İŞ GÜVENLİĞİNDE İYİLEŞTİRME

Q S

İŞ GÜVENLİĞİNDE İYİLEŞTİRME

Yahya Kemal KÖSALI Kimya Yüksek Mühendisi

Bu doküman bilgi amacıyla hazırlanmıştır. Herhangi bir kişi veya kurum için hazırlanmamıştır. Bireysel öneriler mevcuttur.

@birşeyleryapmaklazım @önleyebilmekmutluluktur

Q

Eğitim - Uzmanlık Eğitimleri S

GÜÇLÜ

 270 saat süren eğitim programı

 Eğitmenlerin İSG bilgisi

 5 gün süren İş Güvenliği Stajı yapılabilmesi

ZAYIF

 Etkin olmayan eğitim süreci

 Eğitmenlerin eğiticilik bilgisinin eksik olması

 Uzmanlık eğitimi veren kurumların denetlenme süreci

 Eğitimlerin içeriğinin yeterli olmaması

 Eğitim konularının etkin olmaması

 Eğitim dokümanlarının yetersiz olması

 İş Güvenliği Stajlarının etkin olmaması

 --

ÖNERİLER

 270 saat gibi çok uzun süre olan eğitim saati etkin kullanılarak yeterli bilgiye sahip olabilecek uzman yetiştirilebilir.

 Eğitmen seçme ve yerleştirme kriterleri gözden geçirilmeli, yetkin eğitmenler tarafından eğitimler verilmeli

 Uzmanlık eğitimi veren kurumlar için standartlar oluşturulmalı ve bu standartlar devlet tarafından ciddi olarak denetlenmeli

 Yapılan denetimler sonucunda ciddi yaptırımlar getirilmeli

 Eğitim içerikleri gözden geçirilmeli, klasikleşen emek verilmeden hazırlanan kopyala yapıştır sunumlar iyileştirilmeli.

 Eğitim dokümanları gözden geçirilmeli, daha etkin ve emek vererek hazırlanan dokümanlar oluşturulmalı

 270 saat süren eğitim sonrasında etkin bir staj süreci ile saha bilgisi artırılabilir.

 Uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitim dışında, yüksekte çalışma, iskele, acil durum yönetimi, kapalı alan çalışması, patlamadan korunma dokümanı gibi şu aralar popüler olan eğitimlerin uzmanlık eğitimleri içeriğine alınması sağlanarak, uzmanların akreditasyonları sağlanmalı

 Eğitim kurumları için ciddi bir standart hazırlanarak, akreditasyon süreci oluşturulmalı

Q

Eğitim - Üniversite Eğitimleri S

GÜÇLÜ

 Konuya önem veren üniversite sayısı

 Üniversitelerin kaynakları

ZAYIF

 Etkin olmayan eğitim süreci

 Eğitmenlerin eğiticilik bilgisinin eksik olması

 Uzmanlık eğitimi veren kurumların denetlenme süreci

 Eğitimlerin içeriğinin yeterli olmaması

 Eğitim konularının etkin olmaması

 Eğitim dokümanlarının yetersiz olması

 Uygulama eğitimlerinin az olması

 İyi uygulama örneklerinden yararlanılmaması

ÖNERİLER

 Ön lisans, lisans ve yüksek lisans ders içerikleri gözden geçirilmeli, tekrar eğitimler değerlendirilmeli,

 İş güvenliği popüler olması sonrası, eğitimler sadece üniversitede konu hakkında yeni bilgisi olan öğretim üyeleri ile değil, konu hakkında yetkin kişiler tarafından da verilebilmeli

 Üniversitelerde yayınlanan dokümanlara ulaşım hızlı ve ücretsiz olmalı

 Eğitim dokümanları uzmanlar için bir el kitabı niteliği taşımalı ve her zaman kullanılabilmeli

 Yüksekte çalışma, patlamadan korunma, proses güvenliği, kimyasal yönetimi gibi teknik birçok konu hakkında bilgili katılımcılar yetiştirilmeli

