarda

tentorium cerebelli’nin alt yüzüne sagittal

yönde tutunduğu yerde sinus rectus bulunur.

• Arka kenarı crista

occipitalis interna’ya

tutunur.

Diaphragma sellae

• Os sphenoidale corpusu’unun üzerindeki sella

turtica’nın üzerini örter. Yanlarda

tentorium cerbelli’nin proc. clinoideus’lara yapışan bölümlerine tutunur. Ortasındaki delikten hipofiz

infundibulum’u geçer.

Cavum trigeminale (cavum Meckeli)

• Tentorium cerebelli’nin alt tabakası pyramis’in tepesinden öne doğru ggl. trigeminale

için bir cep gönderir.

• Falx cerebelli’nin arka

kenarı içerisinde sinus

occipitalis yer alır.

• Sinus sphenoparietalis

• Sinus cavernosus

• Sinus petrosus superior

• Sinus transversus

• sinus rectus

• sinus sagittalis superior

Sinus

sigmoideus

• sinus sagittalis inferior

Sinus Dura Matris

(Beynin venöz sinusleri)

• Dura mater’in lamina interna ve externa’sı arasında yer alır.

• Serebral venler aracılığıyla beyinden gelen venöz kan ve granulationes arachnoidea aracılığıyla

subarachnoid mesafeden gelen beyin omurilik sıvısı (BOS), bu sinusler aracılığıyla drene olur.

• Saçlı deri yüzeyel venleri, vv. diploicae (yassı kafa kemiklerinin venleri) da vv. emmisseria aracılığıyla venöz sinuslere drene olur.

• Venöz sinusler de v. jugularis interna’ya boşalır.

Beyin venöz sinüsleri

• Beyin venöz sinuslerinin iç yüzü, diğer venlerde olduğu gibi, endotel tabakası ile kaplıdır, ancak duvarlarında kas tabakası yoktur.

Vv.diploicae BOS

Vv.emissaria

Sinus sagittalis superior

• Önde os frontale’deki foramen caecum’un arka tarafından

başlar.

• Falx cerebri’nin üst kenarı boyunca arkaya doğru uzanır.

• Protuberantia occipitalis

interna hizasında genişleyerek confluens sinium adını alır.

• Venöz sinüsler bu bölgede sıklıkla varyasyon gösterir.

• Confluens sinuum genellikle sağ sinus transversus ile devam eder.

• Sinus sagittalis superiora, sağ ve sol

tarafta sayıları 2-3 adet olan venöz yapılar açılır.

• Bunlara lacunae laterales adı verilir.

• Granulationes arachnoidea’nın bir kısmı sinus sagittalis superior direkt açılırken , bir kısmıda

lacunae laterales aracılığı ile indirekt olarak açılır.

• Ayrıca sinus sagittalis superior’a seyri boyunca vv.superiores

cerebri de açılır.

• Vv. superiores cerebri

Sinus rectus

• Falx cerebri ile tentorium

cerebelli’nin birleşme yerinde uzanan sinus rectus, sinus

sagittalis inferior ile v.magna cerebri (Galen veni)’ nin

birleşmesiyle oluşur.

• Sinus rectus, varyasyon

göstermekle birlikte, genellikle sol sinus transversus’la devam eder.

• Ancak bazı durumlarda, sinus sagittalis superior ile birlikte confluens sinium’a açılır.

• V.choroidea, foramen interventriculare yakınında v.thalomostriata ile birleşerek v.cerebri interna’yı oluşturur.

• Her iki tarafın v.cerebri interna’sı orta hatta birleşerek v.magna cerebri’yi oluşturur.

Sinus sagittalis inferior

• Falx cerebri’nin serbest alt kenarı boyunca uzanan sinus sagittalis inferior, tentorium cerebelli’nin serbest ön kenarı hizasında v.magna cerebri ile birlikte sinus rectus’a açılır.

• Sinus sagittalis inferior’ a beyin hemisferlerinin medial yüzlerinden venler açılır.

