Eylül 2018
www.rumpf-legal.com
Almanya’da Avukatınız
Almanya’da Yatırım
(Şirketlerin Kurulması)
RUMPF RECHTSANWÄLTE Lenzhalde 68 70192 Stuttgart
Fon +49 711 997 977 0 Fax +49 711 997 977 20 info@rumpf-legal.com
RUMPF CONSULTING
Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti.
Meclis-i Mebusan Cad. Molla Bayırı Sok. Karun Çıkmazı No.1 D.10 34427 Kabataş-Beyoğlu/Istanbul
Fon +90 212 243 76 30 Fax +90 212 243 76 35
info@rumpf-consult.com
I. RUMPF Hukuk bürosu kimdir? ... 2
II. Yabancıların yatırımlarının genel çerçevesi ... 2
III. Yeni şirketin kurulması veya mevcut bir şirketin satın alınması ... 3
1. Giriş ... 3
2. Şahıs şirketi ... 3
3. Limited Şirket... 3
4. Anonim Şirket ... 4
5. AB şirketi olarak SE ... 4
6. Stok şirketleri ... 4
7. Kuruluş ... 4
8. Kuruluş masrafları ... 4
a) Avukat ... 4
b) Noter ... 5
c) Sicil ... 5
d) Stok şirketlerinin satış bedeli... 5
IV. Vergi hukukuna ilişkin açıklamalar ... 5
V. Vize, Oturum ... 6
VI. RUMPF Rechtsanwälte tarafından verilen hizmetler ... 7
1. Genel ... 7
2. Ana alanlarımız ... 7
a) Şirketler ... 7
b) Gayrimenkul ... 7
c) Tahkim ... 7
d) Dava takibi ... 7
3. Çalışma koşullarımız ... 8
I. RUMPF Hukuk bürosu kimdir?
Rumpf Rechtsanwälte, merkezi Stuttgart'ta bulunan uluslararası ticaret hukuku alanında faaliyet gösteren bir hukuk bürosudur. RUMPF ismi, 20 yılı aşkın bir süredir Alman ve Türk ti- cari ve hukuki ilişkilerde hukuki uzmanlığın adresidir. Referanslarımız arasında, Avrupa çapın- da kamu kuruluşları ile ABD ve AB ülkelerinde özellikle otomotiv, bankacılık, sigorta, tekstil ve makine sanayi ile enerji ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren büyük ve orta ölçekli u- luslararası şirketler bulunmaktadır. Prof. Rumpf ayrıca telekomünikasyon ve M&A dahil önemli tahkim davalarında hakem olarak atanmıştır.
Şirketinizin Almanya’nın her yerindeki yatırımlarında hizmetinizdeyiz. Büromuz ayrıca İsviçre’de ve Avusturya’da hizmet verebilir durumdadır.
II. Yabancıların yatırımlarının genel çerçevesi
Avrupa’nın güçlü bir milli ekonomisine sahip Almanya, hem coğrafi anlamda konum ve genişlik bakımından hem de mevcut altyapı ve eğitim seviyesi yüksek olan iş gücü bakımından, yabancı yatırımcılara büyük olanaklar sağlamaktadır. Alman ekonomisinin karakteristik özelliğini, yüz- desi % 80’lere ulaşan küçük ve orta ölçekli işletmeler oluşturmaktadır.
Türkiye’de bulunan Alman yatırımcıları gibi, Almanya’daki Türk yatırımcıların sayısı da günden güne artmaktadır.
Alman yatırımcıları için geçerli olan hukuksal şartlar, yabancı yatırımcılar için de geçerlilik taşımaktadır. Bir başka deyişle, yabancı yatırımcıların hukuksal durumunu düzenleyen bir ka- nunun yapılmasına gerek duyulmamıştır. Bununla birlikte yabancı yöneticiler, müdürler ve bireysel girişimcilerin, işe alınma ve oturma izni konularında Yabancılar Hukuku hükümlerine tabi olduklarından, yine bazı sınırlamalarla karşılanmaları mümkündür.
