EDEBİYAT AYT

(1)

(2)

UYGULAMAYI İNDİR

VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Rehberlik Bölümü

Deneme Sınavları

Perforajlı

ONLİNE

“eğitimde yayındenizi online”

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE

SİSTEME ÜYELİK FORMUNU

DOLDURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK

DİJİ-TAL İÇERİKLERİNİZİ

İSTE-DİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA

OLMASIN DİLEDİĞİNİZ

PLAT-FORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ

KULLANABİLİRSİNİZ.

İSTEDİĞİNİZ SORULARLA

KENDİ TESTİNİZİ

OLUŞTURA-BİLİRSİNİZ.

YAYIN DENİZİ TEK VİDEO ÇÖZÜM UYGULAMASI

İNDİR

ÖZ

_EL

LİK

LE

_R

www.ydakillitahta.com

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİ

MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

AYT

(3)

SAYFA

SAYISI SAYISITEST SAYISISORU DENEME SAYISI • Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.

• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır. • Düşünme becerinizi geliştirecektir.

• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmede size kaynak olacaktır. • Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.

• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulması konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur. • Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Her zorlukta soru mevcuttur. Zorluk açısından orta düzeydedir. Zor soru oranı %20’dir.

• Her konu öncelikle öğrenmeye yönelik sorularla başlamış daha sonra şekil ve algı gerektiren sorulara geçilmiştir. • Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümüne yer verilmiştir.

• Konuya ait her tip soru çeşidi mevcuttur. • Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.

• Genel tekrar testleri ile üniteler bütünsel olarak değerlendirilmiştir. • Deneme sınavı eklenmiştir.

• Tamamı video çözümlüdür.

• Video çözümlerde yanlış şıkların sebeplerine dikkat ederek izlersek konularda kaçırdığımız noktaları nızı sağlayarak eksiklerinizi kapatacaktır.

• Bölüm kapaklarında konuya ait dikkat edilecek noktalar mevcuttur.

KİTAP İÇERİĞİ

SAYFA

SAYISI SAYISITEST SAYISISORU DENEME SAYISI

(4)

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!

Çalış

ma Pla

nı Yaparken Bu Soruları Dikk

ate A

lınız_!

Hangi ders, hangi gün? Konu öğrenme ve tekrar ne zaman? Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı? Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA

Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var. Evde yapılması gereken işler:

●Uyuma ●dinlenme ●beslenme ●konuları tekrar etme, ●

soru çözme●çözemediğin sorular için araştırma yapma ●ödev yapma ●fazladan sınav uygulama ● önceden

öngörülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.

Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarı-nın anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandıracak kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır. Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek

öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASIL

NEREDE

_{NE ZAMAN}

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa, ☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen, ☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan, ☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan, ☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK

HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!

İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+

=

Bilgi

Deneyim

Duygu ve Davranış

_ÖĞRENME

Merak;

öğrenme isteğini harekete geçirir,

odaklanmayı sağlar,

(5)

KÜNYE

ÖN SÖZ

REHBERLIK

ÜNITE 1:

GIRIŞ

Güzel Sanatlar ve Edebiyat ... 13

Edebiyatın Tarih, Din ve Toplum ile İlişkisi ... 17

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı / Sözlü Edebiyat, Yazılı Edebiyat) ... 19

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (İslamî Dönem Türk Edebiyatı / Geçiş Dönemi, Halk Edebiyatı, Divan Edebiyatı) .... 23

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı)... 25

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Servetifünun Dönemi Türk Edebiyatı ve Fecriati Topluluğu) ... 27

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Millî Edebiyat Dönemi) ... 29

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı) ... 31

Türk Dilinin Tarihî Gelişimi, Türkçenin Önemli Sözlük ve Dergileri ... 33

Metinlerin Sınıflandırılması (Edebî Metin, Öğretici Metin) ... 35

ÜNITE 2:

ŞIIR

Şiirde Yapı – Şiirde Tema... 41

Şiirde Ahenk ... 45

Manzume ve Şiir (Şiir Türleri) ... 57

Edebî Sanatlar (Söz Sanatları) ... 63

İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Şiiri (Koşuk – Sagu) ... 87

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı ... 91

Halk Şiiri / Anonim Halk Şiiri ... 99

Halk Şiiri / Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri ... 103

Halk Şiiri / Dinî – Tasavvufi Türk Şiiri (Tekke Şiiri) ... 117

Divan Şiiri ... 127 Divan Nesri ... 157 Tanzimat Şiiri ... 167 Servetifünun Şiiri ... 175 Fecriati Şiiri ... 183 Saf Şiir ... 187

Millî Edebiyat Dönemi Şiiri ... 191

Millî Edebiyat Dönemi Bağımsız Sanatçılar... 195

Beş Hececiler ... 199

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Saf Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir – Yedi Meşaleciler ... 201

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Toplumcu Şiir (1923 – 1960) ... 207

(6)

EDEBİYAT SORU BANKASI

İçindekiler

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir ... 211

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Garip Akımı ... 215

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / İkinci Yeni Şiiri ... 217

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Dinî Değerleri, Geleneğe Duyarlığı ve Metafizik Anlayışı Öne Çıkaran Şiir ... 221

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / 1960 Sonrası Toplumcu Şiir ... 223

Cumhuriyet Dönemi Şiiri – 1980 Sonrası Türk Şiiri ... 225

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Halk Şiiri ... 227

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Karma Test ... 229

ÜNITE 3:

HIKÂYE

Hikâyenin Tanımı, Özellikleri, Tarihsel Gelişimi ve Unsurları, Anlatıcının Bakış Açısı, Hikâye Türleri ... 239

Hikâye ve Romanda Anlatım Teknikleri... 243

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı’nda Hikâye / Dede Korkut Hikâyeleri ... 247

Divan Edebiyatı’nda Hikâye / Mesnevi ... 249

Halk Edebiyatı’nda Hikâye / Halk Hikâyeleri... 253

Tanzimat Dönemi’nde Hikâye... 255

Servetifünun Dönemi’nde Hikâye ... 257

Millî Edebiyat Dönemi’nde Hikâye ... 259

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Eserler ... 265

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Toplumcu Gerçekçi Eserler... 267

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Millî-Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Eserler ... 269

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Modernizmi Esas Alan Eserler ... 271

ÜNITE 4:

ROMAN

Romanın Tanımı, Özellikleri, Roman Türleri ... 277

Romanda Anlatım Teknikleri ... 279

Tanzimat Dönemi’nde Roman ... 283

Servetifünun Dönemi’nde Roman... 291

Millî Edebiyat Dönemi’nde Roman ... 297

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Millî ve Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Eserler ... 309

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Toplumcu Gerçekçi Eserler ... 313

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Eserler ... 317

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Modernizmi Esas Alan Eserler ... 321

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Genel Karma ... 325

(7)

İçindekiler

ÜNITE 5:

TIYATRO

Tiyatronun Tanımı, Özellikleri, Terimleri ve Modern Tiyatro Türleri... 341

Geleneksel Türk Tiyatrosu... 343

Tiyatro Terimleri, Modern Tiyatro Türleri, Geleneksel Türk Tiyatrosu ... 347

Tanzimat Dönemi Tiyatrosu... 355

Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu ... 363

Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu ... 367

ÜNITE 6:

MASAL – FABL

Masal / Fabl ... 373

ÜNITE 7:

DESTAN – EFSANE

Destan / Doğal Destan, Yapma Destan, İslamiyet Öncesi Türk Destanları... 379

Destan / İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları ... 385

Efsane ... 387

ÜNITE 8:

BILGILENDIRICI (ÖĞRETICI) METINLER

Bilgilendirici (Öğretici) Metinler ... 391

Tanzimat Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri ... 401

Servetifünun Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri... 405

Millî Edebiyat Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri ... 409

Cumhuriyet Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri ... 413

ÜNITE 9:

TÜRK DÜNYASI EDEBIYATI

Türk Dünyası Edebiyatı ... 419

ÜNITE 10:

EDEBIYAT AKIMLARI

Edebiyat Akımları ... 425

ÜNITE 11:

DÜNYA EDEBIYATI

Dünya Edebiyatı ... 435

DENEME SINAVI ...445

(8)

31

1. ÜNİTE

• Giriş

YAYINDA TEK BAŞARIDA TEK

TEST

10

1.

I. Batı’dan gelen anlatım biçimleri reddedilmiş,

bütü-nüyle ulusal kaynaklardan beslenilmiştir.