Sinus transversus

• Protuberentia occipitalis interna hizasından başlar,

• Sağda ve solda, tentorium cerebelli’nin kemiğe yapışık kenarında, sulcus sinus

transversus boyunca seyreder.

• Sinus transversus’a

-sinus petrosus superior, -vv. inferiores cerebri, -vv.inferiores cerebelli ve - vv.diploicae açılır.

• Sinus transversus, sinus sigmoideus ile devam eder.

Sinus sigmoideus

• Sinus transversus’ların devamı olan bu sinusler, sağda ve solda sulcus sinus sigmoideus’ta

seyreder ve foramen

jugulare’den itibaren v.jugularis interna ile devam eder.

• Sinus sigmoideus’a,

vv.emissariae aracılığı ile,

cranium çevresindeki bazı venler açılır.

sinus transversus sinus sigmoideus

sinus rectus

Sinus occipitalis

• Falx cerebelli’nin kemiğe yapışık kenerında bulunan bu sinus, foramen magnum seviyesinden başlar ve

confluens sinium’a dökülür.

• Sinus occipitalis, aşağıda plexus venosus vertebralis internus ile bağlantılıdır.

sinus occipitalis confluens sinium

Sinus cavernosus

• Os sphenoidale’nin corpus’unun her iki yanında yer alır.

• Fissura orbitalis superior’dan

arkada pyramis’in tepesine kadar uzanır.

n. oculomotorius

n. trochlearis

n. abducens

n. ophtalmicus

n. maxillaris sinus sphenoidalis

hypophysis

a. carotis interna

• Sinus cavernosus’a v.opthalmica superior, v.opthalmica inferior, v.centralis retinae, vv.inferiores cerebri,

v.media superficialis cerebri ve sinus sphenoparietalis drene olur.

• Sinus cavernosus’lar sinus petrosus superior aracılığı ile sinus transversus’a,

• Sinus petrosus inferior aracılığı ile v.jugularis interna’ya drene olurlar.

• Her iki sinus cavernosus,

diaphragma sella’nın içerisinde yer alan sinus intercavernosus anterior ve sinus

intercavernosus posterior aracılığı ile birbirleriyle bağlantılıdır.

• Sinus cavernosus foramen

ovale’den geçen bir v.emissaria aracılığı ile plexus pterygoideus ile bağlantılıdır.

• V.opthalmica superior aracılığıyla v.facialis ile bağlantısı olduğu

için yüz enfeksiyonları, beyne ulaşabilir.

Kafa tabanı kırıklarında, sinus cavernosus içinde a.carotis interna yırtılabilir ve bir arteriyovenoz fistüle neden

olabilir. Sinusa geçen arteryel kan oftalmik venlere geçer ve gözde pulsatif proktraksiyona neden olur (Pulsatif

ekzoftalmus).

FOS sendromu (sinus cavernosus sendromu): FOS veya sinus cavernosus’un idiyopatik inflamasyonudur. Ağrılı

n.abducens felci vardır.

Sinus petrosus superior ve inferior

• Bu sinusler sağda ve solda, os

temporale’nin pars petrosa’sının üst ve alt kenarlarında yer alan küçük sinuslerdir.

• Sinus petrous superior, sinus

cavernosus’ u sinus transversus’ a;

• Sinus petrosus inferior ise sinus

cavernosus’u v.jugularis interna’ya bağlar.

Sinus sphenoparietalis

• Sağda ve solda os sphenoidale’nin ala

minor’unun alt kısmında bulunan bu sinusler sinus cavernosus’lara drene olur^.

Plexus basilaris

• Os occipitalis’deki clivus üzerinde bulunan venöz bir ağdır.

• Plexus basilaris, sinus petrosus

superior, sinus petrousus inferior ve sinus cavernosusları birbirine bağlar.

For. magnum üzerinde venöz halkayı tamamlar. Plexus venosus vertebralis internus ile devam eder.

Dura mater’in damarları

• Esas olarak a. maxillaris’in dalı olan a. meningea media’dan gelir.

