“DİNİ
DANIŞMANLIK”
KAVRAMI
I. BASAMAK
MEVCUT DURUM/DİNSEL HAZIROLUŞ
1.
Basama k:
Mevcut Durum
Kavramsal Netlik Modeli (CCm)
Mevcut Durum
Metin-Bağlam İlişkisi
Kişisel Gelişim
Ortak İyi
Etkili Pedagoji
– “Dinî ya da Dinsel Danışmanlık” (Ok, 1997; Selçuk, 1998; Altaş, 2000; Çelikel, 2013)
– “Moral ve Manevî Destek” (Kula, 2006) – “İnanç Bakım ve Danışmanlığı” (Ok, 2007)
– “Manevî Bakım” (Seyyar, 2007; Karagül, 2012; Ağılkaya-Şahin, 2016) – “Manevî Danışmanlık” (Koç, 2012)
– “Manevî Destek” (E.Kavas&N. Kavas, 2014)
Dinî ya da Dinsel Danışmanlık
– “Psikolojik danışmanlığın, dinsel danışmanlık adlı bir yan branşı bulunmaktadır. Dinsel danışmanlığın uygulama aşamasından önce ele alınması gereken ve uygulamayı yönlendiren bir teorik yapısı bulunmaktadır. Din, kendi mensuplarının ruhsal sıkıntılarla karşı karşıya oldukları zamanlarda faydalanabilecekleri bir ruhsal iyileştirme mekanizması geliştirmiştir. Dindarlar, dinlerinin kendileri için aynı zamanda psikolojik sorunlarını da çözümleyebilecekleri bir merci olarak görürler ve ondan yardım ararlar.”
(Ok, 1997)
– “Dinsel danışmanlık, teoloji ile insan bilimlerini birleştiren bir disiplindir. Bu anlamda o, insanın problemlerine, inandığı dinin değerleriyle ilişki kurarak çözüm sunmayı hedefler. Ancak, bu hedefini gerçekleştiren diğer yardım disiplinlerinden kendini bağımsız kabul etmez. Dinsel danışmanlık, dinsel ilhamı, dinsel kaynakları şifa bulmanın muhtemel yolu olarak kabul ederek ve metodolojisini geliştirerek, dinsel içerikli problemlerin çözümüne katkı sağlayacak bir karakter taşır. Dinsel danışman, yardım arayanların problemleri konusunda konuşurken hem psikolojinin hem de teolojinin zengin geleneklerinden faydalanır. Dinsel danışman, din konusunda ve davranış bilimlerinde özel eğitim almış bir din görevlisidir.” (Selçuk, 1998)
– “Din eğitimi kurumları, yaygın ve örgün anlamda eğitim faaliyetleriyle din eğitimi sürecini işletirken, dini danışma bu süreç içinde öğrencilerin ve yetişkinlerin din kaynaklı problemlerinde çözüm merkezi görevini üstlenir.”
(Altaş, 2000)
Moral ve Manevi Destek
– “İstenmedik ve beklenmedik bir olayla karşılaşan bireyin, yaşadığı olayla ilgili anlama, anlamlandırma çabasına yardımcı olacak şekilde bilgilendirici ve rehberlik yapıcı şekilde moral ve manevî desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Bu nedenle yaşadığı olayı anlama ve anlamlandırma açısından dinî referanslı anlatım birey için önemli bir bilgi kaynağı olabilir.
Dinî inançlar, en azından sorunlarının üzerine gitmenin en büyük engeli olan belirsizlikleri ve kuşkuları ortadan kaldırır.” (Kula,2006)
İnanç Bakım ve Danışmanlığı
– “‘İnanç bakım ve danışmanlığı’ başlığı yaygın olarak ifadelendirilen ‘dini bakım ve danışmanlık’ (pastoral care and counselling) ya da sadece dini danışmanlık (pastoral counselling) isimlendirmesinin yerine kullanılmaktadır. Bu da konuyu isimlendirme sorununa bir çözüm önerisi olarak dile getirildi. Bu yaklaşıma göre, her Müslüman inançlıdır fakat her inançlı kişi Müslüman olmak zorunda değildir. Yani, örneğin Türkiye’de Müslüman olmak inançlı olmanın en yaygın biçimlerinden biridir ama tek inançlı olma biçimi olarak görülmemektedir. Bu yüzden, Türkiye’de devletin resmi kurumu olan Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından sunulan din hizmetlerinin de aynı inancın farklı versiyonuna sahip mensupları da dahil tamamen farklı inançtaki insanlara da inanç hizmeti vermekle sorumlu olması ve kavramsal çerçevesini de böylece geniş tutması beklenir.” (Ok, 2007)
Manevî Danışmanlık
– “Bilimsel bir araştırma ve uygulama alanı olarak Batılı ülkelerde gelişen “mânevî danışmanlık ve rehberlik” yaklaşımı, temel olarak Hıristiyan kültürü ve geleneklerinden ortaya çıkmıştır. Tarihsel gelişimine bakıldığında, alanın uygulama temelinin ‘günah çıkarma’ya dayandığı söylenebilir. Bir alan aktörü olarak mânevî danışmanlar, güçlerini ait oldukları inanç grubuna aidiyetten alırlar.
Mânevî danışmanların belli bir dinsel grupla sorumlu bir ilişki içinde olmaları beklenebilir. Onlar aynı zamanda holistik bir yaklaşımla ruh sağlığı sunan kuruluşların önemli bir parçasını oluştururlar. En son ve en etkili psikolojik yöntemleri, mânevî boyutla birleştirerek sunarlar.” (Koç, 2012)
Manevi Bakım
– “Manevî bakım, geniş anlamda (tıbbî) sosyal hizmetler, dar anlamda sosyal bakım hizmetleri alanında bakıma muhtaç yaşlı, engelli ve(ya) kronik hastalara yönelik maneviyat odaklı destek ve yardım hizmetleridir.”
(Ağılkaya-Şahin, 2016)
– “Özünde bireye sunulan dini ve manevi destek olarak tanımlanabilir. İnsanların hastalık, ameliyat, mahkûmluk, askerlik, sakatlık, afet, yaşlılık gibi kriz durumlarında veya yaşadıkları olumsuz tecrübeler sonucunda hızlı duygu değişimleri yaşayabilmektedir. Manevi bakım; böyle durumlarda onların yanında olmak, onlara destek olabilmek, danışmanlık etmek; ibadetlerini yerine getirmelerinde rehberlik etmek; yaşamlarına ve yaşadıklarına bir anlam verebilmede eşlik edebilmektir. “(Karagül, 2012)
– Bakıma muhtaç kişi ve manevî hayat arasındaki münasebetleri ilmî yöntemlerle inceleyen, bakıma muhtaç kişilerin huzur, saadetleri bakımından en üst düzeyde olmalarını sağlamaya gayret gösteren uygulamaya dönük bir meslek dalıdır (Seyyar,2009).
Manevi Destek
– “Hastanelerde yatarak tedavi gören hastaların tıbbi tedavilerine hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile talep eden hastalara manevi telkinde bulunmak, onları ruhsal (manevi) ve moral yönden desteklemek, ibadetlerini hastalıklarının verdiği imkânlar çerçevesinde yerine getirmelerine rehberlik etmek ve yaşama dirençlerini desteklemek amacıyla sunulan hizmetler” (E.Kavas&N.
Kavas, 2014)
“Bir hizmetin içeriği o hizmetin ismine yansımalı mıdır?”
ya da
“Kavramsallaştırma için olmazsa olmaz unsur nedir?”.
Temsil Gücü Yüksek bir Kavramsallaştırma
– Bir mesleği ifade eden kavramsallaştırma çalışmalarının, ismi konulan işin niteliğini, içeriğini, hedeflerini, ilke ve yöntemlerini, araştırma ve uygulama alanlarını belirleme konusundaki çalışmalara yön vereceği ve böylece neyin, niçin ve nasıl yapılması gerektiği konusunda taraflara ortak anlamlar kazandıracağı düşünülmektedir. İşin teorisyenleri ile pratisyenleri bu ortak anlamlar üzerine gelişir ve geliştirirler. Bu gerçekleşebilirse; sorunlar etrafında dönmekten, günün getirdiği çözümleri benimsemekten, pratiğin dayatmasını üzerinde etraflıca düşünmeden kabul etmekten ve geçici faydalar sağlamaktan daha fazlasının ortaya çıkacağı umut edilmektedir.