II. Cumhuriyet’in ilk yıllarıyla birlikte Anadolu’ya ve Ana-dolu insanına yöneliş görülür.

III. Atatürk ilke ve inkılapları, edebî eserlerde işlenmeye başlanmıştır.

IV. Dil ve üslup anlayışı, Servetifünun Dönemi’yle ben-zerlik gösterir.

V. Edebî eserlerde bilimsel gelişmelerden yararlanıl-mıştır.

Yukarıdaki numaralanmış yargılardan hangileri Cum-huriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın özellikleri arasın-da gösterilemez?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV D) III ve IV E) III ve V

2.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın oluşumunda ---- gibi bütün bir ulusu derinden etkileyen ve yaraları sarılmaya çalışılan tarihî bir olayla yeni bir ---- kurmanın verdiği millî heyecanın önemli bir rolü vardır.

Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Tanzimat Fermanı – gazete B) Islahat Fermanı – rejim C) Kurtuluş Savaşı – devlet D) Çanakkale Savaşı – meclis E) Balkan Savaşı – ulus

3.

Örnektir uluslara açtığımız yeni iz; İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz. Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz; Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz. Türk’üz, Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi, Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!

Yukarıdaki dizelerin içerik özellikleri dikkate alındı-ğında hangi edebiyat dönemine ait olduğu söylene-bilir?

A) Tanzimat Edebiyatı B) Servetifünun Edebiyatı C) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı D) Millî Edebiyat Dönemi E) Fecriati Edebiyatı

4.

Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk

Edebiyatı’nda yaygın olarak işlenen konulardan de-ğildir?

A) Kölelik kurumunun yaşattığı acılar B) Kurtuluş Savaşı yılları

C) Anadolu halkının yaşam tarzı

D) Yeni başkent Ankara’da sosyal değişim E) Atatürk ilke ve inkılapları

5.

Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi’nde

or-taya çıkmış bir edebî topluluk değildir?

A) Hisarcılar B) Maviciler C) Yedi Meşaleciler D) Beş Hececiler E) Garipçiler

6.

_{I. Grup} _{II. Grup}

I. Anadolu’ya ve Anadolu insanının zevk ve yaşayışına yönelme

A. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı II Cumhuriyet Dönemi’ni

oluş-turan değerlerin edebiyata yansıması

B. Varoluşçuluk

III 20. yüzyılda ortaya çıkan ve varlığın özden önce geldiği ilkesine dayanan felsefi akım

C. Memleket edebiyatı

Yukarıda I. grupta verilenler, II. grupta verilenlerle aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştiril-miştir? I II III A) A B C B) C B A C) B A C D) C A B E) B C A

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen

Türk Edebiyatı / Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı)

(9)

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı)

1. ÜNİTE

• Giriş

7.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, aynı zamanda yeni bir devlet kurmuş olan Türk ulusunun bu devletin dayan-dığı siyasi temel olan ---- ile çıktığı yolculuğun bir seyir defteri olarak da okunabilir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Türk dili B) Türk tarihi

C) Atatürk ilke ve inkılapları D) Halk kültürü ve yaşayışı E) Batı uygarlığı ve bilimi

8.

I. Devletçilik II. Halkçılık III. Laiklik IV. Milliyetçilik

Atatürk’ün yukarıdaki ilkelerinden hangileri Cumhu-riyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın oluşumuna diğerle-rinden daha çok düşünsel zemin hazırlamıştır?

A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve IV E) III ve IV

9.

I. Kurtuluş Savaşı’nın romanlara konu olması II. Atatürk ilke ve inkılaplarının edebî eserlere yansıması III. Eğitim kurumlarının yaygınlaşması ile okuryazarlık

oranının yükselmesi

IV. Ulaşım ve iletişim alanlarındaki gelişmelerle aydınla-rın Anadolu’yu daha yakından tanıması

Cumhuriyet Dönemi ile ilgili olarak yukarıda verilen-lerle aşağıdaki yargılardan hangisi ilişkilendirilemez?

A) Toplumları derinden etkileyen olaylar edebî ürünlerin ilgi alanı içindedir.

B) Teknolojik ve bilimsel gelişmeler sanatı ve sanatçıyı etkiler.

C) Toplumsal eğitim düzeyinin yükselmesi için okulların en ücra köşelere kadar ulaştırılması gerekir. D) Sosyal ve siyasal alandaki yenilik ve değişimler

sa-natta mutlaka karşılık bulur.

E) Sanatı ve sanatçıyı yönlendirmek siyasal kurumların görev ve ilgi alanına girer.

10.

I. Yakup Kadri Karaosmanoğlu II. Necip Fazıl Kısakürek III. Ömer Seyfettin IV. Tevfik Fikret V. Ziya Gökalp

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri Cumhuriyet’in ku-ruluşundan sonra verdikleri eserlerle bu dönemdeki sanat anlayışının oluşmasında etkili olmuş isimler-dir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV D) II ve V E) III ve V

11.

Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk

Edebiyatı için söylenemez?

A) Batı edebiyatı, özellikle İngiliz edebiyatı, konuları ve sanatçıları ile örnek alınmıştır.

B) Batı’dan alınan anlatım biçimleri ve yeni konularla ulusal kimlikli bir edebiyatın oluşması sağlanmıştır. C) Yeni bir toplum ve devlet kurmanın heyecanı edebî

eserlere yansımıştır.

D) Bu dönemde Anadolu ve Anadolu insanı âdeta yeni-den keşfedilmiştir.

E) Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan dilde sadeleşme anlayışı, Türk Dil Kurumunun çabaları ile artarak de-vam etmiştir.

12.

Aşağıdakilerden hangisi, eser vermeye Cumhuriyet

öncesinde başlayıp Cumhuriyet Dönemi’nde devam eden sanatçılardan biri değildir?

A) Refik Halit Karay

B) Yakup Kadri Karaosmanoğlu C) Halide Edip Adıvar

D) Reşat Nuri Güntekin E) Ömer Seyfettin

(10)

TEST BAŞLIKLARI

• Öğretim programının en kapsamlı ünitesi olan şiir başlığında; şiirde yapı, tema, ahenk, şiir türleri gibi temel bilgilerin yanında Türk edebiyatında şiir türünün, “İslamiyet öncesi Türk şiiri”, “Geçiş Dönemi şiiri”, “halk şiiri”, “divan şiiri”, “Tanzimat şiiri”, “Servetifünun şiiri”, “Fecriati şiiri”, “Millî Edebiyat Döne-mi şiiri”, “Cumhuriyet Dönemi şiiri” olmak üzere tarihî dönemler içerisindeki yeri ve öneminin detaylı bir biçimde kavranması beklenmektedir. • AYT’de konu kapsamının genişliğinden dolayı çeşitli başlıklar altında 6 soru, şiirle ilgili konulardan sorulmaktadır. • Şiirde Yapı – Şiirde Tema • Şiirde Ahenk • Manzume ve Şiir (Şiir Türleri) • Edebî Sanatlar (Söz Sanatları) • İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Şiiri (Koşuk – Sagu) • Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı • Halk Şiiri / Anonim Halk Şiiri • Halk Şiiri / Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri • Halk Şiiri / Dinî – Tasavvufi Türk Şiiri (Tekke Şiiri) • Divan Şiiri • Divan Nesri • Tanzimat Şiiri • Servetifünun Şiiri • Fecriati Şiiri • Saf Şiir • Millî Edebiyat Dönemi Şiiri • Millî Edebiyat Dönemi Bağımsız Sanatçılar • Beş Hececiler • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Saf Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir – Yedi Meşaleciler • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Toplumcu Şiir (1923 – 1960) • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Garip Akımı • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / İkinci Yeni Şiiri • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Dinî Değerleri, Geleneğe Duyarlılığı ve Metafizik Anlayışı Öne Çıkaran Şiir • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / 1960 Sonrası Toplumcu Şiir • Cumhuriyet Dönemi Şiiri – 1980 Sonrası Türk Şiiri • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Halk Şiiri • Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Karma Test

(11)

2.

ÜNİTE

• Şiir

TEST

1 Şiirde Yapı – Şiirde Tema-I

1.

I. Bir şiirden bağımsız olan ve tek başına bir anlam ta-şıyan dizeler II. Mısraları birbiri ile kafiyeli olan beyit III. Şiirin dilden dile dolaşan, hafızalarda yer eden en gü-zel dizesi IV. Mısraları kafiyeli olmayan beyit

Aşağıdaki terimlerden hangisinin yukarıda tanımı ve-rilmemiştir?

