Lahdin sol yan cephesi: Heraklesin kahramanlıklarını tasvir etmektedir.
KONYA'DA YENİ B U L U N A N BİR ROMA LAHDİ
Mehmed ÖNDER Konya Müzesi Müdürü
1958 yılı Temmuz ayı içerisinde, Konya - Beyşehir yolunun 60 ıncı kilo-metresinde ve Yunuslar Köyü civarında topraktan 1 m. derinlikte bulunarak, Konya Müzesi Klâsik Eserler Şubesine nakledilen mermer lâhit, (Sarcophage), ilim âleminde geniş akisler yarattı Zira, bulunan lâhit, şimdiye kadar bilinen Si-darnaria tipindeki lâhitlerin en muhte-şemi ve san'atlısı idi.
Lâhit, Kılâsik devir şehirlerinden Tiberiopolis şehri yerinde bulunmuştur Bu şehri, Henri Kiepert'in (Asie Mi-neure) adlı, Anadoludaki Kılâsik devir şehirlerinin yerlerini tesbit eden harita-dan kolayca bulmak mümkün olduğu gi-bi, Pauly Wissowa'nın
(Real-Encyclopae-die der classischen Altertumswissens-chaft) ta neşrettiği Lykonia Şehirleri adlı etüdünden de tanı*ıak kolaydır. Bu-na göre, Tiberiopolis, Roma imparatoru Tiberius'tan sonra tanınmış ve ilk üç asır için [Tiberiopol(e) iton] yazılı ralar sürülmüştü. Yarı muhtar şehrin pa-ralarında, Tiberius'tan itibaren, impara-torların ve ileri gelen memurların adla-rını okumak mümkün olmakta ve üzer-lerinde, Zeus, Apollon, Artemis, Askle-pios, Hygieia, Tyche, Sarapis v.s. gibi ilâhların da tasvirleri bulunmaktadır.
Tiberiopolis'e hıristiyanlık çok ön-ceden ayak basmış ve bazı tanınmış pis-koposlar (Eustatios, Marcianus v.s.) bu şehirde oturmuşlardır. Tahminen M. S.
IX. ve X. cu asırlarda dağılan şehirin harabelerinden bazı mimarî parçalar ve kitabeler, son yıllarda Konya müzelerine kaldırılmıştır.
Bugün Konya Müzesinde bulu-lunan lâhit, bu şehir harabeleri, belki de mabedi veya mezarlığı yerinde bulunmuş-tur. 2.50 XI. 30. m. eb'adında ve 1.70 m. yüksekliğindedir. Kapağı ile birlikte 8 ton ağırlığında olan lâhidin, hıristiyanlık devrinde, açıldığı ve kapağı üzerinde bulunan, ölüye ait iki figürün o zaman parçalandığı tahmin edilmektedir. Lâh-din dört cephesindeki yüksek reliefler tamamen sağlamdır.
Lâhit, Sidamaria tipinde işlenmiş-tir. Sidamaria, bugün Konya Ereğlisine
r
«Konya» Lâhdinin baş tarafı: mezar sahiplerine ait Figürler vardır.
bağlı Anbar Köyü civarında bulunan bir Roma şehri olup, daha evvel burada meydana çıkan bazı lâhitler, müzelere nakledilmiştir. Bu tip lâhitleıin kapağı, yatak şeklindedir. Bu şekildeki kapak-lar, Anadolu'da M.S. II. ci asırdan III. eti asrın yarısına kadar yapılmıştır.
Tiberiopolis lâhdinin cephelerindeki yüksek kabartmalar, Herakles'in meş-hur 12 işine ait mitolojik tasvirleri ihti-va etmektedir. Kuvvet ve kudret timsali Herakles sırasiyle, Nemea arslanını öl-dürmüş ve postunu sırtında taşımıştır. Bundan sonra, dokuz başlı su yılanı (Hydra) nın öldürülmesi, Keryneia'daki rüzgâr gibi koşan geyiğin ve Erymant-hos dağındaki yabani domuzun
yakalan-ması, tüylerini ok gibi fırlatan kuşların mahvedilmesi, Elis Kralı Augeias'a ait ahırın temizliği, Giritteki yabani boğa-nın ve Trakya Kralı Diomedos'a ait hır-çın atın yulara vurulması, Amazonlar kraliçesi Hippolyte ait kemerin alınması, Geryenes adlı ejder boğasının getiril-mesi, Cerberus adlı köpeğin yer altından çıkarılması ve nihayet dünyanın batı ucunda bulunan Hesperid'lere ait elma-ların çalınması gibi zor işler, gayet us-talıkla ve bütün incelikleriyle tasvir e-dilmiştir. Lahdin baş tarafında, ölü ve ailesi tasvir edilmektedir. Yatak şeklin-deki kapak üzerine ölü ve eşi, uzanmış olarak canlandırılmış, etrafına Eros hey-kelcikleri iliştirilmiştir.
Lihidi tarihliyecek olursak, bunun M.S. 220-260 yılları arasında, yani III. cü asrın birinci yarısına ait olduğu netice-sine varabiliriz. Lahdin içerisinden biri kadın diğeri erkeğe ait olmak üzere iki insan iskeleti de bulunmuştur. Lâhdin Romalı büyüğe ait olduğu muhakkaktır. Değerli arkeologlarımızdan Dr. Yusuf Boysal tarafından derin ve mukayeseli bir incelemeye tâbi tutulan lâhit sahi-bi üzerinde şimdiden kesin hükme var-mak mümkün değildir. Şu var ki lâhit, devrinin yüksek bir san'at karakterini ihtiva etmekte ve çağdaşları arasında başta gelmektedir. Konya Müzesi, yeni bulduğu bu eseri ile ne kadar övünse azdır.
