Prof. Dr. Cemal ŞANLI
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması
Uyuşmazlıkların ve Çözüm Yolları
4. Bası
Yayın No : 2463 Hukuk Dizisi : 1202
4. Baskı – Haziran 2011 – İSTANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 485 - 3
Cop yright© Bu ki ta bın bu ba sı sı nın Tür ki ye’de ki ya yın hak la rı BE TA Ba sım Ya yım Dağı tım A.Ş.’ye ait
tir. Her hak kı sak lı dır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kıs men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya başka her han gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğı tı la maz. Nor mal öl çü yü aşan ik ti bas lar ya pı la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur.
Dizgi : B e t a B a s ı m A Ş .
Bask› Cilt : Yaz›n Bas›n Yay›n Matbaac›l›k Trz.Tic.Ltd.fiti.
(Sertifika No: 12028)
Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij ‹fl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/‹STANBUL 0212 565 01 22 0212 565 02 55 Ka pak Ta sa rım : Gülgonca Çarpık
Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Narlıbahçe Sok. Damga Binası No.: 11 Cağaloğlu İSTANBUL
Tel : (0212) 511 54 32 519 01 77 Fax: (0212) 511 36 50
www.betayayincilik.com
DÖRDÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ
1. Kitabımızın 3. Basısının yapıldığı 2005 yılından bu yana, ülkemizin uluslararası ticaret hukuku sisteminde ciddi değişiklikler olmuştur. Bu bağlamda Türkiye, kısa zaman önce “Uluslararası Alım-Satım Akitlerine İlişkin Viyana Konvansiyonu”na taraf olmuş- tur. Yine Türkiye 2005 yılından bu yana uluslararası ticarî ve ekonomik uyuşmazlıkların çözümüne, uluslararası tebligata ve yabancı mahkeme kararlarının tenfizine ilişkin pek çok ikili ve çok taraflı anlaşmaya taraf olmuştur. Önceki basının yapıldığı 2005 yılından sonraki dönemde ülkemizde yeni bir Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu, Borçlar Kanunu, Ticaret Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu çıkarılmıştır. Yeni basıda, 2005’den sonraki dönemde çıkan bu yasalar esas alınmıştır. Ayrıca, kitabımızın 4. Basısında Dünya Ticaret Örgütü’ne ve bu Örgüt düzeni içinde oluşturulan uyuşmazlık çözüm usulüne de yer verilmiştir.
2. Günümüzde, uluslararası ticarî ve ekonomik ilişkilerdeki artışa paralel olarak, bu ilişkilerden doğan uluslararası karakterli uyuşmazlıklar da aynı oranda artmıştır. Bugün uluslararası karakterli uyuşmazlıklara bakacak “beynelmilel” yetki ile donatılmış bir mahkeme mevcut değildir. Bu tür uyuşmazlıklar da millî mahkemelerde veya tarafların anlaşması ile tahkim mahkemelerinde çözümlenmektedir.
Mahallî uyuşmazlıklara nispetle uluslararası karakterli uyuşmazlıkların çözümünde karşılaşılan güçlükler -davaların yabancı unsur içermesi sebebiyle- çok daha fazladır.
Yine bu uyuşmazlıkların maliyeti diğerlerine göre çok daha yüksektir. Ayrıca çoğu kez tarafların veya dava konusu şeyin farklı ülkelerde bulunmasından kaynaklanan tebligat ve delillerin teminindeki güçlükler sebebiyle bu davalar ciddi biçimde uzamaktadır.
3. Bugün millî mahkemelerde ve tahkim mahkemelerinde davaların uzaması, ulus- lararası ticaret camiasında ciddi bir yakınma sebebidir. Klâsik ihtilâf çözme usulü olan mahkeme ve tahkim usulünde davaların uzaması ve maliyetlerin yüksek olması, ihtilâfa takaddüm eden safhada -ileride ihtilafın çıkmasını önleyici nitelikteki- hukukî tedbirleri ve ihtilâfların sulhane çözümünü hedef alan uzlaştırma tekniklerini önemli hâle getir- miştir. Bu itibarla Kitabımızın birinci bölümünde ihtilâfa takaddüm eden safhada, yani akitlerin müzakere ve tasarlanma safhasında potansiyel (muhtemel) ihtilâfları önleme teknikleri üzerinde durulmuştur. Gerçekten de; çoğu kez ihtilafların tohumları mukavele- lerin müzakere ve tasarlanması safhasında atılmaktadır. Hukukçuların, sözleşmelerin mü- zakere ve yazımı safhasında dikkate alacakları bazı ilkeler, potansiyel ihtilâfları asgarîye indirebilir. En etkin ve en ucuz ihtilâf çözme tekniğinin, henüz ihtilâflar ortaya çıkmadan önlenmesi olduğu söylenebilir.