A) Musarra B) Mısra-ı berceste C) Musammat D) Müfred

E) Azade mısra

2.

A. Bent ( ) İki dizeden oluşan ve bir bütünlük _{gösteren bölümlerdir.} B. Dörtlük ( ) Şiirdeki en küçük nazım birimidir. _{Düzyazıdaki satırın karşılığıdır.} C. Dize ( ) Dört dizeden oluşan ve anlamsal bü-_{tünlük gösteren bölümlerdir.} D. Beyit ( )

Bir şiirin bölümlerini oluşturan ge-nellikle iki mısradan daha büyük, üç, dört, beş, altı mısralık birimlerdir.

Yukarıdaki nazım birimleri karşılarındaki açıklamalar-la eşleştirildiğinde doğru sıraaçıklamalar-lama aşağıdakilerden hangisi olur?

A) D/C/B/A B) A/C/B/D C) C/D/B/A D) B/D/C/A E) D/B/C/A

3.

Nazım türlerini belirleyen en önemli öge aşağıdaki

lerden hangisidir?

A) Ölçü B) Kafiye örgüsü C) Konu D) Nazım birimi E) Dize sayısı

4.

_I. _Sone _{Batı edebiyatı}

II. Koşma Hece ölçüsü III. Müstezat Divan edebiyatı IV. Mesnevi Beyit nazım birimi V. Koşuk Halk edebiyatı

Yukarıdaki numaralanmış terimlerden hangisi, karşı sındakiyle ilişkilendirilemez?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5.

Bre ağalar, bre beyler Ölmeden bir dem sürelim Gözümüze kara toprak Dolmadan bir dem sürelim Karacaoğlan

Bu dörtlüğün teması aşağıdakilerden hangisinde ve rilmiştir? A) Yiğitlik ve mertlik B) Yaşamdan zevk alma C) Öte dünyaya hazırlık D) Doğayla mücadele E) Ölüm korkusu

6.

Kılığın kıyafetin sarmadı beni Söylediğin türküler bizim türkümüz değil Başka çeşmelerden doldurmuşsun tasını Yüreğinde nakış yok, acı yok bizden Bulutlar rahmetini kesmeden yavaş yavaş İnsanlar selâmını esirgemeden Savuş git içimizden...

Yukarıdaki şiirde altı çizili dizeyle şairin anlatmak iste diği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kendini ön plana çıkarma B) Yadırganan tutumlar içinde olma C) Karşılığı olmayan iddialarda bulunma D) Kişisel çıkarını ön planda tutma E) Ulusal olmayan kaynaklardan beslenme

7.

Güz geldi ah, güle ne söylesem Sana ne söylesem ömrüm Toparlan, kanınla katıl haydi Kalan ömrünle, kanayan yanınla Bir yoğunluğa koy günlerini

Yukarıdaki şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaşama yeniden sarılma B) Doğa sevgisi

C) Geçmişe özlem

D) Kent yaşamından bıkkınlık E) Yalnız kalma korkusu

(12)

Şiirde Yapı – Şiirde Tema-I

42

2. ÜNİTE • Şiir

8.

Gözlerimin önünde hep aynı beyaz ev. Her dağ yamacına kurduğum, Beliren her su kenarında, Pembe damlı, yeşil panjurlu, balkonlu, Balkonuna tırmanan sarmaşık Gece, pencerelerinden sızacak ışık, Kışın tütecek bacası.

Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Şair özlemini duyduğu bir evi anlatmaktadır. B) Halk şiiri geleneği ile oluşturulan şiirde kelimeler yan

ve mecaz anlamlarıyla kullanılmıştır.

C) Dil, anlatım ve şekil özelliğinden hareketle şiirin Cumhuriyet Dönemi’nde yazıldığı söylenebilir. D) Şair mütevazı, kargaşadan uzak, huzurlu bir dünya özlemi içindedir. E) Şiirin dili yalın, akıcı ve anlaşılırdır.

9.

Yağmur yorgan oldu, döşek kar bana Anladım ki kendi gönlüm dar bana Alev dolu bardakları yâr bana Sunuverdi içtim içtim kandım oy! Bu şiir; I. Halk şiiri geleneği II. Sanatsız, kuru bir anlatım III. Ölçü IV. Kafiye ve redif V. Sevgiliye sitem

numaralanmış özelliklerden hangisiyle ilişkilendire-lemez?

10.

Önde zeytin ağaçları arkasında yâr Sene 1946 Mevsim Sonbahar Önde zeytin ağaçları neyleyim neyleyim Dalları neyleyim Yâr yoluna dökülmedik dilleri neyleyim Yâr yâr… Seni kara saplı bıçak gibi sineme sapladılar Değirmen misali döner başım Sevda değil bu bir hışım Gel gör beni darmadağın Tel tel çözülüp kalmışım yâr yâr… Canımın çekirdeğinde diken Gözümün bebeğinde sitem var Bedri Rahmi Eyüboğlu

Yukarıdaki şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaşama sevinci B) Aşk acısı C) Geçmişe özlem D) Kıskançlık

E) Pişmanlık

11.

Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi divan şiiri gelene

ğiyle oluşturulmuştur? A) Sakin ol kimsenin gönlünü yıkma Gerçek erenlerin izinden çıkma Eğer adam isen ölmezsin korkma Aşığı kurt yemez uc’da değildir B) Ne varlığa sevinirim Ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum Bana seni gerek seni C) Bir gün olur devran döner Vurulursun benim gibi Volkan olur sinen yanar Savrulursun benim gibi D) Ol dem ki tecelliyat-ı aşk itdi zuhûr Kıldı dil-i bî-kararı fevvâre-i nûr Şol âteş-i aşka düşmüşümdür ben kim Bir lem’asına tahammül itmez bin Tûr E) Ağlarım işte zar ile Kaldum diriğ ağyar ile Bilişmedim sen yar ile Ya Rab n’ola halüm benüm

12.

Taşında otlar biten şu sokakta yürümek. Bir bahçe duvarının kokulu gölgesinden. Uzakta, mektepteyken okuduğumuz şarkı. Su içmek o tasasız günlerin çeşmesinden. Kalbe aşina bütün rastladıklarım, Her şey eskisi gibi, herkes bahtiyar, iyi! Bana büyük babamı hatırlatan ihtiyar, Çocukluk arkadaşım sarı benekli kedi

Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Şair geçmiş güzel günlere duyduğu özlemi dile getir-mektedir.

B) Şair, rastladığı kişi ve nesnelerle geçmiş günlere dönmektedir.

C) Şiire iyimser ve duygusal bir atmosfer hâkimdir. D) Şair, gelecek günlerin çok daha güzel olacağını

anlat mak istemektedir.

E) Şiirde nazım biriminden, uyak ve redif gibi ahenk un-surlarından yararlanılmıştır.

(13)

2.

ÜNİTE

• Şiir

Edebî Sanatlar (Söz Sanatları)-XI

TEST

22

1.

Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne Kurşundan bir yük binmiş, köpükten gövdesine Yukarıdaki dizelerde Sakarya Nehri’nin yokuş çıkması ve köpükten gövdesine kurşundan bir yük binmesi sözleriyle karşıtlık oluşturulmuştur.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir söz sanatı vardır?

A) Lüzumsuz aydınlık günlere inat Tutar karanlığı sever bir süre B) Yaslanır taşlara uykulu yorgun Aniden geçliği yanına gelir C) Issız bir adada, sessiz bir adam Bakar ufuklara, ufuklar kara D) Alır karşısına çocukluğunu Bakar, konuşamaz dili tutulur E) Yıllar bitse de ömür tükense de Anahtar yazık ki kapıya uymaz

2.

I. Vahşi ak köpüklü okyanus dalgalarıydık II. Tren geldi Ankara’dan, her şey oldu ayan beyan III. Yumruklarımızı sıkar sessizce ağlardık IV. Evden haber getiren rüyalar görürdük geceleri

Yukarıdaki dizelerin hangilerinde “mecazımürsel (ad

aktarması)” yapılmıştır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

3.