• Buna ek olarak dura mater’in ön kısmına a. ophtalmica’dan, arka kısmına ise a. occipitalis ve a.

vertebralis’ten meningeal dallar gelir.

• Dura mater spinalis’in arteriel kanlanması ise rr.spinales ile sağlanır.

• Vv.meningea media’ler, meningeal arterlere eşlik eder ve arkada plexus pterygoideus’a önde sinus

sphenoparietalis veya sinus cavernosus’a açılır.

A. meningea media

(ramus frontalis, ramus parietalis)

Dura mater’in sinirleri

• Dura mater cranialis’in tentorium cerebelli’nin üzerinde kalan supratentorial kısmı n. trigeminus’un

dallarından çıkan r.meningeus (n.maxillaris’in dalı) ve n.spinosus (n. mandibularis’in dalı),

• infratentorial kısmı üst 2-3 servikal spinal sinirler, n.vagus’un dalları;

• tentorium cerebelli ise n.opthalmicus’un dalı olan r.meningeus recurrens (r.tentorius) tarafından inerve edilir.

• Dura mater cranialis’e ayrıca ganglion cervicale

superius’tan da, vazomotor fonksiyonu olduğu

düşünülen lifler gelir.

Klinik bilgi

• Tentorium cerebelli’nin yukarısında kalan alanın duyusunu n.trigeminus aldığı için ağrısı yüz alın bölgesinde hissedilir, bu seviye altındaki alanın ağrısı ise ense ve başın arkasında hissedilir.

• Kafa içerisinde yer tutan hematom, tümör ve benzeri patolojiler, kafa içi basıncını artırarak, komşu beyin

dokusunun yer değiştirmesine sebep olur. Genellikle bu patolojilerin yaptığı basınca bağlı olarak beyin dokusunun herniasyonu (fıtıklaşması) görülür.

Pia mater

• Beyin ve medulla spinalis’in sulcus ve gyrusları dahil her tarafına yapışarak döşeyen ince bağ

dokusudur. Damarların etrafında beyin dokusuna da girer.

• Kranial ve spinal sinirlerin etrafındaki perineurium’a pia mater lifler gönderir.

• Beyni saran kısmına pia mater cranialis,

medulla spinalis’i saran kısmına ise pia mater

spinalis denir.

Pia mater spinalis

• Bu zar dışta lamina externa (epipial tabaka), içte lamina interna (intimal tabaka) olmak üzere iki tabakadan oluşmuştur.

• Lamina interna, beyin-omurilik sıvısından beslenen avasküler bir tabaka olup beyin ve medulla

spinalis’i sulcus’ların en derin

noktasına kadar inecek şekilde sıkıca sarar.

• Lamina externa ise, trabecula

arachnoidea’ların yapısına katılan ve lig. denticulatum’ları oluşturan

tabakadır. Bu tabaka beyin

hemisferlerinin konveks yüzeyi üzerinde bulunmaz.

• Pia mater spinalis, medulla spinalis’in alt ucunda kapanır ve bu seviyeden itibaren ince bir bağ dokusunun etrafında, ikinci sakral vertebra

seviyesine kadar uzanan filum terminale (filum terminale internum- filum terminale pars pialis)’yi oluşturur.

• Lig. denticulatum ve filum terminale, medulla spinalis’in pozisyonunda kalmasını

sağlar.

◼ Lig.denticulatum’lar arachnoidea mater ile birlikte dura mater iç

yüzüne yapışarak medulla

spinalis’in dura mater’e tutunmasını sağlar.

◼ Bu yapılar, for magnum’dan L1.

spinal sinirin durayı deldiği yere kadar olan mesafede yer alır ve genellikle 21 çifttir.

Pia mater cranialis

• 3. ve 4. ventrikül

tavanlarında iki kat pia’ dan oluşan tela choroidea

ventriculi tertii ve tela choroidea ventriculi quarti’yi oluşturur.

• Bunlar da daha derinindeki epandim tabakası ile birlikte damardan zengin plexus

choroideus ventriculi

lateralis, tertii ve quarti’yi

oluşturur.