4. Uluslararası ticarî ve ekonomik sözleşmelerin doğası gereği, -ne türden sözleş- meler yapılırsa yapılsın- çok defa uyuşmazlıklar kaçınılmaz olur. Uyuşmazlıkların çö-
züm merciinin millî mahkemeler veya tahkim olmasına göre özel sorunlar ortaya çıkar.
Hukukçular, millî mahkemelerde açılan davalarda; hususen tebligat, mahkemenin yerel ve uluslararası yetkisi, davacının yabancı olması sebebiyle yatırması gereken teminat (Cautio Judicatum Solvi), yabancı ülkelerde bulunan delillerin toplanması ve değerlendi- rilmesi, karar yabancı mahkemeden alınmış ise bunun ülkede icrası konularında çözümü güç özel sorunlarla karşılaşırlar. Elinizdeki Kitap, bu alanda hukukçulara yardımcı olma- yı hedeflemektedir.
5. Bugün, klâsik ihtilâf çözme usulü olan ulusal yargı ve tahkimde davaların uzaması ve maliyetlerin yüksekliği, iş dünyasını “barışçıl ihtilâf çözme teknikleri”ne yöneltmiş- tir. Bugün, özellikle Milletlerarası Ticaret Odası (MTO), uluslararası ticarî ve ekonomik uyuşmazlıkların barışçıl ihtilâf çözme teknikleri ile hallini düzenleyen bir dizi kurallar geliştirmiş, bu usulü kurumsallaştırmıştır. İleriki yıllarda, pek çok uluslararası karakterli ihtilâfın bu yolla çözümleneceğini tahmin edebiliriz. Kitabımızda, bu çağdaş ihtilâf çöz- me teknikleri de incelenmiş ve Türk Hukukçularının dikkatine sunulmuştur.
6. Kitabın muhtevasını oluşturan konuların kaleme alınmasında, esas itibariyle, Türk Hukukundan hareket edilmiştir. Diğer bir ifade ile Kitapta, uluslararası ticarî uyuşmaz- lıkların birinci plânda Türk Hukukundaki çözüm yolları üzerinde durulmuştur. Bu itibarla Kitabın, Türk Hukuku çerçevesinde uluslararası karakterli ticarî ve ekonomik uyuşmaz- lıkların çözümü işi ile meşgul olanlara yardımcı olacağını ümit etmekteyiz.
Kitabımızın bu basısının yayına hazırlanmasında Anabilim Dalımız öğretim üyele- rinden Yard. Doç. Dr. Emre ESEN ve Yard. Doç. Dr. İnci Ataman FİGANMEŞE ile Araş.
Gör. Ayşe Elif ULUSU’nun çok ciddi katkıları olmuştur. Kendilerine teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca, kitabın basımını gerçekleştiren BETA yayınlarının değerli sahip ve mensuplarına, özellikle kitabı basıya hazırlayan Gülgonca ÇARPIK’a derin teşekkürle- rimi sunarım.
