ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI
Dersin Adı Dönemi Dersin Kredisi AKTS
Elektrik Enerjisi Dağıtımı Güz Dönemi 2 + 0 4
Başarı
Değerlendirmesi
Yılsonu Notuna Katkısı
Vize (Ara) Sınav %30
Kısa Sınav %10
Ödev %10
Final Sınavı %50
ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI
Haftalık Ders Planı I.Hafta Elektrik enerji dağıtımı yönetmelikler ve
standartlar ARA SINAV 23-29 Kasım 2015
II.Hafta Şebekelerin yapılışı ve düzenlenmesi X.Hafta Gerilim düşümü hesapları
III.Hafta Şebekelerin yapılışı ve düzenlenmesi XI.Hafta Şebeke kayıpları ve kısa devre hesapları
IV.Hafta Elektrik enerji dağıtımında kullanılan kablolar
ve havai hatlar XII.Hafta Şebeke kayıpları ve kısa devre hesapları V.Hafta Kumanda Elemanları
Akım ve gerilim transformatörleri XII.Hafta Şebeke kayıpları ve kısa devre hesapları VI.Hafta Koruma Elemanları ve Koruma Röleleri XIII.Hafta Reaktif güç kompanzasyonu
VII.Hafta Şalt Sahaları ve Donanımları XIV.Hafta Yük karaktersitikleri ve yük tahmin yöntemleri VIII.Hafta Gerilim düşümü hesapları FİNAL
11-22 Ocak 2016
ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI
Elektrik Enerjisi Üretimi, İletimi ve Dağıtımı
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
Elektrik Enerjisi Üretimden Dağıtıma Doğru
• Üretim (Generation)
• İletim (Transmission)
• Primer Dağıtım (Primer Distribution)
• Sekonder Dağıtım (Seconder Distribution)
• Yükler-Tüketiciler (Consumer)
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
Şebeke: Ülke çapında yaygınlaştırılmış ulaşım ve iletişim örgüsü, ağ
Elektrik Şebekesi: Üretilen elektrik enerjisini kullanıcılara iletmek için
oluşturulmuş bileşik bir ağdır. Elektrik gücü üreten enerji santralları, üretim
kaynaklarından talep merkezlerine enerji aktaran iletim (nakil) hatları ve kullanıcılara bağlantı sağlayan bileşik dağıtım hatlarından oluşur.
Elektrik Şebekesi
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
Akıllı şebeke, tedarikçi ve tüketici arasında karşılıklı elektronik iletişimin sağlanması amacıyla akıllı sayaç ve izleme sistemlerinin elektrik şebekelerine eklenerek elektrik şebekelerinin izlenmesi, güncellenmesi ve sürekli güvenilir, kaliteli olarak dağıtım
yapılırken kullanıcı güvenliğinin sağlanması gereken bir yaklaşımdır. Aslında sadece sayaç değil üretimden son tüketiciye kadar bütün şebekenin uzaktan izlenebilir ve kontrol edilebilir olmasıdır.
Klasik (Geleneksel) Şebeke: Merkezi bir elektrik üretim santralinde üretilen elektriğin gerilim seviyesi yükseltilerek iletilmesini,
sonrasında kademeli olarak gerilim seviyeleri düşürülerek dağıtılmasını ve son kullanıcıya ulaştırılmasını sağlayan, otomasyon
kullanılmayan elektrik dağıtım sistemleridir.
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
*Capex: Capital expenditures: Yatırım harcamaları
**Opex: Operational expenditures: Operasyon harcamaları
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
Elektrik Üretimi: Elektrik, kamu yada özel elektrik üreticileri tarafından çeşitli türdeki elektrik santralleri ile üretilir.
Elektrik İletim Şebekesi: Üretilen elektrik enerjisini kullanıcılara iletmek için
oluşturulmuş bileşik bir ağdır. Elektrik gücü üreten enerji santralları, üretim
kaynaklarından talep merkezlerine enerji aktaran iletim (nakil) hatları ve kullanıcılara bağlantı sağlayan bileşik dağıtım
hatlarından oluşur. Elektrik Şebekesi
GENEL TANIM VE KAVRAMLAR
Elektrik Dağıtım Şebekesi: İletim
hattından gelen ve şalt merkezlerinde
gerilim seviyesi düşürülen elektriği, ev ve işyerlerine getiren şebekedir.
