NİSAN - MAYIS ARKİTEKT

ARKİTEKT

X X I n e '

^ G. S. Akademisi için. Y. Mimar Zeki Sayâr — Amiral Bristol ^ Hastanesi Paviyonu. Y. Mimaı MuL Sedad H. Eldem — Turis- tik Otel. Mimarları: Skimore, Owings Merrill ve Sedat H. El- dem — Helsinki Olimpyiadı Stadı. Mimar Yrjö ve Lindegren ve Toivo Janti — Helsinki Olimpiyad mahallesi. Tercüme eden: Y.

Mühendis Bülend Yüneül — Birleşik Amerikada Modern Ev Mimarisi. Yazan: Mary Davis Gillios — Şehir plancılığı ve me- zarlıklar. Arnold Whittick — Fatih Camii Çinileri. Yazan ve çizen: Muzaffer Batur — Yapı Sanatında Usullerin Yenilen- mesi. M. Lucien Bechmann. Tercüme eden: Naci Meltem — Trabzon Sebze ve meyve hali projesi. Y. Mimar Bülend Ona- ran — «SEASCALE. İlkokulu, İngiltere. Mimar John H. Hau- ghan F. R. İ. B. A. «Official Architect» dergisinden — Yeni Uçak Hangarları. — Fakir mahallelerin ortadan kaldırılması.

Yazan: June Jacobs> «Amerika» dergisinden — Çamur modern- leş'yor. Çeviren: Y. Mimar Dündar Beyce — Bibliografi —

V Haberler — Piyasa fiat cetveli. j

N İ S A N - M A Y I S

M O M İ H11 *

SAĞLADIĞI ÜSTÜNLÜKLER : Uzun bir ömür ve gayet az bakım masrafı

Kullanılmasında ve kurulmasındaki kolaylık

Çelik kadar sağlam ve üçte biri kadar hafif olması

Tanınmasındaki sürat ve gayet az nakliye masrafı.

MMAUL

«saki

Imperial Chemical Industries Limited'in Metal Divizyonu tarafından, tamamen haruri muamele görmüş ve bakırdan âri ' K Y N A L ' Alüminyum Halitasile imâl edilen iskele boruları ve levhaları, bu halitanın haiz olduğu yüksek mukavemet sayesinde, inşaat işlerinde geniş ölçüde kullanılmaktadırlar.

11 •

'KYNAL' ALUMİNYUM HALİTALARI

İ M P E R İ A L K E M İ K A L İ N D U S T R İ S ( T U R K E Y ) L T D / | £ [

İ Ş B A N K A S I H A N I . G A L A T A . İ S T A N B U L

G Ö Z K A M A Ş T I R M I Y A N DAĞILMIŞ HOŞ BİR Z İ Y A ve T A M R Ü Y E T TEMİN EDER.

Türkiye Umum Mümessili EGE PETROL T.A.O.

Taksim, Cumhuriyet Caddesi No. 31

Telefon : 82007 Tel : L A S M A , İstanbul.

T E K M İ L

G Ö L G E L İ K L E R İ N

E N

R A N D I M A N L I S I D I R

©

Çürümez, Kırılmaz, Paslanmaz, Yanmaz, Boyanmaya İhtiyacı Yoktur, Bakıma Muhtaç Değil- dir, Sinek Teline Lüzum Yoktur.

TİCARET

BANKASI

I __ _ _ — J

i T R E B E L

DÖKME RADYATÖR ve KAZANLARI

II-F-SK.

ECA-II-N-SK.

M İ M A R , T E S İ S A T Ç I V E İ N Ş A A T M Ü T E A H H İ T L E R İ N İ N N A Z A R I

D İ K K Â T İ N E :

LİNYİT DAHİL, BİLÛMUM MAHRU- K A T A ELVERİŞLİ, HAKİKÎ STREBEL K A Z A N L A R I SK (ALLESBRENNER)

A L M A N MAMULÂTIDIR.

Her cins kazanda S K alâmetini ısrarla isteyiniz.

SANTO Radyatörleri.

STREBELVVERK

G.M.B.H.

MANNHEIM

Mufassal malûmat almak için mümessilliğe müracaat.

Türkiye Mümessili :

THOMAS CORINTHIO

Çiçekpazarı Fındıklıyan han No. 34 İSTANBUL

Tel: 22750 - 46054

Camino-SK

II-F-SK.

ECA-II-N-SK.

ECA-IV-SK

ğ u.

<

K

WILD

H EERBRUCC

Diğer W İ L D Mamulâtı:

Fotogrametri Apareyleri Mikroskoplar

Pergel takımları

Resim Makineleri, Pertavsızlar Topçu Teodolitleri

Telemetreler

° l a

Ateş Olmayan Yerde Duman Tütmez!

Duman tütmeğe başlarken ateşi söndürmek

elinizdedir!..

Halen Topkapı Sarayında faaliyette bulunan modern bir yangın ihbar sistemi, yangınla mücadele tekniğinde yepyeni bir çığır açmış- tır. Son derece hassas olan Cerberus sistemi., duman tütmeğe başlar başlamaz haber vermekte ve yangın felâketini peşinen önlemektedir.

Müzeler, bankalar, antrepolar, fabrikalar, mensucat, odun, kâğıt ve kimya endüstrisi, vapurlar, otomatik telefon santralları ve sair büyük müesseseler için ideal bir tesis olan Cerberus sistemi sayesinde yan- gın korkusu tamamen bertaraf edilmiştir. Bu modern keşif hakkında her türlü izahat için CERBERUS Firmasının Türkiye Mümessili TÜRKELİ LİMİTED ŞİRKETİNE bir an evvel müracaat ediniz.

Teknik servisimiz, her türlü gösteri, izahat ve proje için meccanen hizmetinize âmadedir.

Türkeli Ltd. Şti

Galata, Bankalar Cad., Yanıkkapı Sok., Tel: 44622 - 23 - 24 İzmir şubesi : 850 N. Beyler sok. 25 - Tel : 7622

İ N Ş A A T MASRAFLARININ TENZİLİ

TÜRBİN, İÇECEK SU VE SAİR TESİSATLARDA T A Z Y İ K L İ FİBROSİMAN BORULARI K U L L A N M A K L A ,

B u borular paslanmaz, hafif ve sağlamdırlar. Kolayca yerleştirilir ve ek- lenirler. İç cidarların kaygan oluşu kireç bağlamasına mâni olur. Dayanıklı olup bütün emniyet garantisini temin ederler.

Tazyikli borulardan maada fibrosimandan pis su akıntı ve havalan- dırma boruları ile arduaz, düz vc öndtile levhalar teslim edilir.

Çekoslovak çinileri.

İHRACAT VE İTHALÂT ANONİM SOSYETESİ

Prag II, V Jamc I — Çekoslovakya

M

W ss

ü i i B & ı r m m m m ^

Igf

.Am

•iti®'. '

'•W'.

m*

famf m

D

jJSaftSm

M i m a r ve M ü h e n d i s l e r i n

kopya işleri için, « O Z A L I D » i tavsiye ederiz.

Kâğıtlarımı? şu renklerdedir:

A — K o y u kırmızı B — Siyah

C — M a v i D — M a r o n

A y r ı c ı şeffaf ve m u ş a m b a ozalidleri vardır.

© — « O Z A L İ T » kopya M A K ı N E L E R İ M İ Z , cıva lâmbalı, A r k lâmbalı ve Kuvartz lâmbalıdır.

® — Plânların kenarına ç e k m e k için t kviye bandı, 1 0 m / m ve 13 m / m liktir.

SATIŞ DEPOSU :

Ş E V K İ F İ N C A N C I O Ğ L U

Kürekçiler Manhaym han 5 inci kat No. 19 Qalata - İstanbul

TELEFON : 44430

İ N G İ L İ Z M A M U L Â T I

B9TÜM E M İ İ L S Y O N L A R I

TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİR İŞLERİNDE EMNİYET, KO- LAYLIK ve UCUZLUK TEMİN EDER

Şell Kosnpani of Turkey Limited

Voyvoda Caddesi, Assikürazioni Han, Galata - İstanbul

Telefon : 4 4 7 2 J P. K . : 11 5 2

H R İ S T O V . K E Ç E C İ O Ğ L U

İNŞAAT VE FABRİKA LEVAZIMATI TİCARETHANESİ

Galata, Kürekçiler sokağı,. Demir han altında No. 13.

Telefon: 41423 - Telgraf adresi: KEHRİS

İnşaatınıza malzeme tedarik etmeden evvel ticarethanemizi ziyaret etmeniz menfaatinizdir.

Binalarınızı korumak için Alman sanayiinin en mükemmel, fevka- âlde dayanıklı muhafaza ve tecrit maddeleri olan:

GABRİT ve AKVASİTi

kullanınız.