Levent/İstanbul, 24 Mayıs 2011 Prof. Dr. Cemal ŞANLI
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ...XIII GİRİŞ ...1
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN SÖZLEŞMELERİN HAZIRLANMASI SAFHASINDA
(İhtilaflara Takaddüm Eden Safhada) ÖNLENMESİ I- GENEL OLARAK “ULUSLARARASI TİCARÎ SÖZLEŞMELER”
VE HUKUKÎ REJİMİ ...3 II- ULUSLARARASI TİCARÎ SÖZLEŞMELERİN HAZIRLANMASI
SIRASINDA MUHTEMEL (Potansiyel) UYUŞMAZLIKLARIN
ÇÖZÜMLENMESİ (Önlenmesi) ...9 A- SÖZLEŞME SIRASINDA MUHTEMEL UYUŞMAZLIKLARI
ÇÖZME (Önleme) İLKELERİ ...10 1) Sözleşme Sırasında Taraflar “Sözleşme Yapma Ehliyeti”ne
Sahip Olmalıdır ...10 2) “Yazılı” ve İlgili Hukuka Göre “Geçerli” Bir Sözleşme
Yapılmalıdır ...15 3) “Akreditif Sözleşmesi” Dışında, Taraflar Arasındaki Tekmil
İlişkileri Düzenleyen Müstakil Bir Maddî Hukuk Sözleşmesi
Yapılmalıdır ...23 4) Sözleşme, Sözleşme Konusu Malın Gözetimi İle İlgili
Objektif Bir Düzenleme İçermelidir...28 5) Sözleşme, Akdin Objektif ve Sübjektif Bakımdan Esaslı
Unsurlarını Taşımalıdır ...31 6) Sözleşme Fikrî ve Sınaî Hakların Devir ve İktisabına İlişkin
Hükümler İçermelidir ...35 7) Sözleşme Hard Ship Klozları (Mücbir Sebep ve
Beklenmeyen Hal Klozları) İçermelidir ...36
8) Sözleşme Bir “Hukuk Seçimi” İçermelidir ...41 9) Sözleşme, İhtilaf Vukuunda Başvurulacak
Yargı Merciini Belirtmelidir ...57 B- ULUSLARARASI TİCARÎ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN
LİSAN VE YORUM SORUNLARI VE BUNLARIN
SÖZLEŞME SAFHASINDA ÖNLENMESİ ...57 İkinci Bölüm
ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN İHTİLAFIN VUKUUNDAN SONRA HUKUKSAL
YOLLARLA ÇÖZÜMÜ I- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN MİLLİ
MAHKEMELER ARACILIĞI İLE ÇÖZÜMÜ ...71 A- GENEL OLARAK ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLAR
VE MİLLİ MAHKEMELER ...71 B- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN TARAFLARIN
SEÇTİĞİ MİLLİ MAHKEMELERDE GÖRÜLMESİ ...73 1) Yetki Şartı veya Sözleşmeleri ...73 a) Genel Olarak...73 b) Sözleşmelerin Tasarlanması Sırasında Yetkili
Mahkemenin Belirlenmesi ...73 2) Türk Mahkemelerinin Seçilmesi ...75 a) Türk Mahkemelerinin Seçimini Öngören Anlaşmaların
Geçerlilik Şartları ...76 b) Yetki Şartı veya Anlaşması ile Türk Mahkemelerinin
Yetkili Kılınmasının Hukukî Sonuçları ...83 3) Yabancı Mahkemelerin Seçilmesi ...86 a) Yabancı Mahkemelerin Seçimini Öngören Anlaşmaların
Geçerlilik Şartları ...88 b) Yetki Şartı veya Anlaşması ile Yabancı Mahkemelerin Yetkili
Kılınmasının Hukukî Sonuçları ...93 c) Yabancı Mahkemeler Lehine Yapılmış Yetki Anlaşmalarına
Rağmen Davaların Türk Mahkemelerinde Görülmesi ...106 C- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN TARAFLARIN
DOĞRUDAN BAŞVURDUĞU MİLLÎ MAHKEMELERDE
GÖRÜLMESİ ...108 1) Uluslararası Ticarî Uyuşmazlıkların Çözümünde Doğrudan
Millî Mahkemelere Başvurulması ...108
2) Uluslararası Ticarî Uyuşmazlıkların Çözümünde Doğrudan
Türk Mahkemelerine Başvurulması ...112
a) Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisi ve Bu Yetkinin İstisnaları ...112
b) Türk Mahkemelerinin Uluslararası Yetkisi ...119
aa) Davalının İkametgâhı (Yerleşim Yeri) Mahkemesi ...123
bb) Sözleşmenin İfa Yeri Mahkemesi ...127