I. Bakışın, gülüşün, neşen ve hüznün Ay altında bir gül nâmesi yüzün (Teşbih) II. Çekerler önüne yedi kat perde Zulüm kimden gelir, adalet nerde (İstifham) III. Yıllar boyu uykuların bölündü Uçacakken kanatların yolundu (İstiare) IV. Geçti, istemem gelmeni Yokluğunda buldum seni (Tezat) V. Fısıldarım sana yıllarca içimde biriken Söyleyemediğim ateşten kelimeleri (Tecahülüarif)

Yukarıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur?

4.

I. Göl sanırdık ne zaman dolsak da gözlerine Seyrederdik seni günlerce gülistan yerine II. Gönlümüz bağlandı zülfün teline Alınmaz gözleri mestim alınmaz III. Aramazdık gece mehtabı yüzün parlarken Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken IV. Seni has bahçeler üstünde görürken daha dün Bizi hayran ediyor saksıda bir gonca bugün V. Her geçen yıl o güzelliklerini senden çalarak Serpiyor yerlere bir gül gibi yaprak yaprak

Yukarıda numaralanmış dizelerin hangilerinde abart-ma sanatına başvurulmuştur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) IV ve V

5.

I. Kimsenin haberi yoktur taşıdığım bu yükten Bilmezler ki Hızır’ın sırdaşı olduğumu (Telmih) II. Sen miydin umut verip gönül çalan Sen miydin arafta bırakıp kaçan (İstifham) III. Her gün aynı yoldayız, her gün aynı kaderde Han, hamam, kervansaray, köprü, çeşme bir yerde (Tenasüp) IV. Zannetmem bu bahar hep böyle akar gider Ömrün bir de çok zorlu bir kışı var derler (Tezat) V. Ne zaman bir hicran şarkısı duysam Gözlerim meçhule dalıyor anne (Mecazımürsel)

Yukarıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur?

6.

Uçun kuşlar uçun doğduğum yere Şimdi dağlarında mor sümbül vardır Ormanlar koynunda bir serin dere Dikenler içinde sarı gül vardır

Yukarıdaki dizelerde en belirgin söz sanatı aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Tezat B) İntak C) Tenasüp D) Tevriye E) Kinaye

(14)

Edebî Sanatlar (Söz Sanatları)-XI

84

2. ÜNİTE

• Şiir

7.

Yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerle yapılan söz sanatına cinas denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “cinas” vardır?

A) Hep kendini çektin naza Yok bahara yahut yaza Bıktım gayrı yaza yaza Gelsen de bir gelmesen de B) Dağlar başın kar aldı Gül etrafın har aldı Ecele borçlu kaldım Bir canım var yar aldı C) Merhem tutmuyor yarada Kırıldı kolum kanadım Gençliğim gitti arada Ah, neden sonra, anladım D) Yaşaran gözlerime bak Ben, yalan söylemek bilmem Her şeyim güneşte çıplak Nedamet bende cehennem E) Susuzken kaynağımsın Boğulurken imdat sen Cennette gül bahçesi Cehennemde sırat sen

8.

I. Nesimi’ye sordular, yârin ile hoş musun Hoş olayım, olmayayım, o yâr benim, kime ne II. Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli III. Peykeler, duvara mıhlı peykeler Duvarda, başlardan yağlı lekeler IV. Sen bir devsin, yükü ağırdır devin Kalk ayağa, dimdik doğrul ve sevin V. Dua, dua, eller karıncalanmış Yıldızlar avuçta, gök parçalanmış

Yukarıda numaralanmış dizelerin hangisinde istif-ham sanatına başvurulmuştur?

9.

I. Dal çatlar, kahrından çiçekler donar II. Hatıralar altın kemer gibi önümüzde III. Masumluk akıyordu yüzünden

IV. Camlarında her akşam yangın çıkan Üsküdar V. Sen cıvıldayınca utanıyordu kuşlar

Yukarıdaki dizelerin hangisinde “istiare (eğretileme)” yapılmamıştır?

10.

İnsanlara özgü nitelikleri insan dışındaki varlıklara verme sanatına teşhis (kişileştirme) denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “teşhis” yoktur?

A) Beni kimsecikler okşamaz madem Öp beni alnımdan, sen öp seccadem B) Ondan kalan, boynu bükük ve sefil Bahçeye diktiği üç beş karanfil C) Müdür Bey dert dinler, bugün maruzat Çatık kaş, hükümet dedikleri zat D) Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır E) Vefasız dostluğa kalleş zamana Gülmek istiyorsun bırakmıyorlar

11.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde “mübalağa (abartma)”

vardır? A) Bir gün anarsan bu umarsız türküyü Yeneceksin elbet bu bitimsiz korkuyu B) Beni yalnız fidanlara sorma kardeşim Kimsesiz kuş cıvıltılarında gizliyim C) Biraz daha, biraz daha sabır anacığım Parayı Dünya kadar yığacağım kapına D) Düşünür hayal mi gerçek mi diye Gerçek son nefesin sonuna gelir E) Uzatır ellerin şefkatli sıcak

Yazık çocukluğu kaçar kurtulur

12.

Bir olguyu gerçek nedeninin dışında güzel bir nedene bağlamaya hüsnütalil (güzel neden bulma) denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “hüsnütalil” sa-natı vardır? A) Çocuklar, yalnız çocuklar için geldi Gelmez diye unutulan bahar B) Bütün türedi uygarlıklar umurumda mı Sen bir uygarlık oldun bir ömür boyu C) Yürü gölgen seni uğurlamakta Küçülüp küçülüp kaybol ırakta D) Ta karanlıklar içinde birden Bir türkü gibi yükselirsin sen E) Gelin gülle başlayalım atalara uyarak Baharı koklayarak girelim kelimeler ülkesine

(15)

2.

ÜNİTE

• Şiir

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı - II

TEST

27

1.

Aşağıdakilerden hangisi İslami Dönem’de ilk dil ve

edebiyat ürünlerinin özelliklerinden biri değildir?

A) İslamiyet öncesi ve sonrası kültür, iç içedir.

B) Eserlerde toplum hayatını şekillendirme ve yönlen-dirme amacı güdülmüştür. C) Yabancı dillerin etkisinden uzak, arı bir Türkçe kulla-nılmıştır D) Hece ölçüsüyle birlikte aruz ölçüsü de kullanılmıştır. E) Nazım birimi dörtlük ve beyittir.

2.

_Eser _Yazar I. Divân ü Lûgâti’t-Türk A. Kaşgarlı Mahmut II. Kutadgu Bilig B. Ahmet Yesevi III. Atebetü’l Hâkayık C. Edip Ahmet Yüknekî IV. Divân-ı Hikmet D. Yusuf Has Hacip

Yukarıdaki gruplandırmada yapılan yanlışlığı düzelt-mek için aşağıdakilerden hangisi yer değiştirmelidir?

A) A ve B B) A ve C C) B ve D D) A ve D E) C ve D

3.

Aşağıdakilerin hangisinde Kutadgu Bilig’le ilgili bir

bil-gi yanlışı vardır? A) 1069-1070 yılları arasında Karahanlılar Dönemi’nde Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. B) Nazım birimi beyittir yer yer dörtlüklere de yer verilir. C) Karahanlı Türkçesiyle (Hakaniye lehçesi) yazılmıştır. D) Gazel nazım biçimi ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır. E) Didaktik ve alegorik tarzdadır.

4.

Kutadgu Bilig’de, I. Hükümdar - Kün Togdı (köni töri, kanun) II. Vezir - Odgurmış (akıbet, kanaat) III. Vezirin oğlu - Ögdülmiş (ukuş-bilgi) IV. Dindar, zahit kişi - Ay Toldı (kut-saadet devlet)

Yukarıda numaralanmış altı çizili kavramlarla ilgili yanlışlığın düzelmesi için hangilerinin yer değiştir-mesi gerekir? A) I – II B) I – III C) I – IV D) II – III E) II – IV

5.

Arapça olarak yazılan eserde 7500’den fazla sözcüğe yer verilmiştir. Türkçe sözcüklere Arapça karşılıklar verilmiş; bu sözcüklerin anlamlarını da açıklamak için sözcüklerin geçtiği destan sagu, sav ve çeşitli dizeler örnek olarak ve-rilmiştir (Alp Er Tunga Sagusu, Oğuz Kağan Destanı vb.). Edebiyatımızdaki ilk sözlük ve dil bilgisi kitabı olan eser, Türk dilinin grameri ile ilgili bilgiler içerir. Sözlük niteliği dışında edebiyat, folklor ve coğrafya bilgilerini içerir. Türk boyları tanıtılmıştır. Halkın inanışı, kültürü, gelenek göre-nekleri, dili ile ilgili bilgiler verir. Türk boylarının isimlerini nereden aldıklarına, Türk yer adlarına, Türk illerinin ve boylarının kullandığı ağızlara da değinilmiştir.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisi-dir? A) Kutadgu Bilig B) Divânü Lûgâti’t-Türk C) Atebet’ül Hakayık D) Divân-ı Hikmet E) Risâletü’n-Nushiyye

6.