Avrupa Birliği dışından ithal edilecek mallar, yatırım malları olmaları halinde gümrüğe tabi değildirler. Sermaye transferi kara para mücadelesi gereği Alman Merkez Bankası’na (Bundes- bank) 12.500 Euro üstündeki miktarları bildirim yükümlülüğü yerine getirilmek koşuluyla ser- besttir.
Önemli yatırımlarda bulunan Türklere, oturum izni almak için kolaylık sağlanmaktadır.
III. Yeni şirketin kurulması veya mevcut bir şirketin satın alınması 1. Giriş
Almanya’da dağıtım ötesine bir girişim projesinin gerçekleştirilmesi söz konusu olduğunda, bunun hangi hukuki şekilde olacağı sorusu karşımıza çıkmaktadır. Yabancı yatırımcılar, Alman girişimciler gibi bireysel girişimcilik şeklinde şahıs veya sermaye şirketi kurarak veya şube aça- rak Alman piyasasında faaliyetlerini yürütebilirler.
2. Şahıs şirketi
Şahıs şirketleri için ise asgari sermaye miktarı zorunluluğu yoktur; kuruluş formaliteleri de bu doğrultuda sermaye şirketlerine nazaran daha basittir. Bu şirket türünün dezavantajı, ortakla- rın kendi malvarlıkları ile şahsen sorumlu olmalarıdır. Ancak Komandit Şirketlerde komanditer ortak, koyduğu sermaye ile sınırlı olarak sorumludur. Komandite ortak ise, tüm malvarlığı ile sınırsız sorumlu olup, tüzel kişi de olabilir. Bu yüzden uygulamada komandite olarak bir limi- ted şirketiyle kurulan „GmbH & Co. KG“ yaygındır. Bu tür şirketlerde tek kişinin üç ayrı sıfat- ları bulunabilir: (1) şahıs, (2) limited şirketin tek ortağı ve ayrıca (3) komanditer sifatı. Şahıs şirketlerinde ortakların, devamlı olarak şirkette çalışmaları gerektiğinden, yabancı ortakların mutlaka oturma izni almaları gerekmektedir. Bu şirket türü, fon şirketlerde tercih edilir. Ayrı- ca yönetimi kolay ve direkt bir şekilde düzenlenebilen çok ortaklı şirketlerde de kullanılır.
GmbH & Co. KG ise şahıs şirketlerinden sayıldığına rağmen, komanditer olarak ikamet mükel- lefiyeti olmadığından yabancılar için de uygun bir şirket türüdür.
3. Limited Şirket
Türk Hukuku’ndaki “Limited Şirketi” gibi Alman GmbH’da da ortakların sorumluluğu, esas sermaye miktarı ile sınırlıdır. Asgari sermaye miktarı ise 25.000 Euro’dur. Kuruluş sırasında en az 12.500 Euro yatırılması gerekli olup, asgari sermayeyi ilk altı aylık masrafları karşılayacak şekilde hesaplayarak tam olarak yatırılmasını tavsiye etmekteyiz. Sermayenin tam olarak ödenmesi halinde ortaklar – Türk Hukukundan farklı olarak – vergi borçları gibi kamuya ait borçlardan şahis olarak sorumlu olmazlar. Ortak sıfatı sürekli veya geçici olarak Almanya’da ikamet hakkına bağlı değildir. Müdürün de ikamet zorunluluğu olmayıp, vize konusunda da so- run olmamalıdır. Bundan dolayı Türkiye’de devamlı olarak mukim bir Türk işadamı, Alman- ya’da hem şirket sahibi olabilecek, hem müdürlük görevini de üstleyebilecek. Meğer ki, Al- manya’da şirketin yönetiminde fiili bir sorun çıkmasın. Yine de, şirketi tek başına temsil ede- bilecek bir kişiyi müdür veya ticari mümessili tayin etmekte yarar vardır.