cc) Türkiye’de İkametgahı Bulunmayanlar Aleyhine Açılacak Mal ve Alacak Davalarında İhtilaflı Şeyin Bulunduğu Mahal Mahkemesi ...129
dd) Vekalet Ücretinden Doğan Davalarda veya Karşılık Davalarda, Esas Davanın Görüldüğü Mahal Mahkemesi ...130
ee) İflas Davalarında Yetki ...130
ff) Yetki İtirazına Uğramayan Türkiye’deki Herhangi Bir Mahal Mahkemesi ...131
gg) Fikrî ve Sınaî Haklardan Doğan Uyuşmazlıklarda Yetkili Mahkemeler ...132
D- TÜRK MAHKEMELERİNDE GÖRÜLMEKTE OLAN ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARLA İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR (Teminat, Derdestlik, Bekletici Mesele, Delillerin Toplanması ve Değerlendirilmesi, Tebligat, İhtiyatî Tedbirler) ...134
1) Yabancıların veya Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Türk Vatandaşlarının Teminat Yatırma Mükellefiyeti ...134
2) Uluslararası Derdestlik ve Bekletici Mesele ...145
a) Uluslararası Derdestlik ...145
b) Bekletici Mesele (Mesele-i Müstehire)...149
3) Deliller, Toplanması ve Değerlendirilmesi ...151
a) Deliller ve İspat Konularında Lex Fori’nin Uygulanması ...151
b) Delillerin İspat Hukuku Bakımından Tâbi Olduğu Şekil...156
c) Delillerin Toplanması ve İstinabe Usulü...162
4) Tebligat ...179
5) İhtiyatî Tedbirler ...185
6) Uluslararası Ticarî Uyuşmazlıklarla İlgili Yabancı Mahkeme Kararlarının Türk Mahkemelerinde Tenfizi (İcrası) ...189
a) Türk Hukukunda Tanıma ve Tenfiz ...189
aa) Görevli ve Yetkili Mahkeme ...192
bb) Tenfiz Dilekçesi ve Ekleri ...194
cc) Harçlar ...196
dd) Tenfiz Şartları ...197
(i) Türkiye ile Kararın Verildiği Ülke Arasında Karşılıklılık Bulunmalıdır (MÖHUK m. 54/a) ...199
(ii) Karar, Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Giren Bir Konuda Verilmiş Olmamalıdır ve Yabancı Mahkeme Kendisini “Aşırı Yetki” Teşkil Edecek Suretle Yetkili Görmüş Olmamalıdır (MÖHUK m. 54/b) ...209
(iii) Karar Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmamalıdır (MÖHUK m. 54/c)...213
(iv) Karar, Davalının Savunma Haklarına Riayet Edilerek Verilmiş Olmalıdır (MÖHUK m. 54/ç) ...217
b) Dava Masraflarına İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi ...220
c) Tenfiz Edilen Yabancı Kararın Yerine Getirilmesi ...222
d) Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde Zamanaşımı ...223
II- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM YOLU İLE ÇÖZÜMÜ ...225
A- GENEL OLARAK ULUSLARARASI TİCARÎ TAHKİM...225
B- ULUSLARARASI TİCARÎ TAHKİMİN TANIMI VE HUKUKÎ REJİMİ ...230
C- TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI TİCARÎ TAHKİM ...237
1) “Yatırım Uyuşmazlıkları” ile İlgili Uluslararası Tahkim ...239
2) 4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’na Göre Uluslararası Tahkim ...243
a) Kanunun Amaç, Konu, Yer ve Zaman İtibariyle Uygulanması ...244
b) Tahkimde Görevli/Yetkili Mahkeme ve Yerel Mahkemelerin Tahkime Müdahalesi ...249
c) Tahkim Şartı veya Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları ve Hükümleri ...251
d) Tahkim Mahkemesinin Teşkili ve Yetkisi ...255
e) Tahkim Yargılaması (Tahkim Usul ve Esasına Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi, Tahkim Yerinin Belirlenmesi, Davanın Açıldığı Tarih, Dava ve Cevap Layihalarının Sunulması, Görev Belgesinin (Term of Reference)Düzenlenmesi, Tahkim Lisanı, Delillerin Toplanması, Kararın Şekli ve Süresi) ...258
