• Sonuç bulunamadı

üzerinde duran ve bu kavramlar› aç›klayan sunumlar verdiler.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "üzerinde duran ve bu kavramlar› aç›klayan sunumlar verdiler."

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Evrim Çal›flma Grubu, Çankaya Belediyesi Toplumsal Dayan›flma Merkezi’nin deste¤iyle, 16-17 fiubat 2007 tarihleri aras›nda “Çanka- ya Evrim Günleri”nin fiubat program›n› dü- zenledi. Çankaya Belediyesi Ça¤dafl Sanatlar Merkezi’nde yap›lan ilk günün konuflmac›lar›

Porto Riko Üniversitesi ö¤retim üyesi Dr.

Tu¤rul Giray, Hacettepe Üniversitesi ve TÜ- BA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi Dr.

fievket Ruacan , Orta Do¤u Teknik Üniversi- tesi ö¤retim üyesi Musa Do¤an ve Yüzüncü Y›l Üniversiesi ö¤retim üyesi Dr. fiükran Se- vimli oldu. ‹lk gün konuflmac›lar› günlük ya- flamdan hastal›klara, tar›mdan hijyene biyolo- jik-sosyolojik ve biliflsel evrim kavramlar›

üzerinde duran ve bu kavramlar› aç›klayan sunumlar verdiler.

‹kinci günün ilk konuflmac›s› olan Akde- niz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yaman Örs ise, evrim sözcü¤ünün farkl› alanlarda geliflmekte olan birden çok anlam› ifade eden bir kavram haline geldi¤ini vurgulayarak, dilimizde bu alanda yap›lan kullan›m, anlat›m ve çeviri ha- talar›ndan bahsederek, bu hatalara örnekler verdi.

Günün ikinci ve program›n son konuflma- c›s› olan Harvard Üniversitesi ö¤retim görev- lisi Dr. Andrew Berry ise, izleyicilere son de- rece keyifli, enerji ve bilgi dolu geçen 2 saat boyunca, “indirgenemez karmafl›kl›k” gibi ev- rim bilimle iliflkili kavramlar, çeflitli hastal›k etkenlerinin insanl›¤›n bafl›na bela olufluna neden olan uyumlarda iflleyen mekanizmalar konusunda bilgi verdi. ‹nsan›n Afrika’dan bafllayan serüveninin öyküsüne de de¤inen Dr. Berry, anlatm›n›n bir bölümünü de gözün evrimiyle ilgili de k›sa bir belgesel üzerinden yapt›.

Son y›llarda kullan›lmaya bafllayan “ak›ll›

tasar›m” terimiyle ilgili olarak ortaya at›lan kavramlar› aç›klayarak bilimin ne demek ol- du¤u üzerinde duran Dr. Berry, bilimsel dü- flünce ve din düflüncesinin birbirlerinin alan- lar›na kar›flmadan bir arada sorunsuzca var olabilece¤ini vurgulad›.

Dr. Berry, program›n sona ermesinden sonra biraz da bizim sorular›m›z› yan›tlad›.

B

BTTD D:: Sunumunuzda, koruma çal›flmala- r›nda evrimsel verilerin yön verici olabilece-

¤inden bahsetmifltiniz. Bunu biraz daha aç›k- layabilir misiniz?

A

AB B:: Jeolojik süreçler boyunca büyük yok olufllar yafland›. Bunlar›n bir k›sm›nda Dünya üzerindeki türlerin %80’i %95’i gibi oranlarda yok olufllar gerçekleflti. Bir büyük yokoluflun daha yaflanmayaca¤›n› hiçkimse garanti ede- meyece¤i gibi, türlerin yok olufllar› da devam edecek. Bu noktada, herfleyi korumaya gücü- müzün yeteyece¤ini anlamak ve genetik aç›- dan “eflsiz” say›lacak türlere yo¤unlaflmak ge- rekiyor. Bu noktada da ifle evrimsel veriler gi- riyor. Bir canl›n›n genetik aç›dan ne derece eflsiz oldu¤unu göstergesi, o canl›n›n evrim- sel geçmifli ve akrabal›k iliflkileri. Soy a¤ac›n- da di¤erlerinden uzakta yer alan, onlardan çok daha farkl› bir evrimsel geçmifle sahip olan canl›lar, genetik anlamda da daha de¤er- liler. Herhangi bir canl› türünü kaybetmek ta- bii ki kötü. Ancak, bu canl›lar› kaybetmek, gerçekten çok kötü olur.

B

BTTD D:: ‹nsan türü olarak evrimimiz devam ediyor mu?

A

AB B:: ‹nsanlar evrimi farkl› alg›l›yorlar, özel- likle de bir anda ortaya ç›k›verdi¤ini düflünü- yorlar. Oysa durum böyle de¤il. Evrim, san›l- d›¤›n›n aksine, bir tak›m s›radan tesadüflere

dayal› de¤il. S›kl›kla, zaten var olan bir yap›- n›n farkl› bir ifllev kazanmas› yoluyla ortaya ç›k›yor. Örne¤in, baz› küçük dinozor türlerin- de ›s›nmay› sa¤lamak için ortaya ç›km›fl olan tüyleri ödünç al›yor ve onlar› kullanan kanat yap›lar›n›n oluflumunu sa¤l›yor. Ve de bu sü- reçler bir gecede olagelmiyor, çok uzun za- man al›yor. Bir goril “Eh haydi ben art›k 2 ayak üzerinde yürüyeyim” diyerek aya¤a kalkm›yor. ‹ki ayak üzerinde dik yürümeye geçiflte çok önemli miktarda mekanik de¤iflim yer al›yor ve hatta bu geçiflin süreci hâlâ de- vam ediyor. Etraf›n›za bir bak›n, bir ço¤umuz s›rt, bel, kalça ya da diz eklemlerimizde a¤r›- lar çekiyoruz. Çünkü, bu evrim süreci hâlâ ta- mamlanabilmifl de¤il. Henüz iki ayak üzerin- de yürüyüflte mükemmelli¤e ulaflabilmifl de¤i- liz. Tabii ki evrimimiz devam ediyor, olas›l›k- la normalde olmas› gerekenden daha yavafl ama yine de devam ediyor ve edecek, di¤er herfleyin evriminin devam etti¤i gibi.

B

BTTD D:: Peki insan›n evrimsel gelece¤i nas›l bir yöne do¤ru gidiyor? Neye benzeyece¤imiz konusunda öngörüler var m›?

A

AB B:: Evrim tahmin edici özellikte bir bilim de¤il. Belirli olaylar küçük tahminler yapma- ya izin veriyor. Ancak, evrim genin tarihi bo- yunca bafl›na gelmifl ya da gelecek olaylardan etkileniyor. Bunlar›n bir k›sm› da ani olaylar olabiliyor. Dolay›s›yla da net bir cevap ver- mem olanaks›z. Ancak, daha yararl› özellikle- re sahip olaca¤›m›z› aç›kças› hiç sanm›yo- rum. fiimdi bir düflünün, ben e¤er bundan binlerce y›l önce belirli ölçüde kusurlu bir bi- rey olsayd›m, beni ya bir aslan yiyecekti ya da bafl›ma baflka birfley gelecekti ve ben do-

¤al seçilimle yok olacakt›m. Ama bugün yok olmam, hatta çocuk sahibi olabilirim, dolay›- s›yla benim kusurlu genim de devam edebi- lir. Bu benim kusurlu genimi geçirece¤im ço- cu¤um için de geçerli. Böylece de, türümü- zün gen havuzunda bu genin s›kl›¤› artar.

Evet, bir yandan toplu tafl›mac›l›¤›n art›k gö-

¤ün s›n›rlar›n› zorlamas› sayesinde melezlik oran› da çok artm›fl durumda, ve bu asl›nda bir türün gen havuzu için son derece avantaj- l›. Ancak, bizler do¤al seçilimi devreden ç›- kard›k say›l›r. Bu da, hem gen kalitesini za- y›flat›c› hem de baz› özelliklerin bask›n hale geçip geçmeyece¤i konusunda tahmin yap- may› engelleyici. Örne¤in, yaflamlar›m›zda görüfle daha fazla gereksinim duyaca¤›m›z için gelecekteki insan›n daha büyük gözlü ol- mas›, yaln›zca do¤al seçilim geçerli olsayd›

söylenebilecek birfleydi. Ancak, flu anda gele- cekteki insan›n daha büyük gözlü ya da da- ha küçük kulakl› ya da saçs›z olaca¤›n› söy- lemek olas› de¤il. Büyük olas›l›kla flimdiki halimizden çok da farkl› olmayaca¤›z.

D e n i z C a n d a fl

ANKARA’DA EVR‹M GÜNLER‹

Mart 2007 17 B‹L‹M

ve

TEKN‹K

evrimgunleri 21/2/6 19:23 Page 1

Referanslar

Benzer Belgeler

Gözlem VLBA’y› oluflturan ve Atlantik’teki Karayip Denizi’nden, Pasifik’teki Ha- waii adalar›na kadar dizilmifl, herbiri 25 metre çapl› 10 radyo teleskop ile,

Intraocular pressure changes following cataract extraction in primary open-angle glaucoma patients In this study we aimed to evaluate the changes in intraocular pressure

Bizim sonuçlar›m›z do¤rultusunda, ailesinde glokom hastal›¤› olan PAAG olgular›n›n daha erken yafl- ta tan› almakta oldu¤u ve bunun optik diskin daha iyi ko-

Ocaklardan çıkarılan madenin taşınması s ırasında oluşan toz nedeniyle köyde kanser vakalarında artış yaşandığını söyleyen Ağırtaş, şunları söyledi: “Maden

 Genetik konusunun ve genetiğin nasıl işlediğini takip edip anlayabilmeniz için kavramları açıklamak ve tanımlamak?.  Hızlı gelişen bir bölüm olduğu için üzerine

Horizontal göz hareketlerinin düzenlendiği inferior pons tegmentumundaki paramedyan pontin retiküler formasyon, mediyal longitidunal fasikül ve altıncı kraniyal sinir nükleusu

Abdülkadir Kemalî Bey, kanununla ilgili gerekçesinde dört temel husus üzerinde durmuĢtur. Bunlardan ilki, dünyadaki temel kavramların değiĢmesi nedeniyle bir

Ve Boles M.A, Termodinamik Mühendislik Yaklaşımıyla, Çeviri Editörü: Ali Pınarbaşı, 5.Baskı, Güven Bilimsel kitabından alınmıştır.... Termodinamik