G A B R İ T : Kat'iyen çatlamıyan, 200" hararete dayanan, temelleri, içme suyu depolarını, sar- nıçları, beton kanalları, siloları ve demirleri rütubetin tesirlerinden mükemmel surette tecrit eden siyah tecrit boyasıdır. G A B R İ T tamamen kokusuz ve kimyevî tesirlere karşı fevkalâde dayanıklı olduğu ilmî tecrübelerle sabittir.

A K V A S İ T : Beton ve sıva harçlarına katılan en mükemmel tecrit maddesidir. Her nev'i inşa- atı suya ve rütubete karşı kat'î surette koruyan gayet kesif bir harç katığıdır. A K V A S İ T be- tonun cer ve tazyik mukavemetini artırır. Dış sıvalardan hiç bir zaman su geçirtmez. Bodrum katlarını, temel duvarlarını, sarnıçları, filtre havuzlarını, rıhtımları emniyetli surette tecrit eder. Diğer tecrit maddelerine nazaran en az %50 tasarruf temin eder.

G A B R İ T ve A K V A S İ T bir çok senelerden beri Türkiyede en tanınmış tecrit maddeleri ol- duğu gibi Ankara Stadium binasında, Ankara Sergi evinde, Ankara Çubuk barajında ve daha bir çok resmî binaların inşaatında büyük muvaffakiyetle kullanılmış ve büyük takdir kazanmıştır.

m i m a r , m ü h e n d i s m ü t e a h h i t ve

İnşaat sahiplerinin dikkat nazarına:

Villâ, apartıman, hastane, v e f a b r i k a inşaatı için Almanyamn

LEINS - STUTTGART

Fabrikaları Mamulâtı

S T O R J A L U Z İ v e S İ N E K L İ K L E R İ

Türkiye Mümessilliği : İZZET B A R A Z Galata, Bankalar caddesi, Nazlı Han.

Telefon : 42588

Montaj ve tamir işleri mütehassıs monlörlerimiz tarafından yapılmaktadır.

Almanyamn en eski

dünyaca tanınmış müessesesi

LEINS - STUTTGART

TUTSAK SOKAK Ni 2 5 ^ŞİŞHANE YOKUŞU

/ v : ,7: v \ u > T ^ >

EVLER, YAZIHANELER, HASTAHANELER ve MAĞAZALAR

için

ideal olan bu perdeler eşyanızı ve malınızı güneşten korur v e girdiği yeri süsler.

Kullanışlı ve uzun ömürlü olan bu perdelerle, arzu edilen şekilde ışık ayârı yapılır.

İstenilen ölçüde ve seçeceğiniz altı muhtelif pastel renklerde' imal edi- lir.

Telefon: Fabrika - 40177

r

A N A D O L U

ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ Türkiyeniıı en büyük sigorta şirketi

Türkiye İş Bankası A. Ş. ve T. C. Ziraat Bankası Kurumu Sermayesi tamamen ödenmiş: 1.500.000 T. L.

İhtiyatları: 13.718.464 T. L.

YANGIN H A Y A T

NAKLİYAT " ! K A Z A

Sigortalarınız için en müsait şartları

«ANADOLU» da bulabilirsiniz.

MUAMELÂT MERKEZİ: Galata Anadolu Sigorta Hanı (eski Hüdavendigâr han) TELEFON: Müdür: 44039, Santral: 44653/2/1

Galata Bürosu: 43949 Fen Müşavirliği: 43954 Posta Kutusu: 1845

A N K A R A ŞUBESİ: Ulus Meydanı K o ç Han, Kat: 2 No. 1 TELEFON: 10109

Türkiye İş Bankası ve T. C. Ziraat Bankası şube ve ajansları şirketin acenteleridir.

R I E T E R 1 V E I I K E

Dipl. İng. W A L T E R H A N D L E K.G.

K O N S T O N Z

Tuğla, Kiremit Fabrika ve Tesisleri kurmak, ücretsiz keşif, etiid ve Almanyada toprak tahlilleri yaptır-

mak suretile hizmetinizdedir.

T Ü H K M A Y

TİCARET ANONİM ŞİRKETİ Galata Rıhtım caddesi No. 247

Telgraf: TÜRKMAY - İstanbul Telefon: 44128

Türkçe prospektlerimizi isteyiniz.

(A —4 Srzssssss

""•••••••••İM,,,

"••••••....,,

'•'»••ııııiMn,,,,,

"•"•"tlJIIUUHU

Fennî surette müteaddit tahtaların yekdiğerine ya- pjştırılmasile imal edilmiş, aşınmaz, fevkalâde gös- terişli, desenli, araları açılmaz, ses ve rutubeti- karsı tecritli, tatbikatta ayrıca altta döşeme ihtiyacı

yoktur.

İ S V E Ç

AKTİEBCLAGET İGGESUNDS BRUK DÖŞEMELİK

KONSTRUKSYON PARKELERİ

Genişlik 166 ve 100 mm. uzunluk 1 - 4 metre planş halinde

I ı- - •• ı.ı • ı T* ~ v 0 •

m

U m u m î S a t ı ş Y e r i : JAK V. KAMHİ

Bankalar Cad. Nazlı Han 39, Galata - İstanbul Telefon: 42588

T ü r k i y e M ü m e s s i l i : HAMİ BAŞMAN — İSTANBUL

Bahçekapı 1 inci Vakıf Han Telefon: 23211

J

E V E R İ T E

AMYANT - SİMAN

DÜZ VE ONDÜLE ÇATI VE CİDAR KAPLAMALARI

PORTEKİZ MENŞELİ

AGLOMERE EKSPANSE MANTAR TECRİT LEVHALARI

Müsait şartlarla seri teslimat için sipariş kabul edilir Taahhüde girişmeden bizden teklif isteyiniz.

T ü r k i y e M ü m e s s i l l i ğ i : HAMİ BAŞMAN — İSTANBUL Bahçekapı 1 inci Vakıf Han, Telefon: 23211

Um u m î S a t ı ş Y e r i : JAK V. KAMHİ

Bankalar Cad. Nazlı Han 39. Galata - İstanbul.

Telefon: 42588

TECRİT İSLERİNDE

I Z O L I T

ÜSTÜN KALİTE İFADE EDER.

SUBİTO * MASTİLİEJ * JOİNİLİT * JOİNİZOL * İDROFÜJ * HERAKLİT

FABRİKA :

Mecidiyeköy, İkinci Taş Ocağı Sok. No. 2G - 28 Telefon: 81547

UMUMÎ SATİŞ YERİ : Müh. JAK V. KAMHİ Bankalar Cad. No. 39, Nazlı Han.

Telefon: 42583 AMERİKAN «FLEXALUM» İMALAT ŞEKLİNE

GÖRE YAPILMIŞ

VENETlA

TİPİ ALÜMİNİUM STORLARI

VENETİA S torları, bütün dahilî tesisatları güzelleştirir.

Yazıhane, laboratuar, hastahane, banka ve saireye elzemdir.

Hafif, paslanmaz ve yanmaz olup, ışık ve ziyayı ayarlar.

Mimarlar için etüd bürolarımız emirlerine amadedir.

M- fiatları aynıdır.

İSTEK ÜZERİNE T A M A M L A Y I C I MALÛMAT VERİLİR.

T Ü R K İ Y E M Ü M E S S İ L L İ Ğ İ . Mühendis JAK V. KAMHİ

Bankalar Cad. Nazlı Han No. 39 Telefon : 42588

O £ Radyonuzu zevkle dinlemek için ... ^{Ü S Ğ}

$ ANTENİN EHEMMİYETİNİ o takdir ediyor musunuz?

R a d y o n u z u n m a r k a s ı v e l â m b a a d e d i ne o l u r s a olsun, iyi bir a n - ten t e s i s a t ı n a s a h i p o l m a d ı k ç a hiç bir n e ş r i y a t ı l â y ı k i y l e d i n l e m e n i - z e i m k â n yoktur.

HEMEN BUGÜN HER DALGAYA UYGUN

SIEMENS

ANTENİ ALINIZ

H u s u s i surette i m a l e d i l e n kpblo ve p a r a z i t i k e s e n t r a n s f o r m a t ö r l e m ü c e h h e z S I E M E N S a n t e n i "saye- s i n d e , r a d y o n u z d a k i boğuk ses- l e r d e n , b a ş ı n ı z ı şişiren p a r a z i t - l e r d e n eser k a i m ı y a c a k . . . r a d y o - n u n h a k i k i z e v k i n e v a r a c a k s ı n ı z

Daha fazla izahat ve Montaj Talimatı için

müracaat ediniz.

SIEMENS

%

SAA 101 anteni Her dalgaya ve her radyoya uygun

Telf

TÜRKELİ LTD. ŞTİ.

Galata, Bankalar Caddesi.