Arachnoidea mater

• Dura mater ile pia mater arasında yer alır.

• Dura mater ile arachnoidea mater arasında spatium

subdurale, pia ile arachnoidea arasında

spatium subarachnoideum

bulunur.

Arachnoidea mater cranialis

• Dura mater cranialis’in iç yüzüne oturur.

• Sadece falx cerebri, falx cerebelli ve tentorium cerebelli’nin bulunduğu büyük yarıklara girer.

Diğer sulkusların

üzerinden köprü şeklinde geçer. İç yüzü ince

iplikciklerle pia’ya

bağlanır.

Arachnoidea mater spinalis

• Dura mater spinalis ile

birlikte ikinci sakral

vertebra seviyesinde

kapanır.

Cisternae subarachnoideae

• Spatium subarachnoideum, gyruslar’ın

tepesinde oldukça dar, sulcuslar’ın olduğu yerde geniştir.

• Beynin alt yüzünde arachnoidea ile beyin

bölümleri arasında cisterna subarachnoidea adı verilen geniş arlıklar bulunur.

• Tüm cisterna’lar birbirleri ve spatium

subarachnoidealar ile bağlantılıdır.

Cisterna cerebellomedullaris (cisterna magna)

• En geniş olanı,

cerebellum ile medulla oblangata arasında yer alan cisterna

cerebellomedullaris’tir.

Buraya BOS, apertura

mediana’dan geçerek

gelir.

Cisterna fossa lateralis cerebri

• Fossa lateralis cerebri ve sulcus lateralis’in dış

tarafında bulunan cisterna fossa lateralis cerebri’ nin içinde a. cerebri media

bulunur.

Cisterna chiasmatica

• Chisma opticum’un

etrafında bulunur.

Cisterna interpeduncularis

İki pedunculus

cerebri arasında yer alan cisterna

interpeduncularis (cisterna basalis)’in içerisinde Willis

poligonu yer alır.

Cisterna pontocerebellaris

Pons ile cerebellum arasında yer alır.

İçinde a. basilaris

bulunur.

Cisterna ambiens

Splenium corporis callosi,

tectum mesencephali ve

cerebellum arasında yer

alır. İçinde v. cerebri

magna (Galen veni)

bulunur.

Cisterna pericallosi

• Corpus callosum’un dış yüzünde yer alır.

Cisterna lamina terminalis

Cisterna lumbaris

• Medulla spinalis’in alt seviyesi olan birinci lumbal vertebra’dan dura mater’in sonlandığı ikinci sakral

vertebra’ya kadar uzanan bir cisterna’dır.

• Cisterna lumbaris içerisinde filum terminale ve cauda equina yer alır.

Granulationes arachnoidea (Pacchioni korpüskülleri)

• Arachnoidea mater, sinus sagittalis superior’a yakın yerlerde, dura mater’in lamina interna’sını delerek sinus sagittalis superior’a açılan

uzantılar oluşturur.

• Bunlara granulationes arachnoideae adı verilir.

• Her biri çok sayıda villus (arachnoid villi) içeren bu uzantılar değişik sayı ve yerleşimde

bulunabilir. Genellikle frontalde, parietalde ve oksipitalde olmak üzere üç çifttir. Kafatası

kemiklerindeki foveola granülares adlı çukurlara otururlar.

•Beyin-omurilik sıvısının hidrostatik basıncı venöz sistemdeki basınçtan daha yüksek olduğu zaman sıvı subarachnoid aralıktan venöz sisteme doğru hareket eder.

Ventriküler Sistem ve

Liquor Cerebrospinalis

(Beyin Omurilik Sıvısı)

• Ventriculus lateralis (1. ve 2. ventriküller)

• Ventriculus tertius

• Ventriculus quartus

VENTRICULUS LATERALIS

• Beyin yarımküreleri içerisinde bulunan boşluklar olup iç yüzü

ependim tabakası ile örtülüdür.

• Her bir lateral ventrikülün hacmi 7 - 10 cc kadardır.

