Obezite Tedavisinde Akılcı İlaç Kullanımı

(1)

Dr. Hande Mefkure Özkaya

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Endokrinoloji ve

Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı

Obezite Tedavisinde Akılcı İlaç Kullanımı

(2)

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

• Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır.

• Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel

özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca

sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.

Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).

(3)

• Çoklu ilaç kullanımı

• İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı

• Klinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi

• Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi

• İlaç kullanımında özensiz davranılması (uygulama yolu, süre, doz..)

• Uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması

UYGUN OLMAYAN

İLAÇ KULLANIMI ŞEKİLLERİ (1)

(4)

• Gereksiz yere antibiyotik tüketimi

• Gereksiz yere enjeksiyon önerilmesi

• Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı

• Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı

• İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi

UYGUN OLMAYAN

İLAÇ KULLANIMI ŞEKİLLERİ (2)

(5)

• Hastanın sorununun tanımlanması

• Hekim tarafından doğru tanının konulması

• İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması

• Tedavinin gerçekleşebilirliğinin ve maliyetinin değerlendirilmesi

• Tedavinin başarısı ve hastanın uyumunun değerlendirilmesi

TANI VE TEDAVİ SÜRECİNDE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI (1)

(6)

• Eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa uygun ilaçların seçimi

• Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimlerin öngörülmesi

• Her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması

• Güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınması

• Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilme

TANI VE TEDAVİ SÜRECİNDE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI (2)

(7)

Obezite tedavisi

Beslenme

Egzersiz

Davranış tedavisi

Farmakolojik tedavi

Cerrahi

%10 kilo kaybı

%20 kilo kaybı

%10-20 arası

(8)

Ulusal Obezite Önleme ve Tedavi Kılavuzu European Obesity Management Taskforce AHA/ACC/TOS Guidelines

2013 AACE Consensus Statement AACE 2013b Supplement

Jensen MD, Circulation. 2014;129:102-138.

Garber AJ, Endocr Pract. 2013;19:327-336.

American Association of Clinical Endocrinologists (AACE). AACE comprehensive diabetes management algorithm 2013.

(9)

1893 1934 1937 1967 1971 1978 1997 2008

Tiroid

2010

Hiper tiroidi

Dinitrofenol

Katarakt Nöropati

Amfetamin Bağımlılık

Gökkuşağı hapları

Ölüm

Aminoreks

Pulmoner Hipertansiyon

ÇDKD

Ölüm

Fenfluramin/

Fentermin

Valvuler yetersizlik

Rimonobant

İntihar

Sibutramin

KVS mortalite

(10)

İlaç FDA onayı İlaç sınıfı Etki mekanizması Fentermin 1959’da onay Sempatomimetik

amin

İştah baskılayıcı Sibutramin 1997-2010 B-fenetilamin İştah baskılayıcı

ve enerji tüketimi artırıcı

Orlistat 1999’da onay Lipaz inhibitörü İntestinal yağ emilimini azaltır

Anti-obezite ilaçlar

Liz, Ann Int Med, 2005; 532

(11)

(12)

(13)

James WPT et al. NEJM 2010; 363: 905-917.

(14)

“European Medicines Agency (EMA) recommends suspension of

marketing authorisation for sibutramine, weight-loss medicine associated with increased risk of cardiovascular events to be removed from all

markets in the European Union”

http://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=/pages/home/Home_Page.jsp

(15)

“The U.S. Food and Drug Administration (FDA) is recommending against continued prescribing and use of sibutramine) because this drug may pose unnecessary cardiovascular risks to patients.

FDA has requested that the manufacturer of voluntarily withdraw this drug product from the United States market”

Sibutramin Amerika Birleşik

Devletleri’nde kullanımdan çekildi

http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm228746.htm

(16)

Orlistat

• Gastrointestinal yan etkiler

• Nadir karaciğer yetersizliği

(17)

İlaç FDA onayı İlaç sınıfı Etki mekanizması Topiramat/

Fentermin

2012’de onay Anti-

kovülzan/Sempato mimetik amin

İştah

baskılayıcı/Doygunluk hissinde değişim

Lorkaserin 2012’de onay Serotonin İştah baskılayıcı Bupropion/

Naltroksen

Eylül 2014’te onay* Dopamin-NE RI/Opioid antagonist

İştah baskılayıcı ve enerji tüketimi artırıcı

Yeni anti-obezite ilaçlar

*Bupropionla ilişiki intihar düşünceleriyle ilgili uyarı

(18)