: 4 4 6 2 4 T e l g . : TÜRKELİ - İstanbul H f e ^ C 1 Ş c ^ g -

© A

HELIOS

A Y D I N L A T M A Ş U B E S İ

Galata-İstanbul * P. K. 1400

Mühim Aydınlatma İşleri için

Helios - Aydınlatma Şubesi

SAYIN MİMAR VE MÜHENDİSLER İLE

TEŞRİKİ MESAİYE AMADEDİR.

TELEFON: 44616

Yeni kontr - Plâk Ltd. Şirketi

Fabrikası

Çarpılma, çatlama, kabarma ve saire gibi hiçbir arıza göstermez.

Kontr plâklar bu gibi arızalara karşı garanti ile satılır.

K E L E B E K marka

K U R U S İ S T E M

K I Z I L , K A Y I N , K A R A A Ğ A Ç ' t a n m a m u l Kontr-plâklar stok olarak her zaman mevcuttur.

U m u m î satış yeri : İstanbul, Sirkeci, Miihürdarzade Han No. 2 8 YENİ K O N T R P L Â K Ltd. Şirketi. Tel. 212401

L ' A R C H I T E C Î E :

R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U RE D ' U R B A N I S M E et d e D E C O R A T I O N Publiâe par: Abidin Mortaş et Zeki Sayâr, Architectes

S O M M A I R E

Ar.'dtekt No. 3 - 4, 1952

— A propos de l'Academie des Beaux-Arts 49 Arch. Zeki Sayâi-

— Ls pavillon de l'Hopital Bristol â «İstanbul» ... 51 Arch. Sedat H. Eldem

— Projet de L'H Jtei Touristique (Hilton) â «İstan-

bul» 56 Archs. Skimore, Owings Merill ct Sedat H.Eldem

— Le Stad OlympigUe de Helsinki 64 Arch. Yrjö Lindcrgren, Toivo Jantti

— Le Quaı-tier olympique de Helsinki 68 Traduit d? la ıevue «Habitation»

— L'Architecture moderne d'habitation a u X Etats-

Unis d'Amerique 69 Traduit de «joıırııal of home economics»

— Des plans d'urbanisme et des cimetiâres 71 Arnold Whittick

— Les Faiences de la Mosqu6e «Fatih" İstanbul . 74 Muzaffer Batur

— Le renouvellemeııt des methodes dans l'art de

eonstruction 79 M. Lucien Bechmaıı.ı

Traduit par Arch. Naci Meltem

— Le pıojet de halle des IĞgumes et des fruits de Trabzon

Arch. Bülent Onaran

— L'Ecole primaire 'Seascale» au Grande Britagne 86 Traduit de la revue «Official Architect»

— Les n o u v e a u X hangars de Marignane 87 Traduit de la revue «Techııiques et Architecture»

— Le garage de la scciete gen6ıal Petroleum U.S.A. 89 Traduit de la revue

«L'architecture d'aujourdTıui»

— Suppression des quartiers fauvres 90 Traduit de la revue «Amerika»

— Saviez-vous ceux-ci? 92

— La boue, se modernise 94 Traduit de la revue «Mecanique populaire»

— La bibliographie 95

— Les nouvelles 97

— La liste des prix de materiau-c de construction

THE ARCHİTECt:

MONTHLY PUBLICATION ON ARCHİTECTURE, C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N Published by Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Architect.

C O N T E N T S

Architect No. 3 - 4, 1952

— Foı- the Academy of fine arts 49 Zeki Sayâr, Architect

— The new building of the admiral Bristol Hospital 51 Sedat H. Eldem, Architect

— Hotel lor Touıists 56 Arehitects: Skimore, Owing Merrill and

Sedat H. Eldem

— Stadium for the Olympic Games at Helsinki ... 64 Architects: Yrjö Liııdegren and Toivo Jantti

— Olympic games quarter at Helsinki 68 Translated fronı the journal ((Habitation»

by Bülent Yüngül, Engiııeer

— Modern House Architecture in the U.S.A 69 Mary Davis Gillıos, from the

«Journal of home economics

— City planning' and cemetries ,. 71 Arnold Whittick

— Onamelled Tiles of the Fatih mo&que 74 Te.\t and Drawings: Muzaffer Batur

— Reııewal of the Construction Methods 79 M. Lucien Bechmann, Trans: Naci Meltem

— Plans of the Trabzon Vegetable and Fruit Market 84 Bülent Onaran, Architect

— «Seascale» Pıimary school in England 86 Architect: John H. Haughan F.R.İ.B.A.

From the journal «Official Architect»

— New Hangars for airplanes 87 From the journal «Techniques et architecture»

:— General Petroleum Garage 89

Architects: Wurdenıan et Bechet (Los Angeles U.S.A.) From the journal

«L'Architecture d'aujord'hui»

— Slum Clearing 90 Jane Jacobs from the journal «America»

— Did you KnoW These things 92

— Mud Gets Modernized 94 Trans: From «Mecaniaut! Populaire» by

Dündar Beyce, Architect

— Bibliography 95

— NeWs , 97

— Market Quotations

K U R U L U Ş U : 1931 S A Y I : 243 - 244 SERİ : V. 1952.

ARKITEKT

M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C I L İ K D E R G İ S İ MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITEC-

TURE CITY PLANNING AND DECORATION

M O N A T S H E F T F U R B A U K U N S T S T A E D T E B A Ü UND D E K O R A T I O N REVÜ E MENSUELLE D'ARCHITECTURE - .

D'URBANISME E T D E S A R T S DECORATIFS

İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A S Y A Z A R I : Z E K İ S A Y Â R , U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B I D İ N M O R T A Ş A D R E S : A R K I T E K T A N A D O L U H A N N o . 3 3 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7

M e s l e k P o l i t i k a s ı :

G. S. A K A D E M İ S İ İ Ç İ N ! . Y. Mimar Zeki SAYÂR

A b o n e ş a m a r ı :

Yıllığı 15.— T.L.

Altı Aylığı 8.— T.L.

Sayısı 3.— T.L.

Yabancı Memleketler için: 17.50 T.L İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.

ARKİTEKT'in K O L L E K S İ Y O N L A R I : 1831 — 1935 25.— T.L.

1936 — 1940 20.— T.L.

1941 — 1945 İS.— T.L.

1946 — 1951 16^— T.L.

Bütün yazı, foto, resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haber- dar etmeleri lâzımdır. Aksi takdirde kay- bolan dergilerden Müdürlüğümüz mesuli-

yet kabııl etmez.

Pour tout payement et demande des ren- seignements, ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon- ces bibliographie â inserer, s'adresser â la

Direction

No. 33 Anadolu Han, Eminönü İstanbul

Ankara Mümessilimiz : Y. Mimar Neşet A K A T A Y

Millî Eğitim Bakanlığının G. S.

Akademisi için hazırladığı ,bir y ö - netmelik, Mimarlık' kolu hocalarını tatmin etmediği, veya bunu yüksek bir okula yaraştırmadıkları için, Türk Y ü k s e k Mimarlar Birliğini meseleden haberdar ederek harekete geçirmiş- lerdir. Bu sebeple mimarlar hem y ö - netmeliği protesto, h e m Akademinin kalkındırılmasına çare bulmak üzere bir toplantı yaptılar.

Davetiyeyi aldığım zaman, top- lantıya gitmeğe hazırlandım. Fakat, A k a d e m i yandığından beri, meslek na- mına bu eski müessesenin kalkındırl- ması için, ne yapıldı ise, heba olduğu- nu düşünerek vaz geçtim. Sonradan, toplantıda bazı arkadaşların münaka- şaları şahsiyata kadar döktüklerini de işitince /toplantıya gitmemekle isabet ettiğimi anladım.

Akademinin, Mimarlık kolu 'hocala- rı, zaman zaman A k a d e m i d e arzu et- medikleri bazı hareketleri önlemek i- çin Türk Yüksek Mimarlar Birliğini daima harekete -geçirmek istemişler- dir. Bunda, m u v a f f a k oldukları iddia edilemezse de, Birlik, Akademi, bahu- sus Mimarlık kolu için daima hassasi- yet göstermiştir. Fakat bu güne kadar yaptığı teşebbüsler, maalesef hep bo- şa gitmiştir. Bunun sebebini ,bir çok defalar kendi kendime sordum v e şu neticeye vardım:

A k a d e m i 1930 - 1936 senelerinde

en iyi devresini yaşamış, sonradan, fe- na idare yüzünden, her gün biraz daha gerilemiş, bugünkü kötü duruma düş- müştür. Bizi, bilhassa Akademinin Mimarlık kolu ilgilendirdiğinden bu yazıda onun üzerinde duracağım.

