SORULARLA YENİ TEŞVİK SİSTEMİ EYLÜL 2012 / ZONGULDAK
1-Son Teşvik Paketi’nde Zonguldak’ın üçüncü bölgede olması ne anlama geliyor. Bu paketin diğerlerinden bir farkı ve cazibesi var mı?
3. Bölgede yer alan illerimiz için ciddi zorluklar söz konusu. 2009’dan bu yana bölgede büyük bir gelişmişlik farkı oluşmamasına rağmen nispi olarak daha gelişmiş bir düzeyde olduğu kabul edilmiştir. Bölgemiz illeri Samsun, Manisa, Gaziantep gibi nispeten daha gelişmiş iller ile aynı oranda destek görecektir ve bu ilgili illerle rekabet edebilmemizi zorlaştırabilecektir.
Bir önceki teşvik sistemini incelediğimizde ise o dönemde 3 ana başlık altında destek verildiğini görüyoruz. Şimdi bunlara bölgemiz için de çok önemli gördüğümüz “stratejik yatırımlar” eklendi.
Bu stratejik yatırımlar sayesinde ithal etmek zorunda kaldığımız birçok ürünü ülkemizde üretmeye başlayabileceğiz, yani sanayide yapısal bir dönüşüm süreci başlayacak. Demir-çelik, madencilik, makina ve kimya sektörleri 4. Başlık olan Stratejik Yatırımların Teşviki altında desteklenecek sektörler. Bölgemiz de bu teşvikten önemli ölçüde yararlanacaktır. Özellikle demir-çelik ve buna bağlı yan sanayi ürünleri sektörünün (tersanecilik, oto yan sanayi, vb.) bölge ekonomisi içindeki payı giderek artmaktadır. Bölgemizde bu konularda yatırım yapacak olan firmalar teşviklerden 5. Bölgeye yatırım yapmış gibi destek alabilecekler. Teşvikler söz konusu sektörlerin daha rekabetçi bir konuma ulaşmasına katkıda bulunacaktır.
Paketin en kuvvetli yönlerinden bir tanesi OSB’lerde yapılacak yatırımlara sağladığı avantajlardır. Teşvik Sistemi ile organize sanayi bölgelerin cazibesi de artmış olacak, organize sanayi bölgelerine yapılan yatırımlarda firmalar bir alt bölgenin teşviklerinden yararlanacaklardır. Zonguldak ilinde faaliyette olan Çaycuma, Kdz. Ereğli (Zonguldak), ve faaliyete geçme çalışmaları sürmekte olan Alaplı OSB ile birlikte toplam 3 adet OSB bulunmaktadır. Teşvikle birlikte bu OSB’lerin canlanacağına, doluluk oranlarının artacağına ve OSB’lerin temel amaçlarına daha verimli hizmet etmeye başlayacaklarına inancı yüksektir.
Bunun yanı sıra destek miktarları genel olarak ciddi bir artış göstermiş ve yatırım indirimleri tekrar uygulamaya konulmuştur. Vergi indirimlerinin sadece yeni yatırıma değil şirkete uygulanması ciddi bir destek olarak kabul edilmektedir. Üretim ve yatırımdaki KDV istisnası ve iadesi, istihdam maliyetinin azaltılması kesinlikle pozitif bir gelişmeye ortam sağlamaktadır.
Elbette, yeni teşvik sistemi uygulama aşaması da bir o kadar önemli. Bu konuda ki karışıklıkları giderebilmek için Ekonomi Bakanlığı bir “Teşvik Bilgi Merkezi” kurmuştur. 444 43 63 ve tesvik@ekonomi.gov.tr iletişim araçları üzerinden merak edilenler Ekonomi Bakanlığı’na iletilebilmektedir. Buradan bilgi alınabileceği gibi bölgemize yatırım yapmayı düşünen yatırımcılar doğrudan Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı irtibata geçebilirler. Kalkınma Ajansları yeni teşvik sistemi kapsamında yerel birimler olarak tanımlanmış ve teşvik başvurusu düzenleme ve bölgelerindeki teşvikleri izleme ile yetkilendirilmişlerdir. Yatırımcılar, Ajans bünyesinde faaliyet gösteren Yatırım Destek Ofislerlerinden teşvikler hakkında bilgi alabilirler, genel teşvik uygulamaları kapsamında ve 10 Milyon TL’nin altındaki yatırımlarda teşvik başvurusu yapabilirler ve diğer teşvik alanlarında başvurunun hazırlanması noktasında ücretsiz olarak destek alabilirler.
2- Zonguldak hangi sektörlerde teşvik alacak?
Zonguldak ili daha önceden 18 sektör için teşvik alırken son tebliğle birlikte bu sayı 26’ya çıkmıştır. Bu sektörler şöyledir;
US-97 Kodu Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler Asgari Yatırım Tutarı
121
Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları (dipnot 5'te belirtilen asgari kapasite şartlarına uymayan yatırımlar hariç)
500 Bin ¨
0500.0.04 Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası
üretimi dâhil) 500 Bin ¨ 15 Gıda ürünleri ve içecek imalatı (dip not 6'da belirtilen
yatırım konuları hariç) 1 Milyon ¨
18 Giyim eşyası imalatı 1 Milyon ¨'nin
üzerindeki tevsi ve modernizasyon yatırımları
1912 ve 1920 Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb imalatı 1 Milyon ¨ 20 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır
ve buna benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı 2 Milyon ¨
21 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı 10 Milyon ¨ 26 (2693.2,
2694.1, 2695.1, 2695.3, 2695.4, 2610.2.03.01 hariç)
Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden, kiremit, biriket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton,
harç, çok katlı yalıtım camları hariç) 2 Milyon ¨
2720, 273 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm
sanayi 2 Milyon ¨
28 Metal eşya 2 Milyon ¨
29 Makine ve teçhizat imalatı 2 Milyon ¨
30 Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı 2 Milyon ¨ 31 Elektrikli makine ve cihazları imalatı 2 Milyon ¨ 32 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları
imalatı 2 Milyon ¨
33 Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı 500 Bin ¨
34 Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi
Motorlu kara
taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon ¨;
motorlu kara
taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 2 Milyon ¨
361 Mobilya imalatı (sadece plastikten imal edilenler hariç) 2 Milyon ¨ 5510.1.01,
5510.2.01,5510.
3.02, 5510.5.02, 5510.5.04
Oteller 3 yıldız ve üzeri
5510.3.01 Öğrenci yurtları 100 öğrenci
6302.0.01 Soğuk hava deposu hizmetleri 1.000 metrekare 6302.0.03 Lisanslı depoculuk 1 Milyon ¨ 80 (809 hariç) Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dâhil,
yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri
hariç) 500 Bin ¨
8511.0.01-05, 8511.0.99, 8531.0.01-03
Hastane yatırımı, huzurevi Hastane: 500 Bin ¨ Huzurevi: 100 kişi
Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil 500 Bin ¨
Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri 500 Bin ¨
Seracılık 20 dekar
3- Kömüre veya taşkömürüne teşvik konusunda yeni düzenleme Zonguldak’ı ne kadar ilgilendiriyor. Kömüre teşvik hangi anlamda var?
Bu konuda hala tartışmalar sürüyor. Konuya açıklık getirmek adına ilgili kanunu ayrıntılı olarak Bakka tarafından incelendi ve Ekonomi Bakanlığı ile istişarelerde bulundu. Sonuçta belirli şartlar altındaki / düşük kalorili taş kömürü yatırımlarının öncelikli yatırım konuları başlığı altında teşvik kapsamında olduğunu söylenebilir.
Konuyu açmak gerekirse; Öncelikle, Yeni Teşvik Sistemi kapsamında 2010 yılında geçerli olan 11-12-13-14 US-97 Kodları ile asgari yatırım tutarı 500 Bin TL olarak ifade edilen, “Madencilik ve taş ocakçılığı yatırımları (1inci grup madenler, mıcır, rödovanslı madencilik hariç)” başlığı ile yer verilen teşvik kaldırılmıştır.
Yeni sistemde madencilik yatırımlarına ilişkin en önemli husus, öncelikli yatırım konuları başlığı altında Madde 17- (g) bendi ile “Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununda tanımlanan I. grup madenler ve mıcır yatırımları ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç)”nın eklenmesidir. Maden kanununa göre taş kömürü IV. grup madenler olarak tanımlanmıştır. Bu maddeden taş kömürünün teşvik kapsamında olduğu çıkarılabilmektedir. Öncelikli yatırım konularında belirtilen yatırımlar bulundukları bölge desteklerinden değil, 5. bölge desteklerinden faydalanmaktadırlar.
Bu noktada bir de Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar EK-4 Teşvik Edilemeyecek veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları belgesini incelememiz gerekmektedir. Bu belgede “B. İmalat, Enerji ve Madencilik Yatırımları” kapsamında;
“5- Rödovans sözleşmesine istinaden gerçekleştirilecek madencilik yatırımları (Kamu kurum ve kuruluşları veya bunların doğrudan iştirakleri ile yapılan anlaşmalara istinaden kamuya ait maden sahalarında yapılan madencilik yatırımları bu kapsamda değerlendirilmez).
6- Kömür istihracına yönelik yatırımlar (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun uluslararası kodifikasyon sistemine göre “düşük C” kategorisinde yer alan kömürler hariç)” denilmektedir.
Bu ifadeleri incelediğimizde Zonguldak’ta yapılan taş kömürü yatırımlar için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından alınacak ve üretimin “düşük c” standartlarında yapıldığına dair belge ile teşvik başvurusu yapılmasının ve kabul edilmesi durumunda 5. bölge desteklerinden faydalanılmasının mümkün olduğu sonucuna varılabilmektedir.
İlgili kodifikasyon sistemi incelendiğinde genel olarak linyit kömürüne atıf yapıldığı görülmektedir. Fakat Taşkömürünün tüvenen olarak ele alındığında üretim aşamasında düşük kalorili kömür sınıfına girdiğini söyleyebiliyoruz, bu sebeple taş kömürünün teşvik kapsamına girdiği yorumunu yapabiliyoruz. 6 Mayıs 2012 tarihinde ana hatları ilan edilen yeni teşvik sistemi kapsamında “demir cevheri ve linyit kömürü” yatırımlarının bölgesel teşvik sistemi kapsamında destekleneceğini görmüştük. Bu tarihten ilgili Bakanlar Kurulu kararının yayınlandığı tarihe kadar çeşitli tartışmalar yürütülmüş ve bölgemiz adına beklentiler iletilmiştir. Çabalar sonucunda 19 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” da, önceki sunumda kullanılan, “linyit kömürü” ifadesinin “düşük c”
olarak değiştiğini görmek mümkündür.
20 Haziran 2012 tarihinde resmi gazetede yayınlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ Ek-2 1. Madencilik ve enerji yatırımlarında; “(e) Kömür istihraç yatırımlarında kömürün, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun uluslararası kodifikasyon sistemine göre “düşük c” kategorisinde olduğuna dair Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan alınacak yazı, (f) Rödovanslı madencilik yatırımlarında sözleşme/anlaşma yapılan kamu kurumu veya iştirakinden alınacak yazı” ifadesi kullanılmaktadır. Bu ifadeler ile taş kömürünün ne şekilde teşvik kapsamında değerlendirilebileceğine ilişkin soru işaretleri ve çelişkiler giderilmiş olmaktadır.
Bu kapsamda taş kömürü madenciliği yatırımları için teşvik başvurusunda bulunacak girişimcilerin öncelikle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan ilgili yazıyı, ardından Türkiye Taş Kömürü (TTK) ve Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ile rödevans sözleşmesiyle çalışan işletmelerin sözleşme metinlerini teşvik başvurusu esnasında sunmaları gerekmektedir.
4- Üçüncü bölge teşvik kapsamında yer alan Zonguldak’ta, teşvikli yatırımlar KDV başta olmak üzere nelerden hangi oranda ve kaç yıl yararlanabilecekler? Buradaki kıstas nedir?
Zonguldak İli üçüncü bölgede yer alan her il gibi aşağıdaki desteklerden yararlanmaktadır.
KDV İstisnası,
Gümrük Vergisi Muafiyeti,
Vergi İndirimi,
Sigorta Primi İşveren Payı,
Yatırım Yeri Tahsisi
Faiz Desteği,
Tabi bu desteklerin uygulanmasında yatırım zamanı önem arz etmektedir. 31.12.2013 tarihinden sonra yapılacak yatırımlarda oranlar azalmaktadır.
Zonguldak İlinde Bölgesel Teşvik kapsamında yapılacak yatırımlara sağlanacak destek unsurları ve süreleri aşağıdaki gibidir;
DESTEK UNSURLARI 31.12.2013 01.01.2014
KDV İstisnası VAR VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR
Yatırıma Katkı Oranı (%)
OSB Dışı 25 20
Vergi İndirim Oranı (%) 60 50
Yatırıma Katkı Oranı (%)
OSB İçi 30 25
Vergi İndirim Oranı (%) 70 60
Sigorta Primi İşveren Payı Desteği OSB Dışı 5 yıl 3 yıl
Sigorta Primi İşveren Payı Desteği OSB İçi 6 yıl 5 yıl
Yatırım Yeri Tahsisi VAR VAR
Faiz Desteği VAR VAR
Aynı şekilde yeni teşvik paketinde Organize Sanayi Bölgesi yatırımlarına ve aynı sektörde faaliyet gösteren ve ortak faaliyet gösterilen alanlarda entegrasyonu sağlayacak bir yatırım olması şartı ile en az 5 gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirilen yatırımlara öncelik verilmiştir. Bu kapsamda yatırımlarını Organize Sanayi Bölgelerinde yapan yatırımcılarımız ile bahsi geçen entegre yatırımlar vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından dördüncü bölgede sağlanan oran ve sürelerle bu desteklerden yararlanabileceklerdir.
5- Mevcut yatırımlar bu teşviklerden yararlanabilecekler mi? Kaç yıl içerisinde yatırım yapanlar bu teşviklerden yararlanabilecekler?
19/06/2012 tarih ve 28328 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” MADDE 7- (2) uyarınca “Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları teşvik belgesi kapsamına alınmaz.” denilerek ilk sorunuza net bir ifade ile cevap verilmektedir.
Yine aynı Kararın Geçici 1. ve 2. Maddeleri ile mevcut yatırımlara ilişkin durumlar açıkça ifade edilmiştir.
Yeni Teşvik sistemi incelendiğinde 2013 tarihine kadar başlanılacak olan yatırımlara ve 2014 tarihinden sonra başlanacak olan yatırımlara ilişkin düzenlemeler bulunduğu görülmektedir. Bu kapsamda 2014 yılını da içeren toplamda 3 yıllık süre içerisinde, gelecek dönem teşvik sistemi yürürlüğe girinceye kadar yapılan yatırımlar mevcut teşvik sistemi kapsamında desteklenebilecektir diyebiliriz.
6- Teşvik uygulamaları kapsamında yatırım düşünenler size mi gelecek? Hangi konularda ne oranda yardımcı olacaksınız?
Yeni Teşvik Sisteminde Kalkınma Ajansları yerel birimler olarak tanımlanmakta ve Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında yer alan ve sabit yatırım tutarı 10 Milyon TL’yi aşmayan, tebliğle belirlenen yatırımlar için yatırımcının tercihine bağlı olarak yatırımlarda yerel birimlere başvurulabilmektedir.
Yerel birimlere başvuru yapılabilecek sektörler aşağıdaki tabloda ifade edilmektedir:
YEREL BİRİMLERCE TEŞVİK BELGESİ DÜZENLENEBİLECEK SEKTÖR VE KONULAR Sektörün
US 97
KODU YATIRIM KONULARI
15 Gıda ürünleri ve içecek imalatı
17
Tekstil ürünleri imalatı (Yün ipliği hariç olmak üzere, tekstil elyafının
hazırlanması ve eğirilmesi konusunda sadece modernizasyon yatırımları ve halı, tafting, dokunmamış ve örülmemiş kumaş ile çuval hariç olmak üzere tekstil dokumacılığı konusunda sadece modernizasyon yatırımları)
18 Giyim eşyası imalatı
19 Derinin tabaklanması ve işlenmesi
20 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) ; hasır ve buna benzer, örülerek yapılan maddelerin imalatı
21 Kâğıt ve kâğıt ürünleri imalatı
23 Rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı (Madencilik yatırımları hariç)
24 Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı 25 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı
26 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı 27 Ana metal sanayi (2710 demir çelik ana sanayi hariç) 28 Metal eşya sanayi
29 B.y.s. makine ve teçhizat imalatı
30 Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı 31 B.y.s. elektrikli makine ve cihazların imalatı
32 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı 33 Tıbbi aletler, hassas ve optik aletler ile saat imalatı
34 Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı
35 Diğer ulaşım araçlarının imalatı (Gemi ve yat inşa yatırımları hariç) 36 Mobilya imalatı; b.y.s. diğer imalatı
Ürün paketleme hizmeti yatırımları
Belediye ve il özel idarelerinin hizmet ve altyapı yatırımları
Yerel birimlere başvuru yapılamayacak sektörler ve yatırım alanlarında da ilgili ilde kurulu olan Kalkınma Ajansları Yatırım Destek Ofisleri aracılığıyla 24 Temmuz 2012 tarihi itibariyle bilgi alınabilmekte, teşvik belgesi müracaatları hakkında ücretsiz danışmanlık verilmektedir.
Bunun dışında Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Madde 20- (6) uyarınca bölgemizde verilecek olan teşvik belgelerinin izleme süreçleri ve faaliyetlerin gerçekleşme durumlarının altışar aylık raporlamaları ilgili Kalkınma Ajansları uzmanları tarafından yapılacaktır.
Zonguldak İş Adamları Derneği
Meşrutiyet Mah. Gazipaşa Cad. Ay Plaza No: 52 Kat: 2 Tel & Faks: +90 372 252 43 43 Web: www.zoniad.org E-mail : info@zoniad .org
ZONGULDAK / TÜRKİYE
