1 T.C.
EGE ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ KESİN RAPOR
PROJE NO: 10 – DTMK - 003
EGE ÜNİVERSİTESİ DTM KONSERVATUARI KÜTÜPHANESİNDEKİ TÜM (GÖRSEL ve İŞİTSEL) DÖKÜMANLARIN AUDİO-VİSUAL İHTİSAS ARŞİVİNE AKTARIMI İÇİN
GEREKLİ DİGİTAL SİSTEMİN ve FİZİKSEL ALT YAPININ KURULMASI.
PROJE YÖNETİCİSİ Prof. Dr. Gürbüz AKTAŞ
ARAŞTIRMACILAR Doç. Dr. M. Öcal ÖZBİLGİN
Yrd. Doç. Dr. İlhan ERSOY Öğr. Gör. Levent USLU
DEVLET TÜRK MUSİKİSİ KONSERVATUARI BORNOVA – İZMİR
2 ÖZET
Bu Proje: Konservatuvar arşivinde bulunan taş plak, resim, nota, kitap, video gibi işitsel ve görsel arşivin, dijital ortama aktarılarak korunması, öğrenciler ve akademisyenlerin kullanımına sunulması ve arşivden dersliğe eğitsel destek amacı taşıyan bir Alt Yapı Projesidir.
GİRİŞ
Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı 1984 yılında eğitime başlamış ve İstanbul Teknik üniversitesine bağlı açılan Türk Müziği konservatuarından sonra üniversiteye bağlı olarak açılan Türkiye müzik tarihinde ikinci Türk Müziği konservatuarı olarak yerini almıştır. Konservatuar, eğitime başladığı günden itibaren kimi yöntemlerle arşivini genişletmeye çalışmaktadır. Geleneksel değerlerin korunmasına yönelik çabayı kurumsal olarak misyon edinerek arşivleme edimini daha nitelikli ve daha uzun ömürlü saklama olanağını gözeterek tamamen dijital ortama aktarılması düşüncesinden hareketle hayata geçirilen bu proje yalnızca Konservatuarımız için değil, Türk müzik tarihi için de önemli bir kazanç olacaktır.
AMAÇ
Bu Proje: Konservatuvar arşivinde bulunan taş plak, resim, nota, kitap, video gibi işitsel ve görsel arşivin, dijital ortama aktarılarak korunması, öğrenciler ve akademisyenlerin kullanımına sunulması ve arşivden dersliğe eğitsel destek amacı taşıyan bir Alt Yapı Projesidir. Günümüz teknolojik olanaklarının eğitimde kullanılması, eğitimin daha hızlı ve daha nitelikli bir biçime dönüşeceği bilinmektedir. Buradan hareketle bu proje geleneksel müzik eğitimi veren Ege Üniversitesi DTM Konservatuarına Türk müzik kültürü içerisinde önemli bir yer kazandıracaktır. Ayrıca bu proje uzaktan eğitim alt yapısı amaçlamaktadır.
Fiziksel Mekan:
Bu projeyle birlikte “işitsel ve görsel arşiv” için konservatuvar içinde yaklaşık 60m2’lik bir sınıf, tadilatı yapılarak ve gerekli teknolojik donanımla desteklenerek oluşturulmuştur. Var olan ihtisas kütüphanesi buraya taşınmış ve öğrenciler için çalışma bölümleri hazırlanmıştır. (Resim1a – 1b)
3
Resim 1a Resim 1b
Alt Yapı Oluşturulma Süreci:
Bu çalışma sonucunda öncelikle bu arşivin kataloglanması ve taranabilmesi için web tabanlı bir arşiv yazılımına ve bununla ilintili olarak bu arşivin dijital ortamda saklanması ve internet üzerinden taranabilir hale getirilmesi için sunucu bilgisayarlar ve depolama ünitelerine ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca elde bulunan notaların ve kitap kapaklarının hızlı bir şekilde taranabilmesi için hızlı ve siyah beyaz bir tarayıcı ile arşivde bulunan resimlerin yüksek çözünürlüklerde taranabilmesi için renkli bir tarayıcı gerekliliği ortaya çıkmıştır.
Elde bulunan taşplak ve bantların dijital ortama aktarılabilmesi için İzmir’de bulunan Türk Musikisi Vakfı ile işbirliğine gidilmiş ve dijital aktarım için destek alınmıştır.
Bu aşamada bu alana iki adet veri girişi için bilgisayar ile hızlı bir scanner, fotokopi ve yazıcı özellikli bir cihaz alınarak, eldeki notaların taranmasına başlanmıştır. Üç ay gibi bir süre içinde yaklaşık 10.000 A4 Türk müziği eserinin notası taranmıştır. Daha önce elde bulunan notalar ile birlikte bugün için taranmış eser sayısı yaklaşık olarak 32.000 adettir.
Ayrıca 1948’den bu güne yayımlanan ve dünyanın ikinci en uzun süreli müzik dergisi olan 474 sayılık Musiki Mecmuası isimli derginin 250 sayısı dijital ortama fulltext taranabilir olarak aktarılmıştır (Resim 2-3)
4
Resim 2 Resim 3
Elde bulunan resimler yüksek çözünürlük bir tarayıcı tarafından taranarak künye bilgileri arşive kaydedilmiştir. Bunların sayısı da yaklaşık olarak 1000 adettir. (Resim4)
Resim 4
Mevcut kütüphanemizde bulunan kitaplar incelenerek bunlarında künye bilgileri arşive girilmiştir. Bu aşamada kitapların ön ve arka kapakları ile içindekiler bölümü taranarak PDF formatında künye bilgilerine eklenecek ve internet üzerinden yapılan taramalarda araştırmacılar kitapların içerikleri hakkında da ön bilgiye sahip olabileceklerdir.
5 Oluşturulan arşiv, yerli bir yazılım olan MIDAS isimli arşiv programı içine aktarılmıştır. Arşiv http://dtmkarsiv.ege.edu.tr adresi üzerinden akademisyen ve öğrencilerin kullanımına açıktır. (Resim5)
Resim 5
Dijital ortama geçirilen materyalin saklanması ve arşivin internet üzerinden yayınlayabilmesi için sunucu bir bilgisayar ile depolama ünitesi alınmış ve bunlar ayrı bir sistem odası oluşturularak çalışır hale getirilmiştir. (Resim6)
Resim 6
6 Arşiv içinde öğrencilerin ve akademisyenlerin katalog taraması ve çalışmalarında kullanmak üzere 6 adet terminal bilgisayar alınarak, bunlar için birbirinde ayrı bölümler oluşturulmuş ve kullanıma sunulmuştur. (Resim7a-7b)
Resim 7a Resim 7b
SONUÇ:
Konservatuvar arşivinde bulunan taş plak, resim, nota, kitap, video gibi işitsel ve görsel arşivin, dijital ortama aktarılarak korunması, öğrenciler ve akademisyenlerin kullanımına sunulması amacı ile dökümanların tamamı dijital ortama taşınmaktadır. Mevcut dökümanların durumu aşağıdaki gibidir.
• Yaklaşık olarak 10.000 adet taşplak ve bantlarda bulunan ses dosyaları,
• 1900’lü yıllardan günümüze kadar olan ve Türk müziğine bilimsel ve sanatsal anlamda emeği geçmiş kişilerin resimlerinden oluşan yaklaşık 1000 adet fotoğraf,
• Türk müziği ile doğrudan ilintili yaklaşık 1700 kitaplık bir ihtisas kütüphanesi,
• Türk Müziği eserlerine ait yaklaşık 50.000 sayfa nota, alan araştırmaları, gösteri ve konserlerden oluşan video arşivi.
• Türk Halk Oyunları ve diğer dans türlerine ait video, resim ve yazılı bilgi.