Mimarlık koluna getirilen müte- addit yabancı hocalar, ancak bu şube- ye muvakkat zaman için hayat ver- mişlerdir. Prof. Egli, Bruno Taut, Vorhölzer, hizmet ederken, kendi ho- calarımız, İdare ve Bakanlık ile an- laşmamazlık yüzünden Mimarlık ko- lunun gerilemesine âmil olmuşlardır.

Bunda Bakanlığın Güzel San'atlar iş- lerine alâka göstermemesi, Güzel San'atlar U m u m Müdürlüğüne, bu iş- le alâkası olmayan şahsiyetleri tayin etmesi de birer âmildir. A k a d e m i y e Güzel San'.atlarm kök kollarından ma- ada, (resim ,heykel, mimarî) tatbikî san'at şubelerinin sokulması (Şark tez- yini san'atları, yazı, keramik, tezhip v e saire gibi). Akademinin hüviyetini de- ğiştirmiş, A v r u p a Akademilerinden o- nu ayırmıştır.

Durum b ö y l e iken, 1947 de A k a - demi, bütün tedris vasıtaları, kütüp- hanesi millî mimarî dökümanlarile, yanmıştır. O zaman, yine Mimarlar Birliği A k a d e m i y i yeniden kurmak v e yaratmak için, bugün beyhude oldu- ğunu gördüğünüz çalışmalara v e te- şebbüslere girişmişti. O vakit, bu ça- lışmalara maalesef Maarif Bakanlığı-

nm sağır kaldığını gördük. Mimarlık kolunu, önce Fındıklıda bir ilk oku- la, sonra da Yıldızda Teknik okul ya- nında bir binaya nakletmekle bu gü- ne kadar eskisinden daıha kötü şart- larla devam ettirmekten başka bir şey yapılmadığına şaihit olduk.

O zaman, Akademi için yapılan Birlik toplantılarında Eğitim Bakan- lığının alâkasızlığı karşısında Akade- mi Mimarlık kolunun kapatılması ge- rektiğini söylediğim zaman, tekaütlü- ğü yaklaşmış bir iki hoca ile, genç bir kaç arkadaşın muhalefetile karşılaş- mıştım. Bu arkadaşlar, Birlik Başka- nın böyle bir teklifi nasıl yapabilece- ğini soruyorlar ve beni protesto edi- yorlardı. Realist düşünen mimarlar ta- rafından, iyi karşılanan bu fikre, yal- nız Akademi talim heyeti iştirak et- miyordu. Eğitim Bakanlığı, Mimarlık kolunun kapatılmasını zaman, zaman düşünmüş, fakat hiç bir Bakan, bu mes'uliyeti üzerine almak istememiş- tir.

Bundan bir sene kadar önce, Akade- miye gelen, Mimarlık kolu için bu şubenin şefi ve Akademi Müdürü ile görüşen, Sayın Tevfik İleri, aynen şöyle demiştir:

— Mimarlık şubesi hakkında bir karar almak için bana ne Akademi Müdürü, ne şube şefi ve ne de, diğer ilgililer kat'î bir şey söylemediler!...

Bana öyle geliyor ki, bu iş bir his me- selesi haline getirilmiştir.

Buna mukabil, şube şefi olan, meslekdaşımız:

— Şubenin kapatılması için bana bir şey sormasınlar! Temennisini mü-

teaddit defalar izhar etmiştir. Bu ifa- dede, Mimarlık kolu, bu halde devam edeceğine kapatılsın., temennisi sezil- mektedir.

Mimarlık kolunun bu acıklı hali devam ederken, son senelerde, İstan- bul Teknik Üniversitesindeki Mimar- lık Fakültesi gelişmiş, Avrupadaki muasır ve muadil fakülteler seviyesi- ne erişmiştir.

Akademi Mimarlık kolu seneler- den beri ne kadar kötü idare edilmiş- se, Üniversite Mimarlık Fakültesi iyi idare sayesinde, bir çok noksanlarını ikmal ederek «bütün yeniliğine rağ- men», iyi bir seviyeye ulaşmak yolun- dadır. Yapılan gayretler, o kadar ileri götürülmüştür ki, millî mimarî semi- neri, heykel ve modelaj atölyesi, ser- best resim ve akuarel seminerlerile, Teknik Üniversitenin bünyesinde bu- lunmayan san'at atmosferi ve karak- terini yaratmak yolundadır.

Akademi yangınından sonra, 70 senelik kadîm müessesenin ihyası için Ankarada teşebbüsler yaptığımız sıra- da, Prof. P. Bonatz ile yaptığım görüş- meyi burada zikretmek isterim; Bo- natz, Akademi Mimarlık Şubesinin mu hafaza edilmesile tedrisat ve çalışma- larda Teknik Üniversite ile karşılıklı bir konkürans yaratacağını bunun ise memleket mimarlığına faydalı olaca- ğını belirtmişti.

Cevaben, Teknik Üniversite Mi- marlık koluna Eğitim Bakanlığından -o zaman Üniversite müstakil değildi - sağlanan maddî ve manevî imkânların, Akademiye de verilmesi halinde Mi- marlık kolunun kuruluş statüsüne

uygun bir şekilde çalışabileceğini, her iki müessesenin yarışmasının ancak e- şit şartlarla kabil olacağını, söylemiş- tim. Bu sözlerimi sayın profesör sükût ile karşılamıştı. Konuşmamızda, bu- lunan K. Söylemezoğlu da düşüncele- rime iştirak etmişti.

Akademi yangınından seneler geç- ti ve Mimarlık kolu, gayelerinden u- zak, yarım yamalak idare edildi. Ta- lim heyetini teşkil eden muhterem meslekdaşlarımızm fena geçen bu se- neler zarfında durumu düzeltmek için gayret sarfettiklerini bazen ya gör- dük, veya işittik ise de, maalesef «hiç bir şey değişmedi».

Bu arkadaşları hiç bir mese- le, yeni yönetmelik kadar ilgi- lendirmemiştir ki, Mimarlar Bir- liğini hareket ettirip, geçen toplantı vaki oldu... Tabiî hiç bir netice alın- mamak şartile... Bahusus, bu yönet- melik işi Bakanlık ile Akademi ara- sında bir iç mesele olup bizce, Mimar- lar Birliğini ilgilendirmemesi gerekir- di. Birliği ancak Mimarlık Şu- besinin kalıp kalmaması ilgilendir- melidir. Bu eski mimarlık ocağından yetişmiş olan mimarlar Akademinin, bu günkü durumunu gördükçe müte- ellim olmakta ve Bakanlık tarafından, bu güne kadar ihya edilemiyen mimar- lık kolunun bu halile devamı yerine kapatılmasını evla bulmaktadırlar.

Akademi Mimarlık kolunun lâğvı veya Teknik Üniversite Mimarlık Fa- kültesine nakli işini sür'atle neticelen- dirmek lâzımdır. Bu hususta mukave- met edenler, Sayın Bakanın dedikleri gibi, işi - his meselesi yapmaktan vaz geçmelidirler.-

A M İ R A L B R İ S T O L H A S T A H A N E S İ P A V İ Y O N U Y . M i m a r M u a l l i m Sedad H. Eldem

Bina 2 sene evvel inşa edilmiştir. Hastane müdürü program mucibince, binanın alt katı daha zivade mek- Dr. S h e p a r d tarafından ihtimamla hazırlanan tep ve tatbikata diğer katları ise yurd olarak yapılmış-

DnnDD D e n e n n n n n n n n o n o n n n c c c n n o n n

'VAT C

CLA.&S

OfUDENTSİ

CI. CCPI ION

Bahçe cephesi ve zemin kat plânı

Bodrum kat plânı

tır. En üst kat talebeye malhsus toplantı yerlerini ve başhemşire dairelerini ihtiva etmektedir.

Bina betonarme karkas ve tuğla dolgudur. Dış du- varlar 1 + i tuğla kalınlıkta ve araları boşlukludur.

Bilumum tesisat boruları bu boşluklar içersinden geçi- rilmiştir.

Binanın yerine oturtuluşunda, mevcut kıymetli çam ağaçlarının muhafazası ön plânda tutulmuştur. Her

katta ilâve edilen balkonlar manzara fazlalaştıkça ge- nişlemektedir. En üst katın bu sebepten dolayı iki cep- hesi tamamiyle balkonla çevrilmiştir. Pencereler sür- medir ve takımiyle Amerikadan ithal edilmiştir. Dış yüzleri püskürtme pencere söveleri beyaz cimentolu mermer sıvadır. Beş kat betonarme direkleri sıvasız ve sadece boyalıdır.

Bütün odaların akar suyu veya duşları olduğu gibi, dolapları da yerlidir.