D- YAPISAL OLARAK ULUSLARARASI TAHKİM (Ad Hoc ve Kurumsal Tahkim) ...266
1) Ad Hoc (Arızî) Tahkim ...266
2) Kurumsal Tahkim (Daimî Hakem Mahkemeleri) ...268
a) Yatırım İhtilaflarının Halline Dair Uluslararası Merkez (International Centre for the Settlement of Investment Disputes/ICSID)...274
b) WIPO/Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü Tahkim Mahkemesi WIPO Arbitration Court) ...275
c) MTO Tahkim Mahkemesi (ICC Arbitration Court) ...277
d) Londra Uluslararası Tahkim Mahkemesi (London Court of International Arbitration/LCIA) ...282
e) Rusya Federasyonu Ticaret ve Sanayi Odası Uluslararası Tahkim Mahkemesi (The International Commercial Arbitration Court at the Chamber of Commerce and Industry of Russian Federation/ICAC) ...284
f) Avusturya Federal Ekonomi Odası Uluslararası Tahkim Merkezi (International Arbitral Centre of the Austrian Federal Economic Chamber-Vienna International Arbitral Centre/VIAC) ...287
g) Stockholm Ticaret Odası Tahkim Enstitüsü (Arbitration Institute of the Stockholm Chamber of Commerce/SCC Institute) ...289
h) Amerikan Tahkim Odası (The American Arbitration Association/AAA) ...292
ı) Hububat ve Yem Ticaret Birliği Tahkim Mahkemesi (The Grain and Feed Trade Assocation Arbitration Tribunal/GAFTA Arbitration Tribunal)...293
i) Sıvı ve Hayvansal Yağ ve Tohum Birlikleri Federasyonu Tahkim Mahkemesi (Federation of Oils, Seeds and Fats Associations Arbitration Tribunal/FOSFA Arbitration Tribunal) ...296
j) Rafine Şeker Birliği Tahkim Mahkemesi (The Refined Sugar Association Arbitration Tribunal) ...297
E- ULUSLARARASI TİCARÎ HAKEM KARARLARININ TÜRKİYE’DE TENFİZİ ...299
1) Genel Olarak “Yabancı” Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizi ...299
2) New York Anlaşmasına Göre Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi ...300
a) New York Anlaşmasının Zaman, Konu ve Ülke İtibariyle Uygulama Alanı ...300
b) New York Anlaşmasına Göre Tanıma ve Tenfiz Davalarında Usul...305
c) New York Anlaşmasına Göre Tanıma Şartları ...314
d) New York Anlaşmasına Göre Tenfiz Şartları ...316
aa) Taraflar arasında geçerli bir tahkim anlaşması bulunmalıdır (m. V/I-a) ...318
bb) Karar, Davalının Savunma Haklarına Riayet
Edilerek Verilmiş Olmalıdır (m. V/1-b) ...344
cc) Karar, Hakemlerin Yetkileri İçinde Verilmiş Olmalıdır (m. V/1-c) ...347
dd) Hakem Mahkemesinin Teşkili veya Tahkim Prosedürü Taraflar Arasındaki Anlaşma Hükümlerine -Anlaşmada Hüküm Yoksa- Tahkim Prosedürünün Cereyan Ettiği Ülke Hukukuna Uygun Olmalıdır (m. V/1-d)...351
ee) Karar, Taraflar İçin Bağlayıcı (Binding) Olmalı veya Verildiği Ülke Hukukuna ya da Tahkimin Tâbi Olduğu Ülke Hukukuna Göre İptal Edilmemiş yahut İcrası Askıya Alınmamış Olmalıdır (m. V/1-e) ...356
ff) Karar, Tenfiz Devleti Hukukuna Göre Tahkim Yolu ile Çözümü Mümkün bir Uyuşmazlığa İlişkin Olmalıdır (m. V/2-a)...367
gg) Karar, Tenfiz Devleti Hukukunun Kamu Düzenine Aykırı Olmamalıdır (m. V/2-b) ...370
3) 5718 Sayılı Kanuna Göre Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi ...376
4) New York Anlaşmasına ve 5718 Sayılı Kanuna Göre Tenfiz Dilekçesi ve Ekleri ...379
5) Tahkime Konu Uluslararası Ticarî Uyuşmazlıklar Hakkında Türk Mahkemelerinin Tedbir Kararları Verme Yetkisi ...382
III- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN DOĞRUDAN MÜZAKERELER, UZLAŞTIRMA, TEKNİK BİLİRKİŞİLİK (HAKEM BİLİRKİŞİLİK), ÖN HAKEMLİK, ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN SÖZLEŞMEYE MÜDAHALESİ VE ALTERNATİF İHTİLAF ÇÖZME TEKNİKLERİ (ADR) İLE ÇÖZÜMÜ ...391
A- UYUŞMAZLIKLARIN MÜZAKERELER YOLU İLE ÇÖZÜMÜ ...393
B- UYUŞMAZLIKLARIN UZLAŞTIRMA YOLU İLE ÇÖZÜMÜ ...395
1) ICC Uzlaştırma Kuralları ...399
2) UNCITRAL Uzlaştırma Kuralları ...399
3) ICSID Uzlaştırma Kuralları ...400
4) FIDIC Uzlaştırma Kuralları ...403
C- UYUŞMAZLIKLARIN TEKNİK BİLİRKİŞİLİK (Technical Expertise-Hakem Bilirkişilik) YOLU İLE ÇÖZÜMÜ ...407
D- UYUŞMAZLIKLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SÖZLEŞMELERE MÜDAHALESİ YOLU İLE ÇÖZÜMÜ (Akitlerin Tarafsız Üçüncü Kişilerce Yorumlanması, Doldurulması ve Uyarlanması) ...413
E- UYUŞMAZLIKLARIN ÖN HAKEMLİK (Pre Arbitral Referee
Procedure) YOLU İLE ÇÖZÜMÜ ...416
F- UYUŞMAZLIKLARIN “ALTERNATİF İHTİLAF ÇÖZME USULLERİ” (ADR/ Alternative Dispute Resolutions) İLE ÇÖZÜMÜ ...420
IV- ULUSLARARASI TİCARÎ UYUŞMAZLIKLARIN DİPLOMATİK YOLLA ÇÖZÜMÜ ...429
V- YABANCI SERMAYE YATIRIMLARINDAN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI ...433
A- YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE ICSID ANLAŞMASI ...433
B- YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İLGİLİ İKİLİ ANLAŞMALAR VE TAHKİM ...453
VI- DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NDE (DTÖ) UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI ...469
A- DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ YARGILAMA USULÜ ...469
1) DTÖ Uyuşmazlık Giderme Yoluna Dair Kuralların Kaynağı: 1947 ve 1994 tarihli GATT Anlaşmaları ...470
2) DTÖ Yargılamasının Özellikleri ...475
a) Münhasır Yetki...475
b) Özel Hukuk Kişilerinin Durumu...475
c) İhlâl Bulunmasa da Yargı Yoluna Başvurma İmkânı ...477
d) Yargı Merciinin Önceki Kararlarının Etkisi ...478
B- DTÖ YARGILAMASINDA İZLENECEK USUL ...479
1) Müzakere Aşaması ...480
2) Panel Aşaması ...480
C- TEMYİZ AŞAMASI ...482
D- TAVSİYELERİN YERİNE GETİRİLMESİ ve YAPTIRIM UYGULANMASI AŞAMASI ...483
1) Tavsiyelerin Yerine Getirilmesi Aşaması ...483
2) Tavsiyelerin Yerine Getirilmemesi Hâlinde Uygulanan Yaptırımlar ...484
EKLER ...487
1. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN ...489
2. MİLLETLERARASI TAHKİM KANUNU ...504
3. KAMU HİZMETLERİ İLE İLGİLİ İMTİYAZ ŞARTLAŞMA VE SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA TAHKİM YOLUNA BAŞVURULMASI HALİNDE UYULMASI
GEREKEN İLKELERE DAİR KANUN ...520 4. DEVLETLER VE DİĞER DEVLETLERİN VATANDAŞLARI
ARASINDAKİ YATIRIM UYUŞMAZLIKLARININ
ÇÖZÜMLENMESİ HAKKINDAKİ KONVANSİYON - ICSID ...523 5. MİLLETLERARASI TİCARÎ HAKEMLİK KONUSUNDAKİ
21 NİSAN 1961 TARİHLİ AVRUPA (CENEVRE) SÖZLEŞMESİ ...537 6. YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE
İCRASI HAKKINDAKİ 10 HAZİRAN 1958 TARİHLİ
NEW-YORK SÖZLEŞMESİ ...544 7. MİLLETLERARASI TİCARET ODASI
TAHKİM KURALLARI ...549 8. İHTİLAFLARIN DOSTANE HALLİ (İDH) KURALLARI ...568 BİBLİYOGRAFYA ...575
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birliği
ABD : Amerika Birleşik Devletleri
ADR : Alternative Dispute Resolution