Lorkaserin: BLOOM çalışması

• VKİ 30-45 kg/m2 olan veya VKİ 27-30 kg/m2 ve obeziteyle ilişkili komorbiditesi olan hastalar-52 haftalık takip

Kilo kaybı Lorkaserin (n=1538)

Plasebo (n=1499)

p

≥ %5 %47.5 %20.3 <0.001

≥ %10 %22.6 %7.7 <0.001

Ortalama kilo kaybı

5.8kg 2.2kg <0.001

Lorkaserin grubunda plaseboya göre küçük ancak anlamlı düşüklük Baş ağrısı ve mide bulantısı sıklığı tedavi grubunda daha fazla

Smith SR, N Engl J Med 2010; 245

(19)

Lorkaserin: BLOOM-DM çalışması

• VKİ 30-45 kg/m2 olan veya VKİ 27-30 kg/m2 ve obeziteyle ilişkili komorbiditesi olan hastalar-52 haftalık takip

Kilo kaybı Lorkaserin günde 1 (n=251)

Lorkaserin günde 2 (n=95)

Plasebo (n=248)

p

≥ %5 %44.7 %37.5 %16.1 <0.001

≥ %10 %16.3 %18.1 %4.4 <0.001

4.5kg 5.0kg 1.5kg <0.001

O’Neil PM, Obesity 2012; 1426

(20)

Lorkaserin

Yan etki profili (>%5 hasta)

Diyabetik olmayan hasta

• Baş ağrısı

• Sersemlik

• Yorgunluk

• Mide blantısı

• Ağız kuruluğu

• Kabızlık

Diyabetik hasta

• Hipoglisemi

• Baş ağrısı

• Bel ağrısı

• Öksürük

• Yorgunluk

• Valvüler kalp hastalığı gelişirse, lorkaserin stoplanmalı

• Dikkat ve hafızada azalmalar-iş makinesi kullanmama

• Psikiyatrik bozukluğu olanlarda öfori

• Depresyon ve intihar düşüncelerini provoke edebilir

• Priapizm olan erkeklerde dikkatli kullanılmalı

Kontrendikasyonlar

(21)

Topiramat/Fenfermin: CONQUER çalışması

• VKİ 27-45 kg/m2 olan ve ≥2 obeziteyle ilişkili komorbiditesi olan hastalar 52 haftalık takip

Kilo kaybı T/P

7.5/46mg/

gün (n=488)

T/P

15/92mg/

gün (n=981)

Plasebo (n=979)

p

≥ %5 %62 %70 %21 <0.0001

≥ %10 %37 %48 %7 <0.0001

8.1kg 10.2kg 1.4kg <0.0001

Yan etkiler: ağız kuruluğu, kabızlık, parestezi, insomni, sersemlik, anksiyete, dikkatte dağılma

Gadde KM, Lancet 2011; 1341

(22)

Topiramat/Fenfermin: Kardiyometabolik etkiler

• Hipertansiyonu olan hastalarda doza-bağımlı anlamlı azalma

• Prediyabeti olanlarda, AKŞ; insülin ve HbA1c’de anlamlı azalma

• Hipertrigliseridemisi olanlarda lipid profilinde anlamlı düzelme

Gadde KM, Lancet 2011; 1341

(23)

Topiramat/Fenfermin

Potansiyel yan etkileri (≥%5 görülen)

• Parestezi

• Sersemlik

• Tat almada bozulma

• Uykusuzluk

• Kabızlık

• Ağız kuruluğu Lab anormllikleri:

• Metbolik asidoz

• Kreatiinin yükselmesi

• Hipoglisemi

• Glokom

• Hipertiroidi

• MAO inhibitörlerine başlanan ilk 14 gün

• İntihar düşünceleri gelişirse kesilmeli

• Akut miyopi veya dar açılı glokom

• Hastanın ruh durumunda bozukluklar ve uykusuzluk

• Bilişsel fonksiyon bozukluğu

• Hamilelik, emzirme

Kontraendikasyonlar

(24)

Ortalama kilo kaybı (kg) Tarama Randomizasyon

Liraglutidin (GLP-1 agonisti) Tip 2 diyabeti olmayan obezlerde kullanımı

Yan etkiler: safrakesesi problemi, pankreatit, meme ve tiroid kanserleri ve artmış kalp hızı

(25)