Kesit ve 1 nci kat plânı

fSBBıa

TURİSTİK OTEL

Mimarları: Skimore, Oıvings Merrill ve Sedaci H. Eldern

Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı İstanbulun Boğaziçine nazır mutena bir semtinde, geniş bir park içinde, 278 odalı bir otel inşa ettirecektir. Her türlü konforu, ısıtma, havalandırma ve aydınlatma bakı- mından en mütekâmil tesisatı havi olacak bu binayı 20 sene müddetle Milletlerarası Otelcilik Şirketi Hil- ton Müessesesi işletecektir.

Bina iki esas kısma ayrılmaktadır:

1 — Sekiz katı ihtiva eden yatak kısmı.

Beheri 2100 m2 bir saıtıh kaplıyan bu katların ye- disi birbirinin tamamen aynıdır. Her birinde 4.25 X 5.00 m. eb'admda 31 tane eş yata'k odası vardır. Bina-

nın iki ucunda bu odalar daha geniş tutulmuş ve ora- larda birkaç odadan teşekkül eden daireler tertiplen- miştir. Sekizinci katta normal yatak odalarının adedi 27 tane olup uçlardaki daireler daha büyük tutularak en geniş ihtiyaçları karşılayabilecek bir şekilde ter- tiplenmiştir.

Bütün yatak odalarının hususî banyo ve terasla- rı olacağı gibi her biri gerek tefriş gerekse tesisat ba- kımından müşterinin her türlü ihtiyacını temin ede- cek bir tarzda fevkalâde konforlu olarak düşünülmek- tedir. Odaların bir kısmı, en yeni yapılan otellerde cari olan usule uyarak, gündüzleri oturma, geceleri

GİRİŞ KATI PLÂNI 14 ^— Şampuan

1 — Teras 15 — Erkek W.C.

2 — Bar 16 ^— Metr Dotel

3 — Sofa 17 — Erkek W.C.

4 ^— Umumî koridor 18 ^— Vestiyer 5 — Vestiyer 19 — Baş kapıcı 6 — Merdiven No. 1 21 — Kadın berberi 7 — Servis asansörü 20 ^— Avlu

8 — Müşteri asansörü 22 — Berber 9 ^— Tuvalet odası 23 ^— Kabul 10 — Merdiven No. 2 24 ^— Daktilo

11 ^— Kadın W.C. 25 ^— Telefon tablosu 12 — Sandviç mutfağı 26 ^— Oparlör tesisatı 13 — Telefon 27 — Kabul masası

28 — Dolap memuru

29 ^— Doktor 42 — Gazeteci

30 — Sekreter 43 — Muhasebe

31 ^— Sekretreler 44 — Kadın W.r.

32 ^— Veznedar 45 — Turizm

33 ^— Müşteri kasaları 46 — Bavullar 34 — Parfümeri 47 — iÇçekçi

35 ^— Helâ 48 — Banka

36 ^— Kasa 49 — K. Tuhafiyeci

37 — Muayenehane 50 — E. Tuhafiyeci 38 ^— Baş muhasip 51 — Antikacı

39 ^— Müdür 52 — Merdiven

40 — Yardımcı müdür 53 — Pastacı 41 — Yardımcı müdür ve protokol 54 — Esas giriş

yatak odaşı, yani stüdyo şeklinde kullanılacağına gö- re bir tefriş tarzı düşünülmektedir.

2 — Oturma ve yemek salonları ile idare ve ser- vis kısımları, zeminden itibaren üç ka.tta yerleştiril- miştir.

3900 m2 bir saha kaplıyan giriş katı, idare servi- si, oturma ve kabul salonlarına tahsis edilmiştir. Man- zara tarafında binanın uzunluğunca uzanan ve otur-

TİPİK K A T PLÂNI 1 — Teras

2 — Oturma odası 3 — Yatak odası 4 — Bar 5 — Helâ 6 — Banyo 7 — Oda girişi 8 — Koridor 9 — Merdiven 10 — Servis asansörü 11 — Müşteri asansörü 12 — Çamaşır

13 — Müstahdem koridoru 14 — Müstahdem helâsı 15 — Asansör koridoru

ma salonlarından büyük cam satıhlı sürme kapılarla ayrılmış olan geniş bir teras müsait havalarda bu sa- lonların temadisini teşkil edecektir.

Otel müşterilerine bir kolaylık olmak üzere tuha- fiyeci, antikacı, banka, berber,, ve bir «soda founrtain»

gibi bazı dükkânlar gene bu katta bir süs avlusu et- rafına toplanmıştır.

Arazinin meylinden istifade edilerek yemek sa-

j p i i i p i p İ B İ i l i g

ÎTfrTTTTf

£ , - a ı

i

\

\

i' ı 1 i p •i

BAHÇE SEVİYESİ KATI PLÂNI 22 ^— Kabul yeri 44 | 64

1 — Yemek pavyonu 23 — Servis girişi 45 1 65

2 — Yemek pavyonu servis geçidi 24 — Oda servisi Buz dolabı 66

3 — Yemek pavyonu geçidi 25 1 ' 46 — Müstahdem berberi 67 ^—

4 — Sofa 26 | Buz dolabı 47 — Kırtasiye deposu 68

5 — Amerikan barı 27 1 48 ^— Sıhhi imdat 69

70 21

6 — Özel yemek salonu 28 — Kasap 49 ^— Kadın W.C. 69

70

7 — Özel yemek salonu 29 — Kabul 50 Erkek W.C. 21

69 70

8 — Danslı restoran 30 — Buz dolabı 51 Vestiyer 21 72

9 — Pasta 31 — Buz dolabı 52 Kadın W.C. 73

10 — Soğuk hava deposu

11 — Soğuk hava deposu 32

33 Çalışma saatleri kontrolü

Muhasip 53

54 55

— Depo Servis İçki dağıtımı

74 —

12 — Yemek salonu deposu

13 — Tabak; çanak deposu 34

35 ^— Personel İçki dağıtımı

53 54 55 —

Depo Servis

İçki dağıtımı 75

76 ^—

14 — Müzisyenler 36 Merdiven No. 1 56 — Ziyafet hazırlıkları 77 ^—

15 — Bulaşık 37 Servis koridoru 57 — Memurin lokantası 78 ^—

16 — Servis 38 Elektrik dolabı 58 — Memurin lokantası 79

17 — Günlük depo 39 — Servis asansörü 59 — Şarap deposu 80 ^—

18 — Soğuk hava deposu 40 — Müşteri asansörü 60 — Bulaşık 81

19 — Yemek kontrolü 41 — Erkek W.C. 61 ^— Çatal bıçak parlatma 82 ^—

20 — Kül kuyusu 42 — Mutfak 62 — Matbaa 83 ^—

21 — Satın alma 43 — Ahçıbaşı bürosu 63 — Servis yeri 84 —

Müstahdem lokantası Oda

Merdiven No. 2 Depo

Merdiven Elektrik dolabı

Erkek müstahdem vestiyeri Duşlar

Helâ Duşlar

Erkek müstahdem vestiyeri Transformatör dairesi

Bahçe pavyonu

lonları girişin altındaki katta manzara tarafında yer- leştirilmiştir. Bunlar, biri binaya bir tarafından bağlı üç tarafı açık takriben 250 kişilik bir yemek ve dans paviyonu, diğeri kayar bölmeler sayesinde büyüyüp küçülebilen takriben 600 kişilik esas yemek salonu- dur ki cem'an 850 kişiye yemek -servisi yapılacak de- mektir.

Büyük müsamereler burada yapılabilecek, icabın- da yemek salonlarının önündeki teras da bu esnada kullanılabilecektir. 34.00 m genişliğindeki bu terasın en büyük hususiyetini burada bulunan 38.00X 11.00 m. eb'admda bir havuz -teşkil etmektedir. İstenildiği zaman dondurulabilecek olan bu havuz içindeki ışık tertibatı saye-sinde geceleri ay-dınlatılabilecektir. Böy- lece bu havuz hem bir süs teşkil edecek, hem de üze- rinde patinaj yapılacak veya buz revüleri tertip edile- bilecek cazip bir mahal olacaktır.

Mutfak ve müstahdemine ait bütün servisler de 3775 m2 lik bir saha kaplıyan bir kaıtta toplanmıştır.

Üç tarafından tamamen toprağa gömülü olan 2550 m2 İlik b-odrum ise, kalorifer ve havalandırma daire- leri ile çamaşırlık, tamir atölyesi ve depolara tahsis edilmiştir.

Bu katlardan başka binanın teras şeklinde olan damında da Boğaziçinin eşsiz manzarasına karşı, ka- palı ve.açık kısımları havi, daha zıiyade gece işliyece- ği düşünülen bir bar bulunmaktadır.

Bütün bu sayılan katlarla mecmuan 233 2 5 m2 sa- ha toplıya-n binanın içinde bulunduğu parkın mesa- hası takriben 54.000 m2 dir. Ağaçlandırılacak ve tan- zim edilecek olan bu parkın, soyunma kabineleri ile beraber takriben 1000 m:î hacminde bir yüzme havu- zu ve tenis kortları ile zenginleştirilmesi düşünülmek- tedir.

Otel arazisine girişte, turistlere kolaylık olmak üzere bazı mağazalar, seyahat acentaları ve bir banka tertiplenmiştir.

Ayrıca otele ait otobüslerin durak ve manevra mahalleri ile büyük bir otopark sahası girişe yakın yer almaktadır.

Otel binasının inşaat sistemi betonarme karkas- tır. Duvarlar, tuğla, beton b.l-ok ve küpüklü beton blok olmak üzere başlıca üç kısma ayrılmaktadır. Ya- tak odaları arasındaki bölmeler 10 c m kalınlığında köpüklü beton blok duvar olacaktır. Yatak katların- daki diğer duvarlar 7 cm kalınlığında âdi beton blok yapılacak, yalnız merdiven ve asansör mahallerinin duvarları 15 c m kalınlığında beton blok olacaktır. Di- ğer katlardaki bölme duvarları umumiyetle yarım tuğla olarak düşünülmüştür.

Giriş katında sofa ve dükkân cepheleri, alt katta sofa ve yeme-k paviyonu koridoru ile yemek paviyonu duvarlarının iç yüzü Kütahya çinisi kaplanacaktır.

Sofada asansör mahallerinin etrafı renkli somaki, bar- lar, büyük yemek salonu ve -giriş holü duvarları lambri olacaktır.

Binadaki dış kaplama ve kafesler umumiyetle dış sıvaya uygun olarak beyaz mermer pirinçli sun'î taş

plâklar olacaktır. Yalnız zemin katm idare ve dük- kânlar kısmının duvarı, ve yeme-k paviyonunun duvar- ları mermer kaplanacak,tır.

Döşemelerin büyük bir kısmının halı ile örtülme- si düşünülmüştür. Yatak katlarında servis kısımları ve banyolar hariç bütün döşemeler betonarme dal üze- rine halı olacaktır. Yemek salonlarında ise parke üze- rine halı olacaktır. Giriş holü, sofa, oturma odası ve giriş katındaki terasın döşemesi mermer olacaktır.

Tavanlar, servis kısımları hariç hep metal deplua- ye üzerine asma tavan olarak düşünülmüştür. Büyük yemek salonu ve diğer umumî hol ve salonların ta- vanları akustik bir madde ile kaplanacaktır.

Bdnadaki bütün pencere doğramaları alüminyum- dur. Oturma ve yemek salonlarının teraslara bakan duvarları tamamen geniş camlı ve sürme kapılı doğ- rama olarak düşünülmüştür. Bütün kapı kasaları da servis kısımlarında çeli-k,. müşterilere ait mahallerde ise aluminyum olacaktır.

Zemin kattaki süs avlusunun etrafındaki came- kân dış tarafları dekoratif bir ahşap kafes tarafından muhafaza altına alınmıştır.

Esas binanın çatısı açık teras olarak kullanıla- caktır. Damdaki bar, yemek ve antre pavyonları çatı- ları kurşun kaplama, idare kısmı, giriş h-olü ve dük- kânları içine alan alçak blokun çatısı ise 5 kat kat- ranlı keçe ve asfalt izolasyon üzerine çakıl olacaktır.

Bina içerisinde lâzım olan enerjiyi istihsal için, en modern konstruksiyo-nda iki yüksek tazyik kazanı tesis edilecektir. Aşağıda yazılı tesisler yüksek taz- yikli buharla beslenecektir.

Çamaşırlık Mutfak

Sıcak su istihsal cihazları, (mecmuu 20 m.'3 hac- minde)

Buhar tazyikli bir redüksiyon ista-syonu vasıtasile düşürülerek, bu düşük buhar tazyikile (0,35 atü) kli- matiza-syon, hava ile teshin cihazları, sıcak su ile tes- hin tesisatının mukabil cereyan cihazları, kondensat suyu hazırlama cihazı teshin edilecektir. Bütün cihaz- larda toplanan kondensat suyu kazan dairesine iade edilecektir. Yüksek tazyikli kazanlar yumuşatılmış su ile beslenmektedir. Bundan ba-şka, kazan besleme suyunu degaze edecek bir sürşoför de derpiş edilmiş- tir. Duman gazları mihaniki esaslarla harice atılacak- tır. Kazanların randmanı Türkiye menşeli linyit kö- mürü ile, % 75 den aşağı düşmiyecektir.

Tesisatın heyeti umumiye-si 2 kısma ayrılmıştır.

Birinci kısım otelin büyük holünü, yemek ve oturma dairelerini, idarî teşkilâtını ihtiva etmektedir. Bu teş- kilât alttaki üç kata yerle-şti-rilmiş-tir. İkinci kısmı ge- ri kalan sekiz katı ihtiva etmektedir. Burada her o-da- nın hususî banyosu mevcuttur.

Birinci kısım sıcak hava ile ısıtılacaktır. Sıcak hava her mahalle şubelendirilmiş bir kanal tesis-atile sevkedilecektir. Yemek salonları, barlar, oturma salon- ları, dans salonları klimatize edilmiştir. Büyük -hol, lokanta daireleri, damdaki bar, pencere kenarlarında

normal bir suhunet temin edilmesi ve camların buğu- lanmasına mâni olmak için münasip suhunetle teçhiz edilmek gayesile sıcak hava ile ısıtılacaktır. Bu ma- hallerin camla kaplanmış satıhları bu suretle teshin edilince Boğaz ve Marmaramn manzarası en kötü ha- va şartları dairesinde dahi yine temin edilmiş olacak- tır.

Misafir dairelerinden, mutfaklardan ve helalar- dan, kullanılmış havanın dışarıya şevki için lâzım ge- len bütün tertibat alınmıştır.

Sekiz katlı yatak kısmı, tulumba ile devredilen s:cak sulu teshin tesisatı ve pencereler altına konula- cak konvektörler vasıtasile ısıtılacaktır. Banyo oda- larına hususî konvektör konulmıyacaktır. Bunlar mi- haniki şekilde havalandırıldıklarmdan, koridorlara tazyik edilecek sıcak hava ile ısıtılacaklardır. Kapıla- rın altlarındaki hava yarıklarından banyo odalarına girecek olan bu sıcak hava, banyo dairelerinin miha- niki şekilde havalandırılması sayesinde buralarını hem ısıtacak hem de havalandıracaktır.

Klimatizasyon tesisatı için tam otomatik bir so- ğutma tesisatı derpiş edilmiştir. Bu tesisat yazın kli- matize edilmiş dairelerin soğutulmasını temin ettiği gibi, kışın 3 8 X 1 1 m eb'admda bir bahçe havuzunu doldurmak suretile patinai için saha temin edecektir.

Sıhhi teçhizat için en yeni imalât ve birinci sınıf mamuller kabul edilmiştir. Bütün armatürler krome olacaktır. Her banyo odasında parlak emaye gömme banyo küveti, geniş mesahada ve tuvalet masası ola- rak ta kullanılabilecek el yıkama küveti, modern si- fonlu alafranga helâ, taharet duşlu bide bulunmak- tadır. Banyonun su verme tesisatı, her türlü haşlan- malara mâni olacak emniyetli bir karıştırma sistemini ihtiva etmektedir. Duşlar gerek akıntı, gerekse de taz- yikli su cereyanını temin edecek şekilde ayarlanabile- cektir. El yıkama küvetine tertip edilecek üçüncü bir musluktan buzla soğutulmuş içme suyu akacaktır.

Kanalizasyon tesisatı, üç kısma ayrılmaktadır.

Bunlar pis su, yağmur suyu ve havalandırma mecra- larından ibarettir. Bütün yağmur boruları bina dahi- linde tertip edilmiştir. Pis su ve yağmur suyu için ko- nulacak ana mecralar müşterektir. Yukarıya çıkan bütün pis su boru mecralarının yanma bir haricî ha- valandırma boru mecrası döşenecektir. Bu mecraya bütün sıhhî cihazların tâli havalandırma mecraları bağlanmak suretile kötü kokuların meydana gelmesi mutlak surette önlenmiştir.

Binaya verilecek soğuk ve sıcak sular da iki mm- takaya taksim edilmektedir. Alttaki 3 kat doğrudan doğruya şehir suyu şebekesine bağlıdır. 8 katlı otel kısmı ise bir depo tesisatına bağlanmıştır. Bu maksat- la çatı katına 56.000 litre nafi hacımda bir su deposu tesis edilmiştir. Bodruma ise, şehir şebekesine bağlı 10.000 litrelik diğer bir depıo kurulacaktır. Şehir şe- bekesinde herhangi bir inkıta meydana gelirse, çatı ka- tındaki depo ile alttaki üç kat arasındaki irtibatın te- mini için su tazyikini azaltacak supapla mücehhez bir irtibat tesisatı derpiş edilmiştir.