Limited şirketin tek kişiyle kurulması mümkündür („Ein-Personen-GmbH“).
2008 yılında, tek bir Euro ile kurulabilen bir GmbH türü kanunlaşmış olup, bu ‘Unternehmer- gesellschaft’ olarak adlandırılan GmbH türü ancak küçük ve tek başına işletilecek olan işlet- meler için öngörüldüğünden Türkiye’den yatırım yapmak isteyenlere tavsiye etmemekteyiz.
4. Anonim Şirket
Alman anonim şirketi sistemi Türk sisteminden farklıdır.
Alman Anonim Şirketleri (“Aktiengesellschaft”) de “tek kişilik şirket” olarak kurulabilir. Asgari sermaye miktarı 50.000 Euro’dur. Anonim şirket, ticari yükümlülüklerinden kendi tüzel kişilik- leri ile sorumludur. Üçüncü kişilere karşı temsil edilmesi ve iç yönetimi, Alman hukukuna göre çok güçlü olan denetleme kurulu tarafından seçilen yönetim kurulu eliyle yapılır. Denetleme kurulu üç kişiden ibaret olmakla beraber, yönetim kurulu tek kişi ile teşkil edilebilir.
Yabancı yatırımcının, Almanya’da kendisini temsil etmesi burada şube açması yolu ile de mümkündür. Bu halde, bu yabancı temsil organının ticaret siciline kaydettirilmesi gerekmek- tedir.
5. AB şirketi olarak SE
AB hukukuna dayanan “SE” (Societas Europea) adlı şirket türü, Anonim Şirketine benzemekte- dir. Asgari sermayesi 120.000 Euro’dur. İşlerini AB topraklarına yaymak isteyen yatırımcılar için uygun bir ticaret ve üretim aleti olabilmektedir. Türk vatandaşları ve merkezi Türkiye’de bulunan şirketler SE kurmazlar, ancak mevcut bir SE’nin satınalınmasına yasal bir engel mev- cut değildir. Bundan dolayı örneğin Münih ve Stuttgart ticaret sicilleri, Türk ortaklı SE şirketi- nin tesçilini yapmaktadır.
6. Stok şirketleri
Son olarak, zaman ve masrafta tasarruf edilmesi bakımından bir başka ihtimal, hazır bir şirke- tin („Vorratsgesellschaft“ – stok şirketi) satın alınmasıdır. Bu tür şirketler, anonim şirket veya GmbH olarak yalnızca satım amacı ile kurulan şirketlerdir. Hali hazırda kurulmuş ve faaliyette olan bir şirketin satın alınmasına kıyasla bu yol, başlangıçta görülmeyen faktörler veya yüküm- lülükler konusunda daha az risk taşımaktadır.
7. Kuruluş
Bir sermaye şirketinin kuruluşu noter yardımıyla yapılır. Sicile kayedilmesi noter tarafından sağlanmakla beraber, bazı işlemlerin dolaysız müdür tarafından sicile bildirilir.
Almanya’da faaliyet göstermeye karar veren ve bunu yeni bir şirket kurarak gerçekleştirmek isteyenler, öncelikle ticari işletmesini, o yerdeki ticaret dairesine (“Gewerbeamt”) kaydet- tirmek zorundadırlar. Buradaki memur, kayıt bilgilerini Maliye Müdürlüğüne ve meslek oda- larına, sanayi ve ticaret odasına – Türkiye’de de olduğu gibi – göndermekle yükümlüdür. Üye- lik aidatı, bölgeden bölgeye değişmekle birlikte, ticaret siciline kayıtlı şirketler için yıllık yaklaşık 300 Euro tutarındadır.
