6. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
YANSIMA SÖZCÜKLER Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI……….……… :
Doğadaki cansız varlıkların, bitkilerin, hayvanların ve makinelerin çıkardığı seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklerdir.
İnsanlara Özgü Yansıma Sözcükler:
Hapşu, hapşırık, hapşırmak Horr, horultu, horlamak
Cansız Varlıklara Ait Yansıma Sözcükler:
Şırıl, şırıltı, şırıldamak Hışır, hışırtı, hışırdamak Gıcır, gıcırtı, gıcırdamak Çatır, çatırtı, çatırdamak
Makine ve Araçlara Ait Yansıma Sözcükler:
Pat, patlamak Vın, vınlamak Zırr, zırıltı
NOT: Yansıma sözcükler ad, sıfat, zarf ve fiil gibi çeşitli türlerde kullanılabilir.
Yansıma ad: Birden onu bir hıçkırık tuttu.
Yansıma sıfat: Kıtır krakerleri yemeye bayılırım.
Yansıma eylem: Kapının menteşeleri gıcırdıyor.
Yansıma zarf: Dere şırıl şırıl akıyor.
NOT: Yansıma sözcükler ikileme görevinde de kullanılabilir.
tıkır tıkır, çıt çıt, şırıl şırıl, fokur fokur…
NOT: Yansıma sözcükler, mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldıklarında yansıma anlamı ortadan kalkar.
Toplantıda bir ara sıkıntıdan patlayacak gibi oldum.
Öğrenci, fiilimsileri tahtada çatır çatır anlattı.
: ……….………ALIŞTIRMALAR
🔹 Cümlelerde bulunan yansıma sözcükleri belirleyerek boş alana yazınız.
Çalılıktan bizi korkutan çıtırtı sesler geliyordu.
[………..]
Top patlayınca oyunumuz yarım kaldı.
[………..]
Bu soğuk ve karlı gecede köpek acı acı havlıyordu.
[………..]
Suyun şırıltısı arka odadan dahi duyulabiliyordu.
[………..]
Horultusu bizim odaya kadar geliyordu.
[………..]
Yaprakların hışırtısı rüzgarın habercisiydi.
[………..]
Çağlayan baharda gürül gürül akıyor.
[………..]
Koyunlar meledi ıssız bucaksız kırlarda.
[………..]
Parmak şıklata şıklata oynuyordu.
[………..]
🔹 Altı çizili sözcüklerden yansıma olmayanların bulunduğu cümleleri işaretleyiniz.
[ ] Adamın kalkmadığını görünce öksürdü.
[ ] Sineklerin vızıltısından uyumak mümkün değil.
[ ] Işıl ışıl bir güne merhaba dedik.
[ ] Kısık bir sesle birileri hakkında konuşuyorlardı.
[ ] Değirmenin gümbürtüsü yoldan duyulabiliyor.
[ ] Topun fıslaması küçücük kalana kadar sürdü.
[ ] Sabah kalktığımda her yer pırıl pırıldı.
Siz de bir vızıltı duyuyor
musunuz?
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİKLER………..……… :
🔹 Aşağıdaki cümlelerden mecaz anlama dönüşerek yansıma özelliğini kaybetmiş kelime bulunanları işaretleyiniz.
[ ] Adam kürsüde gürül gürül konuşuyordu.
[ ] Sabah büyük bir gümbürtüyle uyandık.
[ ] Gül tomurcukları patladı gecenin bir yarısı.
[ ] Çayırların zırıltısı içerisinde uyuduk bu gece.
[ ] Senin bu vızıltılarına ayıracak vaktim yok.
[ ] Kelimeleri şırıldadığı güzel bir hikaye olmuş.
[ ] Muşambanın fışırtısı yüzünden uyuyamadım.
[ ] Şiirdeki cızırtılı mısralar ahengi bozuyordu.
[ ] Beş kişiyi görünce ara sokaklardan vınlamış.
[ ] Piknikte ateşi su dökülünce foş diye sönmüş.
[ ] Tavan arasından garip tıkırtılar geliyordu.
[ ] Kulağındaki çınlamayı tedavi ettirmek istiyor.
[ ] Odanın içerisinde patır patır yürüyordu.
[ ] İlk maaşımı alınca kıtır kıtır yiyeceğim.
🔹 Görseller bağlamında yansıma sözcük bulunan cümle yazınız.
………
………..
.
………
: ………..………..………TEST
Aşağıdakilerin hangisinde ikileme, yansıma sözcüklerden oluşmuştur?
A) Adam sinirli bir şekilde koşa koşa içeriye girdi.
B) Güzel anacığım ak pak elleriyle yemek hazırlamış.
C) Arkadaşın uyudu herhalde, pek ses seda çıkmıyor.
D) Bu sene listelere gümbür gümbür bir giriş yaptık.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma sözcük kullanılmıştır?
A) Gece sivrisineklerin sesinden uyuyamadı.
B) Güle oynaya bahçeye çıktılar.
C) Mutfaktan şangır diye bir ses geldi.
D) Çamaşır makinesi çok gürültülü çalışıyor.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yansıma sözcük kullanılmamıştır?
A) Hüp diye bir ses çıkarırdı çay içerken.
B) Odadan bir zırıltı duyuluyordu tüm gün.
C) Kadın, tıngır mıngır sallıyordu beşiği.
D) Kuşlar ötüyor pencerenin kenarında.
Aşağıdakilerden hangisinde yansımadan türemiş bir eylem vardır?
A) Yukarı kattakilerin gümbürtüleri de bir gün olsun bitmez ki.
B) Kuzular, baharın güzelliğine eşlik etmek için meliyordu.
C) Bugün güneş gibi parlıyorsun.
D) Ötmeyi bile beceremeyen bir kuş almışsın.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yansıma değildir?
A) kızartı B) patırtı C) horultu D) şırıltı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma sözcük yoktur?
A) Ağaçların arasından hışırtılar geliyordu.
B) Arı vızıltıları etrafta hayat olduğunun kanıtıydı.
C) Kuşlar ağaçların arasında neşeyle ötüşüyordu.
D) Çayırda ağustos böceği cırlamaları duyuluyordu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Kimsenin fısıltıyla konuşmasına izin vermiyordu.
B) Kapının gıcırdaması hala devam ediyor.
C) Bu kanal karıncalı, başka bir kanalı açamaz mısın?
D) Köpeğin havlamasından dolayı çok korktum.
