Trk Dilleri Aratrmalan'nn 14. Says Dolaysyla

(1)

Türk Dilleri

Araştırmalan'nın

14.

Sayısı Dolayısıyla

Mehmet Ölmez

(İstanbul)

Türk Dilleri Araştırmaları'nın bu cildi geçen yıl Yıldız Teknik Üniversite-si'nde düzenlenen "730. Yılında Kutadgu Bilig ve Divanu Lugati't-Türk" çalıştayında sunulan bildirileri de içerdiği için kısa bir sunuş yazısını gerekli gördüm. 2001 yılı sonunda hazırlıkları tamamlanan ve 2002 yılı güzünden iti-baren Eski Türkçe alanında yüksek lisans eğitimine başlayan Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, söz konusu programın ilk yılı do-layısıyla düzenlenecek ilk toplantıyı Türk dillerinin bu iki baş yapıtı, Kutadgu Bilig ve Divanu Lugati 't-Türk üzerine düzenlemeyi kararlaştırmıştır. Ortaasya Türk 'dillerinde "toplantı" yerine (hemen hemen her türden toplantı, aka-demik vb.) Türkçe yığ-eylemi ile köktaş bir eylemden türetilen yıgın sözcüğü kullanılmaktadır (her dilin kendi ses yapısına göre cın, çın, cıyın/jıyın biçim-leriyle karşılaşılabilir). Türkçede yığın biraz daha farklı bir anlam taşısa da Türk dillerinin ortak söz hazinesine ait bu sözcüğü "bilim" sözcüğüyle bir-likte "akademik toplantı" karşılığında kullanmak mümkündür. Her yönüyle Türkçe olan "bilimlik yığın" kullanımı Türk dillerinin ortak yönlerini de vur-gulaması açısından ilgi çekici olacaktır. Bu çalıştaya da sayılan gerekçeler doğrultusunda bu ad verilmiştir.

Toplantı Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı M. Ölmez'in kısa bir konuşmasının ardından üniversitenin o dönemki rektörü Sayın Ayhan Alkış'ın açış konuşmasıyla başlamıştır. İlk bildiriyi Orta Türkçe metinlerin de uzmanı, değerli hocamız Prof. Dr. Mustafa Canpolat okumuş, onu HabiL. Dr. Claus Schönig'in bildirisi izlemiştir.

Toplantının öğleden sonraki oturumu üniversitenin Şömineli Salon 'unda gerçekleştirilmiştir. Bu oturumda da yine Orta Türkçe üzerinde metin ve söz-lük çalışması yapmış olan meslektaşlarım.ız Osman F. Sertkaya, Zafer Önler, Mehmet Özmen ve Aysu Ata bildirilerini sunmuşlardır. Toplantıya davetli olan ancak mazeret bildiren Kaya Türkay ile Engin Sezer' den K. Türkay' ın

(2)

6 MEHMET ÖLMEZ

bildirisi okunmuştur. Ancak tartışmalı geçen bildiri, yazarı toplantıya doğru

dan katılamadığı ve yöneltilen soruları cevaplayamadığı için buraya alınama

mıştır. Yine aynı şekilde çalıştaya bildirili olarak katılmak isteyip mazeret

bil-diren Engin Sezer' in bildirisi de toplantıda okunamadığı için dergiye alına mamıştır. 730. Yılında

Kutadgu Bilig

ve

Divanu Lugati't-Türk

21 Mart 2003 Cuma Yıldız Te/mik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı BöZümü "Bilimlik Yığın"

.

'\

~ 4~

kimilZ ynşı nltnıış tüketse sakzş

tatıg bardı cmdiil yayı bofdı kış (Kutadgu Bilig 367)

10.00-11.30 Açılış ve Bildiriler

diııieljieilere açıktır Yer: Oditoryum

Yıldız Teknik Üniversitesi

i Yıldız Kampüsü, Beşiktaş

21 lvfart 2003 Cuma

14.00-17.40 Bildiriler

davetlilere açıktır

Yer: Şömineli Salon

Yıldız Teknik Üniversitesi

Yıldız Kampüsü, Beşiktaş

(3)

Toplantıya dinleyici ve oturum başkanı olarakkatılan Kemal Eraslan da, konuyla ilgili çalışmalarından dolayı bildirilere önemli katkılarda bulunmuş tur.

JJ}~~~i

(.d';':y~)jı},)

Divanu Lugati 't-TUrk'ün Ürümçi' de yayımlanan (Yeni) Uygurca çevirisinin kapağı

Toplantı bildirilerinin hemen sonuna, bu satırların yazarının 10 yıl kadar

önce günümüz Türk dillerindeki Kutadgu Bilig çevirilerini tanıtan yazısı da konuyla ilişkili olmasından dolayı bir ölçüde güncellenerek bu sayıda bir kez daha yayımlanmıştır.