Çamaşırhaneye verilen su ile sıcak su hazırlama tesisatına sevkedilen sular yumuşatılacaktır. Bu su- retle bir taraftan yıkanan çamaşırlar yıpranmadığı gi- bi sıcak su depoları ve borularda kazan tuzu meydana gelmiyecektir. Su sarfiyatına gerekli klor miktarının verilebilmesi için bir klor filtre tesisatı konacaktır.

Bodrum katındaki 10.000 litrelik tank içerisindeki su çatı katındaki tanka tulumba ile çıkacaktır. Tavan ara- sındaki tankta yangın söndürme maksatları için 19.800 litrelik bir ihtiyat mevcuttur.

Yangın söndürmek için, tavan arasındaki depodan su alan ve yangın söndürme tankile tulumbasının bağ- lanabileceği iki adet haricî çıkış irtibatına malik hu- susî bir boru sistemi teşkil edilmiştir. Sekiz katlı otel kısmile 3 alt kata, her katta ikişer tane olmak üzere iki yangın musluğu ve lansalı 30 metre hortumlu yan- gın söndürme teçhizatı konulacaktır. Bundan başka üç alt kattaki dairelerle, çamaşır dairelerine, otel kat- larına, merdiven ve asansör aralarına otomatik püs- kürme memeleri konulacaktır. Bu püskürme tesisatı yangın söndürme tesisatına bağlıdır. Herhangi bir yan- gın ihbar memesindeki erime sigortasının eriyerek memeleri harekete geçirdiği, kontrol mühendisinin o- da.smda mevcut bir ihbar supapı vasıtasile otomatik o- larak açığa vurulacaktır. Yangın menbaımn mevkii, her grupta tertip edilmiş munzam bir elektrik şalte- rile kontrol odasına ihbar edilecektir.

Sıhhî tesisatın tamamlayıcı bir kısmı mutfağın ha- vagazi teçhizatile bahçenin ve parkın sulanması ve kurutulmasına mahsus tertibattır. Otelin muhtelif so- ğuk depoları için merkezî bir soğutma tesisatı kurula- caktır. Bu tesisat muhtelif maksatlarla, kullanılacak 13 depoyu icabeden sühunetlerde soğutacaktır. Bun- dan başka hususî bir boru tesisatı vasıtasile yatak o- dalarmdaki banyo dairelerinin el yıkama küvetlerine sevkedilen içme suyunu soğutacak küçük çapta husu- sî bir soğutma tesisatı yapılacaktır.

Otel parkmdaki yüzme havuzu su temizleme te- sisatı, klor filtresi, devri dâim tulumbası ve doldur- ma, boşaltma ve taşma tertibatı ile teçhiz edilecek ve bu tesisat gerekli soyunma kabineleri ile tamamlana- caktır.

Binanın elektrik tesisatında, otelin hususî mima- rî ve tezyinatına uyulmakla beraber, misafirlere ku- sursuz bir servis, tam ve zevkli bir istirahatin de sağ- lanmasına dikkat edilmiştir.

Yapılan hesaplara göre yukarıdaki hususların sağ- lanabilmesi için tesisi icap eden dahilî ve haricî ten- virat ve muharrik kuvvetinin teessüs takati takriben 1000 kilovattır. Tesisatta 500 kadar lâmba ve priz sor- tisi ile yüze yakın motör olacaktır. Dahilî tenviratın bir kısmında armatürler tamamile tavanlara gömül- müştür.

Tesisatın her an ve ahvalde emniyetle çalışabil- mesi için şehir cereyanının kesildiği zaman otomatik olarak çalışmaya başlıyacak ve bu suretle, otelin esas noktalarını besliyecek 200 beygirlik bir Diesel emni- yet jeneratör grupunun tesisi de ayrıca mukarrerdir.

Binanın içindeki taşıt sistemi son model 3 adet

asansör ile bir yük asansöründen teşekkül etmektedir.

Bunlardan ilk iki tanesinin beheri 16 kişilik olup se- yir süratleri saniyede 2 m olarak tesbit edilmiştir. Bu suretle katlar arası servisin azamî sürat ve kolaylıkla yapılması temin edilmiştir. Bu iki asansör münhasıran misafirlerin hizmetine tahsis edilmiştir. Üçüncü asan- sör diğerlerine benzer tipte olmakla beraber persone- lin servisinde ve hafif yüklerin taşınmasında, dördün- cüsü ise, bir yük asansörü olup 1500 kg ya kadar yük ve malzemenin taşınmasında kullanılmak üzere tertip- lenmiştir.

Otel dairelerinin biribirleri ve otel ile hariç ara- sındaki muhaberat 400 abone ve 30 şehir hattı ihtiva eden hususî bir merkez vasıtası ile temin edilmiştir.

Her odanın ve gerek idare ve gerekse muhtelif servis- lerin ayrı ayrı kendilerine has telefonlarının olması düşünülmüştür.

Servisin kusursuz olarak ve vaktinde yapılabil- mesini temin için idare ve diğer servislerin bir merke- zi elektrikli saat tesisatına bağlanması düşünülmüş- tür. Bu tesisat ana saatle beraber takriben 25 tâli sa- at, 2 işçi kart basma saati ve iki tarih-saat damgasın- dan teşekkül etmektedir.

Otel müşterilerinin geçireceği vaktin zevkli olma- sı ve aynı zamanda kendilerine en son havadislerin ulaşmasının temini için hususî bir amplifikatör, ve o- parlör tesisatı yapılması düşünülmüştür. Böylece ote- lin her odası bir oparlör ile mücehhez olacak ve ya- nındaki selektör vasıtası ile, misafir amplifikatör san- tralı tarafından aynı anda neşredilen, musikili ve hava- disli üç programdan istediğini seçebilecektir. Bu ampli- fikatör sistemi lokantalar, bar ve sair eğlence yerlerine de teşmil edilerek onların da bu tesisattan faydalan- ması sağlanmıştır.

Oparlör adedi takriben 320 yi, amplifikatörlerin takati da 500 vatı bulmaktadır.

Can ve malın korunması maksadı ile yıldırımdan korunma tesisatından maada otelin hususî bir yangın ihbar tesisatı ile gündüz ve gece bekçilerini kontrol tesisatı tertiplenmiştir. Bunlardan yangın ihbar tesi- satı takriben 40 muhbiri iıhtiva eden bir santral, 80 alarm zili, müteaddit kontrol toblosu, bekçi kontrol tesisatı ise takriben 50 devriye postasından müteşek- kildir.

S a a t 10. ajağıya İninceye kadar öğle tatili olur!..

I ] Q Q E3 0 B

e

BBBB

1 0 0 1 e ı a B

E

P 0 0

«i»

* n-î- n t

pflf0

otı""

<a' H'

"i

HELSİNKİ OLİMPİYAD STADI

Mimar: Y r j ö Lindegren ve Toivo Jantti

Stadın yeri, Helsinki merkez parkı içinde futbol sahalarının, yüzme stadının ve Elaintartıa adındaki spor sahasının arasında bir tepedir.

1940 olimpiyatları Finlandiyada yapılacak iken harp dolayısiyle yapılamamıştı. Bu sebeple 1934 de in-

şasına başlanan stad 1940 da yarım bırakılmıştı. İki se- ne evvel 1952 için hazırlıklara yeniden başlanmış ve stad tamamlanmıştır. Burası 48000 oturma yeri olan ve ayakta seyredenlerle birlikte 62.000 kişi alan bir te- sis haline getirilmiştir.

» K

Esas tribünler betonarmedir. Yalnız 1952 için ya- pılan ilâveler ahşaptır. Kapalı tribünün boyu 105, eni 24 metredir. Saçağı 9 ar metre aralıklı 12 çelik direk taşımaktadır. Tribünün arka duvarı akustik meselesi düşünülerek ahşap kaplanmıştır. Esas tribünün orta- sında Devlet Başkanı locası, bunun çevresinde de mi- safir koltukları bulunmaktadır. Şeref locasının ayrı bir girişi, kabul ve merasim salonları vardır. Oyun sahası- nın çevresi 400 metredir. Etrafında 7 şeritli koşu pisti

bulunan çim sahası disk, gülle ve atlama sahaları ile biriikte 100X66,5 m. eb'admdadır.

Koşuların hedef noktasında 140 gazeteci için yapıl- mış basın locası bulunmaktadır. 10 metre genişliğinde- ki gezinti salonlarından 6 merdivenle esas tribüne çı- kılmaktadır. Güney ucunda 72 metrelik kule bulun- maktadır. Kuleye radyo merkezini v e sahanın tenvir santralını ihtiva eden camlı bir kısım eklenmiştir.