Karahanlı ve Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı’nın ilk büyük I

eseri olan Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hâ cip tarafından

II

Balasagun’da yazılmaya başlan mış, 1069-1070’te Kaşgar’da tamamlanmıştır. Yazar, Kutadgu Bilig sayesin-

de “Ulug Has Hâciblik” makamına getirilmiştir. Eser lirik III tarzdadır. Eserde devlet, din, ahlak, siyaset, toplum ko- nularını işleyen düşüncelere yer verilmiştir. Toplum ya- şantısındaki bozuklukların düzeltilmesi, insanların mutlu edilmesi için devlet yöneticilerine öğütler verilmiştir. Birçok mısrada iç kafiye kullanıldığı görülür. Siyasetnâmenin IV V edebiyatımızdaki ilk örneğidir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisin-de bir yanlışlık yapılmıştır?

(16)

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı - II

94

2. ÜNİTE

• Şiir

7.

---- 11. yy.da Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. Eserin adı “Mutluluk Veren Bilgi” anlamına gelmektedir. Türk edebiyatında aruz ölçüsü, beyit nazım birimi ve ---- nazım biçimi ilk kez bu eserde kullanılmıştır. Geçiş Dönemi’nin bir başka eseri olan Divânü Lûgâti’t-Türk ise

---- tarafından yazılmış ilk sözlüğümüzdür. Eserin adı “Türk Dilleri Sözlüğü” anlamına gelmektedir. Edip Ahmet Yüknekî tarafından yazılan ---- adlı bu eserin adı “Ger- çeklerin Eşiği” anlamına gelir. Hakaniye Türkçesiyle ya-zılmıştır. Eserde bilgi, iyilik, din, ahlak gibi kavramların övgüsü yapılmaktadır.

Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler sırasıyla gerilmelidir?

A) Kutadgu Bilig / mesnevi / Kaşgarlı Mahmut / Atebet’ül-Hakâyık

B) Divân-ı Hikmet / mesnevi / Hoca Ahmet Yesevî / Divân-ı Hikmet

C) Divân-ı Hikmet / söylev / Hoca Ahmet Yesevî / Atebet’ül-Hakâyık

D) Kutadgu Bilig / kaside / Kaşgarlı Mahmut/ Atebet’ül- Hakâyık

E) Kutadgu Bilig / kaside / Ali Şir Nevâî / Atebet’ül-Hakâyık

8.

Atebetü’l-Hakâyık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) “Mutluluk veren bilgi” anlamına gelen bu eser, 12. yy.da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.

B) Eserde aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır. C) Eserde 40 beyit, 101 dörtlük vardır.

D) Eser Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.

E) Din ve ahlak konuları didaktik bir şekilde işlenmiştir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig’in yazılış

amaç-larından biri değildir?

A) Okuyana yol göstermek B) Her iki dünyada da insanı mutlu etmek C) İdeal bir insanda bulunması gereken nitelikleri bildir-mek D) Türk dilinin ve kültürünün zenginliğini Araplara öğret-mek E) Adalet ve doğruluk ile ilgili değerlerin yaygınlaşması-nı sağlamak

10.

Aşağıdakilerden hangisinde İslami Dönem ilk dil ve

edebiyat ürünleri ile yazar eşleştirilmesinde yanlışlık yapılmıştır? A) Divân-ı Hikmet / Mevlânâ Celaleddin B) Kutadgu Bilig / Yusuf Has Hacip C) Atebetü’l Hakâyık / Edip Ahmet Yüknekî D) Divânü Lügâti’t-Türk / Kaşgarlı Mahmut E) Muhâkemet’ül Lügateyn / Ali Şir Nevâî

11.

Metin Eser I. “Küvencim avıncım sevincim kamuğ / Sevinci içinde turur ey Uluğ” (Güvenim, avuntum, sevincim / Hepsi senin rızan içindir ey ulu Tanrım) Kutadgu Bilig II. Keldü esin esneyü Kadka tükel osnayu Kirdi bodun kasnayu Kar bulut kükreşür Rüzgâr eserek geldi Kar tipisine benziyordu Halk titreyerek evlere girdi Kara bulutlar görülüyor Divânü Lûgâti’t-Türk III. Doğru söz bal, yalan söz soğan gibidir; soğan yiyip ağzı acılandırma, bal ye. Yalan söz hastalık, doğru söz şifa gibidir; bu söz eskiden söylenmiş bir masaldır. Atebet’ül- Hakâyık IV. Oğuz beyleri bir bir gelip toplanmaya başladı. Meğer Dirse Han derlerdi bir beyin oğlu kızı yok idi. Söylemiş, görelim hanım ne söylemiş: Serin serin tan yelleri estiğinde Sakallı boza çalan çayır kuşu öttüğünde Sakalı uzun müezzin ezan okuduğunda Muha-kemet’ül- Lügateyn V. Kadir Rabb’im kudret ile nazar kıldı; Mutlu olup yer altına girdim işte. Garip kulun bu dünyadan göçüp gitti; Mahrem olup yer altına girdim işte. Divân-ı Hikmet

Yukarıda I. grupta verilen metinlerden hangisi karşı-sındaki eserden alınmış olamaz?

12.

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig’de olay, kişi ve

mekân unsurlarından yararlanarak öğütler vermiştir. B) Atebetü’l-Hakâyık “hikmet” adlı şiirlerin toplandığı,

nasihatnâme özelliği taşıyan bir kitaptır. C) Divân-ı Hikmet’te dinî bilgiler manzum olarak yorum-lanmıştır. D) İslami Dönem ilk dil ve edebiyat ürünlerinde Hakani-ye Türkçesi kullanılmıştır. E) Divânü Lûgâti’t-Türk, sözlü edebiyat ürünlerini zama-nımıza ulaştırmıştır.

(17)

2.

ÜNİTE

• Şiir

TEST

33

1.

Kaldı deli gönül kaldı hep yasta Mevlam erdir beni murada kasta Âşık Ömer eydür sevgili dosta Allaha ısmarladık diyemedim ben

Yukarıdaki şiirle ilgili olarak

I. Semai nazım şeklinin özelliklerini taşımaktadır. ( ) II. Ait olduğu şiirin son dörtlüğüdür. ( ) III. Nazım türü koçaklamadır. ( )

verilen cümlelerden doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazılırsa doğru sıralama aşağıdaki-lerden hangisi olur?

I II III A) (Y) (D) (Y) B) (D) (Y) (D) C) (Y) (D) (D) D) (D) (Y) (Y) E) (D) (D) (D)

2.

Nazım şekli Ölçüsü Birim sayısı ---- 11’li hece ölçüsü 3 – 5 Semai ---- 3 – 5 Varsağı 8’li hece ölçüsü

----Yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşa-ğıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Koşma – aruz ölçüsü – 5-15 B) Koşma – 8’li hece ölçüsü – 3-5 C) Destan – 11’li hece ölçüsü – 5-15 D) Koşma – 11’li hece ölçüsü – 3-5 E) Mâni – 7’li hece ölçüsü – 1

3.

Selefin rüşvetle hüccet yazması Halefin anlayıp hükmün bozması Yıkılan binanın birden tozması Asıl sermayenin topraklığından

Yukarıdaki dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Taşlama B) Ağıt C) Koçaklama D) Güzelleme E) Destan

4.

Benden selam olsun Bolu Beyi’ne Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır Ok gıcırtısından kalkan sesinden Dağlar sada verip seslenmelidir

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Nazım türü koçaklamadır. B) Köroğlu tarafından söylenmiş bir şiirdir. C) Koşma nazım şeklinin özelliklerini gösterir. D) Hecenin 6 + 5 kalabıyla yazılmıştır. E) Ait olduğu şiirin son dörtlüğüdür.

5.

Çark bozulmuş dünya ıslah olmuyor Ehli fukaranın yüzü gülmüyor Âşık Ruhsat dediğini bilmiyor Yazı belli değil hat belli değil

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir taşlamadan alınmıştır. B) Ait olduğu şiirin son dörtlüğüdür. C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Semai nazım şeklinin özelliklerini taşımaktadır. E) Dörtlük nazım birimi ve 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

6.