• Her iki hemisferde bulunan ventriküller birbirinden septum

pellucidum adlı bölme ile birbirinden ayrılmıştır.

• Lateral ventriküller foramen

interventriculare (Monro deliği) ile 3.

ventriküle açılırlar.

Ventriculus lateralis

Dört bölümde incelenir:

• Pars centralis

• Cornu frontale (anterior)

• Cornu occipitale (posterior)

• Cornu temporale

(inferior)

cornu occipitale pars centralis

cornu frontale

cornu temporale

trigonum collaterale

plexus choroideus corpus callosum septum pellucidum

Septum pellucidum

Her iki yüzü de ependim ile kaplı vertikal ince bir bölmedir. Yukarda

corpus callosum’a aşağıda fornix’e tutunur. Lamina septi pellucidi denen iki yaprak halinde olup bazen bu iki yaprak birleşirken bazen aralarında cavum septi pellucidi denen aralık bulunur.

• Ventriculus lateralis’te BOS üreten plexus choroideus, pars centralis, trigonum

collaterale ve cornu inferius kısımlarında bulunur.

• Foramen interventriculare (Monro

deliği)’den geçerek III. ventrikülün plexus

choroideus’u ile birleşir. BOS da buradan

geçer.

Ventriculus Tertius

• Thalamus ve

hypothalamus’lar arasında yer alan yassı bir boşluktur.

• Orta hatta yer alır.

• Adhesio interthalamica, ventriculus tertius

içerisinden geçer.

Ventriculus Tertius’un Bağlantıları

1- Foramen interventriculare (Monro deliği) ile lateral ventriküllere bağlanır.

2- Aquaductus cerebri

(aquaductus mesencephali, Sylvius kanalı) aracılığı ile IV. ventriküle bağlanır.

ventriculus tertius

ventriculus quartus aquaductus cerebri

ventriculus tertius

Lamina terminalis

Commisura anterior

Plex. choroideus ventriculi tertii

recessus opticus

recessus infundibularis

recessus pinealis recessus suprapinealis

Ventriculus Quartus

• Cerebellum ile medulla

oblongata ve pons arasındadır.

• Canalis centralis ile devam eder.

• Tabanı fossa rhomboidea adını alır.

• Apertura mediana (Magendi) ve Apertura lateralis

(Luschka) ventriculi quarti’ler aracılığıyla cavum

subarachnoidea’ya bağlanır.

• Tela choroidea: İki kat pia mater

tabakasından oluşur. Tela choroidea,

ependim hücreleri ile birlikte plexus

choroideus’u oluşturur.

LIQUOR CEREBROSPINALIS (Beyin Omurilik Sıvısı, BOS)

• Berrak ve renksiz bir sıvıdır.

• Canalis centralis, beyin ventrikülleri ve cavum subarachnoidale’yi doldurur.

• Miktarı toplam 80 - 150 ml kadardır.

Günde 450 ml salgılanır, sürekli geri emilir.

• Sıvının yaklaşık ¾ ü subarachnoid aralıkta,

• ¼’ü ventriküllerde bulunur.

BOS

• 1500 gr. ağırlığındaki beynin 50 gr.’ı BOS’tur.

• BOS; MSS için yastık görevi görür ve travmalara karşı korur.

• BOS, plexus choroiduslar’dan salgılanır.

• Plexusun yüzeyi (yan karıncıklarda) 40 cm2 kadardır.

• Yan karıncıklar BOS’un % 70’ ini salgılar.

• Canalis centralis etrafındaki epandim hücreleri

tarafından da bir miktar salgılanır.

Klinik

LUMBAL PONKSİYON : Lumbal 3. -4. vertebra

arasından subarochnoid aralığa girilerek BOS alınmasıdır.

Subarachnoid aralığa anestezik madde verilmesine spinal anestezi denir.

Lumbal ponksiyon esnasında geçilen tabakalar:

1. Deri

2. Fascia superficialis 3. Lig. supraspinale 4. Lig. interspinale 5. Lig. flavum

6. Plex. venosus vertebralis int. post.

7. Dura mater

8. Arachnoidea mater