 Sektörün ihtiyaç ve beklentileri doğru olarak belirlenmeli ve tüm süreç bu doğrultuda hazırlamalı

Q

Mevzuat S

GÜÇLÜ

 AB ile uyumlu yönetmelikler

ZAYIF

 Yönetmeliklerin uygulama talimatlarının olmaması

 Sürekli bir erteleme ile konunun sanayicide ciddiyetinin kavratılamaması

 Henüz yeni yayınlanmasına rağmen revizyonlar yapılması

 Mevzuatlar yayınlanmadan ilgili taraflardan görüşlerin alınarak değerlendirmeye alınmaması

 Ülkenin alt yapı koşulları düşünülerek hazırlanmaması

ÖNERİLER

 Yönetmeliklerin uygulama talimatları ile güçlendirilmesi

 Ciddi düşünülerek, ülkemizin alt yapı kaynakları değerlendirilerek kurallar oluşturulmalı ve geçici süreler sürekli ertelenmemeli

 Yasal gereklilikler devlet tarafından denetlenmeli ve yaptırımlar ötelenmeden uygulanmalı

 hse.gov.uk vb. gibi sayfalar oluşturulmalı ve bakanlık tarafından ortaklıklar kullanılarak çeviri süreci başlatılmalı

 Temel bazı standartlar TSE ile anlaşılarak ortak paylaşıma açılmalı veya bu standartlar baz alınarak yeni standartlar oluşturulmalı ve paydaşlarla (İş Güvenliği Uzmanları, İş Yeri Hekimleri, Sanayiciler, Çalışanlar, Esnaflar, Sigorta Şirketleri, OSGB’ler, Eğitmenler, Üniversiteler, Aileler, Okullar … … …) ücretsiz olarak paylaşılmalıdır.

 Ölümlü işlerin çok olduğu sektör veya işlerde, (örnek iskele kurma, sökme, iskele de çalışma) tüm ülkede uyulacak, tüm ayrıntıların tanımlandığı standartlar oluşturulmalı ve herkesin bu kurallara uyması için denetimler yapılmalı

 Belirlenen standartların dışında iş yapılması durumunda ciddi cezalandırma süreci oluşturulmalı ve uygulanmalı

 Ödüllendirme süreci tekrar gözden geçirilmeli ve tüm paydaşlara uygulanmalı

 Görsel ve basılı yayın kaynaklarının neredeyse çok az kullanılması

Q

Sivil Toplum Kuruluşları (STK) S

GÜÇLÜ

 Hevesli ve istekli olmaları

 STK sayısı

 Yetkin kişilerden oluşmaları

ZAYIF

 Paydaşların ihtiyaç ve beklentilerinin net anlaşılamaması

 Kişilerin dernekleri veya oluşumlarına dönüşmesi

 İş güvenliği uzmanlığı değil de, STK yöneticiliği yapanların yönetimde olması

 Yayın sayılarının yok denecek kadar az olması

 Paydaşların eğitilmemesi

ÖNERİLER

 Ülkemizde çok değerli, bilgi birikimi üst seviyede olan, tecrübeli uzman veya profesyonellerden yararlanılarak derneklere katılımları sağlanabilir.

 Dernek başkanları en fazla 3 sene sonra değiştirilebilir.

 Dernekler, yaptıkları yayınlarla yarışmalı, yayınlar oluşturulan komite tarafından (Fosilleşen, değişmeyen yüzlerden oluşmayan) değerlendirilmeli, değerlendirme sonucunda ödüllendirilmeli (Bakanlık tarafından İSG konusunda iyi olan yurt dışı kongrelerine, yurt dışı şirketlere ziyaret vb.)

 Tarafların ihtiyaç ve beklentilerine uygun dokümanlar oluşturulmalı

 hse.gov.uk gibi faydalı sitelerle görüşerek, her bir dernek bir konuyu çevirse idi, şu anda en az 200 temel konuda çok faydalı dokümanlara ulaşılması sağlanabilirdi.