Âşık oldum cemâlinin gülüne Al kınalar yakmış sedef eline Bir gönül bağlıdır her bir teline Henüz çağı on üç on dört yaşlımın

Yukarıdaki şiirin nazım şekli ve türü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Nazım şekli Nazım türü A) Koşma Güzelleme B) Koşma Koçaklama C) Semai Güzelleme D) Destan Taşlama E) Varsağı Koçaklama

Halk Şiiri / Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri-II

(18)

Halk Şiiri / Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri-II

106

7.

Yürü bîre Bulgar dağı Hemen dağlar sende m’olur Yaylalı sünbüllü yurtlar Büyük evler sende m’olur

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak

I. Yiğitçe, mertçe bir üslup söz konusudur. II. Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuş-tur. III. Varsağı nazım şekliyle kaleme alınmıştır. IV. Ait olduğu şiirin son dörtlüğü değildir. V. Sarma uyak düzeninde oluşturulmuştur.

yargılarından hangisi yanlıştır?

8.

Ağacınız yapraklarla donanır Taşlarınız bir birliğe inanır Hep çiçekler bağrınızda gönenir Pınarınız çağlar, akışır dağlar

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 11’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. B) Koşma nazım şeklinin özelliklerini taşır. C) Redif vardır. D) Nazım türü koçaklamadır. E) Teşhis sanatından yararlanılmıştır.

9.

I. Azrail gelmiş de yârim almaya Ya ben kimler ile kalayım kalan Artırdılar firkatımı zarımı Bağrımı yerlere süreyim kalan II. Mendilim yudum arıttım Gülün dalında kuruttum Adı ne idi unuttum Sorulmayı sorulmayı

Yukarıdaki şiirlerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-gisi söylenemez? A) I.si koşma nazım şeklinden alınmış bir dörtlüktür. B) II.sinin nazım şekli semaidir. C) Ait oldukları şiirlerin son dörtlükleridir. D) I.si 11’li, II.si 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. E) İkisi de âşık tarzı halk şiiri geleneğiyle oluşturulmuştur.

10.

Dadaloğlu’m yarın kavga kurulur Öter tüfek davlumbazlar vurulur Nice koç yiğitler yere serilir Ölen ölür kalan sağlar bizimdir

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Anonim halk şiiri geleneğiyle yazılmıştır. B) Semai nazım şeklinin özelliklerini taşır. C) Nazım türü koçaklamadır. D) Ait olduğu şiirin ilk dörtlüğüdür. E) Konu bakımından benzerine sözlü edebiyatta sav adı verilir.

11.

Belimizde kılıcımız kirmani Taşı deler mızrağımın temreni Hakkımızda devlet etmiş fermanı Ferman padişahın dağlar bizimdir

Yapı, izlek (tema), dil ve anlatım özelliklerine göre, bu dörtlüğün nazım türü ve şairi aşağıdakilerden hangi-si olabilir? Nazım türü Şairi A) Nefes Kaygusuz Abdal B) Ağıt Âşık Ömer C) Güzelleme Köroğlu D) Taşlama Seyrânî E) Koçaklama Dadaloğlu

12.

Emrah der ki düştüm dile Bülbül figan eder güle Güzel sevmek bir sarp kale Ya alınır ya alınmaz

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-lenemez? A) Tapşırma dörtlüğe örnektir. B) Bir semaiden alınmıştır. C) Teşhis ve teşbih sanatlarından yararlanılmıştır. D) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. E) Zengin uyak kullanılmıştır.

(19)

2.

ÜNİTE

• Şiir

Divan Şiiri-VI

1.

I. Bir şairin şiirine başka bir şairce aynı ölçü ve uyakla

yazılan benzerine denir. (mazmun)

II. Divan şiirinde şairlerin kullandıkları kalıplaşmış söz-lere verilen addır. (nazire)

III. Divan nesrinde cümlelerin ortasında veya sonunda yapılan uyağa verilen addır. (seci)

IV. Beş mesnevinin bir araya gelmesiyle oluşan yapıta denir. (hamse)

V. Divan edebiyatında mensur olarak yazılmış eserlerin ya da mektupların toplandığı eserlerdir. (münşeat)

Yukarıda ayraç içinde verilen terimlerden hangi ikisi yer değiştirirse yapılan yanlışlık giderilmiş olur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) IV ve V

2.

Hürrem Sultan’ın entrikalarıyla Şehzâde Mustafa’nın öl-dürülmesi üzerine yazdığı “Şehzâde Mustafa’ya Mersiye” adlı şiiri ünlüdür. Sanatçı, aynı zamanda edebiyatımızda-ki hamse sahibi şairlerden biridir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen divan şairi aşağıda-kilerden hangisidir? A) Fuzûlî B) Taşlıcalı Yahya C) Şeyh Galip D) Şeyhülislam Yahya E) Ali Şîr Nevâî

3.

Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çare su Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem Ya muhît olmuş gözümden günbed-i devvâra su

Fuzûlî’ye ait yukarıdaki şiirin nazım şekli aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Şarkı B) Mesnevi C) Müstezat D) Kaside E) Murabba

4.

– Divan edebiyatında en lirik şair olarak ayrı bir yeri vardır.

– Türkçe “Divan”ının başındaki “tevhid”i; “su”, “gül” ve “hançer” redifli kasideleri, onun sanatlı ve başarılı kasidelerindendir ancak şair daha çok “gazel şairi” olarak bilinir.

– Şiirlerinde tasavvuf önemli bir yer tutar ancak tasav-vuf onun için bir amaç değil, araçtır.

– Adının Mehmet olduğunu “Matlaü’l-İtikad” adlı eseri-nin ön sözünde belirtmiştir.

Yukarıda özellikleri verilen divan şairi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Bâkî B) Fuzûlî C) Şeyh Galip D) Nâbî E) Nef’î

5.

I. Nedim Şarkı II. Bağdatlı Rûhî Terkibibent III. Nef’î Kaside IV. Bâkî Mesnevi V. Kadı Burhanettin Tuyuğ

Yukarıda numaralanmış şairlerden hangisi karşısın-daki nazım biçimiyle ilişkilendirilemez?

6.

Divan edebiyatının rubaileriyle ün yapmış şairidir. Divan şiirinde rubai tarzının en usta temsilcisi olarak bilinen şair, kendisini İranlı ünlü şair Ömer Hayyam’la karşılaştırır ve onun kadar güzel rubai yazdığını söyler. Bazı kaynaklar-da bu şairden “Hayyam-ı Rum” diye söz edilmesi, onun Hayyam gibi tanınmış olduğunun göstergesidir. Sanatçı, şairliğinin yanı sıra âlimliği ile de döneminde ün kazan-mıştır. “Divan”ından başka “Sâkinâme”si ve “Münşeât”ı da vardır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen divan şairi aşağıda-kilerden hangisidir? A) Ali Şir Nevâî B) Keçecizâde İzzet Molla C) Ahmet Paşa D) Bağdatlı Rûhî E) Azmizâde Hâletî

TEST

49

(20)

Divan Şiiri-VI

138

7.

Ey muhît-i keremin katresi ummân-ı kerem Bâğ-ı cûd ebr-i kefinden dolu bârân-ı kerem Ayağı toprağıdır cevher-i iksîr-i hayât Asitânı tozudur sürme-yi âyân-ı kerem Açılır hulk-ı nesîmiyle gül-i gülşen-i cûd Bezenir lütf-i zülâliyle gülistân-ı kerem Gün gibi saltanatın topu göğe ağsa ne ta’n Sana sunuldu bu meydanda çü çevgân-ı kerem Kul hata etse nola aff-ı şehinşâh kanı Tutalım iki elim kandayımış hani kerem

Fatih Sultan Mehmet’in tahta geçmesinden sonra, Fatih’in büyük takdirini kazanmış, onun saltanatı döne- minde önce kazasker, daha sonra yakın arkadaşı ve ho-cası olmuş, vezirlik payesini elde etmiştir. Ancak Fatih’in şaire gösterdiği teveccüh, onun Fatih’in gözdelerinden birine ilgi duyması sonucu öfkeye dönüşmüştür. Bir süre hapsedilen şair, padişahın öfkesini giderecek ve affedil-mesini sağlayacak kadar güzel olan, yukarıda bir bölümü alınan şiirini yazmıştır.