8. Kuruluş masrafları a) Avukat
Kuruluş işlemleri çoğu zaman avukat tarafından yürütülmektedir. Çünkü özellikle sermaye şir- ketlerinin kuruluşunda, şirket üzerinde etkinlik, müdürlerin yetki ve görevleri ile sorumluluk- ları, vergi problemleri sözkonusu olup bir avukatın ve/veya mali müşavirin tecrübesinden fay- dalanmak uygun olacaktır. Ayrıca ana sözleşme, müdür tayini ve müdürün iş sözleşmesi, kira
sözleşmesi gibi birçok sözleşmenin yapılması gereklidir. Alman avukatları genellikle bu tür hizmetlerde saat başına veya götürü ücret alırlar. Bu ücretler, bölge ve avukatın yeteneğine göre 150 ile 800 Euro arasında değişmektedir. Ücret anlaşması yapılırken, yan masraflarına da dikkat edilmelidir. Rumpf Rechtsanwälte hukuk bürosunun ücretleri konusunda ayrıca bilgi ve- rilecektir.
b) Noter
Noterin masrafları düzenlenecek olan belgenin değerine göre hesaplanır. En basit bir şirket kuruluşunda masraflar 500 Euro çıvarında olacaktır.
c) Sicil
Tesçil masrafları tesçil edilen hususlara göre belirlenir. En basit bir şirket kuruluşunda masraf- lar 700 Euro çıvarındadır.
d) Stok şirketlerinin satış bedeli
Bir stok şirketin (hazır şirket)’in satınalınmasında ayrıca bir satış bedeli ödenir. Bu bedel, Rumpf Rechtsanwälte ile işbirliğinde bulunan satıcı şirketi tarafınden 2.750 Euro olarak belir- lenmiştir. Stok şirketin satınalınması ile, yukarıda belirlenen noter ve sicil masrafları biraz daha düşük olacaktır. Bu yöntemin asıl amacı ise, Almanya’da bazen üç ay kadar tesçil süreç- lerinden kaçınarak sorumluluğu sınırlı olan bir birimi an kısa zamanda elde ederek derhal ça- lışmalara başlayabilmesidir.
IV. Vergi hukukuna ilişkin açıklamalar
Almanya’da girişim ve yatırım faaliyetleri ile ilgili olarak söz konusu olan vergi çeşitleri gelir vergisi, kurumlar vergisi, ticari işletme vergisi, katma değer vergisi ile miras ve intikal vergi- sidir.
Gerçek kişilerin ve bu doğrultuda şahıs şirketi ortaklarının gelirlerinden gelir vergisi alınmakt- adır. İkametgahları ya da sakin bulundukları yer Almanya olan her kişi, geniş anlamda gelir vergisi yükümlüsüdür. Bununla birlikte ikametgahları ya da sakin oldukları yer Almanya dışında olan şahısların, Almanya içinde elde ettikleri gelirler hakkında sınırlı bir biçimde (dar anlam- da) vergi yükümlülükleri vardır. Serbest meslek kategorisine girmeyen ve birine tabi olarak çalışmadan elde edilen gelirler, ücret vergisi ile vergilendirilir. Bu vergi türü, işveren taraf- ından doğrudan vergi dairesine ödenmektedir.
Kurumlar vergisi, tüzel kişilerden alınmakla birlikte, ödenmiş ve dağıtılmış kârın % 15’ini karşılamaktadır. Sermaye şirketlerine yapılan kâr dağıtımları, kurumlar vergisi kapsamında değildirler. Gerçek kişilere (kişiler ve şahıs şirketleri hissedarları) yapılan dağıtımlarda ise çif- te vergilendirmenin önlenmesi amacıyla yarım gelir usulü (Halbeinkünfteverfahren) uygulana- rak dağıtılan kârın sadece yarısı vergilendirilir. Zira bu tutar üzerinde, daha önce dağıtılmış kâr payı olarak kurumlar vergisi tahakkuk etmiştir.
Almanya’da faaliyet gösteren her işletme, işletme vergisine tabidir. Burada, vergi yükümlüsü işletme sahibi, yani kendi hesabına firmayı işleten kişidir. Bu vergi tutarı, işletmenin getiri gücü ve her belediyenin kendisine göre belirlediği orana göre değişmektedir.