 Kamu spotları hazırlanmalı

 Okulda güvenli yaşam, evde güvenli yaşam vb. gibi bir çok konuda yayınlar, görsel posterler, kamu spotları oluşturarak farkındalığın artırılması sağlanabilir. (2012 yılından beri düşündüğüm bir çok projeyi faaliyete gerçekleştiremedim. Umarım 2020 yılı sonuna kadar yapabilirim.)

Q

Tasarım S

GÜÇLÜ

 Kısmi mevzuat

ZAYIF

 İşletme açmadan önce standartlar belli değil

 Mevzuat tam olarak uygulanmıyor

ÖNERİLER

 Bir işletmeyi devreye almadan önce yapılması gerekenler, alınması gereken önlemler net olarak tanımlanmalıdır.

 Örnek bir berber açılacak ise, alınması gereken önlemler net olarak tanımlanmalı

 Oluşturulacak ve uygulanacak kontrol listeleri ile alınacak önlemler belirlenmiş olacaktır.

 Resmi kurumlar (itfaiye, çevre ve şehircilik bakanlığı, zabıta, belediye vb.) tarafından açılmadan önce kontroller yapılmalı ve onay verilmeli

 Sigorta şirketleri tasarım aşamasında devreye girmelidir, sigorta süreci zorunlu hale getirilerek, alınacak önlemler işletme açılmadan alınmış olacaktır.

 Sigorta şirketlerinin konu hakkındaki bilgisi süreç için faydalı olacaktır.

Q

Paydaşlar S

GÜÇLÜ

 Devlet

 İSG Profesyonelleri

 STK

 Sendika

 Sigorta Şirketleri

 Basın

 … … …

ZAYIF

 Paydaşların İSG ile ilgili ihtiyaç ve beklentileri net anlamaması

 Paydaşlar arası görev yetki ve sorumlulukların net tanımlanmaması

 Paydaşların İSG’ye fayda yerine, kişisel faydaya odaklanması

ÖNERİLER

 Paydaşlar, belirli periyotlarda temsile yetkili kişiler tarafından belirlenen periyotlarda toplantı yapabilir.

 İhtiyaç ve beklentiler belirlenen aksiyonlar sonucunda takip edilerek faaliyete alınabilir.

 Yazılı veya görsel basın daha etkin kullanılabilir.

 Yetkin kişiler tarafından oluşturulacak etkin kütüphane ile dokümantasyon desteği sağlanabilir.

 Sigorta şirketleri, tasarım aşamasından başlayarak destek sağlayabilir ve denetim yaparak eksikliklerin tamamlanması konusunda faydalı olur.

 İş güvenliği uzmanlarının söylediği eksikliklerin tamamlanmasından daha hızlı bir aksiyon alınacaktır.

Q

Mesleki Kurumlar S

GÜÇLÜ

 Hevesli ve istekli olmaları

 STK sayısı

 CEIS, MESS gibi güçlü sendikalar

ZAYIF

 Sıfır iş kazası hedefinin tüm paydaşlar tarafından anlaşılmaması

 Dokümantasyon sayıların yetersiz olması

 Paydaşlara verilecek ücretsiz eğitimlerin az olması

ÖNERİLER

 Ülkemizde çok değerli, bilgi birikimi üst seviyede olan, tecrübeli uzman veya profesyonellerden yararlanılarak derneklere katılımları sağlanabilir.

 Dernek başkanları en fazla 3 sene sonra değiştirilebilir.

 Dernekler, yaptıkları yayınlarla yarışmalı, yayınlar oluşturulan komite tarafından (Fosilleşen, değişmeyen yüzlerden oluşmayan) değerlendirilmeli, değerlendirme sonucunda ödüllendirilmeli (Bakanlık tarafından İSG konusunda iyi olan yurt dışı kongrelerine, yurt dışı şirketlere ziyaret vb.)

 Tarafların ihtiyaç ve beklentilerine uygun dokümanlar oluşturulmalı

 hse.gov.uk gibi faydalı sitelerle görüşerek, her bir dernek bir konuyu çevirse idi, şu anda en az 200 temel konuda çok faydalı dokümanlara ulaşılması sağlanabilirdi.