Yukarıda sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Bağdatlı Rûhî B) Fuzûlî C) Ahmet Paşa D) Kadı Burhaneddin E) Necâtî

8.

I. Divan şiirinde nazire yazma geleneğinin önde gelen şairlerindendir. II. Divan içerisinde yer alan hiciv ağırlıklı on yedi bentlik ünlü “Terkib-i Bend”iyle kendisine şöhret kazandır-mıştır.

III. “Sebk-i Hindî” akımının divan şiirindeki başarılı tem-silcisi olarak tanınır.

IV. Şiirlerinde İstanbul’u her yönüyle yansıtmakta olduk-ça başarılıdır; bu yüzden ona “İstanbul Şairi” de denir. V. Şiirleri, şekil ve nazım tekniği yönüyle kusursuz olup

İranlı ünlü şairlerin şiirlerine teknik yönünden ulaşmıştır.

Yukarıda verilen özelliklerle;

A. Nâilî B. Ahmet Paşa C. Nedim D. Bağdatlı Rûhî E. Bâkî

adlı şairler eşleştirildiğinde, doğru sıralama aşağıda-kilerden hangisi olur?

A) I - B, II - D, III - A, IV - C, V - E B) I - C, II - D, III - A, IV - B, V - E C) I - B, II - D, III - E, IV - A, V - C D) I - E, II - D, III - A, IV - C, V - B E) I - D, II - A, III - B, IV - E, V - C

9.

I. Fuzûlî Gazel II. Nâbî Hikemî tarz III. Nev’izâde Atâî Hamse IV. Bâkî Sultanu’ş-Şuarâ V. Kâtip Çelebi Seyahatnâme

Yukarıda numaralanmış isimlerden hangisi karşısın-daki terimle ilişkilendirilemez?

10.

I. Türkî-i Basit II. Mahallîleşme III. Sebk-i Hindî

Aşağıdakilerin hangisinde yukarıdaki divan edebiyatı akımlarının temsilcileri sırasıyla doğru olarak veril-miştir?

I II III A) Kadı Burhanettin Nâbî Nef’î B) Keçecizâde İzzet Molla Fuzûlî Bâkî C) Aydınlı Visâlî Nedim Nâilî D) Neşâtî Şeyhî Nâbî E) Taşlıcalı Yahya Ahmedî Necâtî

11.

– Fuzûlî – Bâkî

Yukarıdaki şairlerle ilgili;

I. Tasavvuftan etkilenmeleri II. Mesnevi yazmış olmaları

III. Mahallîleşme akımının temsilcisi olmaları IV. Gazel nazım şeklinde başarılı olmaları V. Hamse sahibi olmaları

numaralanmış özelliklerinden hangisi ortaktır?

12.

Şair Eser Tür ---- Kanûnî Mersiyesi Mersiye Nef’î ---- Hiciv Fuzûlî Su Kasidesi

----Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisi getirilebilir?

A) Şeyh Galip – Kanûnî Mersiyesi – Mesnevi

B) Fuzûlî – Keşfü’z-Zünûn – Surnâme C) Ali Şîr Nevâî – Beng ü Bâde – Terkibibent

D) Bâkî – Sihâm-ı Kazâ - Naat

(21)

2.

ÜNİTE

• Şiir

Fecriati Şiiri-II

TEST

73

1.

• Edebiyatımızda ilk edebî bildiriyi (manifesto/beyan-name) yayımlayan topluluktur. • “Sanat şahsi ve muhteremdir.” (Sanat kişisel ve say-gıya değerdir.) anlayışına bağlıdırlar. • “Edebiyat ciddi ve önemli bir iştir, bunun halka anla-tılması lazımdır.” görüşüne sahiptirler.

Yukarıda özellikleri sıralanan edebî dönem veya top-luluk aşağıdakilerden hangisidir?

A) Servetifünun Edebiyatı B) Fecriati Edebiyatı C) Tanzimat Edebiyatı D) Divan edebiyatı

E) Halk edebiyatı

2.

Aşağıdakilerden hangisi Fecriati Beyannamesi’nde

adı bulunan sanatçılardan biri değildir?

A) Yakup Kadri B) Faik Ali C) Müfit Ratip D) Mehmet Âkif Ersoy E) Ahmet Haşim

3.

Servetifünun şiiri ile Fecriati şiirinin karşılaştırıldığı

aşağıdaki yargıların hangisinde bir yanlışlık yapıl-mıştır? Servetifünun Şiiri Fecriati Şiiri A) “Sanat için sanat” anlayışı hâkimdir. “Sanat şahsi ve muhteremdir.” anlayışı benimsenmiştir. B) Parnasizm ve semboli-zmden etkilenilmiştir. Sembolizm ve empre-syonizm akımlarından etkilenilmiştir. C) Ritim hece ölçüsüyle sağlanmıştır. Daha çok aruz ölçüsü kullanılmıştır. D) Alışılmamış yeni kelime ve tamlamalarla oluşturulmuş ağır bir dil kullanılmıştır. Yabancı kelimelerle yüklü ağır bir dil kullanmışlardır. E) Siyasal konulardan uzak, bireysel bir sanat anlayışı vardır. Toplumsal içerikten uzak, bireysel bir sanat anlayışı vardır.

4.

Fecriati, tiyatro alanında –Tanzimat kadar olmamakla birlikte– Servetifünun Dönemi’ne nazaran daha hare- ketli bir dönemdir. Dönemin tiyatrodaki önemli isimlerin-den biri de ----. Sanatçının 1908 meşrutiyetinden sonra Fecriati’nin kadın yazarlarından Ruhsan Nevvare ile yaz-dığı üç perdelik Jön Türk (1908) piyesi dikkat çekicidir.

Sanatçı, Şahabettin Süleyman ile de ortak eserler ver-miştir. Bu piyeslerin içinde en önemlisi zamanın moda-sına uyularak yazılan Kösem Sultan (1910) isimli tarihî

piyestir. Sanatçıyı asıl tanıtan üç perdelik adapte eseri

Rakibe’dir. Tiyatronun yanında şiir de yazan sanatçı şiir-lerini de Ruh-ı Bîkayd adı ile yayımlamıştır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sa-natçılardan hangisi getirilmelidir?

A) Emin Bülent Serdaroğlu’dur B) Tahsin Nahit’tir C) Celal Sahir Erozan’dır D) Ahmet Haşim’dir E) Mehmet Fuat Köprülü’dür

5.

KİN Göster sema-yı mağribe yüksel de alnını Dök kalb-i saf-ı millete feyz-i beyanını Al bayrağınla çık, yürü sağken zafer nüma Bir gün şehit olunca sen, olsun kefen sana Ey makber-i muazzam-ı ecdadı titreten Düşman sadası, sus, yine yükselme gölgeden Kabrinde müsterih uyu ey namdar atam Evladının bugünkü adı sade intikam (Emin Bülent Serdaroğlu)

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-dan hangisi söylenemez?

A) Mesnevi tipi kafiye kullanılmıştır.

B) Arapça ve Farsça kelimelere yer verilmiştir. C)

Kahramanlık duygularının ön planda olduğu bir konu-da yazılmıştır.

D) Epik şiire özgü bir biçem kullanılmıştır.

E) Ahenk unsurlarına dikkat edilmemiş, kuru bir dille oluşturulmuştur.

(22)

Fecriati Şiiri-II

186

2. ÜNİTE

• Şiir

6.

Fecriati şiirinin en güçlü ismi olan ----, sembolizmin et-kisinde kalmış ve şiirinde bir musiki oluşturmaya çalış-mıştır. İkinci ve son şiir kitabı olan ----, şiir hakkındaki görüşlerini Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar başlığında

şu şekilde ifade eder: “Şair ne bir gerçek habercisi ne güzel konuşmayı sanat hâline getirmiş bir kişi ne de bir yasak koyucudur. Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, hissedilmek için yaratılmış, müzik ile söz arasında ama sözden çok müziğe yakın ortalama bir dildir. Anlam bulmak için şiiri deşmek, eti için bülbülü öldürmek gibidir. Şiirde önemli olan sözcüğün anlamı değil, şiir içindeki söyleniş değeridir. Şiiri ortak bir dil olarak düşünenler boş bir hayal kuruyor demektir.”

