Ses Kulağımıza Nasıl Ulaşır?
Bir teli parmağımızla çekip bıraktığımızda tel titreşir. Telin titreşimi sese dönüşür.
Titreşen ses kaynakları havayı titreştirir. Bu titreşim havada yayılarak kulağımıza ulaşır.
Konuştuğumuzda gırtlağımıza dokunarak titreşimi hissedebiliriz.
Titreşen her cisim ses üretir. '
Sesin Bir Enerjisi Vardır
Sesi açık radyo ve televizyona dokunduğumuzda titreştiğini fark ederiz. Sesini çok açtığımızda bu titreşimin radyo ya da televizyonun üzerinde bulunduğu eşyayı da etkilediğini görürüz.
Radyonun önüne konulan mum alevi de ses açıldığında titreşir.
Jet uçakları alçaktan uçarken pencereleri titreştirir. Uçaktaki titreşim hava ile bize ulaşır.
Uçaktan çıkan ses çok şiddetli olduğundan camları bile kırabilir.
Tüm bunlar bize sesin bir enerjisi olduğunu
gösterir. Ses de ışık gibi bir enerji türüdür.
Nasıl İşitiriz?
Kaynağından çıkan bütün sesler havayı titreştirir. Kulağımıza ulaştığında kulak kepçesi
tarafından toplanır. Kulak yolundan geçerek kulak zarını titreştirir. Ses daha sonra işitme sinirleri ile beyne iletilir. Beynimize ulaşan sesler anlamlandırılır. Zil çaldığında dersin başlayacağını anlar, sınıfa gireriz.
Sesin Duyabilmemizi Sağlayan
Özelliği Şiddetidir
Yanımızdaki arkadaşımızla konuştuğumuzda çıkardığımız ses ile uzaktaki bir arkadaşımızla konuşurken çıkardığımız ses birbirinden farklıdır. Uzaktaki birine sesimizi duyurmak için bağırarak sesimizin şiddetini artırırız. Şiddeti az olan sesleri uzaktan duyamayız. Sesin şiddetine gürlük de denir.
Radyoda sevdiğimiz bir şarkı çalındığında eğer uzaktaysak hemen radyonun yanına gideriz.
Çünkü ses kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır, duymakta güçlük çekeriz.
Ses kaynağı bizden uzaklaşıyorsa ya da biz ses kaynağından uzaklaşıyorsak sesin şidd eti azal
ır, sesi duyamay ı
Ses yayılırken hava, su ya da katı maddelerin taneciklerini titreştirir. Titreşen tanecikler de diğer tanecikleri titreştirerek sesin yayılmasını sağlar. Tanecikten taneciğe aktarılan ses enerjisi gittikçe azalır. Böylece kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır. Sesin şiddeti uzaklığa göre de
ği şir.
Her Sesi Duyamayız
insan kulağı her titreşimi duyamaz. Yarasa ve balinalar insanların duyamayacağı özel sesler çıkarırlar.
Yarasaların gözleri iyi göremez. Avlanmak ve yönlerini bulabilmek için ses çıkarırlar. Ses nesnelere çarparak geri döner ve yarasalar çevrelerindeki varlıkların yerini öğrenir.
Hafif şiddetteki depremlerin sesini de duyamayız ancak tavuk ve köpekler işitme duyuları çok geliştiği için bu sesleri duyarlar.
Kulağımızla Duyamadığımız Titreşimlerden Nerelerde Yararlanılır?
Kulağımızla duyamadığımız titreşimlerden tip, haberleşme, yer kabuğu incelemeleri, petrol
a rama
çalışmalannda
yararlanılmaktadır.
• Doktorlar, kalp ve akciğerlerimizin sağlığı hakkında bilgi edinmek için stetoskopla bu organlarımızı dinlerler.
• Ultrasonografi, insanların işitemediği titreşimlerle çalışan biraygıttır. Organlarımızın ve anne karnındaki bebeklerin durumu hakkında doktorlara bilgi verir.
• Radarlar da insanların duyamadığı titreşimlerle çalışır.
Sesin Şiddeti Artınlabilir
Uzaktaki birine sesimizi duyurmak için ellerimizle ağzımızın etrafını kapatırız. Böylece sesin dağılmasını önleyerek, bir doğrultuda yayılmasını sağlamış oluruz.
• Ses yayılınca gittikçe enerjisi azalır. Sesin şiddetini artırmak için megafon adı verilen bir alet kullanırız. Megafon sesin şiddetini uzaktan duyulabilecek kadar artırır. Ayrıca megafonda sesimizin istediğimiz doğrultuya gitmesini de sağlarız.
• işitme cihazları da sesin şiddetini artırarak işitme güçlüğü çeken insanların duymasını sağlar.
• Mikrofonlar sesin şiddetini en az 100 kat artırırlar. Konserlerde binlerce insanın yapılan müziği duyması mikrofonlarla sağlanır.
Hangi Sesler Gürültüye Neden Olur?
insanları rahatsız eden ve hoşa gitmeyen seslere gürültü denir. Korna, taşıt ve iş makinesi
sesleri gür
ültüye neden olur. Özellikle büyük şehirlerde, sanayi kuruluşlarının bulunduğu yerlerde gürültü fazladır.