agm : Adı Geçen Makale
age : Adı Geçen Eser
AJCL : American Journal of Comparative Law AJIL : American Journal of International Law American University
JILP : American University Journal of International
Law and Policy
Ankara BD : Ankara Barosu Dergisi Arb. Int. : Arbitration International
AT : Avrupa Topluluğu
BATİDER : Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi
BK : Borçlar Kanunu
Bkz. : Bakınız
BLS : Business Law Review
BM : Birleşmiş Milletler
Boston University LR : Boston University Law Review BYIL : British Yearbook of International Law
C. : Cilt
CJTL : Colombia Journal of Transnational Law
CMK : Ceza Muhakemesi Kanunu
DHH : Devletler Hususi Hukuku
DPT : Devlet Plânlama Teşkilatı
DTÖ : Dünya Ticaret Örgütü
E. : Esas
EC : European Community
EDI : Electronic Data Interchange
EŞHK : Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasem Şirketlerle
Sigorta Şirketleri Hakkında Kanun-u Muvakkat
FIDIC : Federation International Des Ingenieurs-Counseils FILJ : Foreign Investment Law Journal
FOSFA : Federation of Oils, Seeds and Fats Associations GAFTA : Grain and Feed Trade Association
GATT : General Agreement on Tariffs and Trade
Georgia JICL : Georgia Journal of International and Comparative Law
HGK : Hukuk Genel Kurulu
HILJ : Harvard International Law Journal
HMK : Hukuk Muhakemeleri Kanunu
HUMK : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu
IBL : International Business Lawyer ICC : International Chamber of Commerce
ICLQ : International and Camparative Law Quarterly ICLR. : International Construction Law Review ILM. : International Legal Materials
INCOTERMS : International Commercial Terms Int. Lawyer : International Lawyer
ITLJ : International Trade Law Journal
İBD : İstanbul Barosu Dergisi
İHFM : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası
İİK : İcra İflas Kanunu
K. : Karar
KHK : Kanun Hükmünde Kararname
LRA : Locus Regit Actum
m. : Madde
MHB. : Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni
MK. : Medeni Kanun
MÖH : Milletlerarası Özel Hukuk
MÖHUK : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun
New York University
MTK : Milletlerarası Tahkim Kanunu
MTO : Milletlerarası Ticaret Odası
JILP : New York University Journal of International Law and
Politics
Northwestern JILB : Northwestern Journal of International Law and Business
Not. K. : Noterlik Kanunu
OECD : Organisation fon Economic Co-operation and Development PCA : Permanent Court of Arbitration
p. : Page
Rec. des Cours : Recueil des Cours de l’Academie de Droit International
RG. : Resmî Gazete
RKD : Resmî Kararlar Dergisi
S. : Sayı
Sh. : Sayfa
T. : Tarih
TC : Türkiye Cumhuriyeti
Texas ILJ : Texas International Law Journal
The Ohio SJDR : The Ohio State Journal of Dispute Resolution
TRIPs : Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property
Right
TTK : Türk Ticaret Kanunu
UN : United Nations
UN/ECE : United Nations Economic Commission for Europe UNCITRAL : United Nations Commission on International Trade Law UNIDROIT : International Institute for the Unification of Private Law
V. : Volume
vd. : Ve devamı
WTO : World Trade Organization
Y : Yargıtay
YBCA : Yearbook Commercial Arbitration YKD. : Yargıtay Kararları Dergisi