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Celal Sahir Erozan – Beyaz Gölgeler’de

B) Yahya Kemal – Kendi Gök Kubbemiz’de

C) Tahsin Nahit – Ruh-ı Bîkayd’da

D) Ahmet Haşim – Piyale’de

E) Ali Canip – Geçtiğim Yol’da

7.

Dil ve anlatım özellikleri göz önüne alındığında,

aşa-ğıdaki dizelerden hangisini Ahmet Haşim’in yazdığı düşünülemez? A) Mehtap kemer taze belinde Üstünde sema gizli bir örtü Yıldızlar onun güldür elinde B) Yârin dudağından getirilmiş Bir katre alevdir bu karanfil Gönlüm acısından bunu bildi C) Denizlerden Esen bu ince hava saçlarınla eğlensin Bilsen Melal-i hasret ü gurbetle ufk-ı şama bakan Bu gözlerinle, bu hüznünle sen ne dilbersin D) Muhammed’in kitabını kaldırtmam Osmancık’ın bayrağını aldırtmam Düşmanımı vatanıma saldırtmam Tanrı evi viran olmaz, giderim E) Akşam, yine akşam, yine akşam Bir sırma kemerdir suya baksam

8.

Aşağıdakilerden hangisi Fecriati Topluluğu’nun üç

yıl gibi kısa bir sürede dağılmasının temel nedenidir?

A) Topluluk üyelerinin sanatsal yönden zayıf olmaları B) Sadece şiir alanında eser vermeye çalışmaları C) Sanat anlayışlarını bireyselliğe dayandırmaları D) Batı edebiyatını yeterince tanımamaları E) Divan edebiyatına tamamen sırt çevirmeleri

9.

Fecriati Dönemi’ni etkileyen sembolizm akımı ile ilgili,

I. Dış dünyanın görüntülerini somut, nesnel gerçeklik- leriyle değil de bu görüntülere dair sezgilerden, izle-nimlerden yansıyan nitelikleri şiire aktardılar. II. Şairlerin doğa görüntülerini yarı aydınlık ortamlar

oluşturur. Sararmış yapraklar, akşamın alacakaran-lığı, durgun göller, kızıl gün batımı, ay ışıklı geceler sıkça başvurdukları anlardır.

III. Şiiri bir mesaj aracı olarak görmüşler, makale gibi şi-irler yazmaya çalışmışlardır.

IV. Sembol ve mecazlarla dolu kapalı bir anlatımı seç-tiler. Herkesçe farklı algılanıp yorumlanabilecek şiiri hedeflediler.

V. “Sanat için sanat” görüşüne bağlı kalarak toplumsal, siyasal sorunlara uzak durdular.

numaralanmış cümlelerden hangisi söylenemez?

10.

Fecriati Topluluğu’nun kurucularından biridir. Toplumsal ve ulusal konularda şiirler yazmıştır. Victor Hugo’nun

Mavi Gözlü Yunan Çocuğu adlı eserine karşı yazdığı Kin adlı şiiri ile o dönemde çok geniş yankılar uyandırmıştır. Kin ve Hisarlara Karşı şiirleriyle Millî Edebiyat’ın haber-cisi olmuştur. Ahmet Haşim, onun şiiri için “Türk şiirinin üstünden bir kuyruklu yıldız gibi geçti, ondan ağzımızda tamamlanmamış bir lezzet kaldı.” demiştir.

Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tahsin Nahit B) Emin Bülent Serdaroğlu C) Şahabettin Süleyman D) Müfit Ratip E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

11.

Dizeler Günümüz Türkçesi Hükmü ver razıyım Büyükada’da O muhît-i lâtîf ü tenhâda Çamlı bir meşcerin denizlerle Leb be-leb olduğu sevâhilde (Tahsin Nahit) Hükmü ver razıyım Büyükada’da O tenha ve ince muhitte Çamlı bir korunun denizlerle Dudak dudağa olduğu sahillerde

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-dan hangisi söylenemez?

A) Ahenk unsurlarına yer verilmiş, aruz ölçüsü kullanıl-mıştır.

B) Arapça ve Farsça kelimelere yer verilmiştir.

C) Fecriati şiirinin genel özelliklerine uyan bir anlayışla kaleme alınmıştır.

D) Sanat yapma amacı güdülmüş, şiirsellik önemsen-miştir.

E) Gerçek ve somut mekânlar yerine belirsiz ve soyut doğa manzaraları anlatılmıştır.

(23)

2.

ÜNİTE

• Şiir

Saf Şiir-II

TEST

75

1.

Şair, Batı şiir akımlarının en seçkin özellikleriyle divan

şiiri geleneğini birleştiren şiir anlayışını; “öz şiir”, “halis şiir” sözleriyle özetlemiştir. Öz şiir ona göre şekil ve an- lamca mükemmel, duygu ve düşünceyi eksiksiz ve fazla-sız ifade eden, son derece dikkatle düzenlenmiş, ahenkli cümlelerden oluşan bir kompozisyondur. Bu anlayışın devamı olarak dilde de millîlik taraftarıdır. Şiirin evde ve sokakta konuşulan dille yazılması gerektiğini savunmuş, “ana sütü kadar ak ve lezzetli” bulduğu Türkçeyle en gü-zel mısraları söyleme yoluna gitmiştir.

Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ziya Gökalp B) Mehmet Âkif Ersoy C) Mehmet Emin Yurdakul D) Tevfik Fikret E) Yahya Kemal Beyatlı

2.

Tut belâgati (açıklık) boğazından, sustur El değmişken bir zahmete daha gir. Kafiyenin ağzına da bir gem vur Bırakırsan neler yapmaz kim bilir? Güzel gözler tül ardında görünsün Gün ışığı titremeli şiirinde Ak yıldızlar maviliğe bürünsün Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde.

Yukarıdaki dizelerde belirtilen şiir anlayışıyla aşağı-daki şairlerden hangisinin sanat anlayışı paralellik gösterir? A) Ziya Gökalp B) Mehmet Emin Yurdakul C) Mehmet Âkif Ersoy D) Ahmet Haşim E) Abdülhak Hamit Tarhan

3.

I. Şairin hedefi etkili ve akıcı bir söyleyişi yakalamaktır. II. Şiirde ses, ahenk ve müzikalite gibi unsurlar çok önemlidir. III. Gerçek şiire ancak bir kuyumcu titizliğiyle çalışılarak ulaşılabilir. IV. Şiir, millî duyguların dil yoluyla ve hece ölçüsüyle ifadesidir. V. Şiir, anlaşılmaktan çok duyulmak, hissedilmek için yazılır.

Numaralanmış cümlelerin hangisi “öz şiir” anlayışı ile ilgili değildir? A) I B) II C) III D) IV E) V

4.

_{I. Türk şiirini, eski ve yeni şiirle Batı tarzı şiirin} bir sentezi yapmaya çalışmıştır. ( ) II. Şiirlerinde gazel, rubai gibi divan şiiri nazım biçimlerini de başarıyla kullanmıştır. ( ) III. Millî konulara yönelmemiş, şiirde evrensel konulara yer verilmesi taraftarı olmuştur. ( )

Yahya Kemal’in şiir anlayışı ile ilgili yukarıdaki yargı-lardan doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazıldığında doğru sıralama aşağıdakilerden han-gisi olur? I II III A) (Y) (D) (D) B) (D) (Y) (D) C) (Y) (D) (Y) D) (Y) (Y) (D) E) (D) (D) (Y)

5.

Türk edebiyatının en büyük sembolist şairidir. Şiirin, “söz-le musiki arasında, sözden çok musikiye yakın bir sanat” olduğunu savunmuştur. Şiirlerinde geçmiş günlere ve hayalî bir ülkeye duyulan özlem, insan ruhunun sırlarını ifade eden bir tabiat ve renklerle ifade edilen bir zaman duygusu hâkimdir. Hep aruz veznini kullanmış, hece vez-nine tıpkı Servetifünuncular gibi “köylü vezni” gözüyle bakmış, “sanat için sanat” anlayışına bağlı kalmıştır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakiler-den hangisidir? A) Namık Kemal B) Yahya Kemal Beyatlı C) Ahmet Haşim D) Recaizade Mahmut Ekrem E) Cenap Şahabettin

6.

Sanat Eser Ahmet Haşim --- Kendi Gök Kubbemiz

Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Kar Çiçekleri – Ziya Gökalp

B) Eski Şiirin Rüzgârıyla – Yahya Kemal Beyatlı

C) Geçtiğim Yol – Mehmet Emin Yurdakul

D) Tan Sesleri – Ahmet Haşim