Doğu tribünü 2 kısımdır. Bir kısım betonarme, di-

Kesitler

Stadın plânı ve bir tribün kesiti

ğeri doğrudan doğruya meyilli toprağa dayanmaktadır.

Betonarme kısım yukarıya doğru ahşap olarak tevsi edilmiştir. Doğu tribünlere de gezinti salonlarından 6 merdivenle çıkılmaktadır.

Güney tribünleri de ahşap olarak tevsi edilmiştir.

Önü açık, üstü kapalı gezinti yerinden 12 merdiven tri- bünlere çıkmaktadır.

Oturacak ve ayakta duracak yerleri ihtiva eden kuzey tribünlerine 13 merdivenle çıkılmaktadır. Otur- ma yerleri 40 cm. yüksek, 75 cm. geniştir.

Bütün tribünlerin altında gezinti ve istirahat yer- leri ile tuvaletler bulunmaktadır. Kapalı tribünün al- tında soyunma ve duş yerleri, sinema ve konferans sa- lonu, 70 metre uzunluğunda bir idman salonu bir spor gazinosu yapılmıştır.

Büyük soyunma salonları kışın idman, boks, gü-

reş, eskrim ve basketbol antrenmanları için kullanıla- bilecek şekilde yapılmıştır. Kapalı tribün altının üst katı idare ve basın büroları ile P.T.T. salonlarına tah- sis edilmiştir.

Bütün oda, salon ve koridorlarda mikrofon ve ho- parlör tesisatı vardır. Maç neticelerini bildirmek için kapalı tribün saçağının altına hoparlörler yerleştiril- miştir. Müzik yayınları ilân levhası tarafından yapıl- maktadır. İlân levhası kuzey tribünler tarafındandır.

Neticeler elektrikli harf ve numaralarla bildirilmekte, galibiyet bayrakları levhanın çevresinde çekilmektedir.

Bütün saha esas tribün saçağından ve doğu tribün- leri üst kenarından projektörlerle a y d ı n l a t a b i l m e k t e - dir. Stadın yanında müstakil bir bina halinde bir spor müzesi yapılmıştır. Kalorifer, makina ve transformatör daireleri bu binanın altına yerleştirilmiştir.

Mahalleden iki görünüş

HELSİNKİ OLİMPİYAT MAHALLESİ

Tercüme eden: Y. Mühendis Bülent Yüngül

İkinci dünya harbinden sonra bütün memleketler- de olduğu giibi, Finlandiyada da hayat şartları güçleşe- rek iktisadî bir buhran husule gelmiş, memleket ener- ji kaynaklarının mühim bir kısmını kaybetmişti. Bu meyanda, inşaat malzemesinin fiatlarmm artması, pa- ra bulunamaması gibi sebeplerden, şiddetli bir mesken buhranı hüküm sürmekte idi. Harbin meydana getirdi- ği bütün bu sebepler neticesinde geniş guruplar halin- de ikamet bölgeleri yapmak zarureti hasıl oldu.

Fin parlamentosu, inşaat işlerini hem içtimaî, hem teknik cepheden inkişaf ettirmek gayesiyle, 1949 sene-

Habitation'dan

si 1 nisanında yeni bir kanun kabul etti. «Arva» isimli merkezî bir teşekkül kurarak 1949-1953 senelerinde harcanmak üzsre, 22 milyar Fin markı tahsis etti. (Ar- va) çalışmaları serbest bir anlayışla idare ederek, ga- yet müsbet neticeler aldı. Finlandiya mimarisi tabiata severek bağlanmıştır. Fin mimarı, binasını kurmak için tabiatı tahrip etmedi onunla ahenkli bir şekilde bağdaştı.

Finler bu şekilde birçok mahalleler inşa ettiler (Makelankatu da ikamet bölgesi,, veremliler için teda- vi merkeşi, (oulujoki) nehir barajları ikamet bölgesi,

Mahallenin plânı.

Helsinki kira evleri, Sıhhat merkezleri, Helsinki Olim- piyat mahallesi, (Appeenranta) da memur evleri ma- halleleri gibi.

Bütün bunlar arasında aktüel bir mevzu olan Hel- sinki olimpiyat evlerini ele alacağız.

Helsinki, Olimpiyat mahallesi: Helsinki şehri 1938 de payitahtın eksantrik bir bölgesi olan «Kapila» ara- zisi üzerinde Olimpiyat mahallesi kurmak üzere bir in- şaat şirketiyle anlaşır. Bu anlaşmaya göre: Şirket inşa edeceği bu evleri teslim etmeden bir müddet kendi na- mına kiraya verebilecek ve burada kalacak olan 3000 atlet bu 600 evin daimî sahibi olmayacaktır.

Kapila bölgesi çok ârızalıdır. Cenup bölgesinde ga- yet güzel manzaralı bir meşe ormanı katederek tatlı bir meyille alçalır, henüz üzerinde inşaat başlamamış olan garp kısmı da düz değildir, bir çok yerlerde gö- züken kayalar pittoresque bir manzara arzeder ve ço- cukların oynamasına müsait sahalar hasıl olur.

Arazi tatbikattan evvel bir şehircilik plânının tan^

zimini icap ettirdi, yollar esasen mevcuttu. Buna rağ- men mevcut vaziyeti ıslah etmek yeni bir proje hazır- lamak lâzım geliyordu. Bu işle evvelâ bir komisyon meşgul oldu; Mimar Alvar Aalto, Hilding Ekelundin, Kaj Englundin, Georg Jagerroosin v e Martii Valikan-

•kaan ilk etüdleri yapanlardır. Bunların içinde birinci plânda olan Hilding Ekelund'dir, Hildinıg mevzuu en u- fak detaylarına kadar büyük bir ihtimamla inceledi en iktisadî ve uygun şekilleri tatbik etti. Kabul edilen tipler üç katlı sıra evlerle, en ârızalı kısımlarda ve tabiatla tamamiyle imtizaç etmiş bulunan (uç) evler- den müteşekkildir. Bilhassa bu (uç) evlerin inşasında kayaların tabii vaziyetlerini muhafaza etmelerine iti- na edilmiştir.

Projenin aplikasyonu Ekelund ile Valikangas'a bı- rakıldı 1941 den sonra da Valikangas'ın başka bir m m - takaya nakli üzerine Ekelunding yalnız başına işi de- vam ettirdi.

Tatbikatın birinci kısmı komisyonun kabul ettiği projenin aynıdır: Sıra evler şimal-şimali garbiye amut müstevi çizgilerine gayet serbest bir şekilde paralel o- larak yerleştirilmişlerdir. Binaların güneşe karşı ga- yet müsait durumda bulunmaları ve birçoklarında da iki fasat elde edilebilmesi yüzünden bu tertip tercih edilmiştir. Bilâhara inşa edilen binalarda ise ekonomi endişesiyle cepheler daraltılmış her kata bir üçüncü daire ilâve edilmiştir. Birinci devrede inşa edilen bi- nalar 54 ilâ 60 m2 üzerinde üç oda bir mutfaktan mü- teşekkil iki daire olarak inşa edilmiş ve Blokların ni- hayetlerine de 30 ilâ 40 m2 lik bir, iki odalı daireler ilâve edilmişti, Harbi takip eden güçlükler neticesi v e bu tiplerin çok rağbet görmesi üzerine bu lojmanlar artırılmıştır. İşte bunun içindir ki 941 den sonra inşa edilen binalarda her birinin sahası 40 ilâ 50 m2 olan üç daireli binalara rastlıyoruz. Bu evlerin derinlikleri 10,5 ilâ 11 metredir.

Sıhhî tesisat, penceresi ve merkezi sıcak su tesi- satı olmıyan banyo odalarından müteşekkildir, ikinci kısım inşaatında ise büyük bir banyo yerine sadece bir duşla iktifa edilmiştir. Yatak odaları 17 ilâ 20 m2, diğer odalar 10 ilâ 12 m-', yemek mahalleri büyük dairelerde 8 m2 lik bir mutfak içinde ufak dairelerde ise 4 karelik bir mutfakla beraber tanzim edilmişlerdir.

Her iki gurupluk evde müşterek bir çamaşır yı- kama yeri mevcuttur. Bir kooperatif, mahallenin mer- kezî bir mıntakasmda gıda ihtiyacını temin etmekte ve popüler bir lokantadan evlere yemek tevzi etmektedir.

Ayrıca mahallenin bir elektrik santralı, fırını, gazinosu mevcuttur.

Bu mahalleyi kurmak için bir sigorta şirketi 41 se- nede ödenmek üzere sermayenin ilk % 60 mı vermiş Helsinki şehri ise 25 sene vadeli % 25 ini temin etmiş geri kalan % 15 ise bizzat kiracılar tarafından temin edilmiştir. Şayet harp çıkmamış olsaydı mahalle çok daha avantajlı olabilirlerdi.