 Kamu spotları hazırlanmalı

 Okulda güvenli yaşam, evde güvenli yaşam vb. gibi bir çok konuda yayınlar, görsel posterler, kamu spotları oluşturarak farkındalığın artırılması sağlanabilir. (2012 yılından beri düşündüğüm bir çok projeyi faaliyete gerçekleştiremedim. Umarım 2020 yılı sonuna kadar yapabilirim.)

Q

Pratik Uygulamalar S

ÖNERİLER

 Tüm sektör için İSG uzmanı (iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi, iş yeri hemşiresi) bulundurma zorunluluğu gözden geçirilmeli, Örnek bir bakkalın İSG uzmanı bulundurma zorunluluğu ne kadar gerekli, Esnaf odaları yönetiminde uzman esnaf odaları tarafından yönlendirilir. Böylelikle bir standart belirlenmiş olabilir.

 Hekimde ve hemşirede olmayan, sadece iş güvenliği uzmanında olan sınıf ayrımı saçmalığına son verilmeli, şu anda İSG konusunda tecrübesiz, 3600 günü farklı şekilde dolduran bir çok uzmanımız var. (Tekrar sınav yapmaya ne dersiniz, ama son yapılanlardan  )

 Belirli sektörlerde (inşaat, maden, kimya vb.) sadece belirli branşlarda uzmanlar çalışmalı,

 Örnek, TMGD gibi konular herkesin değil belirli branşların (Kimya mühendisi ve Kimyager) işi olmalı, diğer meslekler girememeli

 Mevzuat, tarafların görüşleri alınara ve değerlendirilerek tekrar gözden geçirilmeli.

 Sigorta şirketleri tasarım aşamasından başlayarak sürecin içerisine girmelidir.

 En fazla ölümlü kazaların yaşandığı sektörlerde, uygulanan zorunlu standartlar getirilmeli, örneğin iskelenin bir standardı olmalı, başka hiçbir iskeleye izin verilmemeli, bu konu belki de zabıtalar veya belediyeler tarafından denetlenmeli.

 Denetleme süreci bakanlık kadroları yeterli olmadığı için farklı şekilde bölünmeli.

 Ücret adaletsizliği ortadan kalkması için bakanlık tarafından belki de bir alt limit belirlenmeli, bir OSGB kuruluşunda asgari ücrete çalışan arkadaşlarımız var.

 Dernekler vb. yerlerde, gerçekten emek verenler söz hakkı almalı, son 8 yıldır aynı kişileri görüyoruz, ancak iş güvenliğinin neresindeler, emek verebilirler ama saha da olmadıkları müddetçe, sahanın değil, kendi problemlerini konuşurlar.

 Birçok önemli standart hala İngilizce. İlgili birimler hızlıca çevirileri bitirmeliler. Patlamadan Korunma ile ilgili standart için TSE’ye defalarca baskı yaptım.

 Paydaşların farkındalığı artırıcı çalışmalar yapılmalı, daha önce de belirttim (özür dilerim.) Kadıköy belediyesi asbest ile ilgili çalışmalara Mühendis odaları tarafından, benimde sunum yaptığım bir çalıştaydan sonra ivedilikle başladı.

 Tüm herkes için yeterince yayın yapmalıyız, Mühendis odaları, Dernekler, Sendikalar vb. bu konuda öncü olmalı.

 Türkiye’de çok fazla değerli uzman var. NEBOSH ve IOSH gibi kurululardan daha iyi eğitim verecek uzmanlarımız var. Bu kaynaklarımızı doğru kullanmalıyız.

Q S

Açıklamalara ilişkin soru, görüş ve önerileriniz için;

Yahya Kemal KÖSALI Kimya Yüksek Mühendisi

@birşeyleryapmaklazım @önleyebilmekmutluluktur Kaynak: 2002 yılı itibariyle birçok değerli uzman arkadaştan edindiğim tecrübe