Buna uygun olarak da işletme vergisi olarak belirlenmiş sabit bir vergi oranı bulunmamakta, bunun yerine ödenmesi gereken bu vergi tutarı, işletme kârı ile her belediyenin kendisine gö- re belirlediği orana göre değişmektedir. Belediyeden belediyeye değişen bu oran %13-20 a- rasında yer almaktadır.
Bir işletmenin faaliyetleri çerçevesinde belli bir bedel karşılığında ifa ettiği mal üretimi ve hi- zmetlerden katma değer vergisi alınmaktadır. İşletme, kendisine faturada belirtilmiş olan katma değer vergisini ön vergi olarak, kendi vergi borcundan tenkis edebilir. Buna müsaade etme yetkisi ise vergi idaresinindir. Almanya’da katma değer vergisi oranı %19’dur. İndirimli oranlar (%7), gıda maddeleri, kitap ve gazete, otel, bilim ve sanat alanında kullanılan mal ve hizmetler için geçerlidir.
Gayrimenkul sahibi yatırımcılar için ilk olarak arazi alım vergisi (Türkiye’de tapu harcının karşılığı) söz konusu olabilir. Bu vergi, Eyalete göre %3 – 6,5 değişmektedir. Vergi yükümlüsü, kural olarak, yani akdi iktisaplarda da geçerli olmak üzere, iktisaba konu olan sözleşmenin ta- rafları ve istisnaen kanuni düzenlemeler nedeniyle iktisap eden kişidir. Bu tür vergide oran, karşılık olarak verilen bedele göre belirlenmektedir. Tutar düşük gösterilirse, vergi dairesi gerçek değeri araştırıp verginin miktarını ayarlayabilir.
Geniş anlamda vergi yükümlüsü olan kişiler ve Almanya’da şubesi olan dar anlamda vergi yükümlüsü olan yabancı işletme sahipleri, her takvim yılı için gelir vergisi, kurumlar vergisi, ticari işletme vergisi ve katma değer vergisine ait vergi beyannamesi ibraz etmelidir. Bu beyan yükümünün yerine getirilmemesi halinde, gecikme cezası veya yaklaşık 25.000 Euro tutarında icbar cezası öngörülmüştür. Vergi dairesinin vergi emrini tebliğ etmesinden itibaren bir ay içinde vergi muaccel hale gelir.
Almanya, birden çok ülkede aynı anda tatbik edilecek paralel vergilendirmeyi önlemek için, içlerinde Türkiye’nin de bulunduğu bir çok devletle, çifte vergilendirme anlaşması im- zalamıştır. Bu anlaşmaların konusu olan vergi türleri, sadece gelir vergisi ve kurumlar vergisi ile sınırlı kalıp, miras ve intikal vergisini içine almamaktadır.
V. Vize, Oturum
Türk vatandaşlarının Almanya’yı ziyaret etmek için vize almaları hala zorunludur. Vize veya oturum izni için Türkiye‘de ‚Almanya Vizesi Başvuru Merkezi’ne (IDATA - http://randevu- almanyavizesi.com/) başvurulur. Dolaysız olarak yerli yabancılar idaresine başvurmak mümkün değildir (uzatma talepleri hariç). Yine Türkiye’deki Alman konsolosluklar üzerinden verilmesi gereken uzun süreli oturum taleplerinde yerel yabancılar idaresinin süreçlere katılacaklarından dolayı, ilgili makamlarla dolaysız şekilde temas kurup – olumlu bir sonucu garanti altına almamız mümkün olmamakla birlikte – müvekkil adına sürece müdahale etme imkanımız vardır.
Almanya’da yatırım yapanlar için bazı şartlar aranmaktadır. Şöyle ki:
(1) Yatırımın ekonomik bir yararı olmalıdır. Yatırım yapılacağı bölge için bir menfaatın olması gerekir.
(2) Yatırımın finansmanı öz sermaye veya banka tarafından verilen bir taahhüt ile sağlanmış olmalıdır. Yasada eskiden yazılan 250.000 Euro’luk yatırım rakamı kaldırmış olup idarenin takdiri genişletilmiştir.
(3) Bir yabancı 45 yaşını geçmiş ise, emeklilik haklarının yeterli olduğunu ispatlamak zorund- adır.
(4) İstihdam ile çalışanlara eğitim olanaklarını sağlamak, bilim ve araştırmaya katkıda bulun- mak, vergi beklentileri gibi hususlar yabancılar dairesinin takdir yetkisini müvekkil lehine kullanmasını olumlu bir şekilde etkileyecektir.
Yatırım üç sene içerisinde başarılı bir şekilde gerçekleşmiş olup yabancının gelir konusunda süreklilik kazanılmış ise, süresiz yerleşim hakkı edinebilir.
VI. RUMPF Rechtsanwälte tarafından verilen hizmetler 1. Genel
RUMPF Rechtsanwälte Türkiye’den Almanya’da yatırım yapmak isteyen müvekkillerine aşağıdaki hizmet verebilir durumundadır. Büromuz, Almanya’da Berlin, Münih, Frankfurt, Köln gibi merkezlerde güvenli ve tecrübeli avukatlık ve vergi büroları ile işbirliği içerisindedir. Aynı şekilde Zürih’teki ortaklarımız ve Wallis kantonunda kendimize ait danışmanlık şirketleriyle müvekkillerimizin hizmetindeyiz. Ayrıca halen Viyana (Avusturya), Milano (İtalya) ve Polon- ya’da işbirliklerimiz vardır.
2. Ana alanlarımız a) Şirketler
• Şirket kuruluşu: piyasaya giriş, vergi stratejisi, gerekli işlemlerin yapılması
• İştirakların satınalınması: İktisap öncesi due diligence, vergi konusunun değerlendiril- mesi
• Uygun iştirak imkanlarını arama
• Joint Venture
• Müvekkillerimize oturum ile ilgili yardım
• İş sözleşmeleri: Müdür ve çalışanlar için en uygun sözleşmeler
• Her türlü diğer sözleşmeler b) Gayrimenkul
• Gayrimenkul iktisabı
• İktisap öncesi due diligence
• projelendirme ile ilgili sözleşmeler ve icrası
• Uygun gayrimenkul yatırım imkanlarını arayıp değerlendirerek sunmak c) Tahkim
• Hakem olarak görev almak
• Ulusal ve uluslararası tahkimde avukat olarak temsil d) Dava takibi
• Eser hukuku
• Satış hukuku
• Tazminat hukuku
• İnşaat hukuku
• Şirketler hukuku
• Gayrimenkul hukuku
• Marka ve patent gibi fikri haklar 3. Çalışma koşullarımız
Müvekkillerimiz ile büromuz arasında bir vekalet anlaşması ve bir ücret anlaşması imzalanır.
Vekalet anlaşmasında karşılıklı yükümlülüklerimiz yazılır. Ayrıca sorumluluğumuzu ağır ihmal ve kasıtla neden olduğumuz zararların tazminini, rakam itibariyle 1 milyon Euro ile sınır- landırıyoruz. Hafif ihmalde sorumluluğumuz yoktur.
Ücret sistemimiz genel olarak saat başı ücretlendirme sistemine dayanır. Uygun görüldüğü takdirde götürü ücret üzere de anlaşılabilir. Seyahat masrafları ayrıca faturalandırılır.
Müvekkillerimizin muhatabı, kural olarak Stuttgart bürosudur. Ancak Istanbul’daki büromuz ve Denizli, İzmir ve Bursa gibi yerlerde işbirlik içerisinde olduğumuz Türk meslektaşlarımız müvekkillerimizi her zaman bekler.