Elektrik Şebekesi
Elektrik Dağıtımı
Elektriğin son kullanıcıya ulaştırılmasıdır.
Elektrik Dağıtım Şebekesi
Elektrik şebekesinin, elektriği iletim sisteminden tüketiciye ulaştıran kısmıdır.
Elektrik dağıtım şebekesi,
• Trafo merkezleri,
• Orta gerilim hatları,
• Dağıtım merkezleri,
• Dağıtım transformatörleri,
• Alçak gerilim dağıtım hatları
• Ölçü devrelerini kapsar.
1890’da New York City sokakları
Dikey Entegre
TEK
1970 1994 2001
TEDAŞ
TEAŞ TETAŞ
TEİAŞ
EÜAŞ TEDAŞ
Dağıtım
Üretim, İletim &
Ticaret
İletim
Üretim Ticaret Dağıtım
Genellikle birbirinden uzak olan elektrik üretim santralleriyle tüketim merkezleri arasındaki bağlantı, iletişim şebekesi ve enterkonnekte sistemlerle sağlanır.
• Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) : Türkiye’de elektrik üretiminden sorumlu devlet kuruluşu
• Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) : Üretilen Elektrik enerjisinin iletiminden sorumlu devlet kuruluşu
• Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) : Elektrik enerjisinin Türkiye’deki dağıtımından sorumlu devlet kuruluşu
• Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) : Elektrik enerjisinin toptan satışından sorumlu devlet kuruluşu
Elektrik Enerjisinin İletimi (Taşınması) ve Dağıtılması
16.06.2013 YÜK TEVZİ BÖLGELERİ PUANTLARI
YÜK TEVZİ BÖLGELERİ ANİ PUANTLARI
BÖLGELER SAAT MW
İKİTELLİ (TRAKYA) 21,30 3564,0
ADAPAZARI (KBA) 21,20 4416,3
IŞIKLAR (BA) 21,10 4223,0
GÖLBAŞI (OA) 21,20 2933,0
KEBAN (GDA) 21,00 4051,3
SAMSUN (OK) 21,00 1238,2
ADANA (D Akd.) 20,40 2261,8
ANTALYA (B Akd.) 21,10 2062,0
-75 ADET 400 kV İSTASYON - 1 ADET 220 kV İSTASYON - 496 ADET 154 kV İSTASYON - 15 ADET 66 kV İSTASYON
- 587 ADET İSTASYON (92.199 MVA)
- 14453 km 400 kV HAVAİ HAT - 31716 km 154 kV HAVAİ HAT
- 84 km 220 kV HAVAİ HAT (Gürcistan,Ermenistan) - 508 km 66 kV HAVAİ HAT
-213 km 154 ve 380 kV KABLO HATTI -46974 km (TOPLAM İLETİM HATTI)
-77 ADET 380 kV İSTASYON - 2 ADET 220 kV İSTASYON - 513 ADET 154 kV İSTASYON - 16 ADET 66 kV İSTASYON
- 606 ADET İSTASYON (99852 MVA) 2010 yılı - Müşteriye Hitap eden 64432MVA
- 15559,2 km 380 kV HAVAİ HAT - 32607,8 km 154 kV HAVAİ HAT
- 84,5 km 220 kV HAVAİ HAT (Gürcistan,Ermenistan) - 508,5 km 66 kV HAVAİ HAT
-28,6 km 380kV -179,3 km 154kV
-3,2 km 66kV KABLO HATTI
İLETİM HATTI) 2010 yılı
ŞİRKET GÖREV İLLERİ Akdeniz Elektrik A.Ş. (AKDENİZ EDAŞ) Antalya, Burdur, Isparta İl sınırları
Aras Elektrik A.Ş. (ARAS EDAŞ) Erzurum, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Iğdır,Kars Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. (ÇORUH EDAŞ) Trabzon, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize
Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. (FIRAT EDAŞ) Elazığ, Bingöl, Malatya, Tunceli
Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. (GDZ EDAŞ) İzmir, Manisa
Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş. (AKEDAŞ) Kahramanmaraş, Adıyaman Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. (ÇEDAŞ) Sivas, Tokat, Yozgat
Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş (AYDEM) Aydın, Denizli, Muğla
Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. (OSMANGAZİ EDAŞ) Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya, Uşak
Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. (TOROSLAR EDAŞ) Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kilis Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (UEDAŞ) Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova
Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş (VEDAŞ) Bitlis, Hakkari, Muş, Van
Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. (YEDAŞ) Samsun, Amasya, Çorum, Ordu, Sinop
Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. (BAŞKENT EDAŞ) Ankara, Kırıkkale, Zonguldak, Bartın, Karabük, Çankırı, Kastamonu Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş (BEDAŞ) İstanbul ili Rumeli Yakası.
İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. (AYEDAŞ) İstanbul ili Anadolu Yakası.
Kayseri ve Civari Elektrik Dağıtım Şirketi (KCTAŞ) Kayseri (Türkiye’deki ilk Dağıtım Şirketi-1926)
Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. (MERAM EDAŞ) Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya, Karaman Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. (SEDAŞ) Sakarya, Bolu, Düzce, Kocaeli
Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. (TREDAŞ) Edirne, Kırklareli, Tekirdağ.
TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ
KURULUŞ VE YAKIT CİNSLERİNE GÖRE KURULU GÜÇ KURULUŞLAR
2014 YILI SONU 31 AĞUSTOS 2015 SONU İTİBARİYLE KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI
MW % ADET MW % ADET
EÜAŞ + EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANT. 21.879,2 31,5 78,0 20.321,2 28,3 76
İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR 946,2 1,4 60 945,7 1,3 60
YAP İŞLET SANTRALLARI 6.101,8 8,8 5 6.101,8 8,5 5
YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI 2.319,3 3,3 19 2.312,3 3,2 18
SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ 38.193,4 54,9 839 41.958,9 58,4 868
OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI 27,2 0,0 6 26,4 0,0 5
LİSANSSIZ (TEDAŞ) SANTRALLERİ 52,8 0,1 119 192,3 0,3 270
TOPLAM 69.519,8 100,0 1.126 71.858,5 100,0 1.302
YAKIT CİNSLERİ
2014 YILI SONU 31 AĞUSTOS 2015 SONU İTİBARİYLE KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI
MW % ADET MW % ADET
FUEL-OİL + ASFALTİT + NAFTA + MOTORİN 659,8 0,9 18 766,3 1,1 16
TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT 8.573,4 12,3 23 8.729,4 12,1 25
İTHAL KÖMÜR 6.062,6 8,7 8 6.064,2 8,4 8
DOĞALGAZ + LNG 21.476,1 30,9 230 21.511,3 29,9 235
YENİLEN.+ATIK+ATIKISI+PİROLİTİK YAĞ 288,1 0,4 58 317,0 0,4 65
ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI 667,8 1,0 9 657,8 0,9 7
ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ 4.074,0 5,9 42 3.883,8 5,4 38
JEOTERMAL 404,9 0,6 15 523,6 0,7 16
HİDROLİK BARAJLI 16.606,9 23,9 77 17.971,5 25,0 88
HİDROLİK AKARSU 7.036,3 10,1 444 7.226,1 10,1 449
RÜZGAR 3.629,7 5,2 90 4.052,4 5,6 103
GÜNEŞ (LİSANSSIZ) 40,2 0,1 112 155,0 0,2 252
TOPLAM 69.519,8 100,0 1.126 71.858,5 100,0 1.302
Elektrik Piyasası Yönetmelikler
• Enerji Piyasası Bildirim Yönetmeliği
• Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği
• Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve İlgili Mevzuatı
• Elektrik Dağıtımı Ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği
• Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi Yönetmeliği ve İlişkili Mevzuat
• Elektrik Enerjisi Talep Tahminleri Hakkında Yönetmelik
• Dağıtım Yönetmeliği
• Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ve İlgili Mevzuatı
• İthalat ve İhracat Yönetmeliği
• Lisans Yönetmeliği
• Elektrik Şebeke Yönetmeliği
• Tadillere ve İletim Faaliyeti ile Vazgeçilen Faaliyetlerin Devrine İlişkin Yönetmelik
• Tarifeler Yönetmeliği
• Yan Hizmetler Yönetmeliği
• Elektrik Piyasasında Yapılacak Denetimler İle Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
• Organize Sanayi Bölgelerinin Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
• Elektrik Piyasasında Dağıtım ve Tedarik Lisanslarına İlişkin Tedbirler Yönetmeliği
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik
• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik
• Rüzgar ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma
KAYNAKLAR
Enerji Dağıtımı-I , Dr.Bora ALBOYACI