(4)

8, MEHMET ÖLMEZ

.(,?t!rJ!iir _ ,?tl,Jlmcık !l~.JI

,lil,Jldi ~~L.j ı.>ill1 i "ıSJJ~4 azlaIdi

lSJr;,

i i

j.:+ ,..,..S..:..ıJ.rJ" <..S~'-).ı.' ... "-! • .ı....)"-' L.ılA')\~4 /7;)'7

• (,7i./.?liir -"i!;JIII"7k JL...Ü~ı _;)j~i) ,..w....;:.J..!...J Jyo

- ({yak tlxlalcli ı.>-ti.G.i j~i ·ıSJ..JblJi axlaldı

<.5..>..iGl

i i

jW .... t..!.1 -

;L0.i)

ıSJJb:; .ı..:....:;;- <..S''''"! 'ıSJJblS ..;;4IJ

.(axlal ttı' _ ı7xlalmak

- IX iX!rJldi ı.>.J..G.ı '-'~~i ·ıSJJ.ı...L::.": İx101di

<.5&'

i ... i i "

.(ixbliir - iX!J!m;)k !.ıW:G~ _ ;Lti~ ıSJ.j.u..:....r· ~ - k;)yik adalcli ı.>-Jj;i ~~? ·ıSJ.i'Y,ı avlaJdi

<.5ill.i'

adalur -JL..LUı i ~ i " : ... ş-))Wı) tSJ.-.i:I""; (;,.J) cV-~ :L.ı'~(]S 0\J.;'- '-' .-"..:. .(,w!a!m,ık : • _ e:' : " ~ ... o ... ı.s:Jjj" -:ı~ i rj)1 J.JlUı LS:ij.Jr ~li i ~ j)~

)1:,

~ ~,

avldıır ezüııı mü'! tÜZii,!.7

,1Ilıl.7/ii:' kezüm <mi,! toz/'la

''5J.~.~~j;jr ijls;5 ..)~ (..sWJOj§f) .}"~j5-' LL.;~]

h.)~:~t • .ı.~ f5jJ) ..) ... .\-.: <..S5:.~jJj c.;ı~n J.L.;;J

3 89

Divanu Lugati't-Turk'ün (Yeni) Uygurca çevirisinden bir sayfa

Derginin ilk bölümünü ise bu yıl 65 yaşına basmış bulunan, Eski Anadolu

Türkçesi. ile "transkripsiyon" metinleri üzerine değerli incelemeleri ve metin

yayımları ile tanıdığımız Milan Adamovic'in yaşamöyküsüne, çalışmalarının

listesine ayırdık.

Türk Dilleri Araştırmaları'nın IS. sayısında da bu yıl içerisinde yine Yıl

dız Teknik Üniversitesi 'nde düzenlediğimiz Türkçede Dini Tabirler çalıştayı

(5)

2003 ve 2004 yıllarında arka arkaya Türkolojinin ustalarını, öncüıerini, çeşitli yönlerden Türkolojiye emek vermiş, kimisi dergimizin danışma kurulu üyesi de olan Türkoloji emektarlarını kaybettik: Prof. Dr. James Russel Hamilton, Prof. Dr. Gerhard Doerfer (27 Aralık 2003; vefat yazısı için

bakınız: M. Ölmez, "Gerhard Doerfer'in Ardından", Türk Dili, c. 87, sayı

626, Şubat 2004. s. 175-i 76), Prof. Dr. Ahmet Temir, Prof. Dr. Tursun Eyüp (8.4.2003), Prof. Dr. Andreas Tietze (7 Ocak 2004; vefat yazısı için

bakınız: M. Ölmez, "Prof. Dr. Andreas Tietze'nin Ardından", Toplumsal Tarih, Şubat 2004, s. 50-53), Prof. Dr. Şinasi Tekin (Ekim 2004).

(6)

10 MEHMET ÖLMEZ

Pekin Milletler Üniversitesi rektör yardımcısı Prof. Dr. Tursun Eyüp yakın zamanda kaybettiğimiz Türkologlar arasında, Türkiye'de daha az tanınmak tadır. Bu nedenle T. Eyüp'ün ölümü dolayısıyla hazırlanan kısa yaşamöy küsü de Uygurca olarak burada olduğu gibi verilmiştir.

0 ... 0 ....

~...u.ı;; 1 . ,:}tl,:}ldi: <.?..ıJbf~,;r ,koy atlaldi if flt· f-!#. ~ 7 o -iliı ffl

T

.l t i ~tJ.G'f

_.;j.Gl

atlalUr-atlalmak ) o

0 ... 0 ....

~..uJ~, ,:}zl,:}ldi: d;°u<.?..Jf~f azlaIdi nalJ *lt!HIt*'jf 7 o

~~t1-

*w

~ffl ~1-WJ (~LJf~L

;jgf-

azlalUr-az]alınak) o

o ... o ...

~~ 1 oxlold i: <.?'

tr

~

..

f

:'Y.

f oyol\ oxlald ı ?ijht 1ıJ

#

7,

~P ~ ,ır 1. i;tJ T 7 (:,1, rı ~. L)il. f oxlolur-oxlolmol\) o

o-o

~~

!

ixlaldi: ~ , ı"f ~. ~ ~ 1, i' x ixlaldi :;: ıl1f 1~:1± T

( ~I, rı ~ ~ -)il. ~ ixlaIUr-ixlalmak) o

o-o ...

" ~ ~ , 0 ... 0... o ...

100;;> avlaldı: 'f~l ~ kayik dvlaldr ff~1:flt~~

316

7

(J;W11f - ;,illf

ovlalur-ov)almal< ) o

~ 1-i~·tE i~ ~ ı:p ~:l3:

f-r

ffl #ı;

avIolur ezUm an i LJ tUzUlJa

amla]Ur kezüm anll) tozİI)O

~ ~ ~ I~' JL 89 ~ 3ııI!. ffl5 ~·~·it ~,

3ııI!.A!P

r

t~ ~ #ı 1

±

nU€;

ff ~ #ı Dt{ it o