Stok Yönetimi
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok
Depo
Sipariş
Pazar
Etiketlendirme
Kontrol
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok
İşletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği ilk madde ve malzeme, yan mamul, mamul, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi, normal faaliyet döneminde satılacak veya işleme girecek varlıklardır.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok
Vergi Usul Kanunu'nda (VUK) "emtia" olarak ifade edilmektedir (md. 274). Satın alınan veya imal edilen emtia, ilk madde ve yan mamuller bu kavram kapsamındadır.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok Yönetimi
Stok yönetimi, işletmenin normal faaliyetlerini yürütebilmek için satmak üzere ürettiği ya da satın aldığı varlıkların kontrolünü içerir
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok Yönetiminin Amacı
Stok yönetiminin genel amacı, işletmenin kârını artırmak için tüm stok maliyetlerini en aza indirecek stok seviyesini belirlemektir.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok Yönetiminin Amacı
Bu genel amacın yanı sıra stok yönetimi, stok yatırımlarını minimize etmeye, müşteri hizmet kalitesini maksimize etmeye ve etkin üretim (düşük maliyetli) sağlamaya yardımcı olur.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
Stok Yönetiminin Amacı
Stok yönetiminin bu amaçlar dışında yüksek devir hızına ulaşmak, etkin tedarikçi ilişkileri kurmak ve devamlı tedarik imkânı bulmak gibi ikincil amaçları da mevcuttur.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurma
Toplam varlıklar içinde stokların payı işletmeden işletmeye farklılık gösterir. Dolayısıyla elde stok bulundurmanın önemi de işletmeden işletmeye değişmektedir.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurma
Örneğin toplam varlıkların yarısının stoklardan oluştuğu otomotiv sektöründe stok bulundurma çok önemli iken, toplam varlıkların % 2’si civarında stoklara sahip olan otel işletmeciliğinde stok bulundurma daha az önemlidir.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurma Nedenleri
Farklılaşan ihtiyaçların karşılanması
Talep dalgalanmalarına karşı önlem
Büyük partilerde satın almalarda indirim sağlanması ve toplu üretimin maliyeti düşürmesi
Arz ve talebin belirli dönemlerde farklı olması
Üretimin aralıksız ve düzgün çalışması
Yüksek enflasyon döneminde kârlı bir yatırım şekli olması
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurmanın Yararları
Üretim faaliyetlerinin düzenli yürütülmesi ve iş gücü, makine, malzeme kaynaklarının etkin kullanımı sağlanır.
Malzeme ve parça yokluğu nedeniyle beklemeler en aza iner. Makineler arası malzeme yığılmaları ortadan kalkar.
Stok gereksinmeleri doğru belirlendiğinde finansal yönetim etkinlik kazanır.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurmanın Yararları
Tedarik ve satış masrafları azalır.
Etkin bir maliyet muhasebe sistemi için gerekli olan bilgilere daha kolay ulaşılabilir.
Üretim programları daha kolay ve gerçeğe uygun yapılır.
Malzeme ve ürün kayıpları en aza indirilir.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurmanın Sakıncaları
Çok yüksek depolama maliyetleri ile karşılaşılır. Bunlar yalnızca depo, işçilik, ısıtma gibi maliyetleri kapsamaz.
Ayrıca hasar ve bozulma masrafları da göz önüne alınmalıdır.
Stoklara bağlanmış sermaye nedeni ile para alternatif kaynaklar için kullanılmaz.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurmanın Sakıncaları
Depolanan ürünün modası geçtiğinde, bu maldan geniş bir stok bulundurulması istenmeyen bir durumdur. Bu durum; peşin satış değeri ancak hurda fiyatına eşit, satılamayan bir mala, bir sermayenin bağlanmasıdır.
Stok Yönetimi
Temel Bazı Kavramlar
İşletmelerde Stok Bulundurmanın Sakıncaları
Stoklara yüksek miktarda para bağlamak işle ilgili diğer faaliyetler için daha az para kalmasına neden olur.
Yüksek seviyede bir ham madde stoku bulunduğunda piyasada ani fiyat düşmelerinde malın yüksek fiyattan satın alınmış olması dolayısıyla bir nakit kaybı meydana
Stok Yönetimi
Stok Çeşitleri
Ham Madde Stokları
Yarı Mamul Stokları
Ürün Stokları (Mamul Stokları)
Hazır Parçalar
Endirekt Malzeme
Yardımcı maddeler
İşletme malzemeleri
Emniyet Stokları
Aktif Stoklar
Stok Yönetimi
Stok Kontrol Yöntemleri
Stok Kontrol Yöntemlerinin Amacı
Stok kontrolü için geliştirilmiş metotların temel amacı;
işletmelerin ihtiyaç duyduğu malzemeleri, ihtiyaç duyulduğu anda, istenilen miktarda ve optimum sermaye maliyeti ile sağlayacak stok düzeylerinin belirlenmesidir.
Stok Yönetimi
Stok Kontrol Yöntemleri
Gözle kontrol
Çift kutu yöntemi
Sabit sipariş süresi metodu
Sabit sipariş miktarı metodu
ABC metodu
Stoksuz malzeme yönetim (JIT) metodu
Malzeme ihtiyaç planlaması (MRP) metodu
Stok Yönetimi
Stok Değerleme Yöntemleri
Maliyet değerini esas alan yaklaşım
Has maliyet yöntemi
Ortalama maliyet yöntemi
İlk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemi
Son giren ilk çıkar (LİFO) yöntemi
İlk gelecek ilk çıkar yöntemi (NİFO)
Düşük fiyatlı mallar ilk çıkar (LOFO) yöntemi
En yüksek fiyatlı ilk çıkar yöntemi (HİFO)
Stok Yönetimi
Stok Maliyet Türleri
Sipariş maliyetleri
Stok bulundurma maliyetleri
Stoksuzluk maliyetleri
Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli
Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli Temel Varsayımları
✓ Talep bilinmektedir, sabittir ve bağımsızdır.
✓ Teslim süresi bilinmektedir ve sabittir.
✓ Stokların teslim alınması anında ve tam olarak gerçekleşir.
✓ Miktar indirimleri mümkün değildir.
✓ Değişken olan maliyetler yalnızca makine hazırlık ve stok bulundurma maliyetleridir.
✓ Stoksuz kalma durumu tümüyle önlenebilir.
22
Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli
D : Yıllık Talep Q : Sipariş Miktarı
S : Sipariş Verme Maliyeti
H : Bir Birim Stoğu Bir Yıl Elde Bulundurma Maliyeti
Yıllık Sipariş Verme Maliyeti = (D/Q)*S Q/2 : Ortalama Stok Düzeyi
Stok Bulundurma Maliyeti = (Q/2)*H
Yıllık Toplam Stok Maliyeti = [(D/Q)*S] + [(Q/2)*H]
Q = (2DS/H)1/2
23
Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli Örnek
Bir işletme bir parçadan yılda 10.000 birim kullanmaktadır.
Sipariş verme maliyeti 75 TL/Sipariş, Stok bulundurma maliyeti 6 TL/birim/yıldır. Bu durumda ESM = ?
D (yıllık talep) = 10.000
S (sipariş verme maliyeti) = 75
H (stok bulundurma maliyeti) = 6
24
Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli Örnek
Q = (2DS/H)1/2
ESM (Q) = [(2*10.000*75)/6]1/2
Q